Là lực lượng xã hội to lớn, dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên Việt Nam luôn thực hiện tốt vai trò xung kích, hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử trong từng giai đoạn cách mạng. Ngày nay, trước tác động mặt trái của cơ chế thị trường, sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch, việc phát huy vai trò xung kích của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng nói chung, phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc nói riêng là vấn đề quan trọng, thiết thực.

Niềm vui xen lẫn tự hào của thanh niên trước lúc lên đường bảo vệ Tổ quốc (Ảnh: bqp.vn)

Trong suốt tiến trình cách mạng của Đảng, của dân tộc, tuổi trẻ Việt Nam từ thế hệ này đến thế hệ khác luôn nêu cao lòng yêu nước, chí khí anh hùng, khát vọng cháy bỏng, tinh thần xung kích, sáng tạo, không quản ngại gian khổ, hy sinh và có đóng góp to lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong thời kỳ mới, cùng với toàn dân, thanh niên Việt Nam luôn tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, nêu cao ý chí tự lực, tự cường, sẵn sàng dấn thân vì sự nghiệp đổi mới đất nước; tình nguyện vì cộng đồng; lăn lộn ở những nơi gian khó, tiên phong trong ứng dụng khoa học - công nghệ, đi đầu trong xây dựng xã hội học tập, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc được thanh niên tham gia với tinh thần xung kích và đạt nhiều kết quả quan trọng. Cùng với đó, thanh niên còn tích cực tham gia có hiệu quả các phong trào, cuộc vận động lớn, có ý nghĩa thiết thực, như: “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”, “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, “Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”,... tạo chuyển biến mạnh mẽ để toàn dân tham gia phong trào bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Trên khắp mọi miền của Tổ quốc, các mô hình thanh niên xung kích tham gia phòng, chống chiến lược “Diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội; giữ gìn trật tự an toàn giao thông; giữ vững cột mốc biên giới, chủ quyền biển đảo được đẩy mạnh, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Các cuộc vận động: “Nghĩa tình biên giới, hải đảo”, “Hành trình tuổi trẻ vì biển đảo quê hương” và các mô hình: “Làng thanh niên lập nghiệp”, “Đảo thanh niên”, “Đoàn kết ba lực lượng”,... đã thu hút đông đảo thanh niên và toàn dân tham gia. Qua đó, đã huy động sức lực, trí tuệ thanh niên thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng hệ thống chính trị địa phương, cơ sở vững mạnh; thực hiện xóa đói, giảm nghèo, nâng cao dân trí,... trên các địa bàn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và vùng trọng điểm về quốc phòng - an ninh, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên từng khu vực và trong cả nước.

Bên cạnh những kết quả đạt được, vai trò của thanh niên trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở một số nơi chưa được phát huy cao, tính hiệu quả còn thấp; nhất là tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, an toàn giao thông,... còn gặp một số khó khăn nhất định, đặc biệt ở các địa bàn khó khăn, biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào có đạo, v.v. Thậm chí ở một bộ phận giới trẻ còn xuất hiện lối sống thực dụng, chạy theo lợi ích vật chất, vô cảm, coi thường kỷ cương, phép nước, v.v. Trong khi đó, các thế lực thù địch ráo riết đẩy mạnh chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”,... nhằm chia rẽ nội bộ, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; trong đó có mưu đồ lung lạc thế hệ trẻ, làm cho thanh niên mất phương hướng chính trị và niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, thời gian tới, để phát huy hơn nữa vai trò của thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng nói chung, trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc nói riêng, cần triển khai nhiều giải pháp đồng bộ; trong đó, tập trung vào một số nội dung chủ yếu sau đây:

Một là, tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức, trách nhiệm, nhận thức của tuổi trẻ đối với công cuộc bảo vệ an ninh Tổ quốc. Đây là nội dung rất quan trọng, làm cơ sở, nền tảng để nâng cao vai trò xung kích của thanh niên trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Để thực hiện tốt điều đó, cùng với cấp ủy, chính quyền, các cấp bộ Đoàn cần tiếp tục nghiên cứu, đổi mới nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức và lối sống cho thanh niên, bảo đảm sát hợp với đặc điểm của từng đối tượng, địa bàn. Trong đó, phải giáo dục cho thanh niên thấy rõ tầm quan trọng của nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự và đó là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, lực lượng vũ trang và cả hệ thống chính trị; từ đó, nâng cao ý thức, trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với nhiệm vụ quan trọng này. Nội dung giáo dục, tuyên truyền phải toàn diện, thiết thực; trong đó, tập trung vào giáo dục nâng cao hiểu biết về pháp luật Nhà nước; tuyên truyền, vận động thanh niên tích cực ngăn ngừa, phòng, chống tội phạm; chấp hành nghiêm pháp luật giao thông, phòng ngừa tai nạn, v.v. Quá trình thực hiện phải vận dụng nhiều hình thức, biện pháp phong phú, sáng tạo, như: “Thanh niên tình nguyện thắp sáng niềm tin”, “Thanh niên với văn hóa giao thông”,... để phát huy tính tích cực, tự giác của tuổi trẻ. Đồng thời có nhiều hình thức hướng dẫn thanh niên tự nghiên cứu, tự học tập để nâng cao nhận thức, chủ động đấu tranh chống lại các luận điệu sai trái của các thế lực thù địch; xây dựng và nhân rộng được nhiều cá nhân, tập thể thanh niên tiên tiến, có đạo đức, trí tuệ, có ý chí và hành động vươn lên, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động đối với phong trào quan trọng này.

Hai là, phát huy tinh thần xung kích, ý thức tự giác trong tham gia các hoạt động đảm bảo an ninh, trật tự của địa phương, cơ quan, đơn vị. Thanh niên là một trong những lực lượng xã hội đông đảo (chiếm gần 30% dân số cả nước); sống và làm việc trên khắp các địa phương, địa bàn cả nước, lại có sức khỏe, trí tuệ và năng động, sáng tạo. Vì thế, phát huy vai trò xung kích của thanh niên tham gia bảo đảm an ninh, trật tự ngay tại cơ sở, địa bàn là vấn đề rất quan trọng. Để phát huy tốt vai trò xung kích của thanh niên, trước hết, cấp ủy, chính quyền các cấp cần thường xuyên quan tâm, chăm lo giáo dục, rèn luyện thanh niên cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Trong đó, coi trọng định hướng về tư tưởng; tạo điều kiện để thanh niên tham gia các hoạt động ở địa phương, nhất là tin tưởng, mạnh dạn giao nhiệm vụ cho thanh niên trong bảo vệ an ninh, trật tự tại địa bàn. Các cấp bộ Đoàn cần chủ động đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của thanh niên, trong đó có đổi mới hoạt động bảo vệ an ninh Tổ quốc. Chủ động phát triển, đa dạng hóa các loại hình hoạt động tình nguyện của thanh niên cả về chất lượng và quy mô; đẩy mạnh hoạt động tình nguyện tại chỗ, kết hợp với tổ chức các chiến dịch thanh niên tình nguyện theo đợt và từng nhiệm vụ; kết nối, chỉ đạo, hỗ trợ và định hướng các đội tình nguyện hoạt động đúng hướng và hiệu quả. Thanh niên các cơ quan, đơn vị, địa phương cần đem hết nhiệt huyết, thực sự tích cực, làm nòng cốt, đi đầu trong tham gia vào các phong trào bảo vệ an ninh, trật tự, nh­­ư: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”­­; “Toàn dân phòng chống ma tuý”, “Tự phòng, tự quản, tự bảo vệ”, v.v. Các đội “Thanh niên xung kích an ninh”, “Thanh niên tự quản”,… cần tích cực tham gia vào các công tác: tuần tra, canh gác, phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và tố giác kịp thời các hoạt động phạm tội, tệ nạn xã hội, tuyên truyền, phát tán tài liệu phản động, xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng; tích cực và gương mẫu chấp hành pháp luật của Nhà n­ước, các quy định của địa phương, cơ quan, đơn vị về lĩnh vực an ninh, trật tự. Cấp ủy, chính quyền và các cấp bộ Đoàn cần coi trọng việc định hướng, động viên, khuyến khích thanh niên tích cực tham gia đấu tranh với các biểu hiện, hành vi sai trái trên mặt trận văn hóa, tư tưởng, nhất là các hoạt động tuyên truyền văn hóa xấu độc; tạo môi trường trong sạch, lành mạnh để phát triển đất nước.

Ba là, xây dựng, củng cố tổ chức Đoàn, hội vững mạnh, phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, lực lượng đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh,... đi sâu vào tập trung củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở Đoàn, hội vững mạnh, làm nòng cốt trong đoàn kết, tập hợp thanh niên, xung kích đi đầu trong công tác bảo vệ an ninh Tổ quốc. Trước hết, thường xuyên rà soát, củng cố, kiện toàn tổ chức ban chấp hành Đoàn, hội các cấp; coi trọng lựa chọn các hạt nhân ưu tú, có phẩm chất, năng lực và uy tín làm nòng cốt để tập hợp, thu hút thanh niên tham gia các hoạt động phong trào, trong đó có hoạt động bảo vệ an ninh, trật tự. Đồng thời, quan tâm chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ Đoàn, hội, nhất là bồi dưỡng kiến thức về pháp luật, cách ứng xử ở cộng đồng, phương pháp vận động quần chúng và kiến thức bảo vệ an ninh, trật tự. Trong quá trình thực hiện, cần vận dụng nhiều hình thức phong phú, như bồi dưỡng tại chỗ, tổ chức các lớp tập huấn và cử đi bồi dưỡng tập trung do chính quyền tổ chức. Từng tổ chức Đoàn, hội tích cực đổi mới nội dung, phương thức hoạt động để cuốn hút thanh niên; chủ động rà soát, xây dựng các quy định, quy chế hoạt động phù hợp với đặc điểm, điều kiện và đối tượng thanh niên từng địa bàn, tạo chuyển biến mạnh mẽ, đưa công tác Đoàn, hội đi vào nền nếp, hiệu quả. Cùng với đó, cấp bộ Đoàn, hội các cấp cần tăng cường phối hợp với các ban, ngành đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc gắn với các cuộc vận động, các phong trào cách mạng khác, như: “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới”, v.v.

Đó là những hành động thiết thực nhất, ý nghĩa nhất của tuổi trẻ cả nước kỷ niệm 10 năm Ngày Hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc (19-8-2005 – 19-8-2015).

ThS. NGÔ THẾ NGHỊ - ThS. TRẦN XUÂN QUỲNH, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh