Sư đoàn Bộ binh 4 là đơn vị khung thường trực (thuộc Quân khu 9), có nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và huấn luyện lực lượng dự bị động viên, đáp ứng yêu cầu động viên quân dự bị của Bộ và Quân khu khi cần thiết. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, Sư đoàn còn gặp không ít khó khăn do các đơn vị đóng quân phân tán; đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm trong chỉ đạo, tổ chức huấn luyện ngày càng giảm, cán bộ trẻ được đào tạo cơ bản, nhưng kinh nghiệm, kỹ năng thực hành huấn luyện còn hạn chế; thao trường, bãi tập chưa được đầu tư đúng mức; cơ sở vật chất bảo đảm đời sống của cán bộ, chiến sĩ, quân nhân dự bị còn nhiều khó khăn,... trong khi yêu cầu, nhiệm vụ đòi hỏi ngày càng cao. Trước tình hình đó, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đã tăng cường đoàn kết, thống nhất, phát huy năng lực nội sinh, trí tuệ tập thể, triển khai thực hiện tốt các mặt công tác, nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ. Trong đó, tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện lực lượng dự bị động viên được Sư đoàn hết sức coi trọng.

Trước hết, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác huấn luyện lực lượng dự bị động viên. Đây là giải pháp rất quan trọng, mang tính định hướng, chỉ đạo xuyên suốt quá trình tổ chức huấn luyện lực lượng dự bị động viên. Trên cơ sở quán triệt nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của trên về công tác huấn luyện lực lượng dự bị động viên; trọng tâm là Kết luận số 60-KL/QUTW, ngày 18/01/2019 của Quân ủy Trung ương về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 765-NQ/QUTW về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”, Đảng ủy Sư đoàn chủ động xây dựng nghị quyết lãnh đạo; trong đó, xác định rõ mục tiêu, nội dung và yêu cầu đạt được trong huấn luyện lực lượng dự bị động viên. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị cụ thể hóa thành nghị quyết lãnh đạo, kế hoạch tổ chức thực hiện ở cấp mình sát nhiệm vụ, đặc thù địa bàn hoạt động. Hằng năm, Sư đoàn yêu cầu cấp ủy, chỉ huy các cấp kịp thời rà soát, bổ sung quy chế lãnh đạo, nội dung, chỉ tiêu huấn luyện và trực tiếp chỉ đạo, thông qua nội dung, chương trình huấn luyện, ý định diễn tập,… phân công cấp ủy viên phụ trách, kiểm tra các nội dung huấn luyện và chịu trách nhiệm về chất lượng huấn luyện của đơn vị. Bên cạnh đó, các đơn vị tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức về công tác huấn luyện cho các đối tượng; đẩy mạnh phong trào thi đua trong huấn luyện, diễn tập. Nhờ đó, công tác lập kế hoạch, tiến trình biểu, quản lý, điều hành huấn luyện lực lượng dự bị động viên của Đơn vị được tiến hành chặt chẽ, phê duyệt theo phân cấp, thực hiện nhất quán theo hướng “tập trung, thống nhất, đồng bộ, hiệu quả, không chồng chéo”. Công tác xây dựng, quản lý chương trình huấn luyện được thực hiện nghiêm túc ở các cấp. Các chế độ huấn luyện quân nhân dự bị của Sư đoàn thành nền nếp, có chiều sâu, được Quân khu và Bộ Quốc phòng đánh giá cao.

Xuất phát từ đặc điểm quân nhân dự bị của Đơn vị ở nhiều địa phương, thường đi làm ăn xa, nên việc động viên, huấn luyện đối với lực lượng này gặp nhiều khó khăn. Vì thế, để nâng cao chất lượng huấn luyện, Sư đoàn phối hợp chặt chẽ với các địa phương thực hiện tốt công tác quản lý, chuẩn bị đầy đủ mọi mặt cho huấn luyện quân nhân dự bị. Hằng năm, cùng với làm tốt công tác phúc tra, quản lý nguồn, trước khi bước vào huấn luyện, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị làm tốt công tác chuẩn bị huấn luyện từ khâu xây dựng kế hoạch, tiến trình biểu, tập huấn cán bộ, biên soạn và thông qua giáo án, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào biên soạn giáo án điện tử; chuẩn bị vật chất, mô hình, học cụ, củng cố thao trường, bãi tập, v.v. Tổ chức huấn luyện quân nhân dự bị đúng chỉ tiêu, nội dung, thời gian theo kế hoạch đã xác định. Quá trình huấn luyện, Sư đoàn yêu cầu các đơn vị bám sát phương châm “cơ bản, thiết thực, hiệu quả”, gắn với yêu cầu “nhanh, mạnh, chính xác”; chú trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu đối với các binh chủng, ngành,… kết hợp chặt chẽ huấn luyện quân sự với giáo dục chính trị, rèn luyện thể lực, kỷ luật. Do đó, chất lượng huấn luyện lực lượng dự bị động viên của Đơn vị ngày càng được nâng lên.

