Cà Mau có ba mặt giáp biển, đường bờ biển dài gần 254 km, vùng biển rộng khoảng 80.000 km², các cụm đảo, như: Hòn Khoai, Hòn Chuối, Hòn Buông và Hòn Đá Bạc là những tiền đồn của thế trận phòng thủ trên hướng biển Tây Nam Tổ quốc. Tỉnh còn là ngư trường nuôi trồng, khai thác hải sản lớn, nơi có trữ lượng dầu mỏ và khí thiên nhiên dồi dào, có tiềm năng phát triển du lịch, dịch vụ cảng biển quốc gia và quốc tế. Đây là lợi thế để Tỉnh phát triển kinh tế - xã hội, nhưng cũng nảy sinh không ít khó khăn, phức tạp về quốc phòng, an ninh, nhất là bảo vệ chủ quyền biển, đảo và an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Những năm gần đây, thời tiết thay đổi bất thường, cực đoan, nhất là hạn hán kèm theo triều cường, mặn xâm nhập, bão, lũ, dịch bệnh ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế, đời sống, sinh hoạt của nhân dân. Ý thức rõ vị trí, tầm quan trọng cũng như những thuận lợi và khó khăn, thách thức, nên cùng với đẩy mạnh phát triển kinh tế, Tỉnh luôn chú trọng thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương. Trong đó, công tác giáo dục quốc phòng và an ninh được xác định là nội dung quan trọng, thường xuyên để xây dựng nền quốc phòng toàn dân, tăng cường tiềm lực chính trị - tinh thần trong xây dựng khu vực phòng thủ, tạo điều kiện thuận lợi để Tỉnh phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.

Trước hết, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục quốc phòng và an ninh; đảm bảo cho công tác quan trọng này, được triển khai thống nhất, đồng bộ, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị. Nhờ đó, các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo bám sát yêu cầu của trên, phù hợp với tình hình địa bàn, được ban hành sớm, tạo điều kiện cho các cơ quan, đơn vị chủ động làm tốt công tác chuẩn bị. Thời gian gần đây, nhất là sau khi đại hội đảng các cấp, Đảng ủy Quân sự và Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các cấp ủy, chính quyền địa phương nhanh chóng bổ sung đối tượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh đã được “Luật” hóa nhằm bảo đảm trong nhiệm kỳ công tác, mọi cán bộ trong hệ thống chính trị đều được bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh phù hợp. Với vai trò là Cơ quan Thường trực của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tích cực rà soát, đề xuất kiện toàn Hội đồng cấp tỉnh; chỉ đạo ban chỉ huy quân sự các cấp tham mưu cho địa phương củng cố, kiện toàn hội đồng cấp huyện, nhất là cấp xã, bảo đảm đủ số lượng, đúng thành phần và duy trì nền nếp, nâng cao hiệu quả hoạt động. Là tỉnh ven biển, gồm nhiều tôn giáo, hội đồng giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương chủ động đột phá trong mở rộng đối tượng bồi dưỡng, như: chủ tàu thuyền, chủ hộ ngư dân, chủ doanh nghiệp, chức sắc, chức việc các tôn giáo, v.v. Trong đó, chú trọng các địa bàn trọng điểm về quốc phòng và an ninh, vùng sâu, vùng xa, vùng rừng ngập mặn, các đảo lớn. Đồng thời, phối hợp với các sở, ban, ngành có liên quan làm tốt công tác kiểm tra, thanh tra, sơ kết, tổng kết theo phân cấp. Thông qua đó, không những giúp địa phương, đơn vị chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế, mà còn kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc từ cơ sở; phát hiện, nhân rộng mô hình, cách làm sáng tạo, bảo đảm cho công tác này được tiến hành thống nhất, đạt hiệu quả thiết thực.

Bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đối tượng 3

Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tham mưu cho Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp, các ngành. Cấp ủy các cấp xác định rõ đây là nhiệm vụ bắt buộc đối với cán bộ, đảng viên, là một trong những tiêu chí để xem xét, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. Hằng năm, Ủy ban nhân dân Tỉnh giao chỉ tiêu bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh sớm cho từng địa phương, cơ quan, đơn vị để cán bộ chủ động sắp xếp công việc, bố trí thời gian tham gia học tập. Trên cơ sở chương trình, nội dung giáo dục cho các đối tượng theo quy định, Tỉnh tích cực nghiên cứu, bổ sung những nội dung bổ trợ cho phù hợp với tình hình thực tiễn địa phương, sát với đối tượng. Trong đó, tập trung quán triệt, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, là những quan điểm mới, như: bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, không những trên đất liền, trên không, trên biển mà cả trên không gian mạng, sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh, chiến tranh phi truyền thống, v.v.  Bên cạnh cử cán bộ đối tượng 1, 2 đi bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh ở Bộ Quốc phòng và Quân khu theo kế hoạch, Tỉnh tích cực triển khai bồi dưỡng cho đối tượng 3, 4 theo phân cấp. Năm 2019, ngoài việc cử 86 cán bộ đối tượng 1, 2 đi bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh do trên tổ chức, Tỉnh tổ chức bồi dưỡng cho 430 cán bộ đối tượng 3; cấp huyện tổ chức bồi dưỡng cho 3.880 cán bộ đối tượng 4. Cùng với bồi dưỡng cho các đối tượng theo quy định, các địa phương phối hợp với cơ quan chức năng tổ chức hàng chục lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho hàng nghìn người, thuộc các đối tượng khác, như: chức sắc, chức việc các tôn giáo, chủ tàu thuyền, chủ hộ ngư dân, chủ doanh nghiệp, v.v. Nhờ đó, góp phần quan trọng nâng cao nhận thức, trách nhiệm, tư duy lý luận và năng lực tổ chức hoạt động thực tiễn của đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp trong thực hiện công tác quốc phòng, quân sự địa phương, nhất là chỉ đạo, điều hành và tham gia hoạch định các chủ trương, chính sách về phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc.

