Với truyền thống 75 năm xây dựng, phát triển, ngành Điều tra hình sự Quân đội đã và đang triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp, nhằm hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ, giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương, góp phần xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại, đủ sức bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong mọi tình huống.

Trước đòi hỏi cấp thiết từ thực tiễn cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, ngày 19/11/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 258/SL về “Tổ chức và nhiệm vụ của ngành Công an Quân pháp trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp”, đánh dấu sự ra đời và trở thành Ngày truyền thống của ngành Điều tra hình sự Quân đội ngày nay. Trải qua các thời kỳ, giai đoạn cách mạng, từ tổ chức tiền thân là Công an Quân pháp, ngành Điều tra hình sự Quân đội đã không ngừng phát triển, lớn mạnh, trở thành hệ thống hoàn chỉnh, gồm các cơ quan điều tra, trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ trong Quân đội. Với chức năng là cơ quan điều tra hình sự đầu ngành toàn quân, Cục Điều tra hình sự đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; sự quản lý, chỉ huy về quân sự, quốc phòng, hành chính của Bộ Tổng Tham mưu. Ở các cơ quan, đơn vị là hệ thống cơ quan điều tra hình sự trực thuộc Bộ Tổng Tham mưu và các tổng cục; các quân khu, quân chủng, Bộ đội Biên phòng, quân đoàn, binh đoàn, binh chủng.

Phát động đợt Thi đua cao điểm Chào mừng Kỷ niệm 75 năm ngày truyền thống ngành Điều tra hình sự Quân đội (19/11/1948 - 19/11/2023)

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của cách mạng trong từng thời kỳ, ngành Điều tra hình sự Quân đội được giao nhiệm vụ trọng tâm là: chủ trì, tham mưu giúp Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị những chủ trương, biện pháp phòng ngừa, đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm hình sự, quản lý tình hình vi phạm, tội phạm liên quan đến Quân đội; trực tiếp tiến hành điều tra các loại tội phạm thuộc thẩm quyền; thực hiện nhiệm vụ quản lý tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự trong Quân đội; quản lý cơ quan giám định kỹ thuật hình sự Bộ Quốc phòng; thực hiện nhiệm vụ Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 1389 Bộ Quốc phòng về thực hiện Chương trình quốc gia phòng, chống tội phạm, phòng, chống ma túy trong Quân đội; xây dựng và quản lý đội ngũ cán bộ ngành Điều tra hình sự toàn quân và các nhiệm vụ khác. Ngoài ra, trong những giai đoạn lịch sử nhất định, ngành Điều tra hình sự Quân đội còn được Bộ Quốc phòng giao các nhiệm vụ: quản lý kỷ luật và chỉ đạo lực lượng kiểm soát quân sự; quản lý giáo dục, cải tạo tù binh, hàng binh ngụy quyền sau chiến tranh; điều tra tội phạm phản cách mạng, điều tra xác minh các vụ quân nhân đầu hàng địch trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (chuyên án H66); chỉ đạo công tác phòng, chống cháy nổ; tìm kiếm, trao trả hài cốt quân nhân Mỹ mất tích trong chiến tranh (POW/MIA), v.v.

Trong suốt bề dày lịch sử 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ ngành Điều tra hình sự Quân đội luôn trung thành vô hạn với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, tận tụy trong công tác, sẵn sàng hy sinh, vượt qua gian khổ; đoàn kết sáng tạo, mưu trí, linh hoạt trong đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm; “thượng tôn pháp luật”, “phụng công thủ pháp, chí công vô tư”, tạo sức mạnh tổng hợp, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Với những thành tích xuất sắc, ngành Điều tra hình sự Quân đội được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý¹, cùng nhiều Bằng khen của Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao và các ban, bộ, ngành khác.

Trong những năm tới, đất nước ta tiếp tục thực hiện đường lối đổi mới trong bối cảnh tình hình an ninh, chính trị quốc tế, khu vực có những diễn biến nhanh chóng và phức tạp. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch, phản động luôn tìm mọi phương cách, thủ đoạn hòng “phi chính trị hóa” Quân đội. Cùng với đó, sự tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, các vấn đề về an ninh nông thôn, an ninh phi truyền thống và tệ nạn xã hội,... vào môi trường Quân đội làm cho tình hình vi phạm pháp luật có thể gia tăng, diễn biến phức tạp. Tình hình đó đặt ra cho công tác củng cố kỷ luật, kỷ cương và các thiết chế quân sự, chính trị trong Quân đội, trong đó có Cơ quan tư pháp là hết sức cần thiết, nhằm tăng cường pháp chế, giữ gìn kỷ luật, kỷ cương, nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội và làm thất bại âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Vì vậy, cùng với toàn quân và với chức năng, nhiệm vụ được giao, ngành Điều tra hình sự Quân đội cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ giải pháp chủ yếu sau:

Một là, chủ động tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng lãnh đạo, chỉ đạo và triển khai thực hiện hiệu quả công tác duy trì kỷ luật, pháp luật và đấu tranh phòng, chống tội phạm. Tập trung vào việc tham mưu lãnh đạo, chỉ đạo công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm kỷ luật, pháp luật và tội phạm hình sự thuộc thẩm quyền, nhằm tăng cường kỷ luật, kỷ cương và nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội. Với chức năng là Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 1389 Bộ Quốc phòng, Cục Điều tra hình sự tiếp tục tham mưu cho Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng cụ thể hóa và triển khai các kế hoạch, chương trình của Chính phủ về hoạt động phòng, chống tội phạm; phòng, chống ma túy; phòng, chống mua bán người; chống tham nhũng, buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất và buôn bán hàng giả; chống lãng phí, thực hành tiết kiệm trong Quân đội. Trước mắt, toàn Ngành khẩn trương hoàn chỉnh, thông qua và triển khai thực hiện hiệu quả Tiểu đề án “Hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; mô hình tổ chức ngành Điều tra hình sự Quân đội đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại” và các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động điều tra hình sự trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Qua đó, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ và tổ chức theo hướng tinh, gọn, chuyên nghiệp, chất lượng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, phục vụ sự nghiệp xây dựng, hiện đại hóa Quân đội trong giai đoạn cách mạng hiện nay.

