Hà Nam là tỉnh đồng bằng, bán sơn địa, nằm ở phía nam Thủ đô Hà Nội, có vị trí quan trọng trong thế trận phòng thủ của Quân khu 3 và cả nước. Dân số của Tỉnh trên 800 ngàn người, chủ yếu là dân tộc Kinh; có 03 tôn giáo chính là: Thiên chúa giáo (chiếm 12,3% dân số), Phật giáo (chiếm 13,9% dân số), Tin lành (chiếm 0,03% dân số) với hơn 700 chức sắc, nhà tu hành, chức việc tôn giáo. Những năm qua, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và Lực lượng vũ trang tỉnh Hà Nam luôn đoàn kết, nỗ lực thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược của Đảng và thu được nhiều thành tựu quan trọng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Tỉnh bình quân đạt 13%/năm, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; các chế độ, chính sách được đảm bảo, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,92% (năm 2015). Tỉnh cũng hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác quân sự, quốc phòng địa phương, tiềm lực quốc phòng trong khu vực phòng thủ được củng cố, tăng cường; tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội cơ bản ổn định, v.v. Những thành tựu mà Tỉnh đạt được là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố. Trong đó, việc thực hiện tốt Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh có vai trò quan trọng, phát huy hiệu quả trong bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, đảng viên, học sinh, sinh viên và toàn dân về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, tạo nền tảng để Tỉnh phát triển toàn diện, vững chắc.

Quán triệt và thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, các văn bản pháp luật về giáo dục quốc phòng và an ninh, trọng tâm là Chỉ thị 12-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa X), Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, Nghị định 13/2014/NĐ-CP của Chính phủ, những năm qua, Hà Nam đã có nhiều giải pháp sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh phù hợp đặc điểm địa bàn, đạt hiệu quả cao. Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh - Cơ quan Thường trực của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh - đã tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện công tác này, làm cơ sở để triển khai thống nhất trong toàn Tỉnh. Nhờ đó, công tác giáo dục quốc phòng và an ninh được cấp ủy, chính quyền địa phương, người đứng đầu các cơ quan, tổ chức quan tâm đúng mức, chỉ đạo triển khai chặt chẽ. Cùng với ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, Tỉnh coi trọng kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của hội đồng giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp, đảm bảo có đủ số lượng, cơ cấu, thành phần theo luật định. Để phát huy vai trò của Hội đồng và từng thành viên, Tỉnh coi trọng chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện Quy chế hoạt động của hội đồng các cấp; tổ chức bồi dưỡng, nâng cao năng lực tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho các ủy viên; đồng thời, phân công, giao nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên. Nhờ đó, chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội đồng được nâng cao. Hiện nay, Tỉnh chỉ đạo các địa phương sẵn sàng kiện toàn Hội đồng ngay sau khi có kết quả bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 nhằm đảm bảo sự hoạt động liên tục và xây dựng, triển khai ngay kế hoạch bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng theo quy định.

Quang cảnh một lớp bồi dưỡng kiến thức Quốc phòng và an ninh của Thành phố Phủ Lý. (Ảnh: hanam.gov.vn)

Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy, chất lượng bồi dưỡng, giáo dục quốc phòng và an ninh phụ thuộc rất lớn vào chất lượng đội ngũ giáo viên, báo cáo viên, tuyên truyền viên. Ý thức rõ điều đó, Tỉnh luôn quan tâm xây dựng, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng của đội ngũ này. Cùng với phát huy vai trò của cán bộ cơ quan quân sự, công an, nhất là các đồng chí trong lãnh đạo, chỉ huy Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh, Công an Tỉnh, giáo viên Trường Quân sự Tỉnh - những người có kiến thức sâu về quốc phòng, an ninh, Tỉnh tăng cường tổ chức các lớp bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên, báo cáo viên tại địa phương. Từ năm 2010 đến nay, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo mở 05 lớp tập huấn cho trên 795 lượt cán bộ quản lý, giáo viên giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng và an ninh của các trường trên địa bàn Tỉnh.

