Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh (GDQP&AN) Đại học Quốc gia (ĐHQG) thành phố Hồ Chí Minh được thành lập ngày 21-7-1997 theo Quyết định 225/QĐ/TCCB-ĐHQG của Giám đốc ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh. Trung tâm có nhiệm vụ giảng dạy môn học GDQP&AN cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh theo các chương trình đào tạo quy định. Do yêu cầu nhiệm vụ phát triển, từ năm học 2010 - 2011, Trung tâm được Bộ Giáo dục và Đào tạo phân công giảng dạy cho sinh viên của 19 trường đại học, cao đẳng trên địa bàn. Để hoàn thành nhiệm vụ được giao, Đảng ủy, Ban Giám đốc Trung tâm xác định tập trung vào việc nâng cao chất lượng công tác GDQP&AN cả về nội dung và phương pháp giảng dạy; xây dựng đơn vị trở thành một tập thể mẫu mực về đoàn kết, thống nhất trong cả hoạt động giáo dục cũng như công tác giảng dạy, quản lý, phục vụ.

Vấn đề quan trọng trước hết được Trung tâm tập trung là củng cố, kiện toàn hệ thống tổ chức, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý. Là một đơn vị trực thuộc ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh, Đảng bộ, Ban Giám đốc Trung tâm đã coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo việc rà soát, xác định chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức bộ máy các phòng, khoa kết hợp giữa ổn định tổ chức, biên chế với thực hiện quy định về tinh giảm biên chế, duy trì việc luân chuyển cán bộ, viên chức. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý cán bộ, đảng viên; tiếp nhận và giao nhiệm vụ cho các đồng chí sĩ quan biệt phái về Trung tâm phù hợp với nhiệm vụ và sát với năng lực chuyên môn của từng người. Trên cơ sở đó, Trung tâm thực hiện cải cách hành chính, chấn chỉnh nền nếp làm việc, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, viên chức; nâng cao hiệu quả hoạt động. Hiện nay, tổ chức, biên chế của Trung tâm bảo đảm chặt chẽ và thống nhất theo Quyết định 470/QĐ-ĐHQG-TCCB của Giám đốc ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh, gồm: Ban Giám đốc; 2 khoa giảng viên (Khoa Quân sự, Khoa Chính trị); 5 phòng chức năng (Phòng Hành chính - Tổng hợp, Phòng Công tác sinh viên, Phòng Đào tạo, Phòng Hậu cần - Kỹ thuật, Phòng Kế toán - Tài chính), với hơn 80 cán bộ, công nhân viên, trong đó có 45 sĩ quan biệt phái của Quân khu 7. Các hoạt động của Trung tâm đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Trung tâm. Nhờ hệ thống tổ chức luôn được kiện toàn, tính chủ động, sáng tạo và tinh thần vượt khó của cán bộ, công nhân viên trong Trung tâm luôn được phát huy, nên mọi hoạt động của Trung tâm ngày càng nền nếp, đạt hiệu quả cao.

Nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn GDQP&AN, Đảng ủy, Ban Giám đốc Trung tâm luôn coi trọng công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ giảng viên. Đây là vấn đề có ý nghĩa quan trọng, trực tiếp nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, nhất là đối với môn GDQP&AN. Bởi trước đó, có thời điểm việc lựa chọn sĩ quan biệt phái về Trung tâm không ít người chưa đạt tiêu chí quy định. Trong đó, có một số trường hợp sĩ quan biệt phái, tuổi cao, hạn định phục vụ còn ngắn, nên nhiệt huyết có phần giảm.

Để khắc phục tình trạng đó, Đảng ủy, Ban Giám đốc Trung tâm hết sức quan tâm đến việc bồi dưỡng, nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ giảng viên. Các nghị quyết chuyên đề và định kỳ hằng năm, Đảng ủy Trung tâm luôn chú trọng lãnh đạo mặt công tác quan trọng này. Việc rà soát, bổ sung và điều chỉnh kế hoạch, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ luôn được thực hiện nền nếp. Theo đó, Trung tâm thường xuyên cử cán bộ, giảng viên tham gia các lớp bồi dưỡng tập trung về lý luận và chuyên môn, nghiệp vụ tại các trường trong và ngoài Quân đội theo kế hoạch, quy hoạch tạo nguồn. Ngoài ra, Trung tâm còn tổ chức các lớp sư phạm bậc hai, lý luận dạy đại học, tin học nâng cao, các lớp đào tạo cán bộ ngạch chuyên viên, chuyên viên chính, quản lý hành chính nhà nước,... cho hàng chục lượt cán bộ. Đặc biệt, Trung tâm còn duy trì sinh hoạt học thuật của Hội đồng Sư phạm cơ sở giúp cho sĩ quan mới biệt phái về có đủ năng lực và tự tin đứng trên bục giảng; định hướng cho sĩ quan mới biệt phái về chọn nhóm các chuyên đề phù hợp với năng lực truyền đạt của mình; tổ chức cho họ dự giờ giảng của các giảng viên có kinh nghiệm, có chất lượng tốt; nghiên cứu giáo trình và tập soạn giáo án bài giảng; tiến hành giảng thử ở khoa; thông qua tổ bộ môn, khoa và giảng thử có sinh viên, cuối cùng là thông qua Hội đồng Khoa học và Giáo dục để công nhận đạt chuẩn giảng viên của Trung tâm. Bên cạnh đó, Trung tâm còn thường xuyên đẩy mạnh phong trào thi đua “dạy tốt, học tốt”, khuyến khích cán bộ, giảng viên đầu tư nghiên cứu khoa học, đổi mới nội dung, chương trình, cải tiến phương tiện dạy - học và phương pháp giảng dạy,... Đến nay, đội ngũ cán bộ, giảng viên của Trung tâm có 2 thạc sĩ, 66 đồng chí có trình độ đại học; 100% cán bộ, công nhân viên đã qua đào tạo; trong đó, có 3 đồng chí được công nhận giảng viên giỏi cấp Bộ, 18 đồng chí được công nhận giảng viên giỏi cấp Nhà trường.

 Cùng với đó, Trung tâm chú trọng các giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả giảng dạy, huấn luyện môn học GDQP&AN. Đây là nhiệm vụ chính trị và cũng là yếu tố quyết định đến sự tồn tại và phát triển của Trung tâm. Sinh viên đến Trung tâm GDQP&AN không những học chương trình quy định của môn học, mà còn được rèn luyện tính tổ chức, kỷ luật, tinh thần đoàn kết, ý thức tập thể, trách nhiệm cộng đồng, góp phần xây dựng những tố chất cần thiết cho đội ngũ trí thức trẻ, phục vụ quá trình thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để kết hợp hài hoà giữa học tập với giáo dục, rèn luyện sinh viên, Trung tâm luôn chú trọng thực hiện đồng bộ các giải pháp, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả trong giảng dạy môn GDQP&AN cho sinh viên. Trong đó, tập trung vào việc đổi mới nội dung, phương pháp, coi trọng huấn luyện thực hành; tăng cường cơ sở vật chất, phương tiện đồng bộ, tương đối hiện đại phục vụ cho giảng dạy, học tập. Trung tâm còn tham mưu cho Ban Giám hiệu và phối hợp chặt chẽ với các phòng chức năng, các tổ chức đoàn thể (Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên,…) của các trường để đẩy mạnh các phong trào thi đua, tổ chức các đợt hoạt động theo chuyên đề, như: nói chuyện thời sự, thi tìm hiểu lịch sử truyền thống, tổ chức hội thảo, giao lưu văn nghệ, thể thao,... Các việc làm đó đã đem lại hiệu quả tích cực, góp phần giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm, tinh thần cộng đồng, yêu nước cho sinh viên. Đặc biệt, tháng 4-2013, Trung tâm đã mời các nhà khoa học quản lý giáo dục, giáo dục học của một số trường đại học, các cán bộ quản lý của các trường liên kết để tổ chức Hội thảo nâng cao chất lượng GDQP&AN cho sinh viên, nhằm nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục môn học này tại Trung tâm. Qua Hội thảo đã xác định nền tảng chất lượng GDQP&AN cho sinh viên bao gồm: chất lượng và tính đồng bộ của cơ sở vật chất huấn luyện, phương tiện dạy học; sự phối hợp giữa Trung tâm GDQP&AN sinh viên với các trường liên kết; chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên với các hoạt động ngoại khóa dành cho sinh viên. Riêng về hoạt động ngoại khóa của sinh viên, Phòng Công tác sinh viên của Trung tâm đã xây dựng nhiều chương trình, kế hoạch phù hợp với từng đối tượng và triển khai thực hiện gắn với các đơn vị quân đội, các khu di tích lịch sử, bảo tàng quân đội,... giúp sinh viên rèn luyện kỷ luật, thể lực, kỹ năng sinh hoạt cộng đồng, nghe thời sự, xem phim truyền thống, phim khoa học quân sự Việt Nam để nâng cao nhận thức về môn học, niềm tự hào dân tộc, truyền lửa nhiệt huyết và lòng yêu nước cho sinh viên. Nhờ đó, năm học 2012 - 2013, gần 38.000 sinh viên đến học môn học GDQP&AN, có 99,64% đủ điều kiện dự thi; kết quả các học phần có 99,92% đạt yêu cầu; trong đó, khá, giỏi đạt 76,13%.

