Giáo dục quốc phòng và an ninh là công tác thường xuyên, quan trọng của các bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và địa phương trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quán triệt tinh thần đó, Bộ Xây dựng đã và đang triển khai thực hiện công tác này bằng nhiều biện pháp tích cực, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, đặc thù hoạt động của Bộ.

Bộ Xây dựng là cơ quan thuộc Chính phủ, có chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng, kiến trúc, đầu tư xây dựng, phát triển hạ tầng kỹ thuật đô thị và khu công nghiệp, khu kinh tế, khu công nghệ cao, nhà ở, công sở; quản lý thị trường bất động sản, vật liệu xây dựng; các dịch vụ công trong lĩnh vực hoạt động của Bộ theo quy định của pháp luật. Là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước, hầu hết các lĩnh vực hoạt động của Bộ đều có quan hệ mật thiết với quốc phòng, an ninh. Điều đó đặt ra yêu cầu cho Bộ phải thường xuyên coi trọng và thực hiện tốt việc kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với quốc phòng, an ninh, từ công tác nghiên cứu, hoạch định chính sách, xây dựng văn bản pháp luật đến các quy hoạch về xây dựng, kiến trúc; quy hoạch phát triển vùng, đô thị, nông thôn; quy hoạch phát triển công nghiệp vật liệu xây dựng; khai thác khoáng sản; thiết kế, thi công xây dựng các công trình trọng điểm quốc gia, v.v. Để đáp ứng yêu cầu đó, những năm qua, Bộ Xây dựng luôn coi trọng và thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, được Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương đánh giá cao, tạo cơ sở cho việc hoàn thành nhiệm vụ quân sự, quốc phòng của Bộ.

Xác định sự thống nhất về nhận thức là cơ sở của hành động, Bộ đã chú trọng giáo dục, quán triệt nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, về nhiệm vụ học tập, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh. Theo đó, Bộ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thành viên tổ chức phổ biến, quán triệt cho cán bộ, đảng viên, công chức về những nội dung cơ bản các chỉ thị của Đảng, nghị định của Chính phủ về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, trọng tâm là Chỉ thị 12-CT/TW, ngày 03-5-2007 của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới”, Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, các văn bản hướng dẫn thi hành và quan điểm, chủ trương của Đảng về quốc phòng, an ninh. Qua đó, làm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp thấy rõ vị trí, tầm quan trọng của công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, cũng như trách nhiệm của bản thân trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ này ở cơ quan, đơn vị.

Để duy trì nền nếp, thực hiện có hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, Ban Cán sự Đảng Bộ Xây dựng phân công 01 đồng chí thứ trưởng phụ trách chung và giao nhiệm vụ cho Ban Chỉ huy Quân sự Bộ và các cục, vụ theo chức năng, nhiệm vụ tham mưu, giúp lãnh đạo Bộ trên từng nội dung, lĩnh vực công tác quân sự, quốc phòng. Những năm qua, Bộ luôn quan tâm kiện toàn, phát huy vai trò của Ban Chỉ huy Quân sự Bộ trong tham mưu, tổ chức thực hiện công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, nhất là đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra việc triển khai thực hiện của các cơ quan, đơn vị thành viên. Nhờ đó, Bộ đã chỉ đạo chặt chẽ, bằng nhiều biện pháp, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quân sự, quốc phòng nói chung, công tác giáo dục quốc phòng và an ninh nói riêng, đưa công tác quan trọng này ngày càng đi vào nền nếp.

Xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ, các đầu mối, đơn vị trực thuộc Bộ phân tán, hoạt động trên phạm vi rộng; đối tượng cán bộ thuộc diện bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh đa dạng, gồm nhiều chức danh, không chỉ trong các cơ quan hành chính sự nghiệp mà còn ở nhiều loại hình, như: tổng công ty, công ty, nhà trường, viện nghiên cứu, v.v. Do đó, Bộ coi trọng thực hiện tốt bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, nhất là cán bộ chủ chốt các cấp. Hằng năm, Bộ chỉ đạo Ban Chỉ huy Quân sự tiến hành rà soát đối tượng, lập danh sách cán bộ tham gia bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh, chú trọng ưu tiên những cán bộ mới được bổ nhiệm, cán bộ trẻ. Trên cơ sở đó, chủ động xây dựng kế hoạch mở lớp, trình thủ trưởng Bộ phê duyệt, thông báo sớm danh sách, thời gian để cán bộ bố trí, sắp xếp công việc, tham gia học tập. Để khắc phục khó khăn, cùng với chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, công việc cho cán bộ tham gia học tập, Bộ vận dụng linh hoạt nhiều hình thức, biện pháp nhằm bảo đảm cao nhất cán bộ được tham gia bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh. Ngoài cán bộ thuộc đối tượng 1 do Ban Tổ chức Trung ương triệu tập, Bộ chủ động phối hợp với Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh thành phố Hà Nội, Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Quân khu 7 (địa bàn đứng chân của phần lớn các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ ở khu vực phía Nam) để cử cán bộ thuộc đối tượng 2 tham gia các khóa bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh do Bộ Quốc phòng tổ chức. Đối với cán bộ thuộc đối tượng 3, đối tượng 4, Bộ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thành viên chủ động liên hệ, phối hợp với hội đồng giáo dục quốc phòng và an ninh các địa phương cử cán bộ tham gia các lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh tại trường quân sự các tỉnh, thành phố.

