Hình thành, phát triển gắn liền với sự ra đời, trưởng thành và chiến thắng của Quân đội ta, 70 năm qua, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ ngành Chính sách Quân đội luôn chủ động khắc phục khó khăn, không ngừng nỗ lực phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng Quân đội vững mạnh.

Đồng chí Vũ Đức Đam, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ phát biểu kết luận tại Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ  năm 2016; phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2017

Ngày 26-02-1947, Chính phủ ban hành Nghị định 240/CP thành lập Phòng Thương binh thuộc Chính trị Cục và Ban Thương binh ở các khu để chuyên trách theo dõi, chỉ đạo công tác thương binh, liệt sĩ trong Quân đội. Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu sự ra đời của cơ quan tham mưu, chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác thương binh - liệt sĩ và công tác chính sách trong cả nước. Ngày 31-12-1996, Bộ Quốc phòng ra quyết định lấy ngày 26-02 hằng năm làm Ngày truyền thống của ngành Chính sách Quân đội.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954), mặc dù gặp muôn vàn khó khăn, nhưng các mặt công tác chính sách từng bước được hình thành và phát triển. Quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, Phòng Thương binh thuộc Chính trị Cục và Ban Thương binh các khu, dù mới được thành lập, song với tinh thần chủ động, tích cực đã có nhiều biện pháp sáng tạo để tiến hành tốt các mặt công tác, như: công tác thương binh, liệt sĩ; tổ chức đảm bảo mức sinh hoạt cần thiết, tối thiểu cho bộ đội; công tác khen thưởng; chính sách hậu phương Quân đội,… bảo đảm phù hợp, sát thực tiễn, kịp thời động viên, cổ vũ toàn quân, toàn dân xây dựng Quân đội vững mạnh, góp phần đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đi đến thắng lợi. Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975), hệ thống cơ quan chính sách chuyên trách từ Bộ Quốc phòng đến các quân khu, đơn vị được thành lập, từng bước củng cố và phát triển. Ngày 21-11-1967, Bộ Quốc phòng ban hành Quyết định 117-QĐ/BQP thành lập Cục Chính sách, thuộc Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Đây là cơ quan tham mưu chiến lược, có nhiệm vụ chủ trì, nghiên cứu, tham mưu giúp Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị đề xuất với Đảng, Nhà nước ban hành những chủ trương, chính sách lớn; phối hợp, chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách đối với thương binh, liệt sĩ, hậu phương Quân đội trong toàn quân và cả nước. Thời kỳ này, công tác nghiên cứu, đề xuất, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật và chỉ đạo tổ chức thực hiện chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội được coi trọng; trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng, ban hành và chỉ đạo thực hiện các điều lệ ưu đãi phục vụ nhiệm vụ xây dựng Quân đội, đáp ứng yêu cầu cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Đồng thời, cơ quan chính sách các cấp vừa tham mưu với trên, vừa trực tiếp chủ trì phối hợp, tổ chức giải quyết các chính sách, nhất là đối với các chiến trường: B, C, K; động viên thời chiến phục vụ chiến đấu; công tác thương binh, liệt sĩ; công tác thi đua khen thưởng và động viên Phong trào thi đua “Quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”,... tạo sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Bước vào thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (1975 - 1985), chúng ta tập trung kiến thiết, xây dựng đất nước trong điều kiện phải đương đầu với sự bao vây, cấm vận của chủ nghĩa đế quốc và âm mưu xâm chiếm biên giới của các thế lực cường quyền, phản động; đời sống của nhân dân rất khó khăn, v.v. Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, trực tiếp là Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị, với tinh thần chủ động, sáng tạo, khắc phục khó khăn, ngành Chính sách Quân đội đã tập trung giải quyết tốt những tồn đọng về chính sách sau chiến tranh; chính sách phục vụ cho nhiệm vụ quốc tế ở Lào, Cam-pu-chia và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới phía Bắc và phía Tây Nam; chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội thời kỳ mới, góp phần xây dựng Quân đội vững mạnh, nhất là về chính trị, cùng toàn Đảng, toàn dân xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, tạo tiền đề quan trọng đưa đất nước bước vào thời kỳ đổi mới. Trong thời kỳ đổi mới (1986 đến nay), bám sát thực tiễn, yêu cầu nhiệm vụ của Quân đội và công cuộc đổi mới đất nước, ngành Chính sách Quân đội đã chủ động nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước ban hành và chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt nhiều chế độ, chính sách mới, như: chính sách về tiền lương, phụ cấp, trợ cấp, bảo hiểm xã hội và các chính sách xã hội khác đối với cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên chức quốc phòng; chính sách đối với Quân tình nguyện Việt Nam làm nhiệm vụ quốc tế ở Lào và Cam-pu-chia; đẩy mạnh công tác hậu phương Quân đội và hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”; đổi mới công tác thi đua - khen thưởng,… đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”. Đồng thời, tiếp tục tập trung giải quyết được khối lượng lớn những tồn đọng về chính sách sau chiến tranh, nhất là công tác mộ và nghĩa trang liệt sĩ, tìm kiếm, cất bốc và đưa hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam ở Lào và Cam-pu-chia về nước, v.v.

