Giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật có vai trò quan trọng trong xây dựng bản lĩnh chính trị, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật và năng lực hoạt động thực tiễn của lực lượng dân quân tự vệ. Vì vậy, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thanh Hóa đã lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác này bằng nhiều biện pháp sáng tạo, phù hợp.

Tỉnh Thanh Hóa có địa bàn rộng; trong đó, có 11 huyện miền núi, 05 huyện giáp với n­ước bạn Lào, với 213,604 km đường biên giới trên bộ và 102 km bờ biển; dân số đông, có nhiều dân tộc, tôn giáo cùng sinh sống đan xen. Lợi dụng vấn đề “dân chủ”, “nhân quyền” và những khó khăn của đồng bào ở vùng sâu, vùng xa, các thế lực thù địch gia tăng hoạt động chống phá, ảnh hưởng không nhỏ đến công tác xây dựng nền quốc phòng toàn dân của Tỉnh. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp lãnh đạo; trong đó, chăm lo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp” là một trọng tâm.

Trong xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đặc biệt coi trọng việc gắn công tác giáo dục chính trị với phổ biến pháp luật. Để đạt hiệu quả, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chủ động khắc phục khó khăn, bám sát thực tiễn, tiến hành giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật với nhiều nội dung, biện pháp phong phú, thiết thực. Kết quả kiểm tra nhận thức chính trị hằng năm: 100% đạt yêu cầu, trong đó có từ 80% đến 85% khá, giỏi, góp phần xây dựng lực lượng dân quân tự vệ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, chấp hành nghiêm pháp luật và các quy định của địa phương. Trong thực hiện nhiệm vụ, luôn đề cao trách nhiệm, phối hợp chặt chẽ cùng các lực lượng chủ động xử lý kịp thời các tình huống, không để phát sinh điểm “nóng”, bảo vệ tuyến biên giới trên bộ, trên biển an toàn. Đồng thời, thực hiện tốt phương châm “bốn tại chỗ” trong ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai; là lực lượng nòng cốt trên tuyến đầu phòng, chống dịch Covid-19,... góp phần củng cố mối quan hệ đoàn kết quân dân, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo điều kiện thuận lợi để địa phương phát triển kinh tế - xã hội.

Từ kết quả đạt được, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh rút ra một số kinh nghiệm nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật cho dân quân tự vệ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thứ nhất, phát huy trách nhiệm của cơ quan chính trị, cán bộ giảng dạy chính trị, báo cáo viên pháp luật. Quán triệt chỉ thị, hướng dẫn của trên, trực tiếp là Quyết định số 2677/QĐ-BQP, ngày 23/7/2013 của Bộ Quốc phòng và Hướng dẫn số 2345/HD-TH, ngày 11/10/2013 của Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị về thực hiện Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã chỉ đạo Phòng Chính trị xây dựng Kế hoạch số 1176/KH-CT, ngày 26/4/2014 để thực hiện Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”. Thực tế, đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị, báo cáo viên pháp luật cho lực lượng dân quân tự vệ là bí thư đảng ủy, bí thư đoàn thanh niên xã, phường, thị trấn, cơ quan, doanh nghiệp, vừa phải chỉ đạo toàn diện các hoạt động của địa phương, đơn vị, vừa phải tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trong lực lượng dân quân tự vệ, nên việc nghiên cứu nội dung, kỹ năng tiến hành giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật của một số đồng chí chưa nhiều, chưa sâu. Do vậy, cần phải tăng cường bồi dưỡng, nâng cao nhận thức, kỹ năng sư phạm cho đội ngũ này thông qua các hội nghị quán triệt tập trung, giao ban hằng quý và tổ chức hội thi. Nội dung tập trung vào Chỉ thị số 16-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới”; Chỉ thị số 124-CT/QUTW, ngày 31/3/2011 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”; Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị quyết số 765-NQ/QUTW, ngày 20/12/2012 của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”, v.v. Cùng với đó, phát huy vai trò đội ngũ cán bộ chính trị, cơ quan chính trị các cấp trong việc đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị, báo cáo viên pháp luật; phối hợp với Hội đồng phổ biến, giáo dục pháp luật đánh giá thực trạng chấp hành pháp luật của dân quân tự vệ,… để xác định nội dung tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị, báo cáo viên ở từng cấp, nhất là bồi dưỡng về phương pháp: diễn giải, phân tích, đàm thoại kết hợp với trình chiếu Powerpoint, hình ảnh, phim tài liệu, giúp cho quá trình giảng bài không bị khô cứng, nhàm chán, bảo đảm truyền đạt kiến thức một cách khoa học, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện. Đồng thời, thực hiện chặt chẽ các khâu, bước, tăng cường kiểm tra, khắc phục tình trạng hình thức, chạy theo thành tích, thanh toán chương trình. Nhờ đó, nhận thức, ý thức trách nhiệm trong học tập nâng cao trình độ, rèn luyện kỹ năng sư phạm của đội ngũ cán bộ giảng dạy chính trị, báo cáo viên pháp luật không ngừng được nâng lên, đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ công tác giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật cho lực lượng dân quân tự vệ.

Tập huấn, thông qua bài giảng chính trị, phổ biến pháp luật năm 2021

Thứ hai, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật. Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo các cơ quan, đơn vị cần quán triệt nắm vững những vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương của Đảng; chỉ thị, nghị quyết của trên; nhiệm vụ của lực lượng vũ trang Tỉnh; Luật Dân quân tự vệ; các thông tư, nghị định về công tác dân quân tự vệ¹; truyền thống đấu tranh anh dũng kiên cường của quê hương Thanh Hóa anh hùng. Đối với các xã, huyện miền núi, giáp biên giới cần chú trọng nội dung tuyên truyền về đường lối và công tác đối ngoại của Đảng, Nhà nước, Quân đội; thực hiện các nghị định, thông tư liên ngành về phối hợp với lực lượng biên phòng, công an, kiểm lâm trong giữ vững biên giới quốc gia, đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ và phòng, chống cháy rừng, thực hiện đúng phương châm “Giữ dân, giữ rừng, giữ vững biên giới”. Các xã ven biển chú trọng giáo dục về nội dung Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982; Luật biển Việt Nam; các nghị định, thông tư liên ngành về phối hợp với lực lượng biên phòng, cảnh sát biển, kiểm ngư trong bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia, hải đảo, vùng biển, đấu tranh phòng, chống tội phạm trên biển; tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn. Trong giáo dục, cán bộ giảng dạy chính trị, báo cáo viên thực hiện tốt phần định hướng tư tưởng, hướng dẫn hành động; đổi mới phần liên hệ theo hướng sát với chức năng, nhiệm vụ của đối tượng để góp phần xây dựng phẩm chất chính trị, ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật của dân quân tự vệ.

Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo Phòng Chính trị nghiên cứu địa bàn, đặc điểm dân quân tự vệ của từng địa phương, đơn vị để chỉ đạo vận dụng đa dạng các hình thức cho phù hợp, như: phối hợp với Hội đồng phổ biến, giáo dục pháp luật phổ biến các chuyên đề quan trọng; với cơ quan tư pháp tuyên truyền luật, thông tin tình hình vi phạm pháp luật; sân khấu hóa thi tìm hiểu pháp luật; lồng ghép tuyên truyền pháp luật trong các buổi văn hóa, văn nghệ ở cơ quan, đơn vị; đổi mới hình thức kiểm tra nhận thức chính trị (kết hợp tự luận và trắc nghiệm) để đánh giá thực chất công tác này của từng đơn vị.

Thứ ba, gắn giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật với tổ chức các phong trào hành động cách mạng. Để phòng ngừa các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; thiếu ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật của dân quân tự vệ trước sự tác động tiêu cực của mặt trái kinh tế thị trường, tệ nạn xã hội, việc gắn giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật với tổ chức các phong trào hành động cách mạng là thực sự cần thiết. Bởi, đây là quá trình gắn lý luận với thực tiễn, nhận thức với hành động, khơi dậy tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tinh thần khắc phục khó khăn, ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật cho dân quân tự vệ. Vì vậy, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo cơ quan quân sự cấp huyện thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật gắn với tổ chức có hiệu quả các chương trình, phong trào thi đua của địa phương, đơn vị (phong trào xây dựng nông thôn mới; xóa đói, giảm nghèo; chung tay vì người nghèo - không để ai bị bỏ lại phía sau; tuổi trẻ Thanh Hóa xung kích bảo vệ Tổ quốc,…), tạo môi trường thuận lợi để dân quân tự vệ phát huy vai trò, tính năng động, nhiệt tình trong công tác.

Thứ tư, bảo đảm tốt cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật. Để truyền tải tốt nội dung, đòi hỏi phải kết hợp nhiều hình thức, phương pháp và đi cùng nó là những trang thiết bị kỹ thuật tương ứng, đảm bảo cơ sở vật chất kỹ thuật cho công tác này. Quá trình thực hiện, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị không ngừng quan tâm đầu tư mua sắm, bổ sung trang thiết bị (máy tính, máy chiếu, đầu đĩa, đĩa hình, loa trợ giảng,...) theo khả năng và quản lý, khai thác, sử dụng bảo đảm phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp giáo dục trực quan. Căn cứ vào từng bài giảng, điều kiện cơ sở vật chất để lựa chọn, sử dụng phương tiện kỹ thuật cho phù hợp, tránh tình trạng ngại sử dụng hay sử dụng với số lượng và tần suất không phù hợp, ảnh hưởng đến hiệu quả trang bị kiến thức cần thiết.

Do thực hiện đồng bộ các nội dung trên, nên công tác giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật cho lực lượng dân quân tự vệ của Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thanh Hóa những năm qua đạt kết quả tốt. Nhận thức chính trị và ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội của lực lượng này được nâng lên, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Thượng tá NGUYỄN XUÂN TOÀN, Chủ nhiệm Chính trị, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh
___________________

1 - Nghị định số 133/2015/NĐ-CP, ngày 28/12/2015 của Chính phủ Quy định việc phối hợp của dân quân tự vệ với các lực lượng trong hoạt động bảo vệ biên giới, biển, đảo; bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở; bảo vệ và phòng chống cháy rừng; Thông tư liên tịch số 98/2010/TTLT-BQP-BNNPTNT, ngày 19/7/2010 của Bộ Quốc phòng - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về hướng dẫn thực hiện một số điều về phối hợp hoạt động giữa lực lượng dân quân tự vệ với lực lượng kiểm lâm trong công tác bảo vệ rừng theo Nghị định số 74/2010/NĐ-CP, ngày 12/7/2010 của Chính phủ.