Đặc biệt, năm 2014, Sư đoàn được giao nhiệm vụ tổ chức huấn luyện một đại đội dự bị động viên (100% chiến sĩ xuất ngũ năm 2006); kiểm tra khả năng sẵn sàng động viên quân nhân dự bị, tổ chức huấn luyện và kiểm tra bắn đối chứng. Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đã chỉ đạo cơ quan, đơn vị quán triệt, nắm chắc nhiệm vụ, làm tốt công tác chuẩn bị, lựa chọn Đại đội 9, Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 2, là đơn vị huấn luyện và thực hành bắn đối chứng. Với sự nỗ lực, quyết tâm khắc phục khó khăn của cán bộ, chiến sĩ và quân nhân dự bị, kết quả kiểm tra, Sư đoàn dẫn đầu các đơn vị được kiểm tra trong toàn quân, được Bộ Quốc phòng đánh giá cao. Cùng với đó, Sư đoàn đã quán triệt và thực hiện tốt Chỉ thị số 06 và Quyết định số 3391 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về thí điểm xây dựng đơn vị dự bị động viên trong tình hình mới. Đảng ủy, Chỉ huy Sư đoàn đã tham mưu, đề xuất với Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu điều động cán bộ khung A của 03 tiểu đoàn, 08 đại đội thuộc Trung đoàn 30 về ban chỉ huy quân sự các huyện, thị xã của tỉnh Hậu Giang - nơi giao nguồn, trực tiếp quản lý, tổ chức huấn luyện cho đơn vị dự bị động viên đúng nội dung, thời gian theo chương trình quy định. Kết quả kiểm tra: 100% đạt yêu cầu, có 76,9% khá, giỏi. Cũng trong năm này, Sư đoàn chỉ đạo Trung đoàn 30 thực hành diễn tập chỉ huy - cơ quan 1 bên 1 cấp về động viên, có một đại đội bộ binh (quân nhân dự bị) được tăng cường hỏa lực của tiểu đoàn bắn đạt thật, đề mục “Đại đội bộ binh được tăng cường tiến công địch lâm thời phòng ngự”, được Bộ Tổng Tham mưu và Tư lệnh Quân khu đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, năm 2016, Bộ Tổng Tham mưu và Bộ Tham mưu Quân khu chỉ đạo về việc thực hiện thí điểm: Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Hậu Giang đưa quân nhân dự bị về Sư đoàn để huấn luyện. Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn đã thống nhất chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo; phát huy vai trò của các cơ quan, đơn vị, thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này. Qua thời gian huấn luyện tại Sư đoàn, mặc dù xa gia đình, nhưng quân nhân dự bị chấp hành nghiêm lệnh động viên, chế độ huấn luyện. Quân số tham gia huấn luyện đạt trên 95%. Do tổ chức huấn luyện tập trung nên điều kiện ăn, ở, sinh hoạt, vật chất, thao trường, bãi tập,… có nhiều thuận lợi; việc duy trì chế độ, nền nếp sinh hoạt, tác phong quân nhân, quản lý kỷ luật chính quy hơn; tinh thần, thái độ học tập, công tác của quân nhân dự bị tự giác, tích cực hơn. Kết quả kiểm tra bắn bài 1 súng tiểu liên AK đạt khá, bảo đảm an toàn tuyệt đối. Đến năm 2018, Sư đoàn tiếp tục được giao nhiệm vụ tổ chức diễn tập chỉ huy - cơ quan 1 bên 2 cấp, huy động 1 tiểu đoàn bộ binh (thiếu 2 đại đội), huấn luyện diễn tập bắn đạn thật. Qua huy động, huấn luyện, kiểm tra cho thấy, lực lượng quân nhân dự bị, khi được tổ chức huấn luyện, rèn luyện tập trung, cơ bản, chặt chẽ thì vẫn có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ, đủ điều kiện bổ sung vào các đơn vị sẵn sàng chiến đấu. Đây cũng là cơ sở quan trọng để Sư đoàn nâng cao chất lượng huấn luyện quân nhân dự bị trong những năm tiếp theo.