70 năm qua, các thế hệ cán bộ, nhân viên, chiến sĩ ngành Chính sách Quân đội luôn không ngừng đổi mới tư duy, phương pháp công tác, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ, góp phần ổn định tình hình chính trị, xã hội, tạo động lực xây dựng Quân đội vững mạnh về mọi mặt, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây đắp nên truyền thống “Đoàn kết chặt chẽ, tận tụy công tác, chủ động sáng tạo vượt qua khó khăn thử thách, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao”. Đồng thời, khẳng định, làm sáng tỏ quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Quân đội mạnh là nhờ giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ kỷ luật nghiêm”¹. Với những thành tích đạt được, nhiều tập thể, cá nhân ngành Chính sách Quân đội được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và nhiều huân, huy chương cao quý. Năm 2005, Cục Chính sách được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới.

Ngày nay, trước yêu cầu của nhiệm vụ xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng - an ninh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, đòi hỏi ngành Chính sách Quân đội tiếp tục quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước về công tác chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội. Theo đó, tập trung thực hiện tốt một số nội dung sau:

Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, nội dung của công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội cho các cấp, ngành, tổ chức, lực lượng trong hệ thống chính trị và nhân dân, trước hết là cấp ủy, cán bộ, đảng viên. Nội dung giáo dục, tuyên truyền cần tập trung vào: tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị về công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội. Trực tiếp là Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X, Chỉ thị 368-CT/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội giai đoạn 2016 - 2020”; nội dung công tác chính sách, nhất là các chế độ, chính sách mới ban hành. Trong thực hiện, cần vận dụng tổng hợp các hình thức, biện pháp tuyên truyền, gắn chặt giữa giáo dục thường xuyên với giáo dục theo chuyên đề, chủ đề, phù hợp với từng đối tượng. Phát huy vai trò của các tổ chức, lực lượng, phương tiện thông tin, truyền thông và thiết chế văn hóa ở Trung ương, địa phương và cơ sở,… đảm bảo nội dung các chế độ, chính sách được chuyển tải đầy đủ đến các tổ chức, mọi người dân và đối tượng chính sách, nhất là ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo.

Thiếu tướng, TS. Trần Văn Minh, Chánh Văn phòng TCCT (nguyên Cục trưởng Cục Chính sách) báo cáo tại Hội thảo khoa học: Xây dựng hậu phương Quân đội trong tình hình mới - Thực trạng và giải pháp (tháng 8-2016)

