Vùng 5 Hải quân (tiền thân là Vùng 5 Duyên Hải) được thành lập theo Quyết định số 141-QĐ/BQP, ngày 26/10/1975 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; có nhiệm vụ quản lý vùng biển, đảo Tây Nam từ cửa sông Gành Hào, tỉnh Bạc Liêu đến Hà Tiên, tỉnh Kiên Giang. Đây là vùng biển có vị trí đặc biệt quan trọng cả về kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh đối với các tỉnh miền Tây Nam Bộ; giáp ranh với vùng biển các nước: Campuchia, Thái lan, Malaixia; có 130 đảo lớn, nhỏ; trong đó, có 05 cụm đảo: An Thới, Thổ Chu, Nam Du, Bà Lụa, Hải Tặc và một số đảo độc lập.

Ý thức rõ nhiệm vụ, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Vùng luôn quán triệt, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng về công tác đối ngoại, chủ động khắc phục khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Cùng với nhiệm vụ huấn luyện, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu, Vùng thường xuyên tổ chức tuần tra chung và giao lưu với Hải quân Hoàng gia Thái Lan, Hải quân Hoàng gia Campuchia, được Quân chủng đánh giá là “điểm sáng” trong công tác đối ngoại quốc phòng. Nổi bật là, Vùng thường xuyên duy trì có hiệu quả kênh thông tin đường dây nóng, kịp thời trao đổi, thông báo tình hình và giải quyết tốt những vấn đề nảy sinh trên biển, nhất là trên vùng biển giáp ranh và vùng nước lịch sử. Quá trình tuần tra chung, cán bộ, chiến sĩ luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động, sáng tạo, đoàn kết, khắc phục khó khăn, thực hiện nghiêm kế hoạch đề ra. Đến nay, Vùng đã thực hiện 58 chuyến phối hợp tuần tra chung (04 chuyến/năm) và 29 lần tổ chức Hội nghị rút kinh nghiệm công tác tuần tra chung với Hải quân Hoàng gia Campuchia; 40 chuyến tuần tra chung và giao lưu với Hải quân Hoàng gia Thái Lan (02 chuyến/năm). Trong hành trình đó, hai bên kết hợp tổ chức huấn luyện nhiều nội dung: phối hợp tìm kiếm, cứu nạn, chống cháy, chống chìm, cơ động đội hình, thông tin vô tuyến điện và thông tin bằng cờ hiệu, cờ tay, ánh đèn, v.v. Đồng thời, tổ chức khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí, tặng trang thiết bị y tế cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Campuchia, trị giá hàng tỷ đồng; tổ chức thăm, giao lưu với Vùng 1, Vùng 2 Hải quân Hoàng gia Thái Lan. Qua đó, để lại ấn tượng sâu sắc, tình cảm tốt đẹp, góp phần củng cố, tăng cường mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, tin cậy, hiểu biết lẫn nhau, cùng xây dựng vùng biển hòa bình, ổn định và phát triển.

Hội nghị rút kinh nghiệm tuần tra chung lần thứ 28 với Căn cứ biển Hải quân Hoàng gia Campuchia

Một trong những yếu tố quyết định thành công trong hoạt động đối ngoại quốc phòng là chất lượng công tác tuyên truyền đối ngoại về bảo vệ chủ quyền biển, đảo ngày càng được quan tâm, chú trọng. Để làm được điều đó, Vùng đã chỉ đạo cơ quan chức năng biên soạn, hoàn thiện các nội dung tuyên truyền, đảm bảo vừa đúng đường lối, quan điểm của Đảng, vừa sâu sắc trong lập luận, sâu rộng về nội dung, linh hoạt về hình thức, đa dạng về đối tượng. Trong đó, khẳng định rõ cơ sở pháp lý, bằng chứng lịch sử về chủ quyền biển, đảo của Việt Nam; phản ánh sinh động, kịp thời ý chí, nguyện vọng và quyết tâm bảo vệ Tổ quốc của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Quá trình thực hiện, các đơn vị tập trung tuyên truyền cho ngư dân Việt Nam và ngư dân các nước trong khu vực về Luật biển quốc tế; các quy định của pháp luật Việt Nam và các nước về khai thác hải sản; phạm vi vùng biển của các nước; các hiệp định Việt Nam đã ký kết với các nước trong khu vực. Qua đó, góp phần ngăn chặn và hạn chế việc ngư dân của ta khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài, cũng như việc ngư dân các nước vi phạm chủ quyền vùng biển của Việt Nam.

Hiện nay và trong thời gian tới, tình hình quốc tế, khu vực tiếp tục có những thay đổi nhanh chóng, nhất là tình hình Biển Đông ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường, tiềm ẩn nguy cơ xung đột, mất ổn định. Vùng biển, đảo Tây Nam cơ bản ổn định, tuy nhiên, hoạt động buôn lậu, khai thác hải sản trái phép vẫn tiếp tục xảy ra; thời tiết, khí hậu diễn biến phức tạp. Trong khi đó, các thế lực thù địch tăng cường hoạt động chống phá ta trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, xuyên tạc lịch sử, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, với thủ đoạn ngày càng tinh vi, thâm độc và quyết liệt, v.v. Để thực hiện có hiệu quả công tác tuyên truyền đối ngoại trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, với chức năng, nhiệm vụ được giao, Vùng xác định một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng về công tác đối ngoại, tạo sự chuyển biến vững chắc về nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, chiến sĩ đối với công tác tuyên truyền đối ngoại. Để cán bộ, chiến sĩ có nhận thức đúng, Vùng tập trung giáo dục, quán triệt quan điểm, nguyên tắc và phương châm hội nhập, đối ngoại quốc phòng theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Nghị quyết số 806-NQ/QUTW, ngày 31/12/2013 của Quân ủy Trung ương về “Hội nhập quốc tế và đối ngoại về quốc phòng đến năm 2020 và những năm tiếp theo”, Nghị quyết số 17-NQ/ĐU, ngày 15/02/2019 của Đảng ủy Vùng về “Lãnh đạo nhiệm vụ đối ngoại quân sự và tuần tra chung”, các nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên, mục đích, ý nghĩa của nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng và tuần tra chung, v.v. Qua đó, giúp cán bộ, chiến sĩ nắm chắc quan điểm, chủ trương của Đảng, kiên trì thực hiện đường lối đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa trong quan hệ quốc tế; là bạn, là đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, góp phần giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Trên cơ sở nhận thức đúng, phát huy vai trò của các tổ chức, thành phần, lực lượng đối với hoạt động tuyên truyền đối ngoại về bảo vệ chủ quyền biển, đảo; đổi mới tư duy nhận thức, đề cao trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ chủ trì và cơ quan chức năng làm công tác tuyên truyền. Đảng ủy Vùng xác định việc nâng cao chất lượng hoạt động tuyên truyền đối ngoại phải được cấp ủy, chỉ huy các cấp quan tâm đúng mức và tiến hành thường xuyên, liên tục, tích cực, chủ động, không ngừng đổi mới, sáng tạo, kiên định quan điểm, lập trường của Đảng, Nhà nước; lấy bảo vệ vững chắc chủ quyền, lợi ích quốc gia - dân tộc làm mục tiêu tối thượng. Đồng thời, tôn trọng luật pháp quốc tế và nguyên tắc cùng tồn tại hòa bình, góp phần cùng các lực lượng giữ vững môi trường hòa bình, ổn định trên vùng biển, đảo, thềm lục địa Tây Nam của Tổ quốc.

Hai là, thường xuyên nắm bắt nhu cầu thông tin để chuẩn bị nội dung tuyên truyền sát với từng đối tượng. Đổi mới hình thức, phương pháp tuyên truyền sao cho phong phú, đa dạng, kết hợp tuyên truyền miệng với các hình thức, phương pháp tuyên truyền khác cho mọi tầng lớp nhân dân, đặc biệt là ngư dân khai thác hải sản trên tàu, thuyền và nhân dân trên các đảo. Khi tiến hành công tác tuyên truyền nói chung và tuyên truyền đối ngoại về bảo vệ chủ quyền biển, đảo nói riêng, cần nắm bắt rõ đối tượng người nghe, từ đó chuẩn bị nội dung cho sát thực tế, dễ nghe, dễ nhớ, dễ hiểu. Quá trình thực hiện, kết hợp tuyên truyền tập trung với sử dụng các tàu đến các đảo, dùng hệ thống loa phóng thanh công suất lớn và in tờ rơi không thấm nước phát cho ngư dân. Tăng cường giáo dục, tuyên truyền nâng cao hiểu biết về văn hóa, lịch sử, phong tục, tập quán và cập nhật thông tin về quân đội, hải quân các nước có liên quan; nâng cao ý thức chấp hành quy định, luật pháp nước sở tại; xây dựng ý thức giữ gìn hình ảnh tốt đẹp về đất nước, con người và Quân đội, Hải quân nhân dân Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Đẩy mạnh các hoạt động giao lưu, tăng cường mối quan hệ đoàn kết, hiểu biết, tin cậy, tôn trọng lẫn nhau, thể hiện tinh thần quốc tế cao cả, trong sáng với hải quân các nước liên quan khi thực hiện nhiệm vụ đối ngoại quốc phòng, tuần tra chung. Đồng thời, làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục cho ngư dân không vi phạm pháp luật và chủ quyền của vùng biển nước khác; thực hiện mỗi ngư dân là “cột mốc chủ quyền”, góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc.

Ba là, quan tâm xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên truyền đối ngoại về bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Thực tiễn đã khẳng định, đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác tuyên truyền là nhân tố quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng hoạt động tuyên truyền đối ngoại về bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Vì vậy, trong thời gian tới, Vùng tiếp tục quan tâm chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác tuyên truyền đối ngoại có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất, năng lực tốt, tinh thần trách nhiệm cao, lập trường, trình độ, phương pháp, tác phong công tác khoa học; đủ về số lượng, cơ cấu hợp lý, chất lượng ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ tuyên truyền đối ngoại về chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới. Trước mắt, Vùng tập trung bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất, năng lực, phương pháp, tác phong công tác, khả năng giao tiếp và tuyên truyền bằng tiếng Việt, tiếng Anh và thành thạo ngôn ngữ của các nước trong khu vực, các đối tượng có liên quan; nắm vững truyền thống, lịch sử của các nước và kỹ năng ứng phó với các tình huống cho các lực lượng làm công tác tuyên truyền đối ngoại.

Bốn là, gắn kết chặt chẽ giữa hoạt động tuyên truyền đối ngoại của Đảng, Nhà nước với công tác đối ngoại quốc phòng. Để nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền về hoạt động đối ngoại, Vùng chỉ đạo phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thông tấn, báo chí của Trung ương, địa phương tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa thông tin, tuyên truyền về công tác bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc cũng như các hoạt động của Bộ đội Hải quân, nhất là tuyên truyền về kết quả thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo; công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu; công tác tiếp nhận, huấn luyện làm chủ các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, hiện đại; tuyên truyền về kết quả thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, cứu nạn, giúp đỡ ngư dân trên biển. Bên cạnh đó, tập trung tuyên truyền, phổ biến kiến thức công tác dự báo, phòng, chống và cảnh báo thiên tai; đấu tranh phòng, chống buôn lậu trên biển, các hành vi đánh bắt có tính chất hủy diệt nguồn lợi thủy, hải sản, phá hoại môi trường sinh thái biển, tàu, thuyền nước ngoài vi phạm chủ quyền; phản bác luận điệu sai trái của các thế lực thù địch xuyên tạc về chủ quyền biển, đảo của Việt Nam. Nội dung tuyên truyền tập trung giới thiệu nhân rộng các điển hình tiên tiến, nhân tố mới, nhất là trong phát triển kinh tế, an sinh xã hội, giữ gìn an ninh và chủ quyền các vùng biển, đảo; phản ánh kịp thời hoạt động của Bộ đội Hải quân trong thực hiện các nhiệm vụ, góp phần động viên, khích lệ cán bộ, chiến sĩ trụ vững “nơi đầu sóng, ngọn gió”, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần tăng cường mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, hiểu biết, tin cậy, tôn trọng lẫn nhau, cùng nhau xây dựng vùng biển Tây Nam của Tổ quốc hòa bình, ổn định và phát triển.

Đại tá NGUYỄN ĐĂNG TIẾN, Chính ủy Vùng