Luật Dân quân tự vệ năm 2019 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020. Để đưa Luật đi vào cuộc sống, Bộ Tư lệnh Quân khu 2 đã bám sát các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các địa phương chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp đặc điểm địa bàn.

Những năm qua, Quân khu 2 đã quán triệt, triển khai thực hiện Luật Dân quân tự vệ năm 2009 chặt chẽ, nghiêm túc, thu được nhiều kết quả tích cực. Nổi bật là, công tác xây dựng lực lượng dân quân tự vệ được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ; duy trì có nền nếp công tác quản lý, đăng ký công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ dân quân tự vệ. Đồng thời, làm tốt việc tuyển chọn, kết nạp, tổ chức huấn luyện, giáo dục chính trị, pháp luật,… xây dựng lực lượng dân quân tự vệ thực sự “vững mạnh, rộng khắp”, có cơ cấu, số lượng, thành phần hợp lý, chất lượng ngày càng cao, nhất là độ tin cậy về chính trị, phù hợp với từng địa bàn, chú trọng địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh, khu vực biên giới. Lực lượng dân quân tự vệ ở các địa phương thường xuyên duy trì nền nếp, chế độ sẵn sàng chiến đấu, thực hiện tốt kế hoạch hoạt động, quy chế phối hợp với các lực lượng, khẳng định rõ vai trò là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương, tiến hành công tác dân vận, tham gia bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở, được cấp ủy, chính quyền, nhân dân tin tưởng, đánh giá cao. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trên địa bàn Quân khu vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự.

Kiểm tra sẵn sàng chiến đấu khẩu đội súng máy phòng không trong diễn tập khu vực phòng thủ

Từ kết quả, kinh nghiệm đạt được và nhận thức rõ vị trí chiến lược quan trọng của địa bàn Quân khu, vai trò của lực lượng dân quân tự vệ, yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, ngay sau khi Luật Dân quân tự vệ năm 2019 được Quốc hội thông qua, Bộ Tư lệnh Quân khu đã kịp thời chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp với các địa phương đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về Luật; chủ động làm công tác chuẩn bị để triển khai thi hành Luật đảm bảo chặt chẽ, thống nhất từ Quân khu đến địa phương, cơ sở. Hiện nay, Luật Dân quân tự vệ năm 2019 đã chính thức có hiệu lực. Để Luật đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả, Quân khu đã và đang chỉ đạo triển khai đồng bộ nhiều nội dung, giải pháp; trong đó, tập trung vào một số giải pháp chủ yếu sau.

Một là, chủ động xây dựng, ban hành đồng bộ kế hoạch, hướng dẫn tổ chức tuyên truyền, phổ biến và tập huấn Luật Dân quân tự vệ năm 2019 cho các đối tượng. Quân khu chỉ đạo cơ quan chức năng, các địa phương nghiên cứu, quán triệt kỹ các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện Luật của Chính phủ và Bộ Quốc phòng để cụ thể hóa thực hiện phù hợp với đặc điểm của Quân khu và địa phương. Trên cơ sở Quyết định số 1811/QĐ-TTg, ngày 16/12/2019 về ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Dân quân tự vệ năm 2019; Quyết định số 140/QĐ-TTg, ngày 20/01/2020 của Chính phủ về phê duyệt Đề án tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Dân quân tự vệ và Kế hoạch số 454/KH-TM ban hành kèm theo Quyết định số 704/QĐ-BQP, ngày 04/3/2020 của Bộ Quốc phòng về triển khai thực hiện Đề án tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Dân quân tự vệ, Quân khu đã xây dựng Kế hoạch “Thực hiện Đề án tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Dân quân tự vệ”, triển khai, hướng dẫn đến các cơ quan, đơn vị trực thuộc. Đồng thời, lựa chọn cán bộ, gồm: thủ trưởng Bộ Tư lệnh, lãnh đạo, chỉ huy các cơ quan, đơn vị, bộ chỉ huy quân sự các tỉnh; trưởng (phó) phòng, ban của các cơ quan để tham dự hội nghị tập huấn do Bộ Quốc phòng tổ chức.

Cùng với đó, Quân khu chỉ đạo bộ chỉ huy quân sự các tỉnh chủ trì, phối hợp với các ban, sở, ngành tham mưu cho tỉnh xây dựng kế hoạch, tổ chức tập huấn Luật ở các cấp, trước hết là cán bộ chủ chốt của Ủy ban nhân dân tỉnh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, ban, sở, ngành, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố, thị xã và cơ quan quân sự các cấp. Sau đó, các ban, sở, ngành, Ủy ban nhân dân cấp huyện tiến hành tập huấn, phổ biến, tuyên truyền pháp luật về dân quân tự vệ cho cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc quyền. Để đạt hiệu quả cao, Quân khu yêu cầu nội dung tập huấn đi sâu quán triệt, phổ biến những quy định mới của Luật Dân quân tự vệ năm 2019, các nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Quốc phòng hướng dẫn chi tiết thi hành Luật và vị trí, vai trò, trách nhiệm trong xây dựng lực lượng dân quân tự vệ của các cấp, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức, công dân. Trong quá trình triển khai, Quân khu chú trọng phân công, giao nhiệm vụ cụ thể cho cơ quan chức năng chuẩn bị nội dung, bảo đảm đủ cơ sở vật chất, tài liệu cho tập huấn. Chỉ đạo Báo Quân khu, bộ chỉ huy quân sự các tỉnh phối hợp với báo, đài phát thanh - truyền hình, cổng thông tin điện tử của tỉnh mở chuyên trang, chuyên mục, tăng thời lượng thông tin, tuyên truyền, phổ biến Luật, chú trọng địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số nhằm tạo sự lan tỏa trong xã hội, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân đối với xây dựng lực lượng dân quân tự vệ.

Về thời gian, Quân khu phấn đấu hoàn thành tập huấn Luật ở các cấp trong năm 2020. Năm 2021, các tỉnh tổ chức cho mỗi huyện, thị xã, thành phố lựa chọn, xây dựng 01 mô hình điểm tuyên truyền pháp luật về dân quân tự vệ ở cấp xã. Trong đó, chú trọng xây dựng, duy trì hoạt động tủ sách pháp luật; bồi dưỡng báo cáo viên, thông tin viên; tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về dân quân tự vệ với nhiều hình thức, biện pháp phong phú và bảo đảm cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài liệu tuyên truyền; sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, nhân rộng mô hình điểm. Trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Quốc phòng, Quân khu chỉ đạo cơ quan chức năng, các địa phương chủ động làm công tác chuẩn bị để tổ chức tốt Hội thi pháp luật về Dân quân tự vệ ở các cấp; qua đó, lựa chọn đội tuyển tham gia Hội thi pháp luật về Dân quân tự vệ toàn quốc theo kế hoạch của Bộ.

Hai là, xây dựng, ban hành các đề án, kế hoạch về dân quân tự vệ sát với điều kiện thực tiễn của từng địa phương. Đây là bước cụ thể hóa triển khai thực hiện Luật, quyết định chất lượng, hiệu quả xây dựng lực lượng dân quân tự vệ của từng địa phương trên địa bàn. Với nhận thức đó, Quân khu tập trung chỉ đạo bộ chỉ huy quân sự các tỉnh tích cực, chủ động tham mưu, giúp Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xây dựng, ban hành đề án, kế hoạch xây dựng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho dân quân tự vệ giai đoạn 2021 - 2025, phù hợp điều kiện thực tiễn của địa phương. Trong quá trình xây dựng đề án, kế hoạch, các địa phương quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, định hướng của Bộ Quốc phòng, hướng dẫn của Quân khu, bám sát quy định của Luật Dân quân tự vệ năm 2019, các nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Quốc phòng đã ban hành, bảo đảm tính khả thi cao.

Phát huy kết quả đã đạt được, Quân khu chỉ đạo các địa phương quán triệt, thực hiện nghiêm các bước trong quy trình tổ chức xây dựng lực lượng dân quân tự vệ; đẩy mạnh xây dựng dân quân thường trực, dân quân tự vệ cơ động, binh chủng, dân quân tự vệ ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới; tự vệ trong các doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài; chú trọng nâng cao chất lượng tổng hợp của dân quân tự vệ, nhất là chất lượng chính trị. Tiếp tục chỉ đạo, phối hợp với các tỉnh xây dựng và triển khai thực hiện tốt đề án, kế hoạch, quy hoạch đào tạo chỉ huy trưởng quân sự xã, phường, thị trấn trình độ trung cấp, cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở; củng cố, kiện toàn Ban chỉ huy quân sự cấp xã, Ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức phù hợp với sắp xếp lại đơn vị hành chính, kết quả đại hội Đảng ở cơ sở và bầu cử hội đồng nhân dân các cấp năm 2021. Mặt khác, Quân khu và các địa phương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý chặt chẽ hoạt động của lực lượng dân quân tự vệ theo đúng các quy định của pháp luật; duy trì, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tiểu đội dân quân thường trực hiện có; từng bước triển khai xây dựng các chốt chiến đấu dân quân thường trực ở khu vực biên giới.

Ba là, triển khai áp dụng các quy định của Luật Dân quân tự vệ năm 2019 và các nghị định, thông tư có liên quan vào thực tiễn. Luật Dân quân tự vệ năm 2019 có nhiều điểm mới được sửa đổi, bổ sung so với Luật Dân quân tự vệ năm 2009. Vì thế, cùng với triển khai tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật và các nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Quốc phòng, Quân khu theo dõi, chỉ đạo các địa phương, cơ quan, tổ chức khẩn trương áp dụng những quy định của Luật và các văn bản quy định chi tiết thi hành vào thực tiễn. Trọng tâm là những quy định mới được sửa đổi, bổ sung, như: việc tạm hoãn, thôi nghĩa vụ dân quân tự vệ trước thời hạn; đưa ra khỏi danh sách dân quân tự vệ; điều kiện tổ chức đơn vị tự vệ trong doanh nghiệp; rà soát, kiện toàn tổ chức, biên chế Ban chỉ huy quân sự cấp xã, Ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức và đơn vị dân quân tự vệ đảm bảo đúng cơ cấu, thành phần (Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã là ủy viên Ủy ban nhân dân cấp xã) và các chế độ chính sách mới đối với dân quân tự vệ, v.v. Trước mắt, chỉ đạo bộ chỉ huy quân sự các tỉnh bổ sung, điều chỉnh chương trình, nội dung huấn luyện theo Thông tư số 69/2020/TT-BQP, ngày 15/6/2020 của Bộ Quốc phòng quy định chi tiết một số điều của Luật Dân quân tự vệ về tập huấn, bồi dưỡng, huấn luyện, hội thi, hội thao, diễn tập cho dân quân tự vệ, phù hợp với đặc điểm của địa phương, đơn vị và công tác phòng, chống dịch Covid-19; xây dựng, thực hiện tốt quy chế hoạt động phối hợp của dân quân tự vệ với các lực lượng trên địa bàn theo Nghị định số 02/2020/NĐ-CP, ngày 30/6/2020 của Chính phủ. Đồng thời, chủ động tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương, cơ quan, tổ chức bố trí ngân sách bảo đảm mua sắm trang phục, công cụ hỗ trợ, chi trả phụ cấp, trợ cấp cho dân quân tự vệ theo quy định của Luật.

Với trách nhiệm chính trị cao, Quân khu 2 nghiêm túc quán triệt, triển khai thực hiện Luật Dân quân tự vệ năm 2019, thiết thực xây dựng lực lượng dân quân tự vệ trên địa bàn “vững mạnh, rộng khắp”, hoạt động hiệu quả, hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Đại tá LÊ VĂN TRUNG, Phó Tham mưu trưởng Quân khu