Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đại học Quốc gia Hà Nội đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm thực hiện chủ trương đổi mới giáo dục và đào tạo. Qua đó, thu được kết quả tích cực, thiết thực nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên.

Toàn cảnh Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đại học Quốc gia Hà Nội

Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đại học Quốc gia Hà Nội có nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên của Đại học Quốc gia Hà Nội và 10 trường đại học, cao đẳng, cao đẳng nghề theo Thông tư liên tịch 123/2015/TTLT-BQP-BGDĐT-BLĐTBXH, ngày 05-11-2015 của liên bộ: Quốc phòng, Giáo dục và Đào tạo, Lao động - Thương binh và Xã hội. Đồng thời, tham mưu, giúp Đảng ủy, Ban Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện tốt công tác quân sự, quốc phòng. Những năm gần đây, Trung tâm còn mở rộng phạm vi, đối tượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội, thông qua triển khai mô hình “Tuần giáo dục quốc phòng và an ninh”, hoạt động trải nghiệm “Kỹ năng Quân đội”. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, bên cạnh những thuận lợi, Trung tâm gặp không ít khó khăn, nhất là nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học có mặt chưa đáp ứng so với yêu cầu ngày càng cao của công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, v.v. Ý thức rõ điều đó, những năm qua, tập thể cán bộ, giảng viên, nhân viên của Trung tâm luôn đoàn kết, nỗ lực phấn đấu xây dựng Trung tâm vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, trở thành địa chỉ tin cậy về giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên trên địa bàn Thủ đô¹. Ghi nhận những kết quả đó, Trung tâm đã vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba cùng nhiều Bằng khen của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Đại học Quốc gia Hà Nội.

Trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) và để theo kịp sự phát triển của tình hình thực tiễn trước tác động của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, Trung tâm xác định phải không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng thực hiện nhiệm vụ, phấn đấu đạt chuẩn kiểm định chất lượng đầu ra giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên. Để đạt mục tiêu đó, Trung tâm tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

Một là, chú trọng nâng cao năng lực, trình độ cho đội ngũ cán bộ, giảng viên. Đây là yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết, vừa là nội dung, vừa là biện pháp, điều kiện quyết định để đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên. Với nhận thức đó, Trung tâm đẩy mạnh công tác quy hoạch, thực hiện đa dạng hình thức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ toàn diện cho đội ngũ cán bộ, giảng viên; lựa chọn cán bộ, giảng viên trẻ, có phẩm chất đạo đức, năng lực, tinh thần trách nhiệm tốt cử đi đào tạo sau đại học và đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức quốc phòng và an ninh. Đồng thời, tăng cường liên kết với các khoa, trường thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức bồi dưỡng kỹ năng sư phạm, tin học, ngoại ngữ,… để xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có trình độ đạt chuẩn, nhiều khả năng tư duy, sáng tạo. Hằng năm, cùng với cử cán bộ, giảng viên tham gia các lớp tập huấn do Vụ Giáo dục Quốc phòng và An ninh (Bộ Giáo dục và Đào tạo), Trường Sĩ quan Lục quân 1 tổ chức, Trung tâm đẩy mạnh bồi dưỡng tại chỗ, nhất là duy trì nền nếp, nâng cao chất lượng hoạt động phương pháp, như: tổ chức dự giờ, bình giảng, hội giảng; phân công cán bộ, giảng viên có trình độ, kinh nghiệm kèm cặp, bồi dưỡng giảng viên trẻ; duy trì nền nếp hội thi giảng viên giỏi, cán bộ quản lý giỏi, v.v. Qua đó, bồi dưỡng, nâng cao năng lực toàn diện, kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy cho đội ngũ cán bộ, giảng viên. Đặc biệt, Trung tâm còn động viên, khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, giảng viên học tập, nghiên cứu khoa học. Nội dung hướng mạnh vào tiếp thu, ứng dụng tiến bộ, thành tựu khoa học công nghệ của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, như: công nghệ thông tin, công nghệ số, công nghệ điều khiển, tự động hóa vào nghiên cứu, giảng dạy; sử dụng mạng internet tra cứu, khai thác các nguồn thông tin liên quan đến quốc phòng, an ninh và liên kết các đường dẫn để xây dựng bài giảng có chất lượng cao, cung cấp, cập nhật nhiều kiến thức, tạo ra khả năng tương tác, thu hút người học, góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy. Với cách làm đó, đến nay, trên 80% cán bộ, giảng viên của Trung tâm có trình độ sau đại học và lý luận chính trị cao cấp. Năm học 2014 - 2015, đội tuyển của Trung tâm tham gia Hội thi giảng viên Giỏi môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, đạt giải Nhất toàn đoàn, 100% giảng viên đạt giỏi và xuất sắc, trong đó có 01 giải Nhì, 01 giải Ba.

Luyện tập chiến thuật bộ binh

Hai là, tích cực rà soát, điều chỉnh, bổ sung nội dung, chương trình đào tạo phù hợp với từng đối tượng. Trên cơ sở nội dung, chương trình khung giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên, Trung tâm rà soát, điều chỉnh nội dung, chương trình theo hướng lược bớt những nội dung trùng lặp trong chương trình đại học đại cương; phân định rõ giữa nội dung chính trị và quân sự; giảm thời gian học lý thuyết, tăng thời gian thực hành. Trong từng chuyên đề, Trung tâm xác định rõ nội dung chính, trọng tâm và có sự liên hệ vận dụng sát với chuyên ngành đào tạo của sinh viên để việc dạy, học có chiều sâu, tránh dàn trải. Trung tâm cũng chỉ đạo các khoa, đội ngũ giảng viên thường xuyên cập nhật, bổ sung những vấn đề mới về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc vào bài giảng, đảm bảo nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng luôn phù hợp sự phát triển của thực tiễn. Với định hướng đó, thời gian qua, Trung tâm đã nghiên cứu, điều chỉnh một số nội dung, chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thông, bảo đảm phù hợp với thời gian, trình độ nhận thức của học sinh. Trong đó, tập trung giới thiệu những quan điểm, chủ trương cơ bản của Đảng, Nhà nước về quốc phòng, an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân; chú trọng rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể và trang bị những kỹ năng quân sự cần thiết, phù hợp với lứa tuổi.

Ba là, đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy - học, kết hợp học đi đôi với rèn. Trung tâm xác định đây là khâu đột phá để nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên. Để làm được điều đó, Trung tâm yêu cầu đội ngũ cán bộ, giảng viên tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng phương tiện hiện đại vào giảng dạy; thực hiện biên soạn giáo án điện tử, giảng dạy bằng trình chiếu, sử dụng hình ảnh, âm thanh, video clip mô phỏng các tình huống chiến đấu, động tác kỹ thuật, chiến thuật và tạo ra các liên kết để đưa hình ảnh, thông tin mới về hoạt động quân sự, quốc phòng, an ninh, cung cấp cả kiến thức lý thuyết và thực tế, tạo sự sinh động, hấp dẫn, lôi cuốn người học. Trong quá trình lên lớp, giảng viên phát huy vai trò vừa là người thầy, vừa là “huấn luyện viên”, vận dụng linh hoạt nhiều phương pháp trong điều hành, hướng dẫn, đặc biệt là tăng cường các nội dụng học theo nhóm nhằm phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học trong trao đổi, thảo luận để xây dựng và nắm sâu nội dung bài học. Bên cạnh đó, Trung tâm đẩy mạnh đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn học thông qua hình thức trắc nghiệm; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc giảng dạy và đánh giá kết quả, bảo đảm khách quan, công bằng, chính xác. Hiện nay, Trung tâm đã xây dựng được hàng chục bộ đề thi, đáp án trắc nghiệm với hàng trăm câu hỏi sát với nội dung, chương trình.

Cùng với trang bị kiến thức lý luận, Trung tâm coi trọng làm tốt công tác quản lý, rèn luyện nhằm hình thành tác phong quân sự cho học sinh, sinh viên. Đồng thời, yêu cầu đội ngũ cán bộ, giảng viên kết hợp nhuần nhuyễn giữa truyền thụ kiến thức với truyền thụ lý tưởng, xây dựng bản lĩnh, kỹ năng hoạt động quân sự cho học sinh, sinh viên; đề cao việc nêu gương, xây dựng môi trường sư phạm quân sự, môi trường văn hóa lành mạnh. Trung tâm xây dựng, ban hành các quy chế quản lý, rèn luyện và tổ chức quán triệt, phổ biến cho học sinh, sinh viên ngay khi mới về học tập. Trong thời gian học tập, học sinh, sinh viên được biên chế thành các đại đội, trung đội và thực sự được trải nghiệm, rèn luyện trong môi trường quân sự thông qua thực hiện các nền nếp, chế độ ngày, tuần trong Quân đội. Mặt khác, Trung tâm còn tích cực tổ chức các hoạt động ngoại khóa, như: nói chuyện thời sự, xem phim, thông tin khoa học quân sự, tham quan bảo tàng, đơn vị quân đội, giao lưu văn hóa, văn nghệ,… tạo không khí dân chủ, thân thiện, khơi dậy tính tích cực, tự giác của học sinh, sinh viên trong quá trình học tập.

Bốn là, tập trung đầu tư cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang thiết bị dạy - học. Thời gian qua, ngoài nguồn ngân sách trên cấp, Trung tâm còn tích cực đề xuất với Đảng ủy, Ban Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đầu tư mua sắm bảo đảm hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, giảng đường, nơi ăn ở, sinh hoạt, quân trang, giáo trình, tài liệu theo quy định của môn học; chủ động liên hệ với các đơn vị quân đội bảo đảm thao trường, bãi tập, v.v. Năm 2018, Trung tâm đã được trên đầu tư gần 90 tỷ đồng để xây dựng hệ thống giảng đường, phòng học chuyên dùng hiện đại, đạt chuẩn, tạo sự đột phá về cơ sở vật chất phục vụ dạy - học. Thời gian tới, Trung tâm tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng đảm bảo nguồn ngân sách đầu tư xây dựng hệ thống đường truyền tích hợp, liên kết thông minh, trường bắn ảo, thư viện điện tử và nâng cấp hệ thống phòng học chuyên dùng, phòng máy tính, các trang thiết bị, học liệu hiện đại phục vụ công tác giảng dạy, nghiên cứu khoa học của cán bộ, giảng viên và học tập của học sinh, sinh viên. Cùng với đó, Trung tâm đẩy mạnh đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác quản trị đại học, trọng tâm là nghiên cứu, xây dựng quy trình tiếp nhận, quản lý học sinh, sinh viên và công tác quản lý, điều hành, đánh giá chất lượng thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, giảng viên, bảo đảm chuyên nghiệp, hiện đại.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp trên là cơ sở quan trọng để Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Đại học Quốc gia Hà Nội tiếp tục phát triển, lớn mạnh, thiết thực nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

TS. TRẦN DANH LỰC, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Trung tâm
____________

1 - Từ khi thành lập đến nay, Trung tâm đã tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho hơn 20 vạn lượt sinh viên và hơn 15.000 lượt học sinh trung học phổ thông, đạt chất lượng tốt.