Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Cộng hòa Chile từ ngày 09/11 đến 12/11/2024 của Chủ tịch nước Lương Cường, Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân uỷ Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng đã có các hoạt động song phương với Bộ trưởng Quốc phòng Chile. Đây là những hoạt động có tính chất “mở đường” cho sự phát triển quan hệ quốc phòng giữa hai nước, góp phần thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Chile.

Chủ tịch nước Lương Cường và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang thực hiện nghi thức khai trương Văn phòng Tùy viên Quốc phòng Việt Nam tại Chile. Ảnh: qdnd.vn

Từ quá khứ đến hiện tại

Việt Nam và Chile là hai quốc gia nằm cách xa nhau nửa vòng trái đất, có sự khác biệt về ngôn ngữ, văn hóa, nhưng đã từ lâu hai nước luôn dành cho nhau những tình cảm tốt đẹp, tinh thần đoàn kết trong sáng. Kết quả đó khởi nguồn từ sự tương đồng trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc, cùng khát vọng tự do, hòa bình - sợi dây gắn kết đặc biệt trong quan hệ giữa hai đất nước, hai dân tộc.

Cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới, nhân dân Chile từng phải chịu áp bức, bất công trong tiến trình lịch sử của đất nước. Chính vì vậy, cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc của nhân dân Việt Nam là nguồn cảm hứng to lớn đối với người dân Chile yêu tự do, chuộng hòa bình. Về phần mình, nhân dân Chile luôn bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ, tiếp thêm sức mạnh cho nhân dân Việt Nam trong đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, nhất là vào những năm cuối thập niên 60 của thế kỷ trước - thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam đang diễn ra ác liệt. Tinh thần đó được thể hiện qua nhiều hoạt động, từ các cuộc biểu tình chống chiến tranh xâm lược Việt Nam của thanh niên, sinh viên Chile, đến dòng người tuần hành kéo dài hàng trăm ki-lô-mét từ thành phố cảng Valparaiso lên tới Thủ đô Santiago de Chile; đặc biệt là chuyến thăm lịch sử tới Việt Nam, cùng cuộc hội kiến đầy ý nghĩa với Chủ tịch Hồ Chí Minh của Chủ tịch Thượng Nghị viện Chile Salvador Paredet - người sau này trở thành Tổng thống của Chile. Đó là những dấu ấn không thể phai mờ trong quan hệ Việt Nam - Chile.

Hiện tại và tương lai được định hình từ lịch sử, trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước hiện nay, hơn ai hết, lãnh đạo và nhân dân hai nước luôn trân trọng di sản về tình đoàn kết, hữu nghị Việt Nam - Chile, nỗ lực gìn giữ, vun đắp làm cho quan hệ hai nước tiếp tục phát triển bền vững, hướng tới tương lai. Quyết tâm này càng được khẳng định khi Chủ tịch nước Lương Cường lựa chọn Chile là quốc gia đầu tiên đến thăm chính thức trên cương vị mới. Chuyến thăm được tiến hành vào dịp Kỷ niệm 55 năm diễn ra cuộc gặp giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Thượng Nghị viện Chile Salvador Paredet - sự kiện đặt nền móng cho việc Chile trở thành quốc gia đầu tiên tại Nam Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam (năm 1971 - khi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân Việt Nam diễn ra ác liệt). Trong các cuộc hội kiến và làm việc của Chủ tịch nước Lương Cường với Tổng thống, Chủ tịch Thượng viện, Chủ tịch Hạ viện và các chính đảng cánh tả tiến bộ của Chile, lãnh đạo hai bên đều nhắc lại những kỷ niệm tốt đẹp về tình hữu nghị truyền thống giữa hai nước; đồng thời, coi đây là nền tảng vững chắc để thúc đẩy hơn nữa hợp tác trên tất cả các lĩnh vực chính trị - ngoại giao, kinh tế - thương mại, văn hóa - giáo dục và đặc biệt là quan hệ hợp tác quốc phòng song phương.     

Nét tương đồng - nền tảng thúc đẩy hợp tác quốc phòng

Thực tiễn lịch sử và tình hình hiện nay cho thấy, Việt Nam và Chile đã chia sẻ những giá trị chung về quốc phòng: đó là coi trọng hòa bình, tinh thần độc lập tự chủ, đề cao chủ nghĩa đa phương, tôn trọng luật pháp quốc tế và sức mạnh của tình hữu nghị, đoàn kết quốc tế.

Việt Nam là đất nước đã trải qua nhiều cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm để giành lại độc lập, tự do, hơn ai hết, người dân Việt Nam hiểu rất rõ giá trị to lớn của hòa bình, luôn yêu chuộng hòa bình, xác định hòa bình là điều kiện tiên quyết để xây dựng và phát triển đất nước. Việt Nam luôn thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển; đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Việt Nam kiên trì chính sách quốc phòng “bốn không”; ủng hộ mạnh mẽ việc giải quyết các tranh chấp, bất đồng bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế; phản đối các hành động đơn phương, chính trị cường quyền, sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, thường xuyên, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Quân đội nhân dân Việt Nam luôn tích cực, chủ động, triển khai có hiệu quả công tác đối ngoại quốc phòng - một bộ phận quan trọng của đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân, nhằm mục tiêu thiết lập và phát triển quan hệ quốc phòng với tất cả các nước trên cơ sở bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau. Qua đó, đóng góp tích cực vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, xây dựng lực lượng vũ trang, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; góp phần giữ vững hòa bình, an ninh khu vực và thế giới, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Chile là quốc gia có nền quốc phòng mạnh và luôn duy trì được vị thế, uy tín cao trên trường quốc tế. Lực lượng vũ trang Chile được đánh giá là một trong những đội quân có năng lực tác chiến, được trang bị vũ khí, phương tiện kỹ thuật tốt nhất khu vực Mỹ Latinh; từng tham gia thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc; đang từng bước phát triển năng lực công nghiệp quốc phòng, hướng tới mục tiêu tự lực trong đảm bảo vũ khí, trang bị cho quân đội. Cũng như Việt Nam, Chile có bờ biển dài và thường xuyên phải gánh chịu hậu quả của thiên tai; lực lượng vũ trang Chile luôn tích cực hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra. Trong lĩnh vực quốc phòng, Chile cũng đặt ra những nguyên tắc tương tự như chính sách quốc phòng “bốn không” của Việt Nam, luôn đề cao và tôn trọng luật pháp quốc tế, nỗ lực tìm kiếm hòa bình và chung sống trong hòa bình với tất cả các nước. Đây là những điểm tương đồng để Việt Nam và Chile xây dựng, phát triển quan hệ hợp tác quốc phòng song phương, tương xứng với quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai quốc gia.

Chương mới trong hợp tác quốc phòng song phương

Năm 2024 là năm đáng nhớ khi Bộ Quốc phòng hai nước triển khai những hoạt động hợp tác mang ý nghĩa bước ngoặt. Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Chile của Chủ tịch nước Lương Cường, lần đầu tiên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng hai nước tiếp xúc, hội đàm và ký Bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng, mở đường cho sự phát triển của quan hệ quốc phòng song phương Việt Nam - Chile. Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024), 35 năm Ngày Hội quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024), Văn phòng Tùy viên Quốc phòng Việt Nam tại Chile đã được tổ chức khai trương trang trọng, với sự hiện diện của nhiều quan chức cấp cao hai nước, đại diện cơ quan ngoại giao, tùy viên quốc phòng các nước, các tổ chức quốc tế tại Chile. Đây là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quan hệ hợp tác quốc phòng giữa Việt Nam với Chile, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, nhất là hình ảnh Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng tới người dân Chile và bạn bè quốc tế. Hoạt động cũng cho thấy sự coi trọng của các nước trong quan hệ với Việt Nam cũng như vị thế, vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tại buổi Lễ trọng thể và đầy ý nghĩa này, Đại tướng Phan Văn Giang điểm lại những mốc son chói lọi trong chặng đường 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam; đồng thời khẳng định, quốc phòng Việt Nam là nền quốc phòng toàn dân, mang tính chất hòa bình, tự vệ, kiên quyết, kiên trì ngăn ngừa, đẩy lùi nguy cơ chiến tranh bằng biện pháp hòa bình; nhấn mạnh chủ trương đẩy mạnh hội nhập quốc tế và đối ngoại quốc phòng trên cả bình diện song phương và đa phương, đạt hiệu quả thiết thực, góp phần xây dựng môi trường hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển trong khu vực và trên thế giới. Cùng với mở Văn phòng Tùy viên Quốc phòng Việt Nam thường trú tại Mexico và Bỉ, việc mở Văn phòng Tùy viên Quốc phòng bên cạnh Đại sứ quán nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Chile một lần nữa khẳng định sự chủ động, tích cực của Bộ Quốc phòng Việt Nam trong triển khai đường lối đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế của Đảng, Nhà nước; tạo kênh liên lạc, tham mưu hiệu quả, giúp tăng cường kết nối quốc phòng giữa Việt Nam với Chile cũng như các nước khác trong khu vực Mỹ Latinh.

