Hải Phòng là thành phố Cảng, có vị trí trọng yếu về kinh tế, quốc phòng và an ninh của vùng duyên hải Bắc Bộ và cả nước. Quán triệt sâu sắc chủ trương chiến lược của Đảng về xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, nhất là từ khi có Luật Dân quân tự vệ (2009), thành phố Hải Phòng luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp”, là một trong những địa phương tiêu biểu của Quân khu 3 về xây dựng lực lượng này. Với tinh thần chủ động, ý thức trách nhiệm cao, ngay sau khi Luật Dân quân tự vệ được ban hành, Thành phố đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, bằng nhiều biện pháp phù hợp với đặc thù địa phương. Sau 8 năm thực hiện Luật, Thành phố đạt được nhiều kết quả tích cực, cả về nhận thức và hành động; công tác quản lý nhà nước về dân quân tự vệ ngày càng chặt chẽ, hiệu lực, hiệu quả; lực lượng dân quân tự vệ được củng cố, xây dựng đảm bảo về số lượng, chất lượng cao, phát huy tốt vai trò nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương.

Để tạo cơ sở cho việc thực hiện, trước hết, Thành phố chỉ đạo làm tốt công tác quán triệt, tuyên truyền, phổ biến Luật Dân quân tự vệ, nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, cả hệ thống chính trị và toàn dân trong thực hiện. Bộ Chỉ huy Quân sự đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố xây dựng kế hoạch tổ chức quán triệt, học tập nội dung của Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành; chỉ đạo Sở Thông tin và Truyền thông, các báo, đài của Thành phố đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về Luật Dân quân tự vệ đến cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Về nội dung, Thành phố chỉ đạo tập trung quán triệt, tuyên truyền vai trò, tầm quan trọng của lực lượng dân quân tự vệ trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, xây dựng nền quốc phòng toàn dân; những điểm mới của Luật so với Pháp lệnh Dân quân tự vệ; trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương, cơ quan quân sự trong xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, v.v. Trên cơ sở thống nhất về nhận thức, Thành phố đã cụ thể hóa các quy định của Luật, xây dựng, ban hành hệ thống văn bản đồng bộ để lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện. Theo đó, Thành phố đã ban hành hàng chục nghị quyết, quyết định, kế hoạch, đề án về dân quân tự vệ theo từng giai đoạn. Tiêu biểu, như: Đề án 7495/ĐA-UBND, ngày 30-11-2011 của Ủy ban nhân dân về “Tổ chức xây dựng lực lượng dân quân tự vệ thành phố Hải Phòng”; Nghị quyết 22/NQ-HĐND, ngày 12-12-2011 của Hội đồng nhân dân về “Tổ chức xây dựng lực lượng dân quân tự vệ thành phố Hải Phòng giai đoạn 2011 - 2015, định hướng đến năm 2020”; Nghị quyết 146/NQ-HĐND, ngày 13-12-2016 của Hội đồng nhân dân về “Kế hoạch tổ chức xây dựng, huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ thành phố Hải Phòng giai đoạn 2017 - 2020”; Kế hoạch 3500/KH-UBND, ngày 28-12-2016 của Ủy ban nhân dân về “Tổ chức xây dựng, huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ thành phố Hải Phòng, giai đoạn 2017 - 2020”, v.v. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để các quận, huyện, cơ quan, tổ chức tiếp tục cụ thể hóa, xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện thống nhất, phù hợp.

Thực hiện quy định của Luật Dân quân tự vệ, Thành phố đẩy mạnh việc đăng ký, quản lý, xây dựng lực lượng, bảo đảm có số lượng, tổ chức, biên chế hợp lý, chất lượng cao. Theo đó, Thành phố chỉ đạo tập trung xây dựng lực lượng dân quân tự vệ nòng cốt, nhất là dân quân cơ động, thường trực, binh chủng, lực lượng tự vệ trong các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và lực lượng dân quân tự vệ biển. Hằng năm, các địa phương, cơ sở xây dựng kế hoạch tổ chức đăng ký, triển khai quán triệt, tuyên truyền sâu rộng trong hệ thống chính trị ở cơ sở và toàn dân để mọi người nêu cao ý thức, trách nhiệm, nghĩa vụ công dân. Quá trình đăng ký, tuyển chọn, tiến hành làm kỹ từng bước, làm đến đâu chắc đến đó và tổ chức kết nạp, cấp giấy chứng nhận hoàn thành nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ một cách chặt chẽ, nghiêm túc. Đồng thời, thường xuyên rà soát, kiện toàn, miễn nhiệm, bổ nhiệm cán bộ quản lý, chỉ huy đơn vị dân quân tự vệ, ban chỉ huy quân sự cấp xã, ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức, bảo đảm đúng quy định. Trước việc thành lập, kiện toàn đơn vị tự vệ ở các doanh nghiệp cổ phần hóa gặp nhiều khó khăn, Thành phố đã gắn thực hiện Luật Dân quân tự vệ với Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, thông qua tổ chức bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho đối tượng là người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp để họ thấy được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc phát triển kinh tế, gắn với tăng cường, củng cố quốc phòng, an ninh; từ đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm về nhiệm vụ xây dựng, huấn luyện lực lượng dân quân tự vệ.

Đối với xây dựng lực lượng dân quân biển, Thành phố chỉ đạo 100% xã ven biển, xã đảo, xã có tàu thuyền hoạt động trên biển thành lập tiểu đội, trung đội dân quân biển. Lực lượng tham gia gồm chủ tàu thuyền, thuyền trưởng, tài công, người lao động của địa phương có đủ tiêu chuẩn, uy tín để tiện cho việc quản lý, xử lý tình huống trên biển. Đối với lực lượng tự vệ biển, tùy theo loại hình doanh nghiệp hoạt động trên biển, Thành phố thành lập đơn vị từ tiểu đội đến hải đoàn. Lực lượng được tuyển chọn là chủ tàu, thuyền trưởng, tài công, thuyền viên có đủ tiêu chuẩn, hoặc 100% cán bộ, thuyền viên của các tàu, giàn khoan thăm dò, trạm hải đăng, phương tiện khai thác trên biển.

Đến nay, Thành phố đã xây dựng được 545 cơ sở dân quân tự vệ (dân quân = 223, tự vệ = 322), 100% các thôn, tổ dân phố có tổ chức dân quân; duy trì hoạt động thường xuyên 01 tiểu đội dân quân thường trực của thị trấn Cát Bà (huyện Cát Hải), 01 đại đội Pháo phòng không 37mm thường trực sẵn sàng chiến đấu của quận Hải An; tổng số dân quân tự vệ chiếm 1,56% dân số, chất lượng chính trị ngày càng được nâng lên¹.

Việc xây dựng và hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng đội ngũ cán bộ quân sự ở cơ sở. Thực hiện quy định của Luật, Thành phố chỉ đạo đẩy mạnh kiện toàn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác dân quân tự vệ của cơ quan quân sự các cấp, nhất là ban chỉ huy quân sự cấp xã, thông qua tạo nguồn, đào tạo chỉ huy trưởng quân sự xã, phường, thị trấn trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở. Thành phố chỉ đạo các địa phương xét duyệt, lựa chọn nhân sự, bảo đảm đúng quy trình, gắn tạo nguồn, đào tạo với quy hoạch, bố trí sử dụng. Từ năm 2010 đến nay, Thành phố đã tạo nguồn, đào tạo, cử đi đào tạo 470 chỉ huy trưởng (368 đồng chí đã tốt nghiệp, đang đào tạo 102 đồng chí); trong đó, đã bố trí sử dụng 342/368 đồng chí, số còn lại được các địa phương tạm thời bố trí làm trung đội trưởng dân quân cơ động. Nhờ vậy, 100% ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn của Thành phố được bố trí đủ các chức danh theo quy định của Luật Dân quân tự vệ, phát huy được vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cơ sở trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác quân sự, quốc phòng địa phương.