Phối hợp với lực lượng Biên phòng Việt Nam và Biên phòng Lào truy bắt đối tượng truy nã

Hai là, xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Điều tra hình sự Quân đội chất lượng cao, ngang tầm nhiệm vụ. Đặc điểm hoạt động điều tra tội phạm của cơ quan điều tra hình sự rất phức tạp, mang tính đặc thù cao, chịu nhiều áp lực, cùng sự căng thẳng và quyết liệt,... đòi hỏi đội ngũ cán bộ điều tra phải thường xuyên được nâng cao trình độ, kỹ năng nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm. Để hoàn thành nhiệm vụ, toàn Ngành tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ điều tra hình sự theo tiêu chuẩn: nắm vững pháp luật, tinh thông nghiệp vụ, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực tổ chức, thực hành công tác chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng. Theo đó, cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác quy hoạch xây dựng nguồn và tuyển chọn đầu vào; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Tư pháp làm tốt công tác đào tạo cán bộ, kết hợp giữa đào tạo, đào tạo lại, đào tạo nâng cao với bồi dưỡng nghiệp vụ (điều tra, kỹ thuật hình sự, giám định kỹ thuật hình sự) tại các học viện, nhà trường cả trong và ngoài Quân đội với tổ chức nghiên cứu, học tập, trao đổi kinh nghiệm về khoa học điều tra tội phạm với quân đội nước ngoài. Mục tiêu là xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Điều tra hình sự Quân đội có tâm, có tầm, đủ phẩm chất và năng lực hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Ba là, tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa Ngành với các cơ quan chức năng trong và ngoài Quân đội. Đây là giải pháp quan trọng, góp phần giúp ngành Điều tra hình sự Quân đội nắm, quản lý tình hình vi phạm, tội phạm, có biện pháp phòng ngừa và thực hiện các biện pháp nghiệp vụ điều tra vi phạm, tội phạm một cách hiệu quả. Để công tác phối hợp đi vào chiều sâu, hiệu quả, các cơ quan, đơn vị trong toàn Ngành cần tập trung xây dựng, giải quyết tốt mối quan hệ giữa lãnh đạo và chỉ huy, giữa cấp trên và cấp dưới; giữa cơ quan điều tra hình sự với các cơ quan bảo vệ pháp luật và các cơ quan hữu quan Nhà nước; giữa Quân đội với lực lượng Công an để công tác nghiệp vụ của Ngành được tiến hành thuận lợi, đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất trong mọi điều kiện, hoàn cảnh. Đặc biệt, cần tập trung thực hiện nghiêm túc Nghị định số 03/2019/NĐ-CP, ngày 05/9/2019 của Chính phủ về phối hợp giữa Bộ Quốc phòng và Bộ Công an trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm và nhiệm vụ quốc phòng. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để sự phối hợp giữa hai lực lượng nòng cốt ngày càng chặt chẽ, nền nếp, hiệu quả và đi vào chiều sâu; trong đó, cần tăng cường trao đổi thông tin, thông báo tình hình vi phạm, tội phạm và tệ nạn xã hội, đặc biệt là công tác phối hợp truy nã, truy tìm, điều tra ban đầu các vụ án khi cơ quan điều tra hình sự chưa có mặt.

Bốn là, xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”. Cấp ủy, chỉ huy các cấp trong toàn Ngành cần chú trọng xây dựng, rèn luyện nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, tập trung nâng cao chất lượng ra nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ nhiệm kỳ, năm, tháng, bảo đảm sát với đặc điểm, tình hình thực tiễn của từng cơ quan, đơn vị, có tính khả thi cao; chăm lo xây dựng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, kết hợp xây dựng đội ngũ đảng viên với xây dựng đội ngũ cán bộ, xây dựng cấp ủy với xây dựng cán bộ chủ trì, v.v. Cùng với đó, Ngành chú trọng xây dựng các cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”; thường xuyên quản lý, giáo dục, nắm tình hình và giải quyết kịp thời tư tưởng cán bộ, nhân viên, tạo sự đoàn kết, thống nhất cao trong cơ quan, đơn vị. Tổ chức và duy trì có hiệu quả phong trào Thi đua Quyết thắng gắn với các phong trào thi đua của Ngành và đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Thực hiện tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, giữ gìn bí mật, bảo đảm cơ quan, đơn vị an toàn tuyệt đối về mọi mặt. Thường xuyên kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động, phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, Hội đồng quân nhân, tạo môi trường lành mạnh để cán bộ, nhân viên toàn ngành Điều tra hình sự Quân đội nêu cao tinh thần đoàn kết, phát huy trách nhiệm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, giữ nghiêm kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước, góp phần xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại, hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi điều kiện, hoàn cảnh.

Thiếu tướng NGUYỄN THANH HUY, Cục trưởng Cục Điều tra hình sự
___________________

1 - 02 Huân chương Quân công hạng Ba (1984, 2013); 01 Huân chương Chiến công hạng Ba (2003); 01 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì (2007); 01 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất (2008); 01 Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba (2018); 01 Huân chương Lao động hạng Ba (2020); 01 Huân chương Hữu nghị của Nhà nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào (2021).