Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm thể dục thể thao Hà Nội¹ có chức năng, nhiệm vụ tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường về công tác quốc phòng, quân sự địa phương và nghiên cứu khoa học quân sự; tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên 18 trường đại học, cao đẳng theo phân luồng tại Thông tư liên tịch 123/2015/TT-BQP-BGDĐT-BLĐTBXH. Những năm gần đây, Trung tâm còn đảm nhiệm đào tạo giáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh cho các trường trung học phổ thông, trung cấp chuyên nghiệp và các nhiệm vụ khác. Được sự quan tâm của các cơ quan chức năng thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, trực tiếp là Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường, đến nay cơ sở hạ tầng, hệ thống trang thiết bị phục vụ giảng dạy môn học của Trung tâm được đầu tư xây dựng tương đối đồng bộ, có khả năng tiếp nhận, tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho trên 2.000 sinh viên/đợt.

Tuy nhiên, Trung tâm cũng có không ít khó khăn, như: đội ngũ cán bộ, giảng viên còn thiếu so với yêu cầu, vừa tham gia giảng dạy vừa kiêm nhiệm quản lý sinh viên; cơ sở vật chất bảo đảm, nhận thức, trách nhiệm của một số sinh viên đối với môn học còn hạn chế, v.v. Từ thuận lợi, khó khăn trên, Trung tâm đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Trước hết, Trung tâm tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên đủ về số lượng, có chất lượng cao, xem đây là nhân tố có ý nghĩa quyết định đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ của Trung tâm cũng như chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên. Thời gian qua, lãnh đạo Trung tâm đã tích cực tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường phối hợp với Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội và cơ quan chức năng đẩy mạnh kiện toàn tổ chức biên chế, nhất là các khoa giáo viên, thông qua tìm nguồn, lựa chọn, xin sĩ quan biệt phái và đối tượng tốt nghiệp văn bằng 2 giáo dục quốc phòng và an ninh về làm cán bộ quản lý, giảng viên tại Trung tâm. Với quyết tâm và biện pháp tích cực, đến nay Trung tâm cơ bản kiện toàn tổ chức biên chế từ Ban Giám đốc đến các khoa, phòng và ban quản lý sinh viên theo quy định. Tuy nhiên, so với sự phát triển của nhiệm vụ theo Đề án phát triển Trung tâm đến năm 2020 và những năm tiếp theo (tiếp nhận, quản lý, giáo dục cho 30.000 sinh viên/năm) thì đội ngũ cán bộ, giảng viên còn thiếu. Vì vậy, thời gian tới, Trung tâm tích cực lựa chọn, tuyển dụng giảng viên theo hướng tập trung vào đối tượng tốt nghiệp đào tạo văn bằng 2 giáo dục quốc phòng và an ninh để dần thay thế số giảng viên là sĩ quan biệt phái. Mặt khác, Trung tâm đẩy mạnh công tác quy hoạch, tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng nhằm chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, giảng viên theo lộ trình xác định, phù hợp với tình hình thực tế theo chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm. Theo đó, 100% cán bộ khi về Trung tâm công tác đều được đi học nghiệp vụ sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm thể dục thể thao Hà Nội. Trung tâm khuyến khích, tạo điều kiện cho cán bộ, giảng viên đi đào tạo sau đại học theo các chuyên ngành tại các trường trong và ngoài Quân đội. Để nâng cao trình độ toàn diện của đội ngũ cán bộ, giảng viên, thời gian qua, Trung tâm tăng cường công tác bồi dưỡng thông qua dự giảng, bình giảng, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn giữa các khoa, bộ môn; duy trì nền nếp chế độ phê duyệt giáo án, giảng tập, giảng thử ở các cấp. Ngoài ra, Trung tâm còn tích cực cử cán bộ, giảng viên tham gia các lớp tập huấn do cấp trên tổ chức và thi giáo viên dạy giỏi các cấp, v.v. Đến nay, 100% cán bộ, giảng viên Trung tâm có trình độ cử nhân; trong đó, có 06 thạc sĩ và 01 tiến sĩ; 90% giảng viên giảng dạy được tất cả các khoa mục. Hằng năm, 100% giảng viên Trung tâm tham gia thi giảng viên dạy giỏi cấp Trung tâm và cấp Trường. Năm 2015, tham gia Hội thi giảng viên dạy giỏi môn học giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên toàn quốc, Trung tâm có 04 đồng chí đạt danh hiệu “Giảng viên Giỏi” cấp Bộ, 01 đồng chí đạt giải Nhì toàn năng. Với ý thức trách nhiệm cao, nhiệt huyết, yêu nghề, đội ngũ cán bộ, giảng viên đã và đang phát huy tốt vai trò trong công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên, đảm bảo cho Trung tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Hiện nay lưu lượng sinh viên tại Trung tâm lớn (trên 18.000 sinh viên/năm), lại thuộc nhiều trường khác nhau. Vì vậy, để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên, công tác kế hoạch, phối hợp, hiệp đồng có vai trò hết sức quan trọng. Hằng năm, Trung tâm chủ động phối hợp chặt chẽ với các trường liên kết tổ chức hội nghị liên kết đào tạo, tổng kết năm học. Thông qua đó, hiệp đồng, thống nhất với các trường liên kết về thời gian, lưu lượng sinh viên về học, làm cơ sở tổ chức thực hiện, cũng như rút kinh nghiệm những điểm còn hạn chế, cả trong tổ chức chỉ đạo, quản lý và dạy - học. Nhờ đó, công tác tiếp nhận, tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên các khóa luôn bảo đảm chặt chẽ, phù hợp với thời gian, chương trình đào tạo của các trường liên kết và thực lực cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên của Trung tâm.

Giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên là môn học có tính đặc thù cao, nếu người dạy không có phương pháp phù hợp, vận dụng linh hoạt lý luận với thực tiễn thì dễ trở nên khô cứng, nhàm chán. Nhận thức rõ điều đó, Trung tâm đẩy mạnh đổi mới nội dung, phương pháp dạy - học, coi đây là khâu đột phá. Bám sát chương trình khung quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Trung tâm chú trọng gắn nội dung học tập về đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước về quốc phòng - an ninh; âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch,... với chuyên ngành đào tạo của sinh viên, giúp cho sinh viên nhận thức sâu, rõ hơn về chủ trương, đường lối của Đảng. Bên cạnh đó, Trung tâm thường xuyên cập nhật, bổ sung những nội dung mới về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; hệ thống văn bản pháp luật về quốc phòng, như: Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Dân quân tự vệ, Luật Biển Việt Nam,... vào nội dung giảng dạy. Chỉ đạo các khoa cập nhật, lồng ghép nội dung về tình hình quốc phòng, an ninh vào bài giảng nhằm cung cấp thông tin, định hướng tư tưởng, xây dựng ý thức chính trị cho sinh viên trước những vấn đề lớn, đang đặt ra của đất nước.

Do người học là sinh viên các trường đại học, cao đẳng, phần lớn có nhận thức tốt, đã được làm quen với phương pháp dạy - học bậc đại học, Trung tâm chỉ đạo các khoa và giảng viên nghiên cứu nắm chắc nội dung, đối tượng để vận dụng phương pháp tổ chức lên lớp và duy trì luyện tập phù hợp. Trong đó, chú trọng vận dụng phương pháp dạy - học tích cực, để người học đào sâu tư duy, khắc phục triệt để việc truyền thụ kiến thức một chiều. Trong quá trình huấn luyện, đội ngũ giảng viên tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, biên soạn giáo án điện tử, cập nhật nội dung mới vào bài giảng, gắn lý thuyết với thực hành, tăng tính trực quan, tạo hứng thú cho sinh viên, đưa sinh viên đến gần hơn thực tiễn hoạt động quân sự, quốc phòng. Điểm đáng chú ý là, thời gian qua, Trung tâm đã xây dựng website, trang facebook riêng để truyền tải các nội dung liên quan đến môn học, như: nội dung, chương trình môn học; các chế độ trong ngày, trong tuần; các bài tập thể dục buổi sáng; cách gấp chăn màn,... tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên tìm hiểu, nghiên cứu, qua đó xây dựng ý thức, động cơ học tập, rèn luyện. Đi liền với đổi mới phương pháp dạy, Trung tâm chú trọng xây dựng, đổi mới phương pháp học của sinh viên, trọng tâm là xây dựng tính tích cực, tự giác, phương pháp tự học. Theo đó, cùng với trao đổi, hướng dẫn phương pháp tự học cho sinh viên, Trung tâm tích cực đổi mới nội dung, hình thức thi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo hướng đề cao vận dụng lý luận vào thực tiễn, chuyên ngành đào tạo của sinh viên và kết hợp đa dạng hình thức thi, kiểm tra. Hiện nay, Trung tâm đã xây dựng và đưa vào sử dụng ngân hàng đề thi với trên 100 đề thi trắc nghiệm; tổ chức thi thực hành các khoa mục quân sự, kiểm tra bắn bằng máy bắn điện tử MBT-03,... bảo đảm đánh giá chính xác, khách quan kết quả học tập của sinh viên.

Cùng với giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quân sự, quốc phòng, Trung tâm tăng cường công tác quản lý, rèn luyện sinh viên, nhằm xây dựng tính tổ chức, tính kỷ luật, tác phong người chiến sĩ cho sinh viên. Theo đó, trước mỗi khóa học, Trung tâm chủ động phối hợp với trường liên kết lựa chọn những sinh viên có năng lực để bổ nhiệm cán bộ tiểu đội và trung đội; sắp xếp, biên chế sinh viên thành các đại đội, trung đội, tiểu đội; đồng thời, phổ biến nội quy, quy chế học tập, sinh hoạt đến từng sinh viên. Trong quá trình học tập, với phương châm “nhẹ nhàng, mềm dẻo nhưng kiên quyết”, Trung tâm kết hợp giáo dục với duy trì nghiêm các chế độ trong ngày, trong tuần, từ thể dục sáng, sắp xếp trật tự nội vụ, vệ sinh, duy trì quy định học tập ở giảng đường, thao trường, đến ăn uống, ngủ nghỉ,... để sinh viên được tiếp cận, làm quen và thực sự hòa mình vào môi trường quân sự. Bên cạnh phát huy vai trò của cán bộ quản lý, đội ngũ cán bộ viên chức và thực hiện các biện pháp hành chính, Trung tâm chú trọng tiến hành các hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, tổ chức hoạt động ngoại khóa. Nổi bật là, Trung tâm thường xuyên phối hợp với Ban Chấp hành Đoàn, Hội Sinh viên Nhà trường và các trường liên kết để tổ chức các hoạt động ngoại khóa trong thời gian khóa học, như: thông tin thời sự, xem phim khoa học quân sự, giao lưu văn hóa, văn nghệ, thi đấu thể thao. Thời gian gần đây, Trung tâm đã tổ chức thành công Chương trình “Sinh viên - Chiến sĩ”, thi kiến thức về quốc phòng và an ninh, thi kỹ năng quân sự, thi tài năng sinh viên trong nhiều khóa học. Qua đó, củng cố, bồi đắp thêm kiến thức cho sinh viên. Trung tâm duy trì nền nếp đối thoại dân chủ giữa Ban Giám đốc với sinh viên trong từng khóa học; tổ chức cho sinh viên viết tâm thư, trao đổi những suy nghĩ, tình cảm của sinh viên với Trung tâm, môn học, cũng như đề xuất, kiến nghị về nội dung, chương trình, phương pháp quản lý, giảng dạy,... làm cơ sở để rút kinh nghiệm, nâng cao chất lượng giáo dục. Công tác bảo đảm cho sinh viên học tập, rèn luyện được Trung tâm coi trọng thực hiện bằng nguồn ngân sách của trên, nguồn lực tự huy động.

Bằng các giải pháp đồng bộ trên, từ năm 2015 đến nay, Trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học thể dục thể thao Hà Nội đã tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho trên 60.000 sinh viên; kết quả: 98,7% sinh viên đủ điều kiện để cấp chứng chỉ tốt nghiệp; trong đó, có trên 60% khá, giỏi, được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo tặng Bằng khen. Qua đó, thiết thực góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đại tá, ThS. NGUYỄN MINH TIẾN, Phó Giám đốc Trung tâm

________________

1 - Theo Quyết định 1770/QĐ-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngày 19-5-2017, Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Hà Nội I được đổi tên thành Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm thể dục thể thao Hà Nội.