Hiện nay, trên địa bàn Tỉnh có 36 nhà trường, cơ sở giáo dục, đào tạo, với số lượng trên 35.000 học sinh, sinh viên; nhu cầu giáo dục quốc phòng và an ninh cho đối tượng này rất lớn. Để nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên, trước mỗi năm học, Bộ Chỉ huy Quân sự chỉ đạo cơ quan quân sự cấp huyện phối hợp với các trường trên địa bàn tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên giảng dạy môn học này. Thực hiện quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trường trung học phổ thông tổ chức học rải môn giáo dục quốc phòng và an ninh theo chương trình phân phối; các trường cao đẳng tổ chức học tập trung hoặc kết hợp theo đơn vị học trình. Trong điều kiện một số nhà trường thiếu giáo viên và cơ sở vật chất phục vụ môn học, các cơ quan quân sự trên địa bàn chủ động phối hợp, hỗ trợ các trường để khắc phục. Tỉnh còn quan tâm tổ chức Hội thao Giáo dục quốc phòng và an ninh, hoạt động ngoại khóa, như: chương trình “Học kỳ trong Quân đội”, tham quan di tích, chứng tích lịch sử, nói chuyện truyền thống, tham gia các hoạt động về nguồn, v.v. Qua đó, học sinh, sinh viên không chỉ được trang bị kiến thức, kỹ năng quân sự cần thiết, mà còn được rèn luyện, xây dựng nhân cách, bồi đắp tình yêu quê hương, đất nước, biển, đảo, khát vọng cống hiến, sẵn sàng thực hiện nghĩa vụ quân sự, bảo vệ Tổ quốc. Bằng các biện pháp đồng bộ đó, chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên không ngừng được nâng lên; 100% học sinh, sinh viên được giáo dục theo yêu cầu, mục tiêu đề ra.

Công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho toàn dân được Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Hằng năm, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh phối hợp với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Đài Phát thanh - Truyền hình, Báo Cà Mau, Báo Đất Mũi, Báo - Truyền hình Quân khu 9, xây dựng kế hoạch, chương trình, mở các chuyên trang, chuyên mục về quốc phòng và an ninh. Qua đó, đẩy mạnh tuyên truyền về các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, nhất là chủ quyền, quyền chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông, Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia; tình hình quân sự, quốc phòng, an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, gương “người tốt, việc tốt” trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương, v.v. Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động lực lượng nòng cốt đấu tranh chống quan điểm sai trái, thù địch, cơ hội chính trị trên không gian mạng. Qua đó, kịp thời cung cấp thông tin chính xác, chính thống, đấu tranh trực diện có tính thuyết phục cao, góp phần định hướng tư tưởng cho nhân dân. Đồng thời, lồng ghép các nội dung, hình thức tuyên truyền, giáo dục quốc phòng và an ninh trong các đợt hoạt động của lực lượng vũ trang, như: huấn luyện dã ngoại làm công tác dân vận; xây dựng nông thôn mới, các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, thực hiện chính sách hậu phương Quân đội; các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, các đợt gọi công dân nhập ngũ, Tết quân dân, v.v.

Là địa phương ven biển, có số lượng phương tiện tàu, thuyền hoạt động trên biển lớn, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh chỉ đạo ban chỉ huy quân sự các huyện ven biển phát huy vai trò lực lượng dân quân tự vệ biển và đội ngũ tuyên truyền viên phối hợp với các lực lượng chức năng tuyên truyền, phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho ngư dân nắm chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về phát triển kinh tế biển gắn với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Đồng thời, phối hợp với Bộ đội Biên phòng và các lực lượng chấp pháp trên biển lồng ghép với tuyên truyền, phổ biến pháp luật trực tiếp tới từng tàu, thuyền, hộ gia đình dưới dạng tờ rơi, tờ gấp, đĩa hình, đĩa tiếng,… nâng cao nhận thức về pháp luật của Việt Nam và pháp luật quốc tế trong khai thác, đánh bắt thủy, hải sản. Nhờ đó, số lượng tàu khai thác, đánh bắt hải sản bất hợp pháp trên các vùng biển nước ngoài đã giảm hẳn, đảm bảo cho ngư dân yên tâm, tự tin ứng phó mọi tình huống, bám biển, bám ngư trường, gắn khai thác hải sản, phát triển kinh tế biển với xây dựng “thế trận lòng dân” trên biển, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Từ những kinh nghiệm và kết quả đạt được, trong thời gian tới, Đảng ủy Quân sự, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh, tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ tham mưu về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao tiềm lực chính trị - tinh thần của khu vực phòng thủ, xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Đại tá NGUYỄN THANH PHONG, Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự , Ủy viên Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Tỉnh