Thực hiện công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh ở Học viện Quốc phòng có vai trò đặc biệt quan trọng, nhằm nâng cao nhận thức quản lý nhà nước về quốc phòng, an ninh cho cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước và đoàn thể (đối tượng 1). Ý thức sâu sắc điều đó, bám sát chức năng, nhiệm vụ được giao, những năm qua, Học viện Quốc phòng đã chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng của Đảng, Chính phủ, nhất là Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ, Bộ Công an,... xây dựng kế hoạch, chuẩn bị nội dung, chương trình, cơ sở vật chất, tổ chức được 79 khóa cho 4.775 học viên (trong đó: Ủy viên Trung ương Đảng: 213 đồng chí; Đại biểu Quốc hội: 239 đồng chí) đạt kết quả tốt, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh; xây dựng các tiềm lực trong khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc ở từng địa phương và trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, còn một số ít cán bộ nhận thức về công tác này chưa toàn diện, sâu sắc trong lãnh đạo, chỉ đạo, quá trình triển khai, thực hiện chưa thật đúng với Hiến pháp, pháp luật, gây thất thoát tài sản của Nhà nước và Nhân dân, vô tình tiếp tay cho các phần tử cơ hội chính trị, phản động chia rẽ Nhân dân với Đảng.

Trong khi đó, tình hình thế giới, khu vực diễn biến ngày càng phức tạp, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, đòi “phi chính trị hóa” lực lượng vũ trang, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, làm cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đi chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Điều đó đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, nhằm bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, v.v. Vì thế, để nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đối tượng 1, làm cho đội ngũ này có đủ tâm, đủ tầm tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước những chủ trương, đường lối về quốc phòng, an ninh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện xác định tập trung thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, tiếp tục hoàn thiện mục tiêu, chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh phù hợp với đối tượng. Thực hiện tốt vấn đề này, Học viện tập trung quán triệt cho học viên nắm vững quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về quốc phòng, an ninh, đối ngoại và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, nhất là Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 25/10/2013 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Chiến lược Quốc phòng, Chiến lược Quân sự, Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia, Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng; đồng thời, làm rõ nguyên tắc Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý về quốc phòng, an ninh trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nhận thức rõ bản chất, âm mưu của các thế lực thù địch, phản động đối với cách mạng Việt Nam; những nội dung cơ bản về chiến lược an ninh quốc gia của các nước có liên quan đến quốc phòng, an ninh của nước ta; hiểu biết khái quát về nghệ thuật quân sự Việt Nam, sức mạnh bảo vệ Tổ quốc là sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh của lực lượng, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, trong đó “thế trận lòng dân” là nền tảng.

Học viên lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh tham quan, học tập tại Nhà truyền thống của Học viện

Để gắn lý luận với thực tiễn, Học viện bám sát đặc điểm tình hình thế giới, khu vực và sự phát triển của đất nước để điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chương trình, nội dung bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh, bảo đảm định hướng xuyên suốt là giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển kinh tế - xã hội; chú trọng kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trên cơ sở các đề tài nghiên cứu, tổng kết hơn 20 năm thực hiện công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh tại Học viện, Đảng ủy, Ban Giám đốc chỉ đạo điều chỉnh, bổ sung chương trình, nội dung bồi dưỡng sát hợp đối tượng, giúp học viên nâng cao nhận thức về quốc phòng, an ninh, quân sự và vận dụng sáng tạo vào thực tiễn theo chức trách, cương vị công tác; nắm chắc tình hình, nâng cao chất lượng công tác dự báo, phát hiện sớm những nhân tố gây đột biến, bất lợi về quốc phòng, an ninh, chủ động đề xuất các giải pháp phòng ngừa, xử lý kịp thời.

Hai là, nâng cao chất lượng giảng dạy, kết hợp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh với công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận. Học viện lựa chọn, phân công những cán bộ, giảng viên có kiến thức, trình độ, năng lực chuyên môn, kinh nghiệm thực tiễn, kỹ năng giảng dạy tốt tham gia bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh. Để việc lên lớp các chuyên đề bảo đảm sâu sắc về lý luận, phong phú về thực tiễn, Học viện yêu cầu cán bộ, giảng viên nghiên cứu, nắm vững quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về quốc phòng, an ninh; về kết hợp phát triển kinh tế - xã hội gắn với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh, nhất là Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Chiến lược Quốc phòng, Chiến lược Quân sự,… và thường xuyên cập nhật, bổ sung kiến thức, thông tin mới về khoa học quốc phòng, an ninh, quân sự nước ngoài, thực tiễn thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh ở các đơn vị, địa phương. Đồng thời, tích cực áp dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, các phương pháp giáo dục, đào tạo tiên tiến vào bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh. Bên cạnh đó, Học viện chú trọng mời giảng viên là những cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước, của các ban, bộ, ngành Trung ương và lực lượng vũ trang giới thiệu những chuyên đề quan trọng, có tính định hướng chiến lược cao.

