Huyện Định Hóa thuộc tỉnh Thái Nguyên, là địa phương có bề dày truyền thống cách mạng. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Định Hóa là trung tâm của Chiến khu Việt Bắc, được mệnh danh là “Thủ đô kháng chiến”. Ghi nhận công lao và sự hy sinh của đồng bào các dân tộc đối với sự nghiệp cách mạng, năm 1998, Định Hóa vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Để giữ vững và phát huy truyền thống đó, góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc trong khu vực phòng thủ, tạo cơ sở thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội và tăng cường quốc phòng - an ninh (QP-AN), những năm qua, Định Hóa đã đẩy mạnh công tác bồi dưỡng, giáo dục quốc phòng - an ninh (GDQP-AN) cho các đối tượng. Thực hiện nhiệm vụ này, bên cạnh thuận lợi là cơ bản, Định Hóa có những khó khăn do điểm xuất phát kinh tế thấp, địa bàn rộng, đối tượng đa dạng, trình độ không đồng đều, giáo viên GDQP-AN chưa đạt chuẩn... Trước thực tế trên, Huyện đã phát huy sức mạnh tổng hợp của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, địa phương, cơ sở, vận dụng sáng tạo các hình thức, biện pháp, thực hiện ngày càng tốt hơn công tác bồi dưỡng, GDQP-AN.

Học sinh, sinh viên tham gia thực hành hoạt động giáo dục quốc phòng – an ninh (Ảnh minh họa)

Trước hết, Huyện tăng cường giáo dục, quán triệt cho cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt về các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ trong lĩnh vực quốc phòng, trọng tâm là Chỉ thị số 12-CT/TW của Bộ Chính trị, Nghị định số 116/2007/NĐ-CP của Chính phủ, Quy định số 07-QĐ/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương “Về tiêu chuẩn kiến thức QP-AN cho cán bộ, đảng viên” và các văn bản hướng dẫn về công tác GDQP-AN. Qua đó, làm cho cán bộ, đảng viên nhận thức sâu sắc hơn vai trò, vị trí của GDQP-AN đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời, xác định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ đối với nhiệm vụ này, kiên quyết khắc phục tư tưởng giản đơn, dựa dẫm, cho rằng đây là nhiệm vụ của cơ quan quân sự. Hằng năm, nghị quyết của Đảng ủy Quân sự Huyện đều xác định các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác GDQP-AN trên địa bàn. Để phát huy vai trò tham mưu, đề xuất cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác này, Huyện coi trọng củng cố, kiện toàn tổ chức nâng cao hiệu quả hoạt đọng của Hội đồng GDQP-AN Huyện và Hội đồng Nghĩa vụ Quân sự kiêm nhiệm công tác GDQP-AN cấp xã. Đồng thời, bổ sung, hoàn thiện Quy chế hoạt động của các hội đồng, phân công nhiệm vụ cho từng thành viên. Trên cơ sở đó, Hội đồng GDQP-AN Huyện xây dựng kế hoạch công tác, kiện toàn Ban Thường trực, Ban Thư ký, tổ giáo viên GDQP-AN và hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra các cơ quan, đơn vị, cơ sở thực hiện nhiệm vụ GDQP-AN. Năm 2012, Hội đồng GDQP-AN Huyện đã kiểm tra công tác GDQP-AN của 08 xã, thị trấn và 2/2 trường trung học phổ thông, kịp thời phát hiện và có biện pháp khắc phục những mặt còn hạn chế.

Thực tế cho thấy, sự gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt trong công tác GDQP-AN nói riêng và trên các mặt công tác khác nói chung có sức thuyết phục rất lớn đối với cấp dưới và quần chúng. Với Định Hóa là huyện miền núi, có gần 70% đồng bào các dân tộc thiểu số thì bài học này càng thiết thực. Vì vậy, Huyện xác định, phải thường xuyên thực hiện tốt công tác bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ, đảng viên. Ban Chỉ huy Quân sự Huyện là Cơ quan Thường trực của Hội đồng luôn chủ động phối hợp với Ban Tổ chức Huyện ủy, Phòng Nội vụ Huyện tiến hành rà soát, nắm chắc các đối tượng trong diện bồi dưỡng kiến thức QP-AN hằng năm. Trên cơ sở đó, đề xuất với Huyện và thông báo kế hoạch, chỉ tiêu bồi dưỡng tới các đơn vị để cán bộ chủ động sắp xếp công việc tham gia học tập. Theo quy định, cán bộ chủ chốt của Huyện (đối tượng 2) được bồi dưỡng kiến thức QP-AN do Quân khu tổ chức; cán bộ cấp phòng, cán bộ chủ chốt cấp xã (đối tượng 3) được bồi dưỡng tại Trường Quân sự Tỉnh. Tuy vậy, do cán bộ thuộc đối tượng 3 chưa được bồi dưỡng còn khá lớn, trong khi chỉ tiêu trên giao ít, nên năm 2012 Huyện đã đề xuất với Tỉnh mở lớp bồi dưỡng tại địa phương cho 42 đồng chí. Đây là sự vận dụng hợp lý, hiệu quả, giúp cán bộ vừa học tập, vừa có thể giải quyết công việc theo cương vị, chức trách. Bên cạnh đó, Huyện còn tổ chức bồi dưỡng cho 310 đối tượng 4 (đạt 100% chỉ tiêu) và 196 đối tượng 5; đồng thời, giao cho Hội đồng Nghĩa vụ Quân sự kiêm nhiệm GDQP-AN cấp xã tổ chức bồi dưỡng cho đối tượng 5. Đến nay, Huyện đã hoàn thành bồi dưỡng cho gần 80% cán bộ, đảng viên, công chức; trong đó, cán bộ chủ chốt (đối tượng 2 và 3) đạt gần 90%.

Trong bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ, đảng viên, Huyện coi trọng đổi mới nội dung, hình thức, biện pháp phù hợp với tình hình, nhiệm vụ của địa phương và từng cơ sở. Cùng với bổ sung những chuyên đề cần thiết, Huyện tăng thời gian trao đổi, tổ chức tham quan thực tế cho học viên, như: trao đổi kinh nghiệm trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng của địa phương, cơ sở, tổ chức tham quan diễn tập khu vực phòng thủ, diễn tập phòng, chống cháy rừng - bảo vệ rừng, cứu hộ, cứu nạn... Nhờ đó, học viên nắm chắc quá trình vận hành cơ chế “Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể làm tham mưu theo chức năng...” theo tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị về “Tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới”. Đây là những bài học tổng hợp, sát với thực tế, tác động trực tiếp tới ý thức, trách nhiệm của cán bộ đối với công tác quốc phòng địa phương nói chung và GDQP-AN nói riêng.

Định Hóa là huyện miền núi, có 13 dân tộc cùng sinh sống. Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, đời sống của đồng bào từng bước được nâng lên, nhưng nhận thức có mặt còn hạn chế, dễ bị các thế lực thù địch lợi dụng. Vì vậy, đẩy mạnh GDQP-AN cho đồng bào các dân tộc được coi là nhiệm vụ cơ bản, quan trọng thường xuyên của cấp ủy, chính quyền, của cán bộ, đảng viên và hệ thống chính trị trên địa bàn. Thực hiện nhiệm vụ này, Huyện chỉ đạo cơ quan quân sự phối hợp với Phòng Văn hóa - Thông tin, Đài Phát thanh - Truyền hình và các cơ quan có liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, GDQP-AN trên các phương tiện thông tin đại chúng. Hằng năm, bên cạnh việc đăng tải trên các báo, đài của Trung ương, công tác GDQP-AN còn được xây dựng thành các chuyên mục hằng tuần, hằng tháng trên Đài Truyền thanh - Truyền hình Huyện và đưa tin hằng ngày trên hệ thống truyền thanh của các cơ sở. Nội dung các chuyên mục, tin, bài tập trung vào tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương của Đảng chính sách, pháp luật của Nhà nước; cập nhật tình hình thời sự trong nước, khu vực và quốc tế; âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch (nhất là việc chúng lợi dụng các vấn đề về dân tộc, tôn giáo, nhân quyền, các hoạt động truyền đạo trái pháp luật, nhằm lôi kéo, kích động, chia rẽ đồng bào các dân tộc); về công tác quốc phòng, quân sự địa phương, tình hình kinh tế - xã hội, an ninh chính trị, trật tự trên địa bàn, v.v.

