Tỉnh Quảng Ninh có 118,825 km đường biên giới đất liền, 191 km đường biên giới trên biển, nên có vị trí quan trọng trong thế trận phòng thủ chung của Quân khu 3 và cả nước. Để góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng - an ninh giai đoạn 2010 - 2015, Tỉnh đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ; trong đó, xây dựng nền biên phòng toàn dân trên địa bàn vững mạnh là một nội dung trọng tâm. 

Cán bộ, chiến sỹ BĐBP Quảng Ninh tuần tra trên biển.

Quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, những năm qua, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân Tỉnh đã có nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo các ban, ngành, địa phương và nhân dân phát huy mọi tiềm năng, thế mạnh, khắc phục khó khăn đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), tăng cường quốc phòng - an ninh (QP-AN); trong đó, công tác xây dựng nền biên phòng toàn dân (BPTD) đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là, nhận thức về nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới (ANBG) của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân từng bước được nâng cao; thế trận BPTD gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân trên địa bàn biên giới, biển, đảo được củng cố ngày càng vững chắc; tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội luôn giữ được ổn định, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển KT-XH ở địa phương. Bên cạnh đó, công tác xây dựng nền BPTD của Tỉnh còn bộc lộ một số hạn chế. Đó là, nhận thức, trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân về nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, ANBG chưa cao. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp phát triển KT-XH với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, ANBG có mặt còn bất cập. Việc quản lý địa bàn, nắm đối tượng, vận dụng các đối sách trên tuyến biên giới, biển, đảo có lúc còn lúng túng, bị động… Điều đó đã tác động không tốt đến kết quả thực hiện nhiệm vụ QP-AN trên địa bàn Tỉnh.

Hiện nay, Quảng Ninh đang nỗ lực phấn đấu trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2015. Bên cạnh những thuận lợi, Tỉnh phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức; nhất là, sự chống phá của các thế lực thù địch, nhằm chia rẽ sự đoàn kết giữa các dân tộc, phá hoại quan hệ truyền thống tốt đẹp giữa nước ta với các nước láng giềng. Mặt khác, các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép vũ khí, vật liệu nổ, chất ma túy qua biên giới; tình trạng vi phạm Quy chế biên giới, xâm phạm chủ quyền biển, đảo Việt Nam của tàu thuyền nước ngoài có chiều hướng gia tăng,… nếu không được giải quyết tốt sẽ là những nhân tố gây mất an ninh, ổn định khu vực biên giới, biển, đảo.

Trước tình hình đó, Tỉnh chủ trương: tiếp tục đẩy mạnh kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN; trong đó, xây dựng nền BPTD vững mạnh trên địa bàn biên giới, biển, đảo là một nội dung trọng tâm, cần được triển khai bằng các giải pháp đồng bộ.

Một là, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân về nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, ANBG. Để thực hiện tốt điều đó, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh chú trọng chỉ đạo cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là các huyện biên giới, biển, đảo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân; tập trung vào quán triệt và triển khai các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về biên giới và bảo vệ biên giới quốc gia, trọng tâm là Nghị quyết Đại hội XI, Nghị quyết Trung ương 8 (khóa IX) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; những kiến thức cơ bản về Luật Biên giới quốc gia, các hiệp định, hiệp ước về vùng biển, đảo; âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch... Qua đó, làm cho mọi người hiểu rõ, biên giới, lãnh thổ là chủ quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của Tổ quốc; bảo vệ biên giới là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, của cả hệ thống chính trị trên địa bàn; đồng thời, khơi dậy ý thức, trách nhiệm của toàn dân hướng về biên giới, biển, đảo. Để nâng cao hiệu quả tuyên truyền, Tỉnh coi trọng bồi dưỡng và phát huy vai trò của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên ở cơ sở. Yêu cầu đối với lực lượng này không chỉ có trình độ chuyên môn nghiệp vụ giỏi, mà còn phải có kiến thức toàn diện trên các lĩnh vực: KT-XH, khoa học - kỹ thuật, tiếng dân tộc, ngoại ngữ, kỹ năng giao tiếp, ứng xử… Cùng với công tác tuyên truyền, giáo dục, Tỉnh chú trọng kết hợp đẩy mạnh công tác vận động quần chúng của các ban, ngành, đoàn thể, địa phương, các tổ, đội công tác và lực lượng Bộ đội Biên phòng (BĐBP) ở cơ sở; thông qua những hoạt động thiết thực, như: tổ chức “Ngày BPTD”, hướng dẫn, giúp đỡ nhân dân các dân tộc phát triển KT-XH, xóa đói giảm nghèo, phong trào “Mái ấm biên cương”, “Nhà đồng đội” và thực hiện tốt chính sách “Đền ơn đáp nghĩa” đối với người có công, gia đình chính sách, các hộ gia đình nghèo. Những việc làm đó là cơ sở để củng cố “thế trận lòng dân”, phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân, của cả hệ thống chính trị trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, chủ quyền biên giới của Tổ quốc.

Hai là, chú trọng lãnh đạo phát triển KT-XH kết hợp với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, ANBG quốc gia. Nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Quảng Ninh có nhiều tiềm năng về tài nguyên rừng, biển, công nghiệp khai khoáng và du lịch… Tuy nhiên, những tiềm năng, thế mạnh này vẫn chưa được khai thác và phát huy có hiệu quả. Địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, biển, đảo của Tỉnh vẫn thuộc diện chậm phát triển; đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Đây là mặt hạn chế làm ảnh hưởng đến quá trình xây dựng nền BPTD trên địa bàn. Vì thế, Tỉnh chú trọng đẩy mạnh phát triển KT-XH, nâng cao đời sống nhân dân, coi đây là cơ sở, nền tảng để xây dựng nền BPTD vững mạnh.

Trên cơ sở quán triệt Chỉ thị 15/1998/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường chỉ đạo xây dựng và phát triển KT-XH, củng cố QP-AN các xã biên giới, Tỉnh đã có Nghị quyết chuyên đề, chương trình, kế hoạch hành động để lãnh đạo, chỉ đạo các địa phương, đặc biệt là tuyến biên giới, biển, đảo đẩy mạnh phát triển KT-XH gắn với bảo vệ chủ quyền, ANBG giai đoạn 2010 - 2015 và tầm nhìn đến năm 2020. Theo đó, Tỉnh ủy tiếp tục tập trung lãnh đạo thực hiện tốt các chủ trương, chính sách đã ban hành, nhằm phát huy mọi tiềm năng, thế mạnh, huy động và thu hút các nguồn lực, ưu tiên cho các dự án phát triển KT-XH trên tuyến biên giới, biển, đảo, nhất là Dự án xây dựng Đường tuần tra biên giới; Dự án xây dựng Sân bay ở Khu kinh tế huyện đảo Vân Đồn; Dự án Khu công nghiệp đa năng và hệ thống cảng biển huyện Tiên Yên, Đầm Hà, thành phố Móng Cái… Các ngành kinh tế lưỡng dụng, như: Công nghiệp đóng tàu, Giao thông vận tải, Thủy sản, Du lịch, Y tế,... tiếp tục được Tỉnh đầu tư phát triển. Các công trình, dự án này khi hoàn thành sẽ tạo động lực thúc đẩy KT-XH phát triển nhanh và trực tiếp nâng cao đời sống nhân dân ở khu vực biên giới, ven biển, đảo, hình thành các tuyến, các vành đai bảo vệ biên giới từ xa đến gần.

Bên cạnh đó, Tỉnh coi trọng lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền các cấp, các doanh nghiệp trên địa bàn tăng cường giao lưu, hợp tác với chính quyền các cấp và các doanh nghiệp của tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc), nhằm mở rộng thị trường đầu tư phát triển kinh tế, thương mại, dịch vụ hai chiều trên tuyến biên giới, cửa khẩu. Hiện nay, Tỉnh đang lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng mô hình điểm về công tác ngoại giao nhân dân trên địa bàn hai xã: Đồng Văn và Hoành Mô, huyện Bình Liêu. Đây là một trong các biện pháp quan trọng, góp phần xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển.

Đi đôi với phát triển KT-XH, Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chức năng phối hợp với Bộ Chỉ huy BĐBP tổ chức khảo sát kỹ từng địa bàn, xây dựng các đề án di dời, điều chỉnh, bố trí dân cư ra tuyến biên giới, biển, đảo, tạo điều kiện cho nhân dân vừa phát triển KT-XH, ổn định đời sống, vừa phát huy tốt trách nhiệm trong quản lý, bảo vệ chủ quyền, ANBG quốc gia. Trước mắt, Tỉnh tập trung thực hiện Đề án phát triển KT-XH ở đảo Trần và khu vực biên giới huyện Hải Hà, xây dựng mô hình điểm về phát triển KT-XH gắn với bảo vệ chủ quyền, ANBG ở cảng Chiến Thắng (huyện đảo Cô Tô) và bản Bắc Phe (huyện biên giới Bình Liêu); sau khi hoàn thành, sẽ nhân rộng mô hình này trên địa bàn 78 xã biên giới, ven biển, đảo. Tỉnh quan tâm đầu tư xây dựng các đội tàu, thuyền đánh bắt hải sản xa bờ và các tổ tàu, thuyền, bến bãi tự quản, thực hiện vừa lao động, sản xuất, vừa tham gia quản lý, bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia trên biển.

Ba là, chăm lo xây dựng BĐBP của Tỉnh vững mạnh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Trên cơ sở quán triệt quan điểm, đường lối của Đảng về xây dựng Quân đội nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, Tỉnh chăm lo lãnh đạo xây dựng BĐBP vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, làm nòng cốt trong xây dựng nền BPTD trên địa bàn. Trước hết, Tỉnh tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng các tổ chức đảng thuộc Đảng bộ BĐBP Tỉnh trong sạch, vững mạnh theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI), nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các chi bộ, đảng bộ trong tình hình mới; gắn xây dựng tổ chức đảng với xây dựng cơ quan chỉ huy, xây dựng đội ngũ đảng viên với xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chủ trì các đồn, trạm biên phòng. Trước yêu cầu mới, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Đảng bộ và Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh cần quán triệt và thực hiện tốt phương châm “nói ngắn, viết gọn, tham mưu đúng, trúng, hiệu quả”.

Bên cạnh đó, Tỉnh tiếp tục phối hợp với Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP lãnh đạo, chỉ đạo kiện toàn tổ chức biên chế các đơn vị thuộc Bộ Chỉ huy BĐBP; đồng thời, rà soát và thực hiện tốt công tác quy hoạch, đào tạo, sắp xếp, bổ nhiệm đội ngũ cán bộ theo đúng quy trình, quy định; trong đó, ưu tiên các cán bộ là người dân tộc thiểu số, cán bộ trẻ có trình độ, năng lực và tâm huyết xây dựng địa bàn. Tỉnh cũng chỉ đạo các đơn vị BĐBP tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với thực hiện phong trào Thi đua Quyết thắng; khắc phục mọi biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, chiến sĩ. Đồng thời, tập trung đổi mới công tác huấn luyện, nhằm không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, khả năng sẵn sàng chiến đấu ở các đồn, trạm biên phòng; kết hợp giữa huấn luyện với rèn luyện kỷ luật, xây dựng đơn vị chính quy; nâng cao khả năng cơ động, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tỉnh chỉ đạo Bộ Chỉ huy BĐBP Tỉnh phối hợp với lực lượng quân sự, Công an, Hải quân,… trên địa bàn xây dựng và tổ chức luyện tập, diễn tập các phương án tác chiến, phòng chống tội phạm, chống cướp biển, tìm kiếm, cứu nạn,… sẵn sàng cơ động bảo vệ vững chắc chủ quyền, ANBG quốc gia trong mọi tình huống.

PHẠM MINH CHÍNH

Ủy viên BCHTƯ Đảng, Bí thư Tỉnh ủy