Trung tâm Giáo dục Quốc phòng Thái Nguyên được thành lập ngày 17-12-1992, có nhiệm vụ chủ yếu là giáo dục quốc phòng - an ninh (QP-AN) cho sinh viên Đại học Thái Nguyên, các trường trên địa bàn và tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám đốc Đại học Thái Nguyên về công tác quốc phòng, quân sự địa phương. Nhận thức rõ yêu cầu, nhiệm vụ được giao, 20 năm qua, cán bộ, công nhân viên của Trung tâm đã vượt qua nhiều khó khăn, gian khổ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.  

Đặc điểm, đồng thời cũng là những khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của Trung tâm là: từ khi thành lập, Trung tâm đã 4 lần phải di chuyển địa điểm; hệ thống cơ sở vật chất, thao trường, bãi tập còn thiếu, chưa đồng bộ; đội ngũ giảng viên chưa được chuẩn hóa... Trong khi đó, đối tượng học sinh, sinh viên (HS,SV) về học tập có số lượng lớn, gồm nhiều dân tộc vùng Việt Bắc, nếp sống sinh hoạt, phong tục tập quán của mỗi dân tộc đều có nét riêng, nên đòi hỏi công tác rèn luyện, thống nhất chế độ đối với các em phải kiên trì và có phương pháp thích hợp…

Một buổi học ngoài thao trường

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, Đảng ủy, Ban Giám đốc Trung tâm luôn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ các mặt công tác; trong đó, tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

Một là, tập trung xây dựng đội ngũ giảng viên có đủ số lượng, chất lượng cao. Đây là nhiệm vụ quan trọng, có tính cấp thiết; bởi lẽ, hiện nay 100% giảng viên ở Trung tâm là sĩ quan biệt phái, trong đó vẫn còn giảng viên có trình độ cao đẳng; hằng năm, đều có giảng viên có năng lực, kinh nghiệm giảng dạy đến tuổi nghỉ hưu hoặc phải luân chuyển công tác. Để xây dựng đội ngũ giảng viên có đủ số lượng, chất lượng ngày càng cao, Trung tâm tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, trình độ chuyên môn vững, năng lực giảng dạy và tinh thần trách nhiệm cao đối với nhiệm vụ. Những giảng viên mới điều động về Trung tâm đều được bồi dưỡng qua lớp kỹ năng sư phạm do Đại học Thái Nguyên tổ chức. Hằng năm, Trung tâm lựa chọn, bố trí cho một số giảng viên đi đào tạo ở các trường trong và ngoài Quân đội (phấn đấu đến năm 2016 sẽ chuẩn hóa đội ngũ giảng viên). Cùng với đó, Trung tâm còn coi trọng việc phát huy trách nhiệm của các phòng, khoa trong quản lý, giáo dục, rèn luyện và tổ chức phân công nhiệm vụ chuyên môn phù hợp cho từng giảng viên. Hằng năm, Trung tâm động viên, tổ chức cho giảng viên tham gia hội thi giảng viên dạy giỏi các cấp nhằm nâng cao trình độ giảng dạy; đặc biệt, trong Hội thi Giảng viên giỏi môn giáo dục QP-AN toàn quốc năm 2010, Trung tâm đạt 01 giải nhất và 01 giải nhì. Ngoài ra, Trung tâm yêu cầu mỗi giảng viên phải tu dưỡng, rèn luyện về phẩm chất, năng lực và kỹ năng sư phạm; đảm bảo không chỉ giỏi về chuyên môn sư phạm, mà còn mẫu mực về nếp sống, kỷ luật và tác phong quân sự; vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ chỉ huy, quản lý, giảng dạy, nghiên cứu khoa học, vừa là người cha, người anh của sinh viên, là tấm gương sáng về phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” cho thế hệ trẻ noi theo.

