Trong thế trận khu vực phòng thủ (KVPT) của cả nước, Hà Nội là địa bàn có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, phương diện. Do đó, kết quả xây dựng KVPT trên địa bàn không chỉ có ý nghĩa đối với Thủ đô mà còn tác động đến nhiều mặt của cả nước. Nhận thức rõ tầm quan trọng đó, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực, trong nước vừa có thuận lợi, vừa có khó khăn đan xen, những năm qua, Thành ủy, Ủy ban nhân dân (UBND), cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang (LLVT) và nhân dân thành phố Hà Nội đã nỗ lực xây dựng KVPT và đã đạt được những kết quả quan trọng. 

Thành ủy Hà Nội đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy đảng, các ngành, các địa phương, các lực lượng và toàn dân tổ chức quán triệt, nghiên cứu sâu sắc các Nghị quyết, Nghị định, Chỉ thị, hướng dẫn về xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc; các quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS, QP). Từ thành phố đến cơ sở đã có các chương trình, đề án, kế hoạch thực hiện các Nghị quyết của Trung ương về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới với các chỉ tiêu, giải pháp cụ thể, phù hợp với đặc điểm thực tiễn từng địa phương.

Đồng chí Nguyễn Thế Thảo cùng lãnh đạo Bộ Quốc phòng kiểm tra, động viên lực lượng chuẩn bị tham gia Diễn tập KVPT Thành phố năm 2013. (Ảnh: Chu Anh)

Thành ủy, UBND Thành phố đã ban hành các chỉ thị, kế hoạch thực hiện nhiệm vụ xây dựng Thành phố thành KVPT vững chắc. Trong quy hoạch các quận, huyện, thị xã, các dự án phát triển kinh tế – xã hội (KT-XH), các khu công nghiệp và cơ sở hạ tầng đã gắn kết phát triển KT-XH với tăng cường tiềm lực quốc phòng – an ninh (QP-AN). Cơ quan chức năng các cấp định kỳ thường xuyên kiểm tra, thanh tra việc lãnh đạo, chỉ đạo kết quả tổ chức thực hiện nhiệm vụ xây dựng KVPT, đề xuất các chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời. Cấp ủy đảng, chính quyền địa phương các cấp thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan quân sự địa phương nâng cao công tác tham mưu và tổ chức triển khai xây dựng KVPT đạt nhiều kết quả quan trọng. Hà Nội đã rà soát, điều chỉnh quy hoạch tổng thể bố trí quốc phòng kết hợp với phát triển KT-XH trên địa bàn gắn với quy hoạch xây dựng thế trận quân sự trong KVPT. Các quy chế, quy hoạch, kế hoạch liên quan đến xây dựng KVPT của các cấp, ngành được xây dựng và thường xuyên bổ sung, điều chỉnh phù hợp với sự phát triển mới và yêu cầu nhiệm vụ QP-AN.

Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội và cơ quan quân sự các quận, huyện, thị xã xây dựng hoàn chỉnh hệ thống các kế hoạch sẵn sàng chiến đấu (SSCĐ). 100% xã, phường, thị trấn, các đơn vị tự vệ hoàn chỉnh kế hoạch chiến đấu trị an, bảo vệ cơ quan. Các văn kiện được phê duyệt, quản lý đúng quy định; hằng năm tổ chức luyện tập, diễn tập và kiểm tra chặt chẽ. Cơ quan Quân sự và Công an các cấp đã phối hợp thực hiện kế hoạch tấn công, trấn áp tội phạm, soạn thảo và triển khai Quy chế phối hợp giữa Công an thành phố và Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội trong giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội (TTATXH) và nhiệm vụ quốc phòng theo Nghị định số 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tư Liên tịch số 07/2012/TTLT-BCA-BQP của Bộ Công an và Bộ Quốc phòng về hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 77.

Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục quốc phòng toàn dân (QPTD) là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu để xây dựng tiềm lực chính trị-tinh thần trong KVPT của thành phố. Cấp ủy đảng các cấp đã thường xuyên chăm lo giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho nhân dân và LLVT. Hội đồng Giáo dục QP-AN các cấp phát huy tốt vai trò, chức năng, nhiệm vụ, hoạt động có hiệu quả. Thành phố luôn hoàn thành tốt chương trình, kế hoạch bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho các đối tượng theo phân cấp. Công tác giáo dục QPTD được quan tâm chỉ đạo cả về bề rộng và chiều sâu, bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng… Nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên, LLVT và nhân dân đối với nhiệm vụ xây dựng KVPT có sự chuyển biến mạnh mẽ. Mọi người dân nhận thức rõ về đối tượng, đối tác; âm mưu, thủ đoạn chống phá bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch đối với đất nước, chế độ, sự nghiệp đổi mới của Đảng và khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Cán bộ, đảng viên, nhân dân và LLVT Thủ đô nắm chắc đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về QS, QP, thúc đẩy hiệu quả thực hiện nhiệm vụ xây dựng KVPT ở cơ sở.

Quán triệt và thực hiện quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng về phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân trong phát triển KT-XH, củng cố QP-AN, cấp ủy đảng, chính quyền các cấp của Thành phố đã triển khai thực hiện có hiệu quả Quy chế dân chủ ở cơ sở, chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng, từng bước chăm lo phát triển văn hóa – xã hội nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội thường xuyên tổ chức các đơn vị chủ lực hành quân huấn luyện dã ngoại kết hợp làm công tác dân vận. Các phong trào "Đền ơn đáp nghĩa"; xóa đói, giảm nghèo; chung sức xây dựng nông thôn mới… được đẩy mạnh. Công tác giải quyết tồn đọng chính sách sau chiến tranh được thực hiện tốt… góp phần quan trọng vào việc củng cố niềm tin, xây dựng "Thế trận lòng dân" trong KVPT ngày càng vững chắc.

Đồng chí Nguyễn Thế Thảo cùng đoàn công tác Bộ Quốc phòng kiểm tra công tác chuẩn bị tại vị trí Diễn tập KVPT thành phố Hà Nội năm 2014.

Xây dựng kinh tế là nội dung có ý nghĩa trực tiếp quyết định sức mạnh vật chất của KVPT, góp phần tạo nên tiềm lực vững mạnh về QP-AN của địa phương. Do đó, cấp ủy, chính quyền các cấp của Hà Nội đã lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp chặt chẽ giữa phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN bảo vệ Tổ quốc; phát triển KT-XH gắn với xây dựng KVPT thành phố theo quy hoạch, kế hoạch đã xác định. Công tác quản lý Nhà nước về QP, QS địa phương được triển khai chặt chẽ. Lực lượng dân quân, tự vệ Thủ đô được tổ chức, huấn luyện phù hợp, chất lượng, duy trì hoạt động nền nếp, theo quy định của Luật Dân quân, tự vệ. Thành phố đã hoàn thành việc khảo sát khả năng động viên nền kinh tế quốc dân bảo đảm nhu cầu năm đầu chiến tranh và khảo sát hệ thống công trình dân dụng phục vụ mục đích quốc phòng.

Hà Nội từng bước triển khai, xây dựng các công trình phòng thủ; triển khai xây dựng căn cứ hậu phương, chốt chiến dịch; đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống bưu điện, hệ thống cáp quang, trang thiết bị thông tin theo các hướng phòng thủ, kết hợp chặt chẽ mạng thông tin dân sự với thông tin quân sự bảo đảm kịp thời, phục vụ phát triển KT-XH, QP-AN và nhu cầu dân sinh.

Hệ thống hạ tầng đô thị, nhất là công trình giao thông trọng điểm được chỉ đạo thực hiện quyết liệt. Thành phố đã hoàn thành nhiều công trình giao thông trọng điểm cơ bản bảo đảm chất lượng và tiến độ, góp phần cải thiện, nâng cấp hệ thống hạ tầng giao thông đô thị, nông thôn bảo đảm từng bước đồng bộ, hiện đại, đáp ứng nhu cầu phát triển KT-XH và xây dựng KVPT.

Nhận thức xây dựng văn hóa, xã hội vừa là mục tiêu, vừa là động lực quan trọng trong tiềm lực quốc phòng, Hà Nội đã tập trung giáo dục nâng cao nhận thức về văn hóa, tạo một môi trường xã hội lành mạnh, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc gắn với phong tục văn hóa của các vùng, miền; tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, hình thành nhân cách con người mới. Chất lượng giáo dục – đào tạo có những chuyển biến tích cực. Đây là vấn đề quan trọng mang tính chiến lược trong nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân lực cho KVPT. Hệ thống y tế của thành phố đã phát triển rộng khắp. Kế hoạch động viên y tế dân sự phục vụ cho nhiệm vụ quốc phòng năm đầu chiến tranh được xây dựng… KVPT của thành phố đã cơ bản xác định và hình thành các thành phần thế trận. 

Tiềm lực quốc phòng, chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của LLVT địa phương được nâng lên một bước mới. Cơ quan quân sự các quận, huyện, thị xã thường xuyên được kiện toàn, biên chế đúng quy định. Đảng ủy Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội và Đảng ủy Quân sự quận, huyện, thị xã đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, rèn luyện, bồi dưỡng nâng cao khả năng SSCĐ của các đơn vị, xây dựng các đơn vị thường trực vững mạnh toàn diện. Công tác đăng ký nguồn động viên thực hiện chặt chẽ, tổ chức biên chế, huấn luyện các đơn vị dự bị động viên chất lượng ngày càng nâng cao, có trình độ sẵn sàng động viên cao, đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ khi có lệnh.

Các đơn vị chủ lực được quan tâm chăm lo nâng cao chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu; chủ động xây dựng, luyện tập các phương án, kế hoạch bảo vệ mục tiêu được phân công; xây dựng quyết tâm chiến đấu theo nhiệm vụ được giao; thường xuyên phối hợp, hiệp đồng chặt chẽ với địa phương nơi đóng quân, giữ vững an ninh chính trị, TTATXH, tích cực tham gia công tác dân vận, giúp dân xóa đói, giảm nghèo, phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai... Cấp ủy đảng, chính quyền và cơ quan quân sự các địa phương thường xuyên giữ tốt mối quan hệ, phối hợp với các đơn vị chủ lực của Bộ trên địa bàn thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trong thời bình và hiệp đồng theo kế hoạch tác chiến trong KVPT.

Đồng chí Nguyễn Thế Thảo cùng lãnh đạo Bộ Quốc phòng kiểm tra công tác chuẩn bị Diễn tập HN-13 tại vị trí quan sát.

Quá trình chỉ đạo phát triển KT-XH ở địa phương luôn xác định kết hợp chặt chẽ với QP-AN, quan tâm chỉ đạo xây dựng lực lượng hậu cần địa phương gắn với hậu cần quân sự. Hà Nội từng bước hoàn thành quy hoạch căn cứ hậu phương, phân khu căn cứ hậu cần – kỹ thuật, vị trí bố trí các kho, xưởng và từng bước đầu tư xây dựng, sửa chữa nâng cấp hệ thống giao thông vận tải, phát triển đa dạng các phương tiện vận tải, các cơ sở kinh tế trong kế hoạch động viên và thường xuyên được kiểm tra. Kế hoạch bảo đảm nhu cầu quốc phòng năm đầu chiến tranh cho các sở, ban, ngành, đoàn thể đã được Thành phố chỉ đạo xây dựng hoàn chỉnh. Kế hoạch bảo đảm hậu cần theo quyết tâm tác chiến phòng thủ và bảo đảm hậu cần cho năm đầu chiến tranh của các cấp được tính toán và dự trữ. Trang bị của LLVT Thủ đô được các cấp tính toán bảo đảm đầy đủ phục vụ cho nhiệm vụ huấn luyện, sắn sàng chiến đấu…

Tuy nhiên, với vị trí đặc biệt quan trọng, Hà Nội luôn là địa bàn hoạt động của các đối tượng cơ hội chính trị, là trọng điểm chống phá của các thế lực thù địch. Mặt trái của kinh tế thị trường làm nảy sinh nhiều vấn đề mới, tệ nạn xã hội, an ninh, trật tự vẫn diễn biến phức tạp… ảnh hưởng trực tiếp đến xây dựng KVPT. Nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân về đối tượng, đối tác cũng như yêu cầu mới của nhiệm vụ xây dựng KVPT chưa đầy đủ. Việc lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN ở một số cấp ủy, chính quyền có lúc chưa được quan tâm đúng mức, thiếu chặt chẽ, thiếu chiều sâu. Công tác quản lý nhà nước về quốc phòng ở một số ban, ngành, địa phương tuy đã được tăng cường, nhưng vẫn còn bất cập. Việc phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị đối với sự nghiệp quốc phòng có mặt còn hạn chế v.v..

Hiện nay, hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn, nhưng sẽ có diễn biến phức tạp mới, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường. Sự nghiệp quốc phòng vẫn đứng trước những thách thức lớn đan xen, chịu tác động tổng hợp và diễn biến phức tạp. Để khẳng định rõ vị trí chiến lược trong KVPT của cả nước, Hà Nội cần tiến hành đồng bộ, toàn diện các giải pháp. 

Trước hết, cần tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết của Trung ương về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị định 152/2007/NĐ-CP ngày 10-10-2007 của Chính phủ về KVPT; Nghị quyết 28-NQ/TW ngày 22-9-2008 của Bộ Chính trị về tiếp tục xây dựng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc trong tình hình mới; các Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ IX, Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XV về nhiệm vụ QP, QS và xây dựng KVPT.

Mặt khác, tiếp tục giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của chính quyền, vai trò tham mưu của cơ quan quân sự, công an và các ban, ngành, đoàn thể. Động viên các cấp, các ngành, các lực lượng nỗ lực xây dựng tiềm lực mọi mặt của địa phương, góp phần xây dựng tiềm lực toàn diện trong KVPT. Xây dựng thế trận QPTD gắn với thế trận an ninh nhân dân, nhất là "Thế trận lòng dân" vững chắc. Tập trung làm tốt công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển đô thị gắn với xây dựng tiềm lực kinh tế khu vực phòng thủ Thành phố. 

Tập trung nâng cao chất lượng tổng hợp của LLVT Thủ đô lên một bước mới, lấy chất lượng chính trị làm cơ sở. LLVT phải thực sự làm nòng cốt cho nhân dân chủ động, kiên quyết đấu tranh làm thất bại âm mưu "Diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ và hành động vũ trang xâm lược của kẻ thù, bảo vệ thủ đô Hà Nội, bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống. Tập trung xây dựng lực lượng Công an nhân dân vững mạnh về chính trị, giỏi về nghiệp vụ, chăm lo xây dựng các lực lượng an ninh nhân dân ở cơ sở, chủ động phòng ngừa đấu tranh chống tội phạm, tích cực giải quyết các điểm nóng, phát hiện ngăn chặn kịp thời âm mưu, thủ đoạn của địch và số đối tượng cơ hội chính trị chống Đảng, không để tình huống bất ngờ xảy ra.

Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền các cấp và trách nhiệm của các đoàn thể chính trị - xã hội địa phương trong xây dựng KVPT. Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và toàn dân tiếp tục xây dựng tiềm lực chính trị, kinh tế - văn hóa – xã hội và khoa học công nghệ cho KVPT. Quan tâm xây dựng hệ thống chính trị địa phương, xây dựng nền QPTD, thế trận chiến tranh nhân dân và xây dựng KVPT của từng địa phương vững mạnh. Thực hiện tốt kế hoạch xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng quân sự địa phương trong sạch, vững mạnh, gắn với xây dựng cơ quan quân sự, đơn vị LLVT vững mạnh toàn diện… Xây dựng KVPT phải toàn diện, vững chắc, tập trung thực hiện tốt mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, TTATXH, tạo môi trường thuận lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Thủ đô.

NGUYỄN THẾ THẢO, Ủy viên Trung ương Đảng,
Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội