Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn xác định công tác dân vận và công tác binh - địch vận là một bộ phận quan trọng trong công tác vận động cách mạng của Đảng, là sự kế tục và phát huy truyền thống “lấy dân làm gốc”, “nhân nghĩa, tâm công” của dân tộc Việt Nam. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giúp Đảng, Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy sức mạnh toàn dân, toàn quân tiến hành thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, ngày 01/5/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 47/SL về tổ chức Bộ Chỉ huy Quân đội Quốc gia và Dân quân Việt Nam, trong đó có Cục Chính trị. Theo Sắc lệnh, Phòng Địch vận (là bộ phận của Cục Chính trị và là tiền thân của Cục Dân vận ngày nay) chính thức được thành lập. Ngày 22/4/1999, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị ra Quyết định số 224/QĐ-CT công nhận và lấy ngày 01/5/1947 là Ngày truyền thống Cục Dân vận và Tuyên truyền đặc biệt.

Trải qua 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, trực tiếp là của Tổng cục Chính trị; sự phối hợp, giúp đỡ của các cấp, các ngành trong và ngoài Quân đội, Cục Dân vận luôn quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không ngừng phấn đấu hoàn hành tốt mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng là cơ quan tham mưu chiến lược đầu ngành toàn quân giúp lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện hiệu quả công tác dân vận, binh - địch vận, công tác tuyên truyền đặc biệt, công tác dân tộc, tôn giáo, xây dựng và thực hiện Quy chế Dân chủ cơ sở trong Quân đội, v.v. Qua đó, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân thực hiện thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Cục Dân vận đã tham mưu giúp Tổng Quân ủy, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị ra nhiều chỉ thị, quyết sách quan trọng nhằm phát triển chiến tranh du kích rộng khắp để ngăn chặn bước tiến của địch; tổ chức quấy rối, cắt phá giao thông làm rối loạn hậu phương địch, xây dựng thành công nhiều căn cứ địa kháng chiến; đồng thời, đề xuất nhiều nội dung về công tác binh - địch vận. Nhờ đó, công tác dân vận của Quân đội thời kỳ này được coi “là gốc của mọi công tác khác”, góp phần to lớn vào sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc, giành thắng lợi ở các chiến dịch, mà đỉnh cao là chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ lừng lấy năm châu, chấn động địa cầu.

Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Cục Dân vận hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ tham mưu giúp Trung ương Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị đề ra các chủ trương, phương hướng, sách lược, biện pháp chỉ đạo, hướng dẫn lực lượng vũ trang và các địa phương đẩy mạnh công tác binh - địch vận cả trong và ngoài Quân đội, khoét sâu mâu thuẫn, tranh thủ lôi kéo, phân hóa hàng ngũ địch. Đồng thời, trực tiếp tổ chức và tiến hành nhiều hoạt động binh - địch vận; đề xuất đưa hàng trăm cán bộ binh - địch vận ưu tú “tập kết ngược” chi viện cho chiến trường miền Nam, làm nòng cốt cho phong trào binh địch vận. Phối hợp với Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Giải phóng tiến hành các buổi phát thanh “Ngụy vận”, “Mỹ vận”,... góp phần làm tan rã các tổ chức ngụy quân, ngụy quyền.

Kiểm tra, nắm tình hình hoạt động hành quân dã ngoại làm công tác dân vận của cán bộ, học viên Trường Sĩ quan Lục quân 1

Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong giai đoạn đổi mới đất nước, Cục Dân vận tập trung tham mưu giúp Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai hoạt động, đưa công tác dân vận phát triển mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Nhiều chương trình, mô hình dân vận của Quân đội mang lại hiệu quả thiết thực, tạo hiệu ứng xã hội, có sức lan tỏa rộng khắp. Đặc biệt, khi đại dịch Covid-19 bùng phát, Quân đội chủ động, tích cực hỗ trợ các địa phương cả về nhân lực, vật tư y tế, góp phần khống chế, kiểm soát có hiệu quả, bảo đảm an toàn tính mạng của nhân dân, phát triển kinh tế - xã hội, làm sáng thêm phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới.

Suốt 75 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và phát triển, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên chức quốc phòng của Cục Dân vận và cơ quan dân vận, binh - địch vận các cấp trong toàn quân bằng trí tuệ, công sức và cả máu xương của mình, lập nhiều thành tích xuất sắc, viết nên truyền thống vẻ vang của Cục và của ngành Binh - địch vận, dân vận Quân đội: “Trung thành, sáng tạo, nhân nghĩa, đoàn kết, hiệp đồng, hy sinh, chiến thắng”. Với những thành tích đạt được, Cục Dân vận được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu “Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và nhiều phần thưởng cao quý.

Những năm tới, sự nghiệp xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc đặt ra yêu cầu cao đối với công tác dân vận. Trong khi đó, các thế lực thù địch ra sức chống phá cách mạng nước ta bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ với những âm mưu, thủ đoạn hết sức thâm độc, nhằm thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, “phi chính trị hóa” Quân đội. Phát huy truyền thống 75 năm qua, cán bộ, chiến sĩ Cục Dân vận phải không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả các mặt công tác, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ; trong đó, xây dựng Cục vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, là cơ sở quan trọng để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, tập trung vào những trọng tâm sau:

Một là, tập trung xây dựng Đảng bộ Cục và đội ngũ cán bộ, đảng viên vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Đây là nội dung cốt lõi để xây dựng Đảng bộ Cục trong sạch, vững mạnh lãnh đạo cơ quan hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Vì vậy, các cấp ủy, chi bộ cần quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, quy chế, quy định của Trung ương, Quân ủy Trung ương và Tổng cục Chính trị về công tác xây dựng Đảng. Nội dung quán triệt phải toàn diện, trọng tâm là Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Thường xuyên củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, chi bộ; thực hiện nghiêm nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ; tăng cường đoàn kết nội bộ, đề cao tự phê bình và phê bình; kiên quyết đấu tranh chống các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Đồng thời, tăng cường lãnh đạo công tác tư tưởng, quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên; chấp hành nghiêm quy định về những điều đảng viên không được làm, thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng nơi cư trú. Đề cao trách nhiệm, sự gương mẫu học tập, rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, lành mạnh. Thực hiện tốt việc kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng tổ chức đảng, đảng viên, cán bộ hằng năm và công tác khen thưởng đảng viên, tổ chức đảng kịp thời, đúng quy định. Cùng với đó, quan tâm lãnh đạo tổ chức Đoàn thanh niên, Hội Phụ nữ hoạt động đúng chức năng, nhiệm vụ, đạt tiêu chuẩn vững mạnh.

Hai là, nâng cao hiệu quả công tác tham mưu, chỉ đạo hoạt động công tác dân vận trong Quân đội, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Đảng ủy Cục và các chi bộ tiếp tục nâng cao chất lượng xây dựng nghị quyết lãnh đạo, bảo đảm phù hợp, sát thực tiễn, phân công rõ trách nhiệm trong tổ chức thực hiện. Các phòng, ban, đội xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện khoa học, cụ thể, có tính khả thi cao; điều hành thực hiện linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả. Phát huy tốt vai trò trong nghiên cứu, tham mưu hướng dẫn, chỉ đạo đổi mới nội dung, hình thức công tác dân vận phù hợp với thực tiễn, tập trung hướng mạnh về cơ sở. Thường xuyên nắm chắc tình hình tham mưu, đề xuất, hướng dẫn, chỉ đạo các hoạt động công tác dân vận, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đồng bào tôn giáo, vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo; sẵn sàng ứng phó với các sự cố thiên tai, thảm họa, dịch bệnh với tinh thần “ở đâu gian khó, hiểm nguy, ở đó có bộ đội”, “bộ đội chủ động đến với dân, chứ không chờ dân khó khăn phải tìm đến bộ đội”. Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp hoạt động với Ban Dân vận, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội các cấp, huy động các lực lượng tham gia, tăng nguồn lực cho công tác dân vận. Chú trọng tham mưu làm tốt công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, nhân rộng mô hình hoạt động sáng tạo, hiệu quả các điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt” trong công tác dân vận.

Ba là, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, ý chí quyết tâm cao, phương pháp công tác khoa học, sâu sát gần gũi nhân dân, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Các cấp ủy, chi bộ cần coi trọng lãnh đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị cho các đối tượng; quản lý, nắm chắc tình hình tư tưởng cán bộ, nhân viên, chiến sĩ trong cơ quan, tạo sự thống nhất cao về nhận thức và hành động. Chủ động đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; nhất là các nội dung liên quan đến vấn đề về “dân tộc”, “tôn giáo”, mối quan hệ đoàn kết gắn bó máu thịt quân - dân, v.v. Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh bằng những việc làm thiết thực, cụ thể. Triển khai hiệu quả các phong trào, cuộc vận động; kịp thời biểu dương, khen thưởng, nhân rộng điển hình tiên tiến trong cơ quan. Thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với cán bộ, nhân viên, chiến sĩ, tạo sự đồng thuận, đoàn kết, thống nhất cao. Xây dựng phong cách “trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”, “nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin” trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ.

Bốn là, thực hiện nghiêm biểu biên chế mới; đẩy mạnh cải cách hành chính quân sự; nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Đảng ủy, chỉ huy Cục tập trung lãnh đạo quán triệt thực hiện tốt biểu biên chế tổ chức mới theo đúng quy định, bảo đảm cơ quan ổn định, thống nhất về nhận thức, tư tưởng, đội ngũ cán bộ yên tâm công tác. Tích cực đẩy mạnh công tác cải cách hành chính quân sự; ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, lưu trữ văn bản, tài liệu. Thường xuyên bổ sung, hoàn chỉnh hệ thống văn kiện, phương án sẵn sàng chiến đấu, phòng chống cháy nổ. Tập trung đột phá nâng cao chất lượng xây dựng chính quy, chấp hành kỷ luật, pháp luật; xây dựng cơ quan Cục có môi trường văn hóa công vụ trong sạch, lành mạnh, “mẫu mực, tiêu biểu”, nội bộ đoàn kết, thống nhất. Đồng thời, thực hiện tốt nền nếp chế độ huấn luyện, chú trọng huấn luyện, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ về chức năng phối hợp, tham mưu giúp trên ban hành các chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện công tác dân vận đạt hiệu quả thiết thực.

Tự hào với truyền thống vẻ vang 75 năm qua, cán bộ, chiến sĩ Cục Dân vận tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết, gương mẫu, đổi mới, tập trung xây dựng cơ quan vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu” hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Thiếu tướng NGÔ THANH HẢI, Cục trưởng Cục Dân vận