Để truyền tải những nội dung GDQP-AN đến với đồng bào các dân tộc, cùng với việc xây dựng, bồi dưỡng và phát huy vai trò của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, Huyện coi trọng phát huy thế mạnh của các tổ chức, đoàn thể, vai trò của các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong các dòng họ. Bên cạnh đó, Huyện chỉ đạo đưa nội dung GDQP-AN vào các hoạt động tuyên truyền nhân dịp những ngày lễ lớn của Đảng, Nhà nước, địa phương, các đợt tuyển quân và đón quân nhân hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về. Đặc biệt, việc lồng ghép GDQP-AN vào công tác khôi phục, duy trì các lễ hội hằng năm của địa phương, cơ sở được thực hiện khá nhuần nhuyễn, hiệu quả, như: Lễ hội Lồng Tồng (ATK Định Hóa), Lễ hội Chùa Hang (thị trấn Chợ Chu), Lễ Cầu mùa (dân tộc Tày, Sán Chay), Lễ Cầu phúc (dân tộc Dao), Lễ Cấp sắc (dân tộc Sán Chỉ)...; Hội thi Giã bánh dầy, Hội thi Hát Dân ca các dân tộc, Hội thi Trang phục Dân tộc truyền thống, v.v..

  Phát huy thế mạnh của địa phương có hàng trăm di tích lịch sử đã được xếp hạng (trong đó có nhiều di tích đặc biệt cấp quốc gia). Huyện đã thực hiện chủ trương kết hợp bảo tồn, khai thác các di tích lịch sử, phát triển du lịch, dịch vụ với giới thiệu về truyền thống yêu nước, chống giặc ngoại xâm, nghệ thuật quân sự Việt Nam, nền văn hóa đa dạng, phong phú của địa phương với đồng bào và du khách. Qua đó, góp phần giáo dục cho nhân dân và thế hệ trẻ tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự tôn dân tộc, biết trân trọng quá khứ, có trách nhiệm trong bảo tồn, khôi phục, giữ gìn, phát triển nền văn hóa Việt Nam, phấn đấu vươn lên thoát nghèo nàn, lạc hậu. Đồng thời, giúp bạn bè quốc tế hiểu rõ dân tộc Việt Nam luôn khát khao được sống trong hòa bình, có truyền thống nhân đạo, nhân văn cao cả, muốn làm bạn với tất cả các dân tộc yêu chuộng hòa bình trên thế giới. Để truyền tải được những thông điệp đó, Huyện chỉ đạo các ngành: Văn hóa, Du lịch tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kiến thức mọi mặt cho đội ngũ cán bộ, nhân viên quản lý các khu di tích, bảo tàng; triển khai thực hiện nghiêm Quyết định số 784/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc “Xây dựng quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát triển khu Di tích lịch sử cách mạng Chiến khu Việt Bắc”. Trong đó, Huyện tập trung thực hiện các đề án: “Khôi phục, bảo tồn và phát huy những giá trị tinh hoa văn hóa truyền thống cách mạng của quê hương Định Hóa”, “Tăng cường công tác giáo dục truyền thống cách mạng của quê hương Định Hóa”... Mặt khác, Huyện đẩy mạnh xây dựng nhà văn hóa và hệ thống truyền thanh đến các thôn, bản tạo cơ sở để kết hợp có hiệu quả phát triển văn hóa - xã hội với GDQP-AN.

Cùng với đó, Huyện thường xuyên coi trọng và thực hiện ngày càng tốt hơn công tác GDQP-AN cho học sinh 02 trường trung học phổ thông trên địa bàn. Để đảm bảo chất lượng GDQP-AN, các trường tích cực lựa chọn, cử giáo viên đi đào tạo ngắn hạn và tham gia các lớp bồi dưỡng giảng dạy môn học này; phối hợp chặt chẽ với cơ quan quân sự Huyện và một số đơn vị lựa chọn cán bộ tham gia GDQP-AN cho học sinh. Huyện cũng chỉ đạo các trường bám sát chương trình, giáo trình, tài liệu để xây dựng kế hoạch, chuẩn bị giáo án, công tác đảm bảo; đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục phù hợp với điều kiện của từng trường. Vì vậy, những năm gần đây, môn học GDQP-AN đã được giảng dạy theo phân phối chương trình như những môn học khác, hằng năm giáo dục cho 100% học sinh trung học phổ thông trên địa bàn Huyện.

Những kết quả trên là sự nỗ lực cao của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Định Hóa. Đây là tiền đề, động lực để Huyện tiếp tục thực hiện tốt công tác GDQP-AN trong thời gian tới, góp phần để Định Hóa trở thành địa phương vững về chính trị, mạnh về kinh tế và QP-AN, xứng đáng với danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Thượng tá NGUYỄN TRUNG THÀNH

Chỉ huy trưởng Ban CHQS

Phó Chủ tịch Hội đồng GDQP-AN Huyện