Cùng với đó, Sư đoàn thường xuyên đổi mới nội dung, phương pháp và công tác tổ chức huấn luyện. Các cơ quan, đơn vị đã bám sát nội dung huấn luyện theo chương trình Bộ đã xác định; thường xuyên bổ sung, cập nhật kịp thời theo hệ thống tài liệu mới; gắn huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật của cá nhân với phân đội trong điều kiện địa hình đồng bằng sông nước. Bên cạnh việc chú trọng huấn luyện từ cơ bản đến thuần thục các kỹ thuật động tác cho quân nhân dự bị, các đơn vị còn tổ chức huấn luyện bắn các loại súng, sử dụng thuốc nổ, ném lựu đạn trên xuồng, ghe, thuyền. Quá trình huấn luyện chiến thuật, các đơn vị vừa huấn luyện vận động tiếp cận mục tiêu, phát triển chiến đấu trên thao trường, bãi tập, vừa hướng dẫn và tổ chức luyện tập cơ động đội hình, phát triển chiến đấu trên sông nước; nhất là kỹ thuật vượt qua địa hình sình lầy của cá nhân và cơ động đội hình bằng xuồng, ghe, thuyền của phân đội. Bên cạnh đó, việc đổi mới tổ chức và phương pháp huấn luyện ở từng cơ quan, đơn vị đã được tiến hành phù hợp với tổ chức, biên chế, trình độ của bộ đội và địa bàn tác chiến. Chú trọng huấn luyện thực hành, huấn luyện đêm và huấn luyện trong điều kiện ăn ở dã ngoại dài ngày. Các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng diễn tập vòng tổng hợp cấp đại đội, tiểu đoàn, coi trọng rèn luyện năng lực chỉ huy độc lập của cán bộ đại đội, tiểu đoàn, sự phối hợp hiệp đồng giữa các phân đội trong diễn tập có bắn đạn thật. Tích cực đưa các mô hình mô phỏng, video, clip, bia tự động, đèn tín hiệu huấn luyện ban đêm vào huấn luyện bộ đội, góp phần nâng cao khả năng tiếp thu, lĩnh hội về nội dung kỹ thuật, chiến thuật cho quân nhân dự bị. Nhờ đó, khả năng, trình độ sẵn sàng chiến đấu của quân nhân dự bị không ngừng được nâng lên, nhất là khả năng xử trí các tình huống tác chiến, bảo đảm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Đi liền với các nội dung, giải pháp trên, công tác bảo đảm huấn luyện cũng được Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Do các đơn vị đóng quân phân tán, để đảm bảo đầy đủ vật chất nâng cao chất lượng huấn luyện, các đơn vị thường xuyên quán triệt, giáo dục cho cán bộ, quân nhân dự bị nâng cao tinh thần trách nhiệm trong bảo quản, sử dụng cơ sở vật chất được biên chế. Đồng thời, Sư đoàn huy động mọi nguồn lực đầu tư mua sắm, xây dựng, từng bước hoàn thiện hệ thống trường bắn, thao trường huấn luyện kỹ thuật chiến đấu bộ binh; thao trường chiến thuật cấp tiểu đội, trung đội bộ binh; bãi huấn luyện thể lực tổng hợp cấp đại đội, tiểu đoàn và một số trang bị hoạt động thể dục, thể thao phục vụ huấn luyện cho các đối tượng với tổng kinh phí hơn 26,5 tỉ đồng. Ngoài ra, các cơ quan, đơn vị đã trích nguồn quỹ vốn từ tăng gia, sản suất trên 3,5 tỉ đồng để đầu tư làm mới, củng cố mô hình, học cụ, thao trường, bãi tập; phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, ứng dụng tốt vào huấn luyện, đáp ứng đủ về số lượng, chất lượng, từng bước khắc phục tình trạng huấn luyện “chay”; bảo đảm đầy đủ vật chất huấn luyện, kiểm tra, diễn tập, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện quân nhân dự bị.

Với những kết quả đã đạt được trong thời gian qua là cơ sở, tiền đề quan trọng để Sư đoàn 4 tiếp tục nâng cao chất lượng huấn luyện lực lượng dự bị động viên, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Đại tá NGUYỄN VĂN ĐỨC, Sư đoàn trưởng