Lực lượng dân quân tự vệ huyện Thủy Nguyên thường xuyên huấn luyện, bảo đảm sẵn sàng chiến đấu. Ảnh: baohaiphong.com.vn

Cùng với đó, Thành phố coi trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ. Căn cứ Nghị quyết 183-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân khu 3 về “Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng xây dựng, huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới”, Mệnh lệnh công tác quân sự, quốc phòng của Tư lệnh Quân khu, hằng năm, Đảng ủy Quân sự Thành phố ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo nhiệm vụ huấn luyện; Bộ Chỉ huy Quân sự có kế hoạch huấn luyện, giáo dục chính trị, pháp luật cho dân quân tự vệ. Đồng thời, chỉ đạo các quận, huyện xây dựng kế hoạch huấn luyện cụ thể, sát với thực tế ở từng địa phương, cơ quan, đơn vị, xác định rõ nội dung, thời gian, quân số huấn luyện. Trước khi bước vào huấn luyện, Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý, chỉ huy đơn vị dân quân tự vệ theo phân cấp². Điểm nổi bật là, Thành phố chỉ đạo huấn luyện dân quân tự vệ tập trung theo cụm xã, phường; huấn luyện dân quân tự vệ binh chủng theo đầu mối các quận, huyện. Sau huấn luyện, tổ chức hội thi, hội thao, bắn đạn thật cho 100% đối tượng, nên chất lượng huấn luyện được nâng lên rõ rệt. Bên cạnh đó, Thành phố tăng cường thanh tra, kiểm tra huấn luyện; thực hành huy động lực lượng dân quân tự vệ tham gia diễn tập khu vực phòng thủ, diễn tập chiến đấu phòng thủ cấp xã. Đặc biệt, năm 2015, Hải Phòng hoàn thành tốt nhiệm vụ làm điểm cho Bộ Quốc phòng về tổ chức diễn tập chiến đấu phòng thủ cấp xã.

Để phát huy vai trò của lực lượng dân quân tự vệ, Thành phố chỉ đạo các địa phương, cơ quan, đơn vị tự vệ và các lực lượng trên địa bàn xây dựng, ký kết quy chế phối hợp hoạt động trong bảo vệ biên giới, biển đảo, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội; bảo vệ và phòng, chống cháy rừng. Đến nay, 100% quận, huyện, xã, phường, thị trấn đã xây dựng quy chế, kế hoạch phối hợp hoạt động giữa các lực lượng, làm tốt công tác chuẩn bị cơ sở vật chất, lực lượng, phương tiện, thường xuyên nắm, dự báo tình hình, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền kịp thời xử lý các vấn đề phức tạp nảy sinh ngay tại địa phương, cơ sở, không để xảy ra “điểm nóng”, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Cùng với thực hiện các nội dung trên, Thành phố luôn quan tâm bảo đảm tốt chế độ chính sách cho dân quân tự vệ. Trên cơ sở quy định của Luật Dân quân tự vệ, Bộ Chỉ huy Quân sự đã phối hợp với Sở Tài chính, Sở Nội vụ tham mưu cho Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Thành phố ban hành nghị quyết, hướng dẫn thực hiện một số chế độ, chính sách đối với dân quân tự vệ, phù hợp với khả năng ngân sách của Thành phố. Những năm qua, Thành phố ưu tiên bố trí nguồn ngân sách trên 371,3 tỷ đồng để bảo đảm kịp thời các chế độ, chính sách cho lực lượng dân quân tự vệ theo quy định (cao hơn mức Luật định đối với một số đối tượng). Đồng thời, tích cực huy động các nguồn lực đầu tư mua sắm trang bị, công cụ hỗ trợ, xây dựng, củng cố thao trường, bãi tập,… phục vụ huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ.

Phát huy kết quả đã đạt được, thời gian tới, thành phố Hải Phòng tiếp tục quán triệt, thực hiện tốt hơn nữa Luật Dân quân tự vệ, trọng tâm là “Kế hoạch tổ chức, xây dựng, huấn luyện, hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ thành phố Hải Phòng, giai đoạn 2017 - 2020”, hoàn thành tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đại tá NGUYỄN VĂN ĐIỆP, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chỉ huy trưởng
Bộ Chỉ huy Quân sự Thành phố
________________

1 - Tỷ lệ đảng viên trong dân quân tự vệ chiếm 21,6%, tỷ lệ đoàn viên chiếm 62,4%.

2 - Từ 2010 đến nay, Thành phố tổ chức 275 lớp tập huấn cho trên 22.900 cán bộ quản lý, chỉ huy đơn vị dân quân tự vệ.