Hai là, bám sát thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ, chủ động nghiên cứu, báo cáo Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị đề xuất với Đảng, Nhà nước ban hành đồng bộ hệ thống chế độ, chính sách đối với Quân đội và hậu phương Quân đội. Trong đó, tập trung ưu tiên nghiên cứu, đề xuất các chính sách phục vụ yêu cầu hiện đại hóa Quân đội; lực lượng mới, làm nhiệm vụ đặc thù và ở các địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo, quốc tế; lực lượng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; giữ gìn, thu hút, khuyến khích người tài, cán bộ khoa học, đội ngũ thợ lành nghề và nguồn nhân lực chất lượng cao vào phục vụ trong Quân đội,… phù hợp với tình hình kinh tế và sự phát triển của đất nước. Đồng thời, rà soát, sửa đổi, bổ sung các chế độ, chính sách đã ban hành bảo đảm phù hợp với thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội thời kỳ mới; không ngừng đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện đối với cơ quan chính sách các cấp. Thường xuyên thực hiện tốt việc phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong và ngoài Quân đội trong nghiên cứu, đề xuất và thực hiện công tác chính sách.

Ba là, tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện và thực hiện tốt chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, thiết thực góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe đối với các đối tượng trong Quân đội. Thực hiện ngày càng tốt hơn các chế độ, chính sách đối với gia đình quân nhân, công nhân và viên chức quốc phòng tại ngũ; quan tâm hỗ trợ gia đình các đối tượng làm nhiệm vụ ở biên giới, biển, đảo, vùng sâu, vùng xa; thực hiện tốt việc đào tạo, cấp thẻ học nghề, giới thiệu việc làm cho quân nhân xuất ngũ, v.v. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất bảo đảm huy động các nguồn lực, thực hiện tốt các chính sách xã hội trong Quân đội. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân, động viên, kết hợp các nguồn lực, thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với người có công với cách mạng, đẩy mạnh hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa” bằng nhiều nội dung, chương trình và cách làm sáng tạo. Đẩy nhanh tiến độ, giải quyết cơ bản chế độ, chính sách đối với dân công hỏa tuyến; hoàn thành việc giải quyết chế độ, chính sách đối với người tham gia kháng chiến các thời kỳ. Tập trung nghiên cứu, xây dựng, đề xuất ban hành và thực hiện tốt chế độ, chính sách đối với người Việt Nam có công định cư ở nước ngoài.

Bốn là, đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trong và ngoài nước. Theo đó, các cấp cần tiếp tục quán triệt, thực hiện hiệu quả Chỉ thị 24-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XI); Quyết định 1237/QĐ/TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo”; triển khai, hoàn thiện cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, mộ liệt sĩ và bản đồ tìm kiếm, quy tập. Trong thực hiện, phải phát huy sức mạnh tổng hợp các nguồn lực trong và ngoài nước, triển khai đồng bộ các giải pháp, đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở địa bàn trong nước; mở rộng và thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc tế, trao đổi, cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ.

Thiếu tướng Trần Quốc Dũng thay mặt Đoàn công tác của ngành Chính sách Quân đội báo công với Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu di tích lịch sử ATK xã Phú Đình, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên (tháng 01-2017)

Năm là, tiếp tục nghiên cứu, đề xuất kiện toàn tổ chức, biên chế, chức năng, nhiệm vụ của cơ quan chính sách và cán bộ chính sách đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Duy trì thực hiện nghiêm túc, nền nếp chế độ công tác ngành; đẩy mạnh cải cách hành chính; đầu tư xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện công tác chính sách; quản lý và khai thác sử dụng có hiệu quả Cổng Thông tin điện tử ngành Chính sách Quân đội. Tăng cường công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn về công tác chính sách; chú trọng bồi dưỡng kiến thức, truyền thụ kinh nghiệm, nâng cao nhận thức, năng lực, trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức, tinh thần trách nhiệm và phương pháp công tác cho đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác chính sách trong toàn quân.

Phát huy thành tích 70 năm xây dựng và trưởng thành, cán bộ, nhân viên, chiến sĩ ngành Chính sách Quân đội tiếp tục đoàn kết, khắc phục khó khăn, tận tuỵ, chủ động, sáng tạo trong công tác, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Thiếu tướng TRẦN QUỐC DŨNG, Cục trưởng Cục Chính sách

______________

1 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 7, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 483.