Công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng luôn được Tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đồng bộ, kiên quyết, với sự đầu tư thích đáng về mọi mặt. Bám sát quy định của Luật, Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Tỉnh thường xuyên chỉ đạo rà soát, nắm chắc số lượng các đối tượng, trên cơ sở đó, xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, tham mưu cho Ủy ban nhân dân Tỉnh sớm giao chỉ tiêu cho từng địa phương, cơ quan, đơn vị để cán bộ chủ động sắp xếp công việc, bố trí thời gian tham gia học tập. Bên cạnh việc chủ động phối hợp với Quân khu và cấp trên tổ chức tốt việc bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho số đối tượng theo quy định, Tỉnh tích cực triển khai bồi dưỡng cho đối tượng 3, đối tượng 4 theo phân cấp. Để nâng cao chất lượng các lớp bồi dưỡng, tạo chuyển biến mạnh mẽ cho đội ngũ cán bộ, công chức cả về nhận thức, hành động, ngoài nội dung theo chương trình quy định, Tỉnh tăng cường tổ chức các buổi tọa đàm, thảo luận, trao đổi kinh nghiệm thực tiễn trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác quốc phòng, an ninh ở địa phương, cơ sở. Ngoài ra, Tỉnh còn đưa học viên tham quan các hoạt động quân sự, nhất là các cuộc diễn tập khu vực phòng thủ Tỉnh, huyện, thành phố, diễn tập chiến đấu phòng thủ cấp xã, giúp học viên trực tiếp trải nghiệm.

Với quan điểm phải làm cho mọi người, mọi tầng lớp nhân dân nhận thức đúng, đầy đủ đường lối chính trị, quân sự của Đảng, nắm được chủ trương, chính sách của Nhà nước, địa phương về công tác quốc phòng, an ninh, Tỉnh đã chủ động mở rộng đối tượng bồi dưỡng, giáo dục kiến thức quốc phòng và an ninh. Xuất phát từ đặc điểm địa bàn, Tỉnh chú trọng việc bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đội ngũ chức sắc, nhà tu hành, chức việc các tôn giáo, nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của họ. Đồng thời, tuyên truyền, vận động đồng bào có đạo chấp hành, thực hiện tốt đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; chủ trương phát triển kinh tế, xã hội của Tỉnh; tạo sự đồng thuận, hiểu biết giữa các tôn giáo, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, cơ sở. Hà Nam là tỉnh có sức hút đầu tư mạnh, số lượng doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn lớn. Đây là điều kiện để Tỉnh phát triển kinh tế; song, đi liền với đó là những vấn đề phức tạp nảy sinh. Vì vậy, thời gian qua, Tỉnh chủ động mở lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các chủ doanh nghiệp, cán bộ quản lý công nhân trong các khu công nghiệp để mọi người có nhận thức đúng đắn chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế-xã hội gắn với củng cố quốc phòng, an ninh. Đặc biệt, từ mô hình phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho thanh niên sẵn sàng nhập ngũ của huyện Kim Bảng, Tỉnh đã chỉ đạo nhân rộng trong toàn Tỉnh và đạt kết quả tích cực, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của công dân trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Từ năm 2010 đến nay, Tỉnh đã cử 15 cán bộ thuộc đối tượng 1; 102 cán bộ thuộc đối tượng 2 đi bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh tại Học viện Quốc phòng và Quân khu; mở 158 lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho hơn 28.000 cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên thuộc đối tượng 3 và đối tượng 4; mở 05 lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho 394 vị chức sắc, nhà tu hành, chức việc các tôn giáo; mở 138 lớp phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho 5.535 thanh niên đủ điều kiện sẵn sàng nhập ngũ sau khám tuyển. Riêng năm 2015, Tỉnh mở được 02 lớp bồi dưỡng cho 121 cán bộ thuộc đối tượng 3, 01 lớp cho 200 đồng chí thuộc đối tượng 4 trong lực lượng vũ trang Tỉnh. Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Tỉnh đã tham mưu, chỉ đạo huyện Duy Tiên và thành phố Phủ Lý mở 02 lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho 105 cán bộ quản lý công nhân trong các khu công nghiệp, đạt kết quả tốt.

Để công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên trên địa bàn đạt hiệu quả, Tỉnh chỉ đạo Sở Giáo dục và Đào tạo, các nhà trường tích cực xây dựng đội ngũ giáo viên có đủ số lượng, đảm bảo chất lượng; quan tâm đầu tư mua sắm trang thiết bị, cơ sở vật chất cho môn học. Theo đó, Tỉnh có chế độ ưu tiên trong thi tuyển công chức đối với các giáo viên được đào tạo cơ bản theo đúng chuyên ngành; tích cực lựa chọn, cử đi đào tạo, bồi dưỡng giáo viên theo chỉ tiêu của trên. Đồng thời, chủ động mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng giáo viên giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng và an ninh, kết hợp sử dụng giáo viên chuyên trách với giáo viên tăng cường từ Trường Quân sự Tỉnh, ban chỉ huy quân sự các huyện, thành phố và các đơn vị Quân đội đóng quân trên địa bàn. Cách làm này đã đáp ứng nhu cầu cán bộ, giáo viên trong việc giảng dạy môn học giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên ở các nhà trường. 05 năm qua, Tỉnh đã tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho gần 220.000 lượt học sinh, sinh viên của 03 trường đại học, 05 trường cao đẳng, 24 trường trung học phổ thông trên địa bàn, kết quả kiểm tra có trên 78% đạt khá, giỏi. Thông qua môn học đã giúp các em củng cố tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc, xác định nghĩa vụ, trách nhiệm trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nêu cao cảnh giác, giữ gìn trật tự, kỷ cương, nền nếp trong các nhà trường, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho toàn dân, Tỉnh chỉ đạo cấp ủy, chính quyền các địa phương phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong tổ chức thực hiện. Hội đồng giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức, như: nói chuyện thời sự trong các buổi sinh hoạt cộng đồng; liên hoan, giao lưu văn hóa, văn nghệ; kể chuyện truyền thống; lồng ghép tuyên truyền nhân dịp các ngày lễ lớn của địa phương, đất nước, lễ hội truyền thống, như: Lễ hội Tịch Điền, Lễ phát lương Đền Trần Thương, lễ giao quân hằng năm, v.v. Công tác phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho toàn dân còn được Tỉnh tiến hành thông qua chương trình phối hợp hoạt động giữa lực lượng vũ trang với các ban, ngành, đoàn thể của địa phương, các hoạt động kết nghĩa; hoạt động của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, của các tổ, đội công tác và tổ chức bộ đội hành quân huấn luyện, dã ngoại kết hợp làm công tác dân vận của đơn vị Quân đội; các hoạt động “đền ơn, đáp nghĩa”, thực hiện chính sách hậu phương Quân đội và thông qua các hoạt động của lực lượng vũ trang ở cơ sở, như: diễn tập, hội thao, hội thi. Tỉnh Đoàn đã phát huy vai trò xung kích, phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tổ chức các lớp Học kỳ Quân đội¹ cho các em thanh niên, thiếu niên, giúp các em được trải nghiệm trong môi trường quân sự, nâng cao nhận thức, rèn luyện kỹ năng sống. Cùng với đó, Tỉnh đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, duy trì thường xuyên chuyên mục, chuyên trang quân sự, quốc phòng địa ph­ương trên Đài Phát thanh - Truyền hình Hà Nam, Báo Hà Nam, với hàng nghìn tin, bài, ảnh. Nội dung tập trung tuyên truyền phản ánh hoạt động quân sự, quốc phòng, an ninh của lực lượng vũ trang Tỉnh, chủ trương, đường lối, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh. Đặc biệt, trước những sự kiện nóng, nhạy cảm, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chủ động phối hợp, hiệp đồng với các ban, ngành, đoàn thể cử cán bộ đến nói chuyện, thông tin, thông báo tình hình để định hướng nhận thức, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Năm 2014, trước sự kiện Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trên thềm lục địa, vùng đặc quyền kinh tế của nước ta, Tỉnh đã kịp thời tổ chức gặp mặt, động viên, cam kết với các các doanh nghiệp nước ngoài bảo đảm an toàn môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, định hướng cho nhân dân thể hiện tình yêu nước đúng pháp luật; qua đó, giữ vững ổn định an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Những việc làm trên của tỉnh Hà Nam đã thiết thực đưa Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả. Thông qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn dân đối với việc tăng cường, củng cố tiềm lực quốc phòng, an ninh, xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, góp phần xây dựng Hà Nam ngày càng giàu mạnh, văn minh.

Đại tá LÊ VĂN CHƯƠNG, Phó Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh

_______________     

1 - Đến nay đã tổ chức được 03 lớp “Học kỳ Quân đội” cho trên 250 em.