Quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng về giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng và toàn dân, trong suốt chặng đường gần 15 năm xây dựng, phát triển, Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Hồng Đức đã nỗ lực phấn đấu thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, góp phần tích cực vào truyền thụ kiến thức quốc phòng và an ninh cho thế hệ trẻ. Những năm gần đây, nhiệm vụ của Trung tâm có sự phát triển cả về nội dung và quy mô. Cùng với giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên của Nhà trường, Trung tâm còn đảm nhiệm giáo dục cho sinh viên của 12 trường đại học, cao đẳng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa theo phân luồng tại Thông tư liên tịch 123/2015/TT-BQP-BGDĐT-BLĐTBXH, ngày 05-11-2015 của liên bộ: Quốc phòng, Giáo dục và Đào tạo, Lao động - Thương binh và Xã hội, với lưu lượng khoảng 10.000 sinh viên mỗi năm. Đây là nhiệm vụ hết sức nặng nề, với yêu cầu đặt ra ngày càng cao; trong khi đó, cơ sở hạ tầng của Trung tâm chưa đồng bộ, thiếu những điều kiện thiết yếu để đưa sinh viên vào sinh hoạt tập trung trong thời gian học. Thêm vào đó, tổ chức, biên chế của Trung tâm chưa được kiện toàn đầy đủ; đội ngũ cán bộ, giảng viên còn thiếu so với biên chế, chất lượng có mặt chưa đáp ứng yêu cầu đòi hỏi¹; là một trong số ít các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh không có cán bộ, giảng viên là sĩ quan biệt phái, v.v.

Sinh viên học bắn súng

Trong bối cảnh đó, để hoàn thành nhiệm vụ được giao, trước hết, Trung tâm tập trung làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, tăng cường phổ biến, quán triệt các chỉ thị, văn bản pháp quy về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, về chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm. Qua đó, làm cho đội ngũ cán bộ, giảng viên nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên; thấy rõ vai trò của sinh viên đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc; từ đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, động cơ đúng đắn, quyết tâm cao trong khắc phục khó khăn, thực hiện nhiệm vụ. Cùng với đó, Trung tâm đẩy mạnh kiện toàn tổ chức biên chế gắn với kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng; chú trọng việc tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, có chất lượng cao và luôn xác định đó là nhân tố quan trọng đảm bảo cho Trung tâm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Để thực hiện tốt vấn đề này, những năm qua, Trung tâm chủ động tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường tích cực tạo nguồn cán bộ, giảng viên từ các khoa trong Trường và tuyển dụng sĩ quan Quân đội đã phục viên, chuyển ngành, có đủ tiêu chuẩn, sinh viên tốt nghiệp văn bằng 2 giáo dục quốc phòng và an ninh. Mặt khác, Trung tâm đẩy mạnh công tác quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, phương pháp sư phạm, từng bước chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, giảng viên. Theo đó, cùng với quy hoạch, cân đối lực lượng, tạo điều kiện cho một số cán bộ, giảng viên luân phiên đi đào tạo sau đại học, đào tạo văn bằng 2 về giáo dục quốc phòng và an ninh, Trung tâm tích cực cử cán bộ, giảng viên tham gia các lớp tập huấn về nội dung, phương pháp giảng dạy bộ môn giáo dục quốc phòng và an ninh do Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Đồng thời, duy trì nền nếp chế độ bồi dưỡng tại chỗ theo phân cấp, thông qua các hoạt động dự giảng, bình giảng, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn, phân công cán bộ, giảng viên lâu năm, có kinh nghiệm kèm cặp, bồi dưỡng giảng viên trẻ. Đáng chú ý là, Trung tâm chú trọng phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, giảng viên là sĩ quan chuyển ngành trong việc bồi dưỡng về tổ chức, phương pháp huấn luyện các khoa mục quân sự và kiến thức, kinh nghiệm thực tiễn hoạt động quân sự. Cùng với nâng cao trình độ, kiến thức, Trung tâm quan tâm bồi dưỡng kỹ năng sư phạm, tính tổ chức kỷ luật, tác phong quân sự cho đội ngũ cán bộ, giảng viên, đáp ứng yêu cầu đặc thù của môn học; chỉ đạo các bộ môn đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, nhằm nâng cao năng lực toàn diện cho cán bộ, giảng viên. Trung tâm đã nghiên cứu thành công nhiều đề tài khoa học có giá trị, được ứng dụng trực tiếp vào giảng dạy và giải quyết những vướng mắc, bất cập từ thực tiễn giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên, được Hội đồng khoa học Nhà trường đánh giá cao. Bằng các biện pháp tích cực và đồng bộ, đến nay, Trung tâm đã xây dựng được đội ngũ cán bộ, giảng viên đủ số lượng, bảo đảm chất lượng: 100% giảng viên có trình độ đại học trở lên; trong đó, có 02 tiến sĩ, 04 thạc sĩ, 06 giảng viên tốt nghiệp văn bằng 2 giáo dục quốc phòng và an ninh.

Để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Nhà trường nhiệm kỳ 2015 - 2020, Trung tâm chú trọng đẩy mạnh đổi mới nội dung, phương pháp dạy học; chỉ đạo các bộ môn thường xuyên cập nhật, bổ sung vào bài giảng những nội dung mới về đường lối quân sự, quốc phòng, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; đồng thời, lựa chọn, vận dụng linh hoạt phương pháp giảng dạy, phù hợp với đối tượng sinh viên từng khóa học. Thời gian qua, các bộ môn đã bám sát nội dung, chương trình, nghiên cứu kỹ đối tượng, chuyên ngành đào tạo của sinh viên để biên soạn giáo án, chuẩn bị bài giảng. Trong đó, chú trọng gắn nội dung bài giảng môn học với giáo dục lịch sử truyền thống của dân tộc; nội dung về quốc phòng, an ninh với chuyên ngành đào tạo của Nhà trường và các trường liên kết. Ngoài ra, Trung tâm còn cập nhật, lồng ghép nội dung về tình hình quốc phòng, an ninh vào bài giảng nhằm cung cấp thông tin, định hướng tư tưởng, xây dựng ý thức chính trị cho sinh viên trước những vấn đề lớn đang đặt ra của đất nước. Đồng thời, chỉ đạo các bộ môn tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng phương tiện hiện đại, phát huy hiệu quả của phòng học chuyên dùng trong giảng dạy; thực hiện kết hợp giữa truyền đạt lý thuyết với thực hành. Để nâng cao chất lượng truyền đạt kiến thức cho sinh viên, giảng viên của Trung tâm đều tiến hành biên soạn giáo án điện tử; bài giảng có tranh, ảnh, phim minh họa về hoạt động quân sự, quốc phòng, an ninh. Quá trình lên lớp, giảng viên tích cực sử dụng phương pháp nêu vấn đề, tăng cường trao đổi, thảo luận giữa giảng viên với sinh viên. Hiện tượng “dạy chay, học chay” và truyền thụ kiến thức một chiều thụ động cơ bản được khắc phục; 80% số tiết áp dụng phương pháp dạy, học tích cực, trong đó có 40% giờ học sử dụng công nghệ thông tin.

Hội thao thể thao Quốc phòng năm học 2017-2018

Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả môn học cũng được Trung tâm thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc, đảm bảo khách quan, thực chất, trở thành yếu tố quan trọng thúc đẩy sinh viên nâng cao ý thức học tập. Trung tâm đã xây dựng ngân hàng đề thi lý thuyết trắc nghiệm trên máy tính và tổ chức thi thực hành các khoa mục quân sự, kiểm tra bắn súng trên máy bắn điện tử MTB-03. Nhờ đó, đánh giá chính xác, khách quan kết quả học tập và nhận thức của sinh viên. Kết quả môn học giáo dục quốc phòng và an ninh của Trung tâm đã có bước chuyển biến tiến bộ, vững chắc. Giai đoạn 2007 - 2010, tỷ lệ sinh viên đạt loại khá chỉ chiếm gần 8,3%; các khóa gần đây, tỷ lệ đạt loại khá, giỏi đã chiếm trên 40%; nhận thức, ý thức, trách nhiệm của sinh viên trước nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc được nâng lên rõ rệt.

Để bảo đảm đồng bộ cho việc đổi mới phương pháp dạy, học và nâng cao chất lượng đào tạo, Trung tâm tích cực huy động các nguồn lực, đẩy mạnh đầu tư cơ sở vật chất và phương tiện dạy học theo hướng hiện đại. Đồng thời, tham mưu cho Nhà trường bố trí kinh phí đầu tư mua sắm trang thiết bị cho hệ thống giảng đường, phòng học chuyên dùng, cùng các phương tiện phục vụ dạy, học, như: máy chiếu, máy bắn tập MBT-03, ti-vi màn hình lớn và trên 1.200 bộ giáo trình, các loại tài liệu tham khảo; tích cực liên hệ với cơ quan chức năng bảo đảm đủ số lượng súng cấp 5 (đã thanh lý) làm vũ khí huấn luyện và động viên cán bộ, giảng viên đẩy mạnh phong trào phát huy sáng kiến, cải tiến mô hình, học cụ. Đến nay, hệ thống giảng đường, bãi tập, đồng phục của Trung tâm bảo đảm cho đào tạo 5.000 sinh viên/năm và các trang bị, phương tiện dạy học đạt 80% theo danh mục của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trong thời gian tới, Trung tâm tiếp tục tham mưu cho Nhà trường đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa bố trí ngân sách đẩy nhanh đầu tư giai đoạn 2 xây dựng Trung tâm, nhằm nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ được giao.

Bên cạnh việc trang bị cho sinh viên kiến thức, kỹ năng quân sự cơ bản, môn học giáo dục quốc phòng và an ninh có mục tiêu giúp sinh viên làm quen với môi trường quân sự. Do cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ, chưa đủ điều kiện cho sinh viên vào tập trung nội trú, Trung tâm đã có nhiều biện pháp phù hợp tạo môi trường tiếp cận gần với môi trường quân sự để rèn luyện ý thức tự giác, tính tổ chức, kỷ luật cho sinh viên. Hằng năm, theo kế hoạch đã thống nhất với Nhà trường và các trường liên kết, Trung tâm chủ động nắm đối tượng sinh viên của từng khóa học để làm công tác chuẩn bị, phân công quản lý phù hợp. Sau khi tiếp nhận sinh viên, Trung tâm đã tổ chức phân lớp, chỉ định ban cán sự, lập hồ sơ quản lý và phổ biến, quán triệt kỹ mục tiêu, yêu cầu của khóa học, nội quy, quy định của Trung tâm. Để theo sát, quản lý chặt chẽ sinh viên ngay từ ngày đầu, Trung tâm phân công giảng viên của 2 bộ môn phụ trách từng lớp, có trách nhiệm vừa giảng dạy, vừa quản lý sinh viên. Đồng thời, chỉ đạo cán bộ tăng cường kiểm tra, duy trì nghiêm quy định về mang mặc trang phục, thời gian học tập, ra, vào Trung tâm, chế độ điểm danh; tổ chức cho sinh viên ký sổ theo dõi quân số của từng buổi học, làm cơ sở kiểm tra sự chuyên cần của sinh viên, v.v. Cùng với đó, Trung tâm yêu cầu cán bộ, giảng viên nêu cao tính tiền phong gương mẫu, làm gương từ lời nói đến hành động, tư thế, tác phong trước sinh viên; chỉ đạo các bộ môn xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động ngoại khóa, thể thao quân sự,… nhất là các giờ thực hành ngoài trời, gắn học tập với rèn luyện, giúp sinh viên hòa nhập, làm quen với môi trường quân sự.

Bằng những biện pháp thiết thực, Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Hồng Đức luôn vượt lên mọi khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Qua đó, không chỉ nâng cao nhận thức, kiến thức quốc phòng và an ninh cho hàng chục nghìn sinh viên, mà còn góp phần đưa Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh vào cuộc sống, tạo tiềm lực cho sự nghiệp củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

ThS. NGUYỄN NGỌC QUY, Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Nhà trường
____________

1 - Thời gian đầu chỉ có 06 giảng viên được tách ra từ Khoa Giáo dục thể chất của Nhà trường, chưa đạt chuẩn; hiện nay Trung tâm biên chế chỉ có 13 cán bộ, giảng viên, với 02 bộ môn.