Trải qua 60 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Bộ đội Phòng không - Không quân luôn phát huy vai trò nòng cốt, lập nhiều chiến công xuất sắc, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hiện nay, trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, Quân chủng cần đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển nghệ thuật tác chiến phòng không, không quân, bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc trong tình hình mới.

Quân chủng Phòng không - Không quân được thành lập ngày 22/10/1963, trong suốt 60 năm xây dựng, chiến đấu, trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân chủng luôn giữ vững và phát huy phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”; sẵn sàng hy sinh quên mình, dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, cống hiến tài năng, trí tuệ vì sự nghiệp bảo vệ bầu trời Tổ quốc, lập nhiều chiến công hiển hách; điển hình là Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972. Với thành tích xuất sắc đó, các binh chủng: Tên lửa, Không quân, Ra đa, Pháo cao xạ của Quân chủng đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Có nhiều nhân tố làm lên thành tích xuất sắc của Quân chủng; trong đó, việc thường xuyên nghiên cứu, tổng kết thực tiễn để xây dựng, phát triển lý luận nghệ thuật tác chiến phòng không, không quân phù hợp với từng đối tượng, từng tình huống chiến tranh là một nội dung hết sức quan trọng.

Hiện nay, trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, khó dự báo; các quốc gia có tiềm lực về khoa học, kinh tế, quân sự đã và đang đẩy mạnh hiện đại hóa quân đội, tập trung đầu tư phát triển các loại phương tiện, vũ khí tiên tiến, công nghệ cao. Đồng thời, tổ chức lại lực lượng theo hướng tinh, gọn, đa năng, hiệu quả. Theo đó, các phương thức tác chiến mới, nhất là hoạt động tác chiến đường không đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về quy mô sử dụng lực lượng, mức độ hiện đại của các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật cùng với phương pháp, thủ đoạn tác chiến đa dạng, phức tạp. Vì vậy, việc nghiên cứu, phát triển, từng bước hoàn thiện nghệ thuật tác chiến phòng không, không quân là đòi hỏi cấp thiết.

Là lực lượng nòng cốt trên mặt trận đối không, sẵn sàng đánh bại mọi âm mưu, thủ đoạn hoạt động tiến công đường không của địch trong mọi tình huống, Quân chủng Phòng không - Không quân xác định đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển nghệ thuật tác chiến phòng không, không quân với một số nội dung, giải pháp trọng tâm, căn cốt sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm chiến tranh nhân dân, sức mạnh toàn dân, xây dựng thế trận phòng không, không quân ngày càng vững chắc. Trên cơ sở đường lối xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân của Đảng, Quân chủng phải thực hiện tốt việc đề xuất, tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng chỉ đạo các cấp chủ động chuẩn bị thế trận phòng không ba thứ quân, phòng không nhân dân và thế trận không quân toàn quân ngay từ thời bình. Việc xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố phải gắn với xây dựng thế trận phòng không, không quân vững chắc trên từng địa bàn, hướng chiến lược và phạm vi cả nước, bảo đảm sẵn sàng cho tác chiến phòng không, không quân ở mọi nơi, mọi lúc và trong mọi tình huống. Kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng, sẵn sàng huy động lực lượng và phương tiện vật chất kỹ thuật bảo đảm cho tác chiến phòng không, không quân khi có tình huống xảy ra. Quy hoạch, từng bước đầu tư xây dựng hệ thống sân bay, bãi cất hạ cánh, trận địa phòng không, hệ thống kho tàng, khu sơ tán, đường cơ động của các lực lượng phòng không, không quân theo yêu cầu, nhiệm vụ. Thường xuyên tổ chức hiệp đồng chặt chẽ giữa các lực lượng phòng không, không quân với các quân khu, quân đoàn, Quân chủng Hải quân, Bộ đội Biên phòng và các lực lượng tác chiến điện tử, công nghệ thông tin,... trong khu vực phòng thủ để phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân, toàn quân trên mặt trận đối không trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

Khẩu đội pháo phòng không tham gia diễn tập bắn đạn thật

Hai là, tập trung nghiên cứu, phát triển lý luận nghệ thuật tác chiến của lực lượng phòng không, không quân trong điều kiện mới. Quân chủng cần tập trung nghiên cứu, phát triển, từng bước hoàn thiện những vấn đề lý luận về nghệ thuật tác chiến phòng không, không quân phù hợp với quy mô, loại hình và các hình thái chiến tranh công nghệ cao. Theo đó, cần tập trung nghiên cứu phát triển cách đánh của các lực lượng phòng không, không quân gắn với hoạt động tác chiến của khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố, phòng thủ quân khu ở cả quy mô chiến thuật, chiến dịch, chiến lược với từng loại hình tác chiến, hình thái chiến tranh trong điều kiện địch sử dụng vũ khí công nghệ cao, tác chiến điện tử mạnh, tác chiến không gian mạng rộng rãi. Trong đó, cần nghiên cứu cụ thể hóa các vấn đề lý luận về tạo lập và chuyển hóa thế trận phòng không, không quân trên từng khu vực, hướng chiến lược; kết hợp giữa tác chiến tại chỗ với lực lượng cơ động; giữa tác chiến rộng khắp, tác chiến độc lập với tác chiến tập trung hiệp đồng quy mô lớn của các lực lượng; cơ động phòng tránh đánh địch tiến công hỏa lực; tác chiến chiến dịch phòng không; tổ chức, sử dụng và bố trí lực lượng, v.v. Đồng thời, nghiên cứu lý luận về vận dụng sáng tạo, linh hoạt các biện pháp, hình thức tác chiến, hình thức chiến thuật, phương pháp, thủ đoạn chiến đấu; nghệ thuật tạo và nắm thời cơ giành thế chủ động đánh địch; phát huy sức mạnh tổng hợp của lực lượng phòng không, không quân và của các lực lượng khác trong đánh địch tiến công đường không, cũng như tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng trong các hình thức tác chiến, hình thái chiến tranh.

