Những năm qua, Quân khu 2 đã tập trung chỉ đạo xây dựng các tỉnh thành khu vực phòng thủ vững chắc; trong đó, diễn tập khu vực phòng thủ là một trong những nội dung được các địa phương đặc biệt quan tâm.

Từ năm 1993 đến nay, Quân khu đã chỉ đạo các địa phương diễn tập khu vực phòng thủ (KVPT) cấp tỉnh được 21 lượt (có 11 lần đạt giỏi, 10 lần đạt khá; cấp huyện (thành phố, thị xã) tổ chức được 99 lượt (76 lượt đạt giỏi và 23 lượt loại khá). Năm 2009, tỉnh Yên Bái, Vĩnh Phúc; năm 2011, tỉnh Lào Cai tổ chức diễn tập đều đạt loại giỏi. Thông qua diễn tập, năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp uỷ, chính quyền địa phương và trình độ tham mưu của cơ quan quân sự, các ban, ngành, đoàn thể được nâng lên rõ rệt. Đó cũng là dịp để đánh giá thực chất chất lượng và hiệu quả hoạt động xây dựng KVPT của các tỉnh trên địa bàn. Trên cơ sở đó, các địa phương tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo và điều chỉnh, bổ sung hệ thống văn kiện, quy hoạch, xây dựng các công trình phòng thủ, công trình chiến đấu, tăng cường tiềm lực quân sự, an ninh của các KVPT.

Nội dung diễn tập: Hội nghị ra Nghị quyết lãnh đạo chuyển địa phương vào tình trạng khẩn cấp về quốc phòng

Về nội dung diễn tập, trên cơ sở mục đích, yêu cầu của từng cuộc diễn tập, các địa phương lựa chọn những vấn đề phù hợp, quan trọng, mới và đang đặt ra trên địa bàn. Trong diễn tập, thành phần tham gia gồm: cấp uỷ, chính quyền, các sở, ban, ngành, các tổ chức chính trị - xã hội thuộc hệ thống chính trị và lực lượng vũ trang địa phương. Vì thế, Quân khu chú trọng chỉ đạo việc rèn luyện nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền và cán bộ chủ trì các cấp; năng lực làm tham mưu của các sở, ban, ngành; coi trọng thực hiện tốt cả 3 giai đoạn: chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang địa phương, chuyển địa phương từ thời bình sang thời chiến; tổ chức chuẩn bị tác chiến phòng thủ và giai đoạn thực hành tác chiến phòng thủ.

Rút kinh nghiệm từ những hạn chế qua các cuộc diễn tập trước đây, như: kết cấu tình huống còn đơn giản, chưa sát với thực tế và yêu cầu nhiệm vụ thời chiến, phối hợp, hiệp đồng giữa các cơ quan, các lực lượng chưa đồng bộ, chưa nhịp nhàng... các địa phương đã tập trung giải quyết mối quan hệ giữa cấp ủy và Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cùng cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ theo cơ chế “Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, các cơ quan ban, ngành làm tham mư­u theo chức năng...”. Đặc biệt, việc tổ chức hội nghị cấp ủy trong diễn tập được các cấp nghiên cứu, chuẩn bị chu đáo, vừa bảo đảm đúng nguyên tắc, phát huy trí tuệ tập thể để đề ra chủ trương, giải pháp cụ thể, vừa đáp ứng được yêu cầu sát với thực tế chiến tranh. Trên cơ sở đó, Đảng uỷ Quân sự và Đảng uỷ Công an tổ chức hội nghị để lãnh đạo tổ chức thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được giao. Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy Quân sự và Giám đốc Công an Tỉnh tập trung thực hiện tốt các bước báo cáo trước hội nghị về quyết tâm, phương án tác chiến. Các sở, ban, ngành chuẩn bị đầy đủ các văn kiện kế hoạch của ngành mình, với nội dung sát với yêu cầu, nhiệm vụ theo phương án tác chiến của KVPT.