Để nâng cao chất lượng GDQP&AN, Trung tâm còn chú trọng tăng cường cơ sở vật chất huấn luyện, phương tiện dạy - học. Những năm qua, Trung tâm đã trang bị đồng bộ máy chiếu, âm thanh, ánh sáng cho các giảng đường dạy lý thuyết, đầu tư giảng đường chuyên dùng để giới thiệu các trang bị, phương tiện chiến tranh của ta và địch trong quá khứ và hiện tại, xây dựng đủ các thao trường chiến thuật, bãi tập ngoài trời và bãi tập có mái che, đảm bảo hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết. Đặc biệt, đầu năm 2010, Trung tâm đã khánh thành và đưa vào sử dụng Trung tâm GDQP&AN mới tại thị xã Dĩ An (Bình Dương), cơ sở vật chất bảo đảm cho học tập môn GDQP&AN được nâng lên một bước mới. Trong đó, có 15 giảng đường (2 giảng đường chuyên dùng); 16 nhà tập, thao trường và bãi tập chiến thuật; các thiết bị dạy - học chuyên sâu, như: máy bắn tập MBT03, trường bắn ảo cấp tiểu đội, trường bắn chiến thuật bằng súng sơn, trường bắn súng trường hơi; hội trường 500 chỗ, 5.000 bộ giáo trình GDQP&AN bảo đảm cho sinh viên học tập. Ngoài ra, Trung tâm còn có 5 dãy nhà, bảo đảm cho 3.500 sinh viên nội trú và các sân chơi thể thao để rèn luyện thể lực, gồm: 07 sân bóng chuyền, 01 sân tennis, 03 sân bóng đá mini cỏ nhân tạo, 03 sân bóng đá mini, đường chạy điền kinh 100 m,... Các trang, thiết bị đó không chỉ giúp sinh viên hiểu biết một số nội dung cơ bản về nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, đường lối, quan điểm của Đảng và trang bị các kiến thức quân sự cần thiết, mà còn giúp cho sinh viên rèn luyện thể lực, bồi dưỡng nhân cách, nếp sống tập thể và tác phong công tác của con người mới XHCN.

Với những thành tích đã đạt được, Trung tâm được Nhà nước tặng 02 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc (hạng Nhì, hạng Ba), 01 Huân chương Lao động hạng Ba, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 7. Đảng bộ Trung tâm liên tục nhiều năm được công nhận trong sạch, vững mạnh; nhiều cá nhân, đơn vị của Trung tâm được Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tư lệnh Quân khu 7, ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh tặng Bằng khen,... Phát huy những thành tích đã đạt được, cán bộ, công nhân viên Trung tâm đang nỗ lực phấn đấu để trở thành đơn vị dẫn đầu trong hệ thống các trung tâm GDQP&AN của cả nước, một thành viên tiêu biểu của ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh.

ThS. TRỊNH TẤN HOÀI

Giám đốc Trung tâm GDQP&AN Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh