Quảng Ninh là tỉnh biên giới, phía Đông Bắc Tổ quốc, có vị trí quan trọng cả về kinh tế, quốc phòng - an ninh, đối ngoại đối với Quân khu 3 và cả nước. Nhận thức rõ điều đó, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân Tỉnh luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh, làm nòng cốt xây dựng nền quốc phòng toàn dân trên địa bàn Tỉnh.

Cùng với các địa phương trên cả nước, những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quảng Ninh đã nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, đạt được nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các mặt: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại.

Thấu suốt quan điểm của Đảng về kết hợp hai nhiệm vụ chiến lược trong thời kỳ mới, Tỉnh chủ trương đẩy mạnh phát triển kinh tế, coi đó là nhiệm vụ trọng tâm nhằm tạo cơ sở, nền tảng vững chắc để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng - an ninh. Từ năm 2010 đến nay, tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân của Tỉnh đạt 9,2%/năm (cả nước 5,82%), GDP năm 2015 đạt trên 100.300 tỷ đồng (gấp 2 lần so với năm 2010), thu nhập bình quân đầu người khoảng 3.900 USD; thu ngân sách luôn đứng trong tốp 5 tỉnh, thành phố cao nhất cả nước; diện mạo, vị thế của Tỉnh đổi thay tích cực. Môi trường đầu tư được cải thiện, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2013 vượt lên xếp thứ 4/63 tỉnh, thành phố (tăng 16 bậc so với năm 2012); văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tiến bộ; quốc phòng - an ninh được tăng cường; công tác đối ngoại có bước phát triển;… đời sống vật chất, tinh thần của các tầng lớp nhân dân ngày càng được cải thiện.

Quá trình phát triển kinh tế - xã hội được gắn kết chặt chẽ với bảo đảm quốc phòng - an ninh, trọng tâm là xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh toàn diện. Để thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này, Tỉnh thường xuyên chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh, có chất lượng tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ địa phương, bảo vệ Tổ quốc. Trên cơ sở quán triệt và chấp hành nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 3, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện, bằng các giải pháp đồng bộ. Trước hết, tập trung xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh về chính trị, coi đó là vấn đề then chốt, bảo đảm thực sự là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương. Để xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh về chính trị, tư tưởng, các cơ quan, đơn vị lực lượng vũ trang tập trung giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân; luôn giữ vững phẩm chất đạo đức, bản chất của người quân nhân cách mạng; nêu cao tinh thần cảnh giác, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Nội dung giáo dục tập trung nâng cao nhận thức cho bộ đội về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước, kỷ luật Quân đội, nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị cho các đối tượng; bảo đảm đủ nội dung, đúng thời gian quy định. Hằng năm, 100% các đối tượng đều hoàn thành nội dung, chương trình giáo dục chính trị, phổ biến, giáo dục pháp luật; kết quả kiểm tra, phúc tra đều đạt khá, giỏi. Cùng với làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, Tỉnh luôn chú trọng gắn các nội dung xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện với xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh; gắn xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì với xây dựng đội ngũ đảng viên, đổi mới tác phong công tác của đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp cơ sở, lấy đó làm tiêu chí để đánh giá chất lượng tổ chức đảng và đảng viên. Qua bình xét, đánh giá chất lượng đảng viên, tổ chức đảng hằng năm, có 100% tổ chức cơ sở đảng đạt trong sạch, vững mạnh, tỷ lệ đảng viên hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ ở mức cao. Những kết quả đó đã góp phần xây dựng lực lượng vũ trang Tỉnh vững mạnh về chính trị, thực sự là chỗ dựa vững chắc của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương trong nhiệm vụ củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Dưới sự chỉ đạo sâu sát của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân, lực lượng vũ trang Tỉnh được tổ chức theo hướng "tinh, gọn, mạnh", ưu tiên bảo đảm quân số, vũ khí, trang bị cho các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, nhất là các đơn vị trên tuyến biên giới, biển đảo. Lực lượng thường trực được tập trung xây dựng theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, có sức mạnh tổng hợp, trình độ và khả năng sẵn sàng chiến đấu cao; cơ quan quân sự các cấp làm tốt vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và xây dựng khu vực phòng thủ. Cùng với tập trung xây dựng về tổ chức biên chế, Tỉnh còn quan tâm đầu tư xây dựng, sửa chữa, nâng cấp hệ thống doanh trại, nhà làm việc cơ quan quân sự cấp huyện, bảo đảm vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác, sinh hoạt của bộ đội. Để cán bộ, chiến sĩ yên tâm công tác, Tỉnh chỉ đạo giải quyết chế độ, chính sách về nhà ở, đất ở cho đội ngũ cán bộ; xây nhà đồng đội cho những đối tượng thu nhập thấp, đời sống khó khăn, hỗ trợ kinh phí cho quân nhân chữa bệnh dài ngày và trợ cấp cho cán bộ, chiến sĩ nhân dịp lễ, Tết; tổ chức gặp mặt, tặng quà cho thân nhân sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp tiêu biểu, v.v.

Các đơn vị dự bị động viên được sắp xếp, biên chế theo phương châm: “gần, gọn địa bàn". Cơ quan quân sự các cấp phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nhận nguồn động viên thực hiện tốt công tác đăng ký, quản lý nguồn dự bị động viên và phương tiện kỹ thuật của các đơn vị kinh tế; hằng năm đều hoàn thành chỉ tiêu động viên, huấn luyện và kiểm tra sẵn sàng chiến đấu theo kế hoạch. Hiện nay, Tỉnh đã sắp xếp vào các đơn vị dự bị động viên đạt 98% quân số. Nhằm khắc phục tình trạng thiếu sĩ quan dự bị, Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân Tỉnh mở 07 lớp đào tạo cho 420 đồng chí bằng nguồn ngân sách địa phương; tổ chức huấn luyện chuyển quân nhân dự bị từ hạng 2 lên hạng 1 được 720 đồng chí.

Là tỉnh được Bộ Quốc phòng lựa chọn xây dựng mô hình “điểm” về dân quân tự vệ, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nghiêm túc Quyết định 1902/2010/QĐ-TTg, ngày 15-10-2010 của Thủ tướng Chính phủ về “Phê duyệt Đề án xây dựng về tổ chức, huấn luyện, hoạt động và những biện pháp quản lý lực lượng dân quân tự vệ” ở cả 4 loại hình: tiểu đội dân quân thường trực biên giới; trung đội dân quân biển; trung đội tự vệ thuộc doanh nghiệp tư nhân và ban chỉ huy quân sự trong doanh nghiệp nhà nước. Theo đó, cơ quan quân sự các cấp thường xuyên rà soát, kiện toàn các đơn vị dân quân tự vệ, bảo đảm đủ khả năng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở các địa phương, cơ sở. Từ năm 2003 đến nay, Tỉnh đã chỉ đạo xây dựng các mô hình điểm về tổ chức, hoạt động của lực lượng dân quân; các mô hình này đã và đang phát huy tốt hiệu quả hoạt động, như: tiểu đội dân quân thường trực phường Hải Hòa (thành phố Móng Cái), dân quân biển phường Hùng Thắng (thành phố Hạ Long). Các đơn vị này đã phát huy tốt vai trò trong việc phối hợp bảo vệ chủ quyền biên giới, chống buôn lậu, chống xuất nhập cảnh trái phép; gắn với nhiệm vụ xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh trong vùng di sản Vịnh Hạ Long.

Từ kinh nghiệm xây dựng các mô hình điểm đó, Tỉnh chỉ đạo xây dựng 07 tiểu đội dân quân thường trực ở các xã biên giới, phường, thị trấn trọng điểm nội địa (bao gồm các phường: Hải Hòa, Cẩm Trung, Quang Trung; thị trấn: Mạo Khê, Hoành Mô và phân đội pháo phòng không Đặng Bá Hát, thuộc Công ty Tuyển than Hòn Gai - Vinacomin). Đồng thời, chỉ đạo xây dựng ở mỗi huyện 01 trung đội dân quân cơ động; xây dựng lực lượng tự vệ trong các doanh nghiệp nhà nước không nắm giữ cổ phần chi phối, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và xây dựng 1.408 tiểu đội dân quân tại chỗ ở các thôn, khu, bản theo phương châm “rộng khắp". Đến nay, toàn Tỉnh xây dựng và duy trì hoạt động của 578 đơn vị dân quân tự vệ (cấp tiểu đoàn: 14, cấp đại đội: 35, cấp trung đội: 151, cấp tiểu đội: 192; 186 ban chỉ huy quân sự cấp xã), với quân số trên 23.200 người, đạt tỷ lệ trên 1,8% so với dân số. Do được quan tâm đầu tư xây dựng đúng hướng, lực lượng dân quân tự vệ đã phát huy tốt vai trò trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, tìm kiếm cứu nạn, xây dựng cơ sở chính trị ở địa phương và tham gia công tác vận động quần chúng. Đội ngũ cán bộ quân sự của 186 ban chỉ huy quân sự xã (phường, thị trấn) đã được đào tạo cơ bản tại Trường Quân sự Tỉnh, phát huy tốt vai trò, trách nhiệm trong tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền địa phương và tổ chức thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và an ninh ở cơ sở; nhiều đồng chí phát triển tốt, làm nguồn cho các chức danh cao hơn trong hệ thống chính trị ở cơ sở. Từ thực tiễn nhiệm vụ và bằng nguồn ngân sách của địa phương, Tỉnh đã chỉ đạo mở 05 khóa đào tạo cán bộ quân sự cơ sở cho 324 đồng chí; mở 04 khóa đào tạo chỉ huy trưởng, chỉ huy phó ban chỉ huy quân sự xã (phường, thị trấn) cho 277 đồng chí; 04 lớp hoàn thiện trung cấp chuyên ngành quân sự cơ sở cho 313 đồng chí. Ngay sau khi Quốc hội ban hành Luật Dân quân tự vệ, Hội đồng nhân dân Tỉnh có Nghị quyết 24-NQ/HĐND, ngày 10-01-2011 quy định mức phụ cấp, trợ cấp đối với lực lượng dân quân tự vệ, trong đó quy định mức phụ cấp, trợ cấp cao hơn mức quy định của Luật; đồng thời, có chính sách hỗ trợ cho dân quân tự vệ khi tham gia công tác gặp tai nạn rủi ro, để kịp thời động viên, khuyến khích lực lượng này phát huy hiệu quả hoạt động.

Nhờ sự quan tâm chăm lo của các cấp, các ngành, lực lượng vũ trang Quảng Ninh từng bước trưởng thành, vững mạnh, thực sự là nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, bảo vệ vững chắc địa bàn. Đặc biệt, sự phối hợp, hiệp đồng giữa các lực lượng: Quân sự, Công an, Biên phòng theo Nghị định 77 của Chính phủ đã và đang phát huy hiệu quả; các lực lượng đã thường xuyên trao đổi nắm chắc tình hình, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tham gia phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, phòng chống thiên tai, bão lụt, cùng cấp ủy, chính quyền và nhân dân bảo vệ vững chắc địa bàn trọng yếu trên hướng Đông Bắc của Tổ quốc.

NGUYỄN ĐỨC LONG, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Tỉnh