Những thành công trên xuất phát từ sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của lãnh đạo cấp cao hai nước, hai Bộ Quốc phòng trong việc gieo trồng những hạt giống hợp tác quốc phòng, góp phần tạo nền tảng vững chắc để quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Chile đơm hoa, kết trái. Với nền tảng hơn 50 năm quan hệ ngoại giao và những giá trị chung cùng chia sẻ, có thể khẳng định hợp tác quốc phòng Việt Nam - Chile còn nhiều dư địa để phát triển. Trên cơ sở Bản ghi nhớ về hợp tác quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng hai nước thống nhất đẩy mạnh trao đổi đoàn, tiếp xúc các cấp, đặc biệt là các cuộc trao đổi, tiếp xúc cấp cao, nhằm tăng cường hiểu biết, tin cậy lẫn nhau; thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực mà hai bên có nhu cầu và thế mạnh, như: đối thoại - tham vấn, đào tạo nguồn nhân lực, gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, chia sẻ thông tin, hỗ trợ nhân đạo - cứu trợ thảm họa, thương mại quân sự - công nghiệp quốc phòng, giao lưu văn hóa - thể thao, pháp luật quân sự - quốc phòng, v.v. Lãnh đạo Bộ Quốc phòng hai nước cũng chủ trương phát huy cơ chế tham vấn, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc tế, khu vực về an ninh - quốc phòng. Với sự ủng hộ của Chile, Việt Nam có thêm điều kiện mở rộng quan hệ hợp tác quốc phòng với các quốc gia và tổ chức tại khu vực Mỹ Latinh. Việt Nam cũng sẵn sàng là cầu nối để Chile tìm hiểu, tiếp cận gần hơn với các cơ chế do ASEAN dẫn dắt trên cơ sở đồng thuận của ASEAN, trong đó có Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng (ADMM+).

Để đạt được những mục tiêu trên, quán triệt sự chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, các cán bộ Văn phòng Tùy viên Quốc phòng Việt Nam tại Chile xác định rõ quyết tâm, nhiệm vụ, khắc phục khó khăn, chấp hành nghiêm pháp luật, quy định của nước sở tại, tích cực phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Chile và phía đối tác để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, xứng đáng là cơ quan Đại diện quốc phòng Việt Nam ở nước ngoài. Các cơ quan, đơn vị trong Bộ Quốc phòng theo chức năng, nhiệm vụ cần làm tốt hơn nữa công tác nghiên cứu địa bàn, chủ động phối hợp, tham vấn với các ban, bộ, ngành liên quan, từ đó tham mưu, đề xuất, tổ chức tốt các hoạt động đối ngoại quốc phòng nói chung, thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc phòng với Chile nói riêng đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả, trở thành trụ cột quan trọng trong quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Chile.

Kết quả các hoạt động đối ngoại quốc phòng của Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức nước Cộng hòa Chile của Chủ tịch nước Lương Cường cho thấy, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhất là sự cách xa về địa lý, khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ và môi trường an ninh, song với sự trân trọng sợi dây gắn kết lịch sử giữa hai dân tộc, cùng sự quyết tâm, nỗ lực cao của lãnh đạo Bộ Quốc phòng và Quân đội hai nước, quan hệ quốc phòng Việt Nam - Chile đã mở ra chương mới. Hy vọng thời gian tới, quan hệ hợp tác quốc phòng song phương Việt Nam - Chile sẽ luôn được củng cố, góp phần bồi đắp thêm truyền thống tốt đẹp giữa hai nước, hai dân tộc, đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định, phát triển ở khu vực và thế giới.

Đại tá ĐẶNG THANH MINH, Phó Cục trưởng Cục Đối ngoại, Bộ Quốc phòng