Hai là, đẩy mạnh đổi mới nội dung, chương trình theo hướng: cơ bản, thiết thực.Trên cơ sở nội dung, chương trình quy định, hằng năm, Trung tâm trao đổi với các trường có HS,SV học tập để thống nhất chương trình giáo dục QP-AN chi tiết cho từng trường một cách hợp lý, thiết thực. Nội dung học tập tập trung vào những quan điểm cơ bản của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về QP-AN; về âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Bên cạnh đó, học viên còn được trang bị những kỹ năng quân sự cần thiết và rèn luyện tư thế, tác phong, làm quen với nếp sống kỷ luật của Quân đội. Từ đó, góp phần quan trọng vào việc thực hiện mục tiêu đào tạo toàn diện của Trung tâm, giúp sinh viên xây dựng bản lĩnh chính trị, lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, ý thức cảnh giác cách mạng, nhận rõ trách nhiệm, nghĩa vụ công dân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Quán triệt những vấn đề phát triển trong Nghị quyết Đại hội XI và các nghị quyết của Đảng, Trung tâm chú trọng bổ sung, điều chỉnh nội dung, thời gian cho phù hợp. Ví dụ: điều chỉnh, bổ sung những nội dung mới về công tác QP-AN, đưa Luật Biển Việt Nam vào giảng dạy và tăng thời gian giảng dạy về chiến lược “Diễn biến hòa bình”, về bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia và chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng và Nhà nước ta. Trên cơ sở nội dung giáo dục QP-AN quy định, Trung tâm còn chú trọng khơi dậy truyền thống yêu nước, niềm tự hào của nhân dân các dân tộc Việt Bắc - chiếc nôi của cách mạng; giáo dục ý thức độc lập tự chủ, lòng tin vào chế độ XHCN.

Ba là, tích cực đổi mới phương pháp dạy học. Trước hết, Trung tâm đẩy mạnh đổi mới dạy - học theo phương pháp tích cực, tập trung khắc phục triệt để việc truyền thụ một chiều “thầy đọc - trò ghi” bằng việc tăng cường gợi ý, hướng dẫn, trao đổi giữa thầy và trò, tổ chức thảo luận và kết hợp phát huy vai trò tự học, tự nghiên cứu của sinh viên. Với các nội dung quân sự, Trung tâm tăng thời gian huấn luyện thực hành để sinh viên thuần thục các động tác, yếu lĩnh cơ bản, làm cơ sở cho việc luyện tập, phối hợp hiệp đồng trong phân đội. Mặt khác, trong quá trình dạy - học, đội ngũ giảng viên tích cực khai thác, nâng cao hiệu quả các trang, thiết bị (máy tính, máy trình chiếu...). Bên cạnh đó, Trung tâm còn tổ chức các hoạt động ngoại khóa cho sinh viên, như: tham quan các đơn vị quân đội, Bảo tàng Quân sự, các địa danh, di tích lịch sử của “Thủ đô Kháng chiến”; tổ chức kể chuyện truyền thống, giao lưu với các nhà văn, các nhà khoa học; tham gia các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, hiến máu nhân đạo; hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục – thể thao, v.v. Để hình thành tác phong quân sự cho sinh viên, trong thời gian tập trung học tập môn giáo dục QP-AN, Trung tâm chú trọng quản lý, rèn luyện sinh viên theo nếp sống quân sự, duy trì nghiêm điều lệnh, điều lệ và các chế độ trong ngày, trong tuần. Ngoài ra, Trung tâm còn phát huy vai trò của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp (được Quân khu 1 tăng cường) để quản lý, giáo dục, hướng dẫn sinh viên học tập, rèn luyện theo chế độ quy định trong Điều lệnh quản lý bộ đội. Để làm được như vậy, đội ngũ giảng viên của Trung tâm luôn phải nỗ lực phấn đấu giỏi cả lý thuyết và thực hành, biết gợi mở, định hướng, kết luận những vấn đề mà tình huống đặt ra. Đó là những điểm khác biệt giữa giáo dục QP-AN cho sinh viên ở Trung tâm Giáo dục Quốc phòng Thái Nguyên với giáo dục QP-AN cho sinh viên tại các khoa, bộ môn giáo dục quốc phòng ở một số trường đại học, cao đẳng khác. 

Bốn là, tập trung xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, xây dựng Trung tâm vững mạnh toàn diện, tạo môi trường quân sự mẫu mực, lành mạnh cho sinh viên học tập, rèn luyện. Trung tâm xác định trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, phải tập trung xây dựng tổ chức đảng các cấp trong sạch, vững mạnh, có sức chiến đấu cao; đội ngũ đảng viên gương mẫu, có bản lĩnh chính trị vững vàng là tấm gương tiêu biểu về phẩm chất đạo đức, tác phong. Rút kinh nghiệm từ thực tiễn, Trung tâm còn đặc biệt coi trọng xây dựng sự đoàn kết, thống nhất cao, mà trước hết là trong tổ chức đảng các cấp; sự đoàn kết đó được thể hiện thông qua việc nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, phát huy vai trò, tính chiến đấu của đảng viên trong đấu tranh tự phê bình và phê bình. Trong công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, Trung tâm thực hiện nghiêm túc các nội dung, chương trình giáo dục theo quy định; tích cực đổi mới hình thức, phương pháp phù hợp với đặc điểm của đơn vị. Để xây dựng vững mạnh toàn diện, Trung tâm còn quan tâm thực hiện các biện pháp xây dựng nền nếp chính quy theo chế độ điều lệnh của Quân đội; thường xuyên phát huy vai trò gương mẫu, tinh thần chủ động, sáng tạo của cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ. Cùng với đó, Trung tâm chú trọng xây dựng môi trường giáo dục tích cực, lành mạnh, tạo điều kiện cho đội ngũ giảng viên, học viên phát huy cao nhất khả năng và trách nhiệm của mình trong giảng dạy, học tập. Việc triển khai xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện còn được gắn với các phong trào thi đua trong giảng dạy; điển hình và xuyên suốt là phong trào thi đua "Dạy tốt, học tốt". Đồng thời, Trung tâm còn chủ động bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm của từng giai đoạn để lựa chọn nội dung đột phá của từng phong trào thi đua.

Được sự quan tâm của cấp trên, đến nay, Trung tâm đã cơ bản hoàn thành xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng giai đoạn 1 (giảng đường, ký túc xá, nhà ăn, khuôn viên...) và đang chuẩn bị thực hiện kế hoạch xây dựng giai đoạn 2, đáp ứng nhu cầu đào tạo với lưu lượng sinh viên ngày càng tăng (khoảng 20 nghìn sinh viên/năm). Bên cạnh việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống cơ sở vật chất, mua sắm thiết bị dạy học theo Thông tư số 33/2009/TT-BGD&ĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung tâm tiếp tục xây dựng và mở rộng thao trường, bãi tập để sinh viên được học tập, rèn luyện sát với thực tế, góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục QP-AN cho thế hệ trẻ trên địa bàn.

Cùng với việc nâng cao chất lượng giảng dạy, Trung tâm còn động viên cán bộ, giảng viên tích cực tham gia nghiên cứu khoa học, biên soạn nhiều giáo trình, tài liệu phục vụ cho môn học; trong đó, đã hoàn thành một số đề tài khoa học, như: “Đổi mới phương pháp giảng dạy bài thuốc nổ” và “Đổi mới phương pháp giảng dạy sử dụng bản đồ quân sự ở Trung tâm”. Trung tâm còn nghiên cứu xây dựng hệ thống quy chế tổ chức, hoạt động của Trung tâm; quy chế rèn luyện HS,SV; quy chế giảng dạy của giáo viên; quy định và tiêu chuẩn đánh giá giờ dạy giỏi của giáo viên...

Trải qua 20 năm xây dựng và trưởng thành, Trung tâm Giáo dục Quốc phòng Thái Nguyên đã trang bị kiến thức môn học cho gần 220 nghìn HS,SV. Chỉ tính riêng năm học 2011, Trung tâm đã tổ chức giáo dục QP-AN cho 13.789 HS,SV; đào tạo 69 giáo viên môn học giáo dục QP-AN và giáo dục thể chất. Chất lượng giáo dục QP-AN ở Trung tâm ngày càng được nâng lên, đã chú trọng giáo dục cả ý thức, tri thức và kỹ năng quân sự.

Ghi nhận những kết quả đó, Trung tâm đã nhiều năm được Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Quân khu 1 và các địa phương tặng thưởng cờ thi đua, bằng khen, giấy khen… Đặc biệt, năm 2011, tổng kết 10 năm giáo dục QP-AN, Trung tâm được Nhà nước tặng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì.

Phát huy kết quả đã đạt được qua 20 năm thực hiện nhiệm vụ giáo dục QP-AN, cán bộ, giảng viên, công nhân viên của Trung tâm tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng, không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục QP-AN cho HS,SV trên địa bàn, góp phần xây dựng quê hương Việt Bắc vững mạnh, cùng cả nước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.

Đại tá LƯU VĂN BỀN

Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Trung tâm