Đi đôi với nghiên cứu lý luận, Học viện tăng cường tổ chức cho học viên đi nghiên cứu thực tế, tham quan các đơn vị Quân đội được đầu tư tiến thẳng lên hiện đại, mô hình tiêu biểu phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh, công trình phòng thủ,… giúp người học tiếp thu kinh nghiệm thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở các địa phương, doanh nghiệp và hoạt động của lực lượng vũ trang trong khu vực phòng thủ, vùng trọng điểm chiến lược của đất nước. Mặt khác, Học viện khuyến khích học viên tham gia nghiên cứu tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận về quốc phòng, an ninh để nâng cao hiểu biết về quốc phòng, an ninh, dự báo chính xác tình hình, tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước chủ trương, chính sách, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh ở các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương; chủ động phòng ngừa, có đối sách phù hợp, bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa”, không để bị động bất ngờ trong mọi tình huống.

Ba là, phát huy tinh thần chủ động, tích cực, sáng tạo của người học. Thực tế hiện nay, thời gian bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh ngắn, nội dung học tập mới, khối lượng kiến thức lớn. Trong khi đó, học viên là những cán bộ chủ chốt của các ban, bộ, ngành ở Trung ương, địa phương và lực lượng vũ trang phải giải quyết nhiều công việc. Do đó, Học viện yêu cầu học viên phải có kế hoạch bố trí, sắp xếp công việc ở cơ quan, đơn vị cho phù hợp, tập trung vào học tập, nghiên cứu đáp ứng yêu cầu đề ra. Để phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác, sáng tạo của người học, Học viện chú trọng xây dựng các tập bài sát với thực tiễn thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh của đất nước; tăng cường luyện tập vận hành cơ chế trong các trạng thái về quốc phòng và thực hành xử lý các tình huống sát thực tế, như: “Hoạt động của các cơ quan Đảng, chính quyền tỉnh, thành phố chuyển địa phương vào tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, an ninh”, “Xử lý tình huống bạo loạn lật đổ, biểu tình có vũ trang”,... nhằm thúc đẩy học viên nghiên cứu, trao đổi, thảo luận, phổ biến kinh nghiệm, cách làm hay, sáng tạo của đơn vị, địa phương mình. Qua đó, bồi dưỡng năng lực, phương pháp công tác, xem xét, đánh giá, xử lý các tình huống về quốc phòng, an ninh và tham mưu, đề xuất nội dung, giải pháp thực hiện ở từng ban, bộ, ngành, địa phương.

Bốn là, thực hiện nghiêm đánh giá kết quả, thường xuyên sơ kết, tổng kết, nâng cao hiệu quả bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh. Để đánh giá chính xác kết quả học tập của từng học viên, Học viện tổ chức viết thu hoạch nghiêm túc, chặt chẽ. Trước khi thực hiện, Học viện định hướng nội dung viết thu hoạch tập trung vào những vấn đề sát với thực tiễn công tác ở các ban, bộ, ngành, địa phương, như: kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh; công tác quản lý nhà nước về quốc phòng, an ninh; kinh nghiệm xử lý những điểm “nóng”, v.v. Trong đó, chú trọng việc phát hiện, đề xuất, kiến nghị những giải pháp, có tính khả thi về phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xác định đây là nguồn thông tin, dữ liệu có giá trị khoa học và thực tiễn để nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các khóa tiếp theo.

Cùng với đó, Học viện thường xuyên tổ chức sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm sau mỗi khóa học; tiến hành khảo sát ở các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương để có sự điều chỉnh, bổ sung chương trình, nội dung, phương pháp giảng dạy, hình thức tổ chức học tập. Đồng thời, đánh giá hiệu quả việc bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh thông qua kết quả lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý nhà nước về quốc phòng, an ninh. Trên cơ sở đó, Học viện sẽ tham mưu, đề xuất với Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương những giải pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh; phối hợp với các cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch, tổ chức các lớp bồi dưỡng hằng năm bảo đảm thống nhất, hiệu quả, góp phần thực hiện nghiêm quy định của Đảng trong đề bạt, bổ nhiệm cán bộ giữ các chức vụ lãnh đạo phải trải qua lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh.

Thực hiện tốt các nội dung, giải pháp trên, sẽ thiết thực nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh ở Học viện Quốc phòng, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ chủ chốt các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân vững mạnh, thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.

Thiếu tướng ĐÀO TUẤN ANH, Phó Giám đốc Học viện