Riêng cán bộ thuộc đối tượng 4 và đảng viên, công chức công tác ở cơ quan Bộ, Ban Chỉ huy Quân sự phối hợp với cơ quan quân sự quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội tổ chức mở các lớp bồi dưỡng tập trung tại cơ quan. Với những trường hợp thuộc diện bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh trong năm, nhưng vì lý do bận công tác nên không tham gia lớp bồi dưỡng tập trung của cơ quan, Ban Chỉ huy Quân sự Bộ liên hệ, cử tham gia các lớp bồi dưỡng của địa phương, kiên quyết không bỏ sót đối tượng. Để đạt hiệu quả cao, công tác chuẩn bị và tổ chức lớp học được Bộ chỉ đạo tiến hành chu đáo. Ban Chỉ huy Quân sự tích cực phối hợp, thống nhất mời giáo viên, báo cáo viên là cán bộ Quân đội, Công an có trình độ, kinh nghiệm về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trực tiếp giảng dạy. Ngoài các chuyên đề theo chương trình quy định, Bộ chỉ đạo gắn nội dung của từng chuyên đề vào lĩnh vực công tác chuyên môn của từng đối tượng cán bộ, công chức; đồng thời, chú trọng mở rộng những nội dung cần thiết, nhất là âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam; nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong bối cảnh hội nhập quốc tế, v.v. Cùng với đó, Bộ chỉ đạo tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập nghiêm túc, khách quan, đề cao việc liên hệ, vận dụng kiến thức được trang bị vào thực tiễn công tác, lĩnh vực hoạt động của ngành Xây dựng. Kết quả bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh của các tập thể, cá nhân được coi là một tiêu chí để xem xét, đánh giá chất lượng cán bộ, bình xét thi đua hằng năm.

Từ năm 2011 - 2016, Bộ đã phối hợp với cơ quan chức năng cử 106 lượt cán bộ thuộc đối tượng 1, đối tượng 2 và trên 800 lượt cán bộ thuộc đối tượng 3, đối tượng 4 công tác tại cơ quan Bộ tham gia các khóa bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh, đạt kết quả tốt. Kết quả mà Bộ Xây dựng đạt được không chỉ là ở con số cán bộ, đảng viên, công chức tham gia bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh. Thành công lớn hơn là, sau khi được bồi dưỡng, đội ngũ này đã có sự chuyển biến rõ nét về nhận thức, ý thức rõ hơn về yếu tố quốc phòng, an ninh trong công tác chuyên môn, trách nhiệm đối với công tác quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; biết vận dụng, chuyển hóa kiến thức đã học vào công việc đang làm. Ví dụ như: trong xây dựng, tổ chức thực thi chính sách, văn bản luật về quy hoạch, phát triển đô thị và nhà ở, cơ quan chuyên môn đã tham mưu cho thủ trưởng Bộ phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an rà soát, phân loại các khu vực đất đai để quy hoạch, sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế, đồng thời vẫn phải đảm bảo quốc phòng, an ninh; trong quy hoạch phát triển các khu đô thị phải khống chế độ cao, tĩnh không; trong kinh doanh bất động sản phải xác định rõ các khu vực, dự án hạn chế hoặc không cho phép người nước ngoài mua và sở hữu nhà ở để đảm bảo yếu tố quốc phòng, an ninh; tiến hành quy hoạch xây dựng các khu dân cư vượt lũ, ở vùng sâu, vùng xa để đồng bào an cư, lạc nghiệp, giữ đất, giữ làng, giữ biên giới; công tác quy hoạch các khu vực khai thác khoáng sản phải có ý kiến thẩm định của Bộ Quốc phòng hay trong thiết kế, thi công các công trình trọng điểm quốc gia, bên cạnh độ bền, độ chắc chắn thì phải đảm bảo tính lưỡng dụng, v.v. Điều này đã khẳng định hiệu quả, tính đúng đắn của công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh đối với cán bộ, đảng viên, công chức ở Bộ Xây dựng.

Hệ thống nhà trường thuộc Bộ quản lý, gồm nhiều trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và các trường công nhân kỹ thuật với số lượng hàng vạn học sinh, sinh viên. Đây chính là những cán bộ, công nhân kỹ thuật sau này sẽ trực tiếp công tác, làm việc trên các lĩnh vực của ngành Xây dựng. Với mục tiêu trang bị cho đội ngũ cán bộ, công nhân, viên chức của ngành Xây dựng trong tương lai những kiến thức, kỹ năng cơ bản về quốc phòng, an ninh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Bộ chỉ đạo các nhà trường thực hiện tốt công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên. Theo đó, các trường căn cứ vào điều kiện, đối tượng đào tạo để vận dụng hình thức, phương pháp tổ chức môn học giáo dục quốc phòng và an ninh cho phù hợp; có thể tổ chức huấn luyện tại chỗ hoặc liên kết gửi sinh viên đến các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh theo phân luồng. Thời gian học được các trường bố trí linh hoạt, mỗi học kỳ học 01 tuần vào đầu kỳ hoặc học tập trung trong thời gian 01 tháng. Bộ yêu cầu, dù huấn luyện ở hình thức nào đều phải thực hiện đúng, đủ nội dung, chương trình quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Với cách làm này, các trường đã tổ chức giáo dục quốc phòng và an ninh cho trên 99% học sinh, sinh viên được tuyển hằng năm, đạt kết quả tốt, góp phần quan trọng vào việc xây dựng, phát triển nguồn nhân lực có chất lượng toàn diện cho ngành Xây dựng, cả trước mắt và lâu dài.

Những kinh nghiệm và kết quả đạt được trong công tác giáo dục quốc phòng và an ninh của Bộ mới chỉ là bước đầu, nhưng rất quan trọng. Đó là cơ sở để Bộ Xây dựng đánh giá, rút kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện, nhằm tạo sự chuyển biến mới, vững chắc đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, góp phần thiết thực vào việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Bộ, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

ThS. ĐỖ ĐỨC DUY, Thứ trưởng Bộ Xây dựng