Xuất phát từ đặc điểm địa bàn¹ và yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, trong phần thực hành tác chiến phòng thủ, Quân khu chỉ đạo các địa phương tập trung luyện tập các tình huống bảo vệ vững chắc biên giới của Tổ quốc; các tình huống dự kiến trong phương án, kế hoạch tác chiến phòng thủ Quân khu và các phương án, kế hoạch tác chiến của KVPT; nâng cao khả năng phối hợp tác chiến với các đơn vị bộ đội chủ lực đứng chân trên địa bàn và đặc biệt là độc lập tác chiến với phương châm: “xã giữ xã, huyện giữ huyện, tỉnh giữ tỉnh". Thực tiễn những năm gần đây cho thấy: các thế lực thù địch đẩy mạnh thực hiện chiến lược “Diễn biến hoà bình”, lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo ở vùng Tây Bắc để chống phá, nên các địa phương chú trọng đưa vấn đề này vào nội dung diễn tập.

Trong quá trình diễn tập, các địa phương luôn coi trọng việc phát huy tính chủ động, nhạy bén, linh hoạt của các thành phần tham gia, nhất là người chủ trì, trong giải quyết công việc, xử lý tình huống theo chức trách, quyền hạn. Cán bộ chủ chốt các cấp, các ban, ngành tự chuẩn bị các nội dung tập liên quan; cơ quan quân sự thực hiện đúng chức năng tham mưu, hướng dẫn các vai tập, không làm thay. Các địa phương tăng cường rèn luyện chỉ huy và cơ quan quân sự nắm chắc trình tự xử lý tình huống tác chiến phòng thủ: thu thập, nhận định, đánh giá tình hình nhanh, hạ quyết tâm chính xác, phù hợp với nguyên tắc, sát đặc điểm tình hình địa phương. Với các tình huống chống gây rối, bạo loạn, cơ quan Công an là lực lượng nòng cốt, phối hợp với Quân đội, Bộ đội Biên phòng, dân quân, tự vệ, bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng lực lượng.

Đối với lực lượng thực binh bắn chiến đấu, các đơn vị chú trọng nâng cao trình độ chỉ huy, hiệp đồng giữa các lực lượng tham gia trong các giai đoạn bắn; xây dựng kết cấu nội dung tình huống diễn tập hợp lý; tăng cường rèn luyện ý thức địch tình, trình độ kỹ thuật, chiến thuật, động tác chiến đấu của bộ đội; nhất là trình độ sử dụng các loại vũ khí có trong biên chế và các biện pháp bảo đảm an toàn trong quá trình bắn chiến đấu. Kết thúc diễn tập, các địa phương tổ chức đánh giá cụ thể ưu điểm, khuyết điểm. Những hạn chế, như: chất lượng văn kiện của một số đơn vị chưa cao, vận dụng lý luận vào thực hành diễn tập chưa sáng tạo, chưa quan tâm đúng mức nội dung động viên các nguồn lực kinh tế - xã hội… được rút kinh nghiệm và khắc phục kịp thời.

Thời gian tới, nhiệm vụ xây dựng KVPT, trọng tâm là xây dựng các tiềm lực: chính trị - tinh thần, kinh tế, văn hoá - xã hội, quân sự, an ninh tiếp tục đặt ra những yêu cầu mới. Do đó, để nâng cao chất lượng diễn tập KVPT, các địa phương, đơn vị trên địa bàn Quân khu cần tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng để vận dụng trong diễn tập. Trong đó, tập trung quán triệt Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá X) và Chỉ thị số 07-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương “Về tăng cường sự lãnh đạo thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khoá X) về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành KVPT vững chắc trong tình hình mới”; Nghị định số 152/2007/NĐ-CP, ngày 10-10-2007 của Chính phủ về KVPT; Nghị định số 32/2009/NĐ-CP, ngày 03-4-2009 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quốc phòng về tình trạng khẩn cấp quốc phòng, thiết quân luật, giới nghiêm... Các lực lượng: Quân đội, Công an, Bộ đội Biên phòng, dân quân, tự vệ cần phối hợp chặt chẽ trong bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn theo Nghị định số 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ.

Để nâng cao chất lượng diễn tập, các địa phương cần đẩy mạnh thực hiện Đề án xây dựng thế trận quân sự trong KVPT (tỉnh, huyện) đã được phê duyệt; phát huy hệ thống công trình phòng thủ trong diễn tập theo kế hoạch đã được xác định; kết hợp diễn tập KVPT với diễn tập thiết quân luật, diễn tập phòng chống gây rối, bạo loạn, chống cháy rừng… Do quân khu là cấp chỉ đạo trực tiếp diễn tập KVPT tỉnh, nhưng không có chức năng quản lý hành chính và điều hành hoạt động của các tổ chức kinh tế, chính trị - xã hội ở địa phương, nên thành phần tham gia ban chỉ đạo diễn tập cần bao gồm cả cấp quân khu và cấp tỉnh, với các thành viên có kiến thức tổng hợp, toàn diện, chuyên sâu trên tất cả các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội... Đối với địa phương, việc tổ chức thành lập ban chỉ đạo diễn tập cần lựa chọn những đồng chí cán bộ chủ trì có năng lực tổ chức, điều hành diễn tập, như: Bí thư, Chủ tịch... 

Với vị trí là trung tâm hiệp đồng, cơ quan quân sự phải làm tốt chức năng tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương thực hiện nhiệm vụ diễn tập KVPT, gồm công tác chuẩn bị và thực hành diễn tập. Trong đó, phải kịp thời tham mưu ban hành các chỉ thị, quyết định thành lập ban chỉ đạo và triển khai xây dựng kế hoạch, phân công nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị tham gia diễn tập. Trong đó, chú trọng kiện toàn tổ chức lực lượng vũ trang theo biên chế thời chiến; chủ động thành lập khung đạo diễn và chuẩn bị cơ sở vật chất theo yêu cầu, nhiệm vụ diễn tập.

Nội dung diễn tập cần căn cứ vào chỉ lệnh, chỉ thị của cấp trên, tập trung vào những vấn đề thiết thực, sát với đặc điểm tình hình của địa phương; đồng thời, tránh trùng lặp với những năm trước. Tổ chức diễn tập gồm nhiều nội dung nên cơ quan quân sự cần tích cực tham mưu, chủ động đề xuất với cấp uỷ, chính quyền tháo gỡ khó khăn nảy sinh trong quá trình chuẩn bị và thực hành diễn tập. Cùng với đó, còn phải kết hợp bồi dưỡng, nâng cao nhận thức cho các lực lượng tham gia, nhất là đội ngũ cán bộ, đảng viên về âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch trên địa bàn Tây Bắc hiện nay.

Trong diễn tập KVPT, các địa phương còn phải thực hiện tốt việc diễn tập huy động các nguồn lực kinh tế - xã hội phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, quân sự. Do đó, cần nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện cơ chế; xác định rõ nghĩa vụ, trách nhiệm tham gia của các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp trên địa bàn bằng chính sách động viên, trưng dụng, trưng mua theo quy định của luật pháp. Tuy nhiên, trên địa bàn Tây Bắc, đời sống kinh tế, văn hoá của đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp, khả năng huy động nguồn lực cho xây dựng KVPT còn chưa cao. Vì thế, việc huy động các nguồn lực cho nhiệm vụ quốc phòng, quân sự trong diễn tập cần có kế hoạch cụ thể; chú trọng nâng cao tính hiệu quả và tiết kiệm ngân sách.

Diễn tập KVPT là hình thức huấn luyện tổng hợp cao nhất, có ý nghĩa quan trọng trong xây dựng KVPT vững chắc, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu, khả năng huy động các nguồn lực của địa phương cho nhiệm vụ quốc phòng - an ninh khi chiến tranh xảy ra. Vì vậy, để nâng cao chất lượng diễn tập KVPT, cần có sự nỗ lực và phối hợp chặt chẽ của các ngành, các cấp từ Trung ương tới cơ sở, trực tiếp nhất là quân khu (chỉ đạo) và địa phương tổ chức diễn tập.

Trung tướng DƯƠNG ĐỨC HOÀ

Ủy viên BCHTƯ Đảng, Tư lệnh Quân khu

1 - Địa bàn Quân khu gồm 9 tỉnh, 85 huyện (thành phố, thị xã), 1.513 xã (phường, thị trấn); trong đó, có 5 tỉnh biên giới; với 1.375,5 km đường biên giới với Lào và Trung Quốc.