Ba là, nâng cao năng lực thực hành tác chiến của Bộ đội Phòng không - Không quân. Thực hành tác chiến của Bộ đội Phòng không - Không quân gồm nhiều hoạt động, như: cơ động, triển khai lực lượng hình thành thế trận đánh địch; tổ chức triển khai hệ thống trinh sát, phát hiện, thông báo báo động địch trên không; tổ chức các hoạt động tác chiến đánh địch; triển khai hệ thống hậu cần, kỹ thuật; trong đó, tổ chức các hoạt động tác chiến đánh địch là nội dung trung tâm, cơ bản nhất. Vì vậy, các cấp cần tăng cường công tác huấn luyện, diễn tập để nâng cao năng lực thực hành tác chiến của bộ đội. Quá trình thực hiện, cần quán triệt sâu kỹ quan điểm, phương châm, nguyên tắc và các mối kết hợp trong huấn luyện; tích cực đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp huấn luyện sát với tình huống, đối tượng tác chiến, địa bàn hoạt động, tổ chức, biên chế, khả năng bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật trong điều kiện tác chiến mới. Huấn luyện đội ngũ cán bộ chỉ huy các cấp, nắm vững quan điểm của Đảng, nghệ thuật quân sự Việt Nam, nguyên tắc tác chiến; tập trung huấn luyện nâng cao trình độ cán bộ chỉ huy tham mưu các cấp, nâng cao trình độ tham mưu, dự báo, khả năng tổ chức chỉ huy tác chiến, khả năng xử lý linh hoạt các tình huống tác chiến, bảo đảm chỉ huy đơn vị chiến đấu giành thắng lợi. Chú trọng huấn luyện đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật, làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật, nắm chắc quy trình kỹ thuật, nâng cao trình độ khai thác, sử dụng vũ khí, trang bị kỹ thuật trong điều kiện chiến tranh hiện đại, xử lý linh hoạt, hiệu quả các tình huống tác chiến. Tổ chức tốt công tác huấn luyện chiến đấu trong điều kiện phức tạp, tác chiến ban đêm, tăng cường sức cơ động, cứu hộ, cứu nạn và làm nhiệm vụ biển, đảo, sát với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bốn là, thường xuyên tổ chức nghiên cứu nắm chắc tình hình địch, đặc biệt là các đối tượng tác chiến của Bộ đội Phòng không - Không quân. “Biết địch, biết ta, trăm trận, trăm thắng”, vì vậy các cơ quan, đơn vị phải thường xuyên tổ chức nghiên cứu nắm chắc tình hình địch, tập trung vào các nội dung, như: âm mưu, mục tiêu, thủ đoạn, thời điểm đánh phá, hướng đột nhập, lực lượng địch sử dụng, kiểu loại, tính năng kỹ, chiến thuật các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật và sự phát triển lực lượng, phương tiện tập kích đường không của địch. Trên cơ sở đó nghiên cứu, tìm cách đánh, biện pháp tác chiến phù hợp, hiệu quả để giành thế chủ động khi có tình huống xảy ra. Coi trọng hoàn chỉnh, bổ sung hệ thống trinh sát, cảnh giới quốc gia; xây dựng hệ thống thông tin đa kênh trong hệ thống cảnh giới, ứng dụng công nghệ thông tin để đẩy nhanh tốc độ hiệu quả thu thập, xử lý tình báo trên không tại sở chỉ huy các cấp và các đơn vị để chủ động xử lý các tình huống có thể xảy ra. Trong điều kiện hiện nay, Quân chủng và các đơn vị cần xây dựng phương án phối hợp giữa các lực lượng trinh sát: trên không, trên biển, trên mặt đất và trinh sát kỹ thuật để nắm chắc tình hình địch. Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác quốc tế để thu thập, xử lý, quản lý thông tin, dự báo các tình huống trên không, trên biển, sẵn sàng đối phó với thách thức an ninh phi truyền thống.

Năm là, coi trọng công tác đào tạo bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực. Để phát triển nghệ thuật tác chiến phòng không, không quân trong điều kiện mới, cần coi trọng công tác đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ. Vì vậy, các cấp cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của trên về công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch đội ngũ cán bộ; tiếp tục thực hiện chiến lược đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại các học viện, trường sĩ quan của Quân chủng và học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội. Kết hợp chặt chẽ đào tạo trong nước với gửi đi đào tạo tại các nước có quan hệ truyền thống trong đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu, phi công quân sự, kỹ sư chuyên ngành kỹ thuật, v.v. Huấn luyện nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học, đáp ứng tốt yêu cầu làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, cải tiến và từng bước đáp ứng điều kiện làm việc trong môi trường hợp tác quốc tế về quân sự, quốc phòng. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật, xây dựng các học viện, nhà trường của Quân chủng chính quy, mẫu mực, chuẩn hóa, hiện đại và liên thông; triển khai hiệu quả việc xây dựng nhà trường thông minh tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hợp tác quốc tế trong công tác giáo dục, đào tạo. Nghiên cứu ứng dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong tổ chức chỉ huy, điều hành, hiệp đồng chiến đấu; coi trọng giải quyết mối quan hệ giữa con người và vũ khí, trang bị kỹ thuật. Tích cực nghiên cứu, đề xuất và tham gia vào các chương trình khoa học, công nghệ của Nhà nước và Bộ Quốc phòng.

Thiếu tướng VŨ HỒNG SƠN, Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Quân chủng