Do biến đổi khí hậu toàn cầu, những năm gần đây, tình hình thiên tai, dịch bệnh, thảm họa môi trường,… trên địa bàn cả nước nói chung, Quân khu 5 nói riêng diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, hiện tượng bão chồng bão, lũ chồng lũ, sạt lở đất,... xảy ra với mật độ ngày càng tăng, gây thiệt hại không nhỏ về người, tài sản của Nhà nước, các tổ chức kinh tế - xã hội và nhân dân. Đặc biệt, từ năm 2020 đến nay, đại dịch Covid-19 đã và đang tác động tiêu cực đến mọi mặt đời sống xã hội. Bên cạnh đó, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị, phản động đẩy mạnh các hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước; kích động, chia rẽ đồng bào các dân tộc, đòi thành lập cái gọi là “Nhà nước Đề ga độc lập”; thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “phi chính trị hóa” Quân đội,… ảnh hưởng không nhỏ đến tâm tư, tình cảm, sức khỏe của bộ đội và nhân dân; phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu đã triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp nâng cao trình độ sẵn sàng chiến đấu, phát huy vai trò nòng cốt, xung kích của lực lượng vũ trang Quân khu cùng cấp ủy, chính quyền các địa phương và nhân dân ứng phó kịp thời, hiệu quả với các thách thức an ninh phi truyền thống, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Trước hết, quán triệt sâu sắc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về ứng phó với thách thức an ninh phi truyền thống, hằng năm, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu luôn xác định nâng cao trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, ứng phó kịp thời, hiệu quả với các thách thức an ninh phi truyền thống, nhất là trong phòng, chống dịch bệnh; khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn và luôn coi đó là một trong các nhiệm vụ trọng tâm - nhiệm vụ “chiến đấu trong thời bình” của lực lượng vũ trang Quân khu, cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo. Trên cơ sở đó, Quân khu chỉ đạo các cơ quan nghiên cứu, ban hành các chỉ thị, mệnh lệnh, hướng dẫn đơn vị, địa phương xây dựng kế hoạch, phương án ứng phó và triển khai tổ chức thực hiện chặt chẽ, hiệu quả.

Đặc biệt, quán triệt, thực hiện Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự Việt Nam; Nghị định số 21/2019/NĐ-CP, ngày 22/02/2019 của Chính phủ về xây dựng khu vực phòng thủ, Đảng ủy Quân khu đã xây dựng Nghị quyết số 09-NQ/ĐU, ngày 11/6/2021 về lãnh đạo xây dựng phòng thủ Quân khu và khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố trong tình hình mới. Trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương cùng cấp rà soát, bổ sung, điều chỉnh kế hoạch, chương trình, đề án, dự án phát triển kinh tế - xã hội, gắn với xây dựng, củng cố thế trận phòng thủ Quân khu, khu vực phòng thủ vững chắc. Điều chỉnh, bổ sung hệ thống văn kiện, kế hoạch, phương án tác chiến, duy trì nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu. Phối hợp với các lực lượng trong khu vực phòng thủ nghiên cứu, dự báo tình hình, chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện, sẵn sàng ứng phó có hiệu quả các tình huống an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Thủ trưởng Bộ Tư lệnh phát biểu triển khai nhiệm vụ phòng chống dịch Covid-19 cho lực lượng vũ trang Quân khu

Hai là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao cảnh giác, xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt nhiệm vụ cho cán bộ, chiến sĩ. Đây là giải pháp căn bản, nền tảng nhằm nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang Quân khu, ứng phó kịp thời, hiệu quả với các tình huống có thể xảy ra, trong đó có thách thức an ninh phi truyền thống. Với nhận thức đó, thời gian qua, lực lượng vũ trang Quân khu luôn nêu cao tinh thần “vì nhân dân quên mình”, “vì nhân dân phục vụ”, vượt lên mọi khó khăn, không chỉ thực hiện tốt công tác giúp dân phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai, sự cố, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn, mà còn là nòng cốt trong phòng, chống, đẩy lùi có hiệu quả đại dịch Covid-19 trên địa bàn, được cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân đánh giá cao. Phát huy kết quả đạt được, thời gian tới, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm cho các lực lượng và nhân dân về những thách thức an ninh phi truyền thống; làm rõ đặc điểm, tính chất, phạm vi ảnh hưởng cùng những nội dung, biện pháp, lực lượng, phương tiện,… tạo lập, phát huy sức mạnh tổng hợp phòng ngừa và ứng phó với các mối đe dọa từ an ninh phi truyền thống. Các cơ quan, đơn vị, địa phương vận dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức, phương pháp tuyên truyền, giáo dục; kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” là chính; gắn công tác tuyên truyền, giáo dục với duy trì nghiêm chế độ, nền nếp thông báo, báo cáo tình hình phòng, chống các mối đe dọa an ninh phi truyền thống.

Cùng với tuyên truyền, giáo dục, các cơ quan, đơn vị tăng cường công tác nắm, quản lý, định hướng tư tưởng; chăm lo đảm bảo tốt đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội, góp phần tạo sự thống nhất về tư tưởng, xây dựng, nâng cao bản lĩnh, ý chí quyết tâm, vượt mọi khó khăn, thử thách,... trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.

Ba là, nắm chắc tình hình, dự báo đúng, xây dựng kế hoạch, phương án cụ thể, sát thực tế địa bàn; chuẩn bị đầy đủ nhân lực, vật lực, ứng phó kịp thời, hiệu quả các tình huống. Do đặc thù kiến tạo của tự nhiên, khí hậu, thời tiết khu vực Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên rất khắc nghiệt, hiện tượng bão tố, giông lốc, hạn hán, biển xâm thực,... ngày càng phức tạp, diễn biến thất thường, đột biến cao. Để ứng phó kịp thời, hiệu quả, Quân khu chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương thường xuyên kiện toàn Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai - tìm kiếm cứu nạn các cấp; chủ động làm tốt công tác chuẩn bị mọi mặt, duy trì nghiêm chế độ ứng trực, nắm chắc tình hình, tham mưu đề xuất, xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống xảy ra. Vừa qua, Quân khu chỉ đạo Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh, thành phố tham mưu cho Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai - tìm kiếm cứu nạn cấp mình chỉ đạo các sở, ngành rà soát, hoàn thiện Kế hoạch ứng phó với 12 tình huống sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn theo Quyết định số 1041/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Nghị định số 30/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định tổ chức, hoạt động ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, tạo cơ sở để triển khai thực hiện khi có tình huống xảy ra. Xây dựng Kế hoạch thực hiện Quyết định số 379/QĐ-TTg, ngày 17/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược Quốc gia phòng, chống thiên tai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 sát với địa bàn, có tính khả thi cao. Thực hiện tốt cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành theo hướng “trực tiếp, thiết thực, hiệu quả”, với phương châm “3 sẵn sàng”¹ và “4 tại chỗ”². Tích cực, chủ động chuẩn bị đầy đủ vật tư, lực lượng, phương tiện, sẵn sàng tham gia ứng phó có hiệu quả với các tình huống an ninh phi truyền thống.

Khi đại dịch Covid-19 xuất hiện lần đầu ở Việt Nam, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu đã quán triệt nghiêm túc sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và các văn bản, chỉ thị của trên, tập trung chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương đánh giá tình hình, dự kiến tình huống, xây dựng kế hoạch, chuẩn bị phương án, lực lượng, phương tiện, cơ sở vật chất theo từng cấp độ; điều chỉnh kế hoạch thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo đảm “vừa huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, vừa chống dịch”, không để dịch bệnh lây lan vào đơn vị. Trước mỗi tình huống dịch, lực lượng vũ trang Quân khu luôn bám sát địa bàn, diễn biến của dịch, không ngại hiểm nguy, sẵn sàng vào tâm dịch, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai quyết liệt các biện pháp khoanh vùng, dập dịch, truy vết, cách ly; cung ứng lương thực, thực phẩm; tổ chức, vận hành các điểm tiếp nhận công dân về nước cách ly theo quy định, v.v. Thời gian tới, dự báo dịch còn kéo dài và diễn biến phức tạp, cùng với thực hiện các biện pháp nêu trên, Quân khu tăng cường phối hợp chặt chẽ với các địa phương đẩy mạnh chiến lược tiêm chủng; phối hợp tổ chức các tổ y tế cộng đồng; tích cực khoanh vùng, truy vết, cách ly “diện hẹp”,… bảo đảm vừa phòng, chống dịch hiệu quả, vừa đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Bốn là, tổ chức huấn luyện, luyện tập, diễn tập thuần thục, sẵn sàng ứng phó kịp thời, hiệu quả các tình huống. Ứng phó thách thức an ninh phi truyền thống là “nhiệm vụ chiến đấu” của Quân đội trong thời bình. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, Quân khu chỉ đạo các cơ quan, đơn vị đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập. Trong đó, đi sâu bồi dưỡng kinh nghiệm tổ chức, điều hành, kỹ năng, quy trình xử lý sự cố, thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu nạn,... cho các lực lượng. Tập trung huấn luyện chuyên sâu, nâng cao năng lực các đội quân y, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thiên tai; huấn luyện nâng cao kỹ năng điều khiển, sử dụng các phương tiện tìm kiếm cứu nạn và kỹ năng phòng, chống cháy nổ cho nhân viên chuyên môn kỹ thuật. Đáng chú ý, thời gian qua, cùng với diễn tập khu vực phòng thủ, các địa phương trên địa bàn Quân khu đã linh hoạt lồng ghép tổ chức luyện tập, diễn tập thiết quân luật, phòng, chống thiên tai, cháy nổ, cháy rừng, tìm kiếm, cứu nạn,… thiết thực rèn luyện, nâng cao trình độ chỉ đạo, điều hành, chỉ huy của cấp ủy, chính quyền, năng lực phối hợp, hiệp đồng, trình độ sử dụng phương tiện, trang bị và rèn luyện bản lĩnh, ý chí cho các lực lượng. Nhờ đó, khi xảy ra sạt lở đất nghiêm trọng ở Thủy điện Đăk Mi 2, huyện Phước Sơn, Quảng Nam (năm 2020), lực lượng vũ trang Quân khu đã nhanh chóng tổ chức vận chuyển sơ tán 533 hộ dân/1.917 nhân khẩu và tài sản của nhân dân ở khu vực này đến nơi an toàn; tiếp tế lương thực, thực phẩm, sơ tán 211 công nhân ra khỏi khu vực bị cô lập, chia cắt; cứu hộ 38 công nhân đang thi công công trình Đập dâng sông Trà Khúc (Quảng Ngãi) bị mắc kẹt vào bờ an toàn, được cấp ủy, chính quyền và nhân dân tin tưởng, đánh giá cao. Phát huy kết quả đó, thời gian tới, Quân khu tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương coi trọng tổ chức luyện tập, diễn tập theo các phương án đã được phê duyệt, nhất là những phương án ứng phó với sự cố, thiên tai, dịch bệnh nghiêm trọng, như: siêu bão, mưa lũ lớn trên diện rộng, sạt lở đất, động đất, sóng thần,... nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ của các đơn vị, địa phương. Quan tâm đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, hiện đại hóa mô hình huấn luyện, kết hợp chặt chẽ giữa huấn luyện cơ bản với ứng dụng khoa học công nghệ thông tin phục vụ nhiệm vụ này.

Cùng với đó, Quân khu đẩy mạnh triển khai ứng dụng hệ thống mạng máy tính quân sự phục vụ công tác tham mưu, chỉ đạo, điều hành; nghiên cứu, hướng dẫn điều chỉnh nhiệm vụ trinh sát điện tử, trinh sát không gian mạng phù hợp với thực tế đơn vị, bảo đảm nắm chắc tình hình địa bàn Quân khu đảm nhiệm. Đẩy mạnh công tác dân vận, thường xuyên phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương xây dựng, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở; xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo sức mạnh tổng hợp, ứng phó kịp thời, hiệu quả các mối đe dọa từ an ninh phi truyền thống trên địa bàn, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trung tướng THÁI ĐẠI NGỌC, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Tư lệnh Quân khu
________________

1 - Như chống giặc, đối phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả.

2 - Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ.