Trung đoàn 102 - Trung đoàn Thủ đô (thuộc Sư đoàn 308, Quân đoàn 1) là một trong những trung đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam, được thành lập ngày 06/01/1947. Ngay sau khi thành lập, hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn đã kiên c­ường chiến đấu, với tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”¹, giam chân quân Pháp tại Thủ đô Hà Nội trong suốt 60 ngày đêm, bảo vệ Trung ương Đảng, Chính phủ và các cơ quan đầu não di chuyển lên chiến khu Việt Bắc an toàn. Ngày 19/9/1954, trong đội hình về tiếp quản Thủ đô Hà Nội, tại đền thờ các Vua Hùng (thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ), cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn vinh dự được Bác Hồ trực tiếp căn dặn: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”². Đó không chỉ là mệnh lệnh thiêng liêng đối với cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn, mà còn là lời hiệu triệu toàn dân tộc Việt Nam trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ năm 1979, Trung đoàn được đầu tư xây dựng, trở thành đơn vị bộ binh cơ giới đầu tiên của Quân đội ta. Trải qua 75 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và phát triển, với nhiều thành tích đặc biệt xuất sắc, Trung đoàn được Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (năm 1973), Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba (năm 2017) và nhiều phần thưởng cao quý khác; 04 tập thể, 03 cá nhân của Trung đoàn được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Hiện nay, ngoài nhiệm vụ chính trị trọng tâm là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, Trung đoàn còn sẵn sàng cơ động thực hiện các nhiệm vụ đột xuất khác, như: đối ngoại quân sự, phòng, chống thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trên địa bàn, v.v. Quá trình thực hiện nhiệm vụ, bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, Trung đoàn gặp không ít khó khăn: trình độ nhận thức của bộ đội không đồng đều, kinh nghiệm trong quản lý, chỉ huy, giải quyết các vấn đề nảy sinh của đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ trẻ, mới ra trường có mặt còn hạn chế; tình trạng vũ khí, trang bị kỹ thuật qua nhiều năm sử dụng xuống cấp, thiếu đồng bộ; trên địa bàn đóng quân, các tệ nạn xã hội cũng như dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, tác động không nhỏ tới việc hoàn thành nhiệm vụ của Đơn vị. Trước thực tiễn đó, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đồng bộ, toàn diện các mặt công tác; trong đó, đẩy mạnh giáo dục chính trị, lãnh đạo tư tưởng, quản lý, duy trì kỷ luật và bảo đảm an toàn là một trong những nội dung trọng tâm, khâu đột phá quan trọng.

Giáo dục truyền thống cho chiến sĩ mới

Thực hiện chủ trương đó, Trung đoàn tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy các cấp đối với công tác quan trọng này. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, quyết định đến kết quả xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, tạo cơ sở để Trung đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Với nhận thức đó, Đảng ủy Trung đoàn ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật và bảo đảm an toàn, với những nội dung, giải pháp cụ thể, sát thực tiễn. Theo đó, Đảng ủy yêu cầu cấp ủy, chỉ huy các cấp phải xác định công tác xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật là một trọng tâm lãnh đạo trong nghị quyết, kết luận thường kỳ của cấp mình; tập trung lãnh đạo thực hiện tốt các mục tiêu “Dân chủ, kỷ luật, kỷ cương, mẫu mực, an toàn, hiệu quả” và chủ trương “3 không, 4 tốt”³ mà Nghị quyết Đảng ủy Trung đoàn đã xác định. Trong tổ chức thực hiện, Trung đoàn phát huy vai trò đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp trong việc cụ thể hóa nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng bằng các kế hoạch, quy chế, nội quy, quy định, bảo đảm thống nhất trong toàn đơn vị; đề cao trách nhiệm nêu gương, mẫu mực về lời nói và hành động để cán bộ, chiến sĩ noi theo. Cùng với đó, các cơ quan, đơn vị tổ chức cho cán bộ, đảng viên và quần chúng đăng ký cam kết không vi phạm kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước, gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng; đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; phong trào Thi đua Quyết thắng, các cuộc vận động, nhất là Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới.

Để nâng cao nhận thức, xây dựng tác phong chính quy, lối sống kỷ luật tự giác, nghiêm minh cho bộ đội, Trung đoàn chú trọng thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị gắn với tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Theo đó, cùng với hoàn thành tốt nội dung, chương trình giáo dục chính trị, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật theo quy định, Trung đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tập trung giáo dục, quán triệt cho bộ đội các chỉ thị, quy định, hướng dẫn của trên về công tác giáo dục, quản lý tư tưởng, duy trì kỷ luật và bảo đảm an toàn. Trọng tâm là: Chỉ thị số 103/CT-BQP, ngày 28/11/2019 của Bộ Quốc phòng về việc tiếp tục tăng cường quản lý, giáo dục chấp hành kỷ luật và bảo đảm an toàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam; Chỉ thị số 22/CT-TM, ngày 05/7/2019 của Tổng Tham mưu trưởng về tăng cường một số biện pháp trong công tác giáo dục, quản lý chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội và bảo đảm an toàn trong Quân đội nhân dân Việt Nam; Công văn số 1740/CT-TH, ngày 01/9/2020 của Tổng cục Chính trị về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục, quản lý, ngăn chặn vi phạm pháp luật, kỷ luật nghiêm trọng, tự tử, tự sát trong các đơn vị Quân đội; Công văn số 683/CT-TH, ngày 12/9/2019 của Cục Chính trị Quân đoàn về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục, quản lý tư tưởng, ngăn chặn các vụ việc vi phạm pháp luật, kỷ luật, góp phần giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, v.v. Để đạt hiệu quả, các cơ quan, đơn vị đã lựa chọn nội dung tuyên truyền, giáo dục sát nhiệm vụ đơn vị, phù hợp với đặc điểm, nhận thức của từng đối tượng; chú trọng đối với lực lượng nhỏ lẻ, thực hiện nhiệm vụ phân tán, đơn vị độc lập. Đồng thời, chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong sử dụng các phương pháp, hình thức tiến hành; trong đó, chú trọng kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục, tuyên truyền với định hướng tư tưởng, quản lý, rèn luyện kỷ luật bộ đội, thông qua tổ chức tọa đàm, diễn đàn và thực tiễn hoạt động huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của bộ đội. Trung đoàn chủ động phối hợp với cơ quan Điều tra Hình sự Quân đoàn, Công an huyện Quốc Oai tổ chức giới thiệu, tuyên truyền về: Bộ Luật Hình sự, Luật Giao thông đường bộ; các hành vi, thủ đoạn cho vay nặng lãi, tín dụng đen,… kịp thời thông báo, quán triệt tình hình chấp hành kỷ luật của toàn quân hằng tháng, hằng quý. Các đơn vị phát huy tốt hiệu quả hệ thống truyền thanh nội bộ, pa nô, khẩu hiệu, bảng ảnh, tủ sách pháp luật và các mô hình: “Mỗi tuần học một điều luật”, “Mỗi ngày một câu hỏi pháp luật”, “Tổ tư vấn pháp lý”, v.v. Nhờ đó, cán bộ, chiến sĩ được trang bị kiến thức pháp luật toàn diện, góp phần làm chuyển biến mạnh mẽ, vững chắc về nhận thức, trách nhiệm và hành động trong xây dựng nền nếp chính quy, chấp hành pháp luật, kỷ luật và bảo đảm an toàn đơn vị.

Tăng cường quản lý, định hướng tư tưởng bộ đội gắn với duy trì nghiêm kỷ luật, nền nếp, chế độ chính quy là giải pháp được Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn hết sức coi trọng chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện đồng bộ các khâu, các bước. Trung đoàn yêu cầu các đơn vị phải chủ động nắm, phân tích, đánh giá, quản lý, dự báo, định hướng và giải quyết tốt tư tưởng bộ đội. Nội dung nắm, quản lý tư tưởng phải toàn diện cả về lai lịch chính trị, hoàn cảnh gia đình, phẩm chất đạo đức, lối sống, năng lực công tác, kết quả hoàn thành nhiệm vụ, tâm tư, nguyện vọng và các mối quan hệ xã hội của bộ đội, nhất là với đối tượng cá biệt. Trên cơ sở đó kịp thời định hướng tư tưởng cho bộ đội, nhất là trong những thời điểm nhạy cảm, như: trước khi thực hiện nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, khi đi công tác lẻ, làm nhiệm vụ độc lập, ngoài doanh trại, đi phép, tranh thủ, v.v. Trung đoàn thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng nắm, quản lý và giải quyết tình hình tư tưởng bộ đội cho đội ngũ cán bộ các cấp. Duy trì hiệu quả hoạt động của “Tổ tư vấn, trợ giúp tâm lý, sức khỏe, pháp luật”; thực hiện tốt Quy chế Dân chủ cơ sở, Ngày chính trị và văn hóa tinh thần, Ngày pháp luật hằng tháng; phát huy hiệu quả các thiết chế văn hóa,… tạo bầu không khí dân chủ, thẳng thắn, cởi mở để bộ đội bộc lộ tâm tư, tình cảm và nguyện vọng, cũng như những khó khăn, vướng mắc. Kết hợp chặt chẽ giữa đơn vị với chính quyền, đoàn thể địa phương và gia đình để giáo dục, nắm và quản lý tư tưởng bộ đội; xử lý, giải quyết kịp thời, triệt để tư tưởng tiêu cực nảy sinh, không để bị động, bất ngờ; giúp đỡ quân nhân ổn định tâm lý, tư tưởng, khắc phục khó khăn, yên tâm, gắn bó với đơn vị. Để đạt hiệu quả, thực chất, Trung đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị phải gắn công tác này với duy trì nghiêm nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật. Thường xuyên rà soát, ban hành hệ thống kế hoạch, hướng dẫn, quy định cụ thể, thống nhất; duy trì nghiêm nền nếp, chế độ ngày, tuần; thực hiện lễ tiết, tác phong quân nhân đúng Điều lệnh; thực hiện giờ nào việc ấy, làm việc theo chức trách, hành động theo Điều lệnh. Tăng cường các biện pháp quản lý về con người, cơ sở vật chất, vũ khí, trang bị kỹ thuật, nhất là các phương tiện tham gia giao thông. Kiên quyết xử lý nghiêm các quân nhân vi phạm theo đúng quy trình, quy định; kiểm điểm, xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm của từng cấp, từng người, bảo đảm thấu tình, đạt lý, nghiêm khắc, đúng người, đúng lỗi phạm. Đồng thời, chủ động làm tốt công tác tư tưởng, ổn định tình hình đơn vị, tạo điều kiện cho họ phấn đấu, khắc phục, sửa chữa khuyết điểm. Vì vậy, chất lượng xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật có chuyển biến tích cực, ý thức của bộ đội trong chấp hành pháp luật, kỷ luật từng bước được nâng lên. Năm 2021, Trung đoàn an toàn tuyệt đối, tỷ lệ vi phạm kỷ luật thông thường giảm dưới 0,2%.

Với những giải pháp đồng bộ, hiệu quả, công tác giáo dục, quản lý tư tưởng, rèn luyện kỷ luật, bảo đảm an toàn của Trung đoàn có nhiều chuyển biến tiến bộ, góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đây là cơ sở, tiền đề quan trọng để Trung đoàn tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thượng tá NGUYỄN ĐỨC TOÀN, Chính ủy Trung đoàn
___________________

1 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 44.

2 - Sđd, Tập 9, tr. 59.

3 - “3 không”: không đào, bỏ ngũ, quân phiệt; không tự tử, tự sát, chơi lô, đề, vay nặng lãi; không vi phạm các quy định về an toàn giao thông. “4 tốt”: trách nhiệm tốt; chất lượng sinh hoạt tốt; đoàn kết, kỷ luật tốt; tự phê bình và phê bình tốt.