Sư đoàn Phòng không 361 (Quân chủng Phòng không - Không quân) được thành lập ngày 19/5/1965 - đúng 75 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Với niềm vinh dự và tự hào ấy, chỉ sau 37 ngày thành lập, Sư đoàn đã ra quân đánh thắng trận đầu, bắn rơi một máy bay RF-4C của đế quốc Mỹ khi chúng lần đầu xâm phạm vùng trời Thủ đô Hà Nội (25/6/1965). Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Sư­ đoàn đã cơ động, chiến đấu ở hơn 20 tỉnh, thành phố, đánh trên 1.800 trận, bắn rơi 591 máy bay (trong đó có 35 chiếc pháo đài bay B-52). Đặc biệt, trong Chiến dịch phòng không tháng 12 năm 1972, S­ư đoàn bắn rơi 29 máy bay (trong đó có 25 chiếc B-52), hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, góp phần cùng với quân và dân Thủ đô làm nên Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, buộc Mỹ phải ngồi vào bàn đàm phán, ký Hiệp định Paris chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, tạo bước ngoặt quyết định để quân và dân ta thực hiện trọn vẹn lời di huấn của Bác: “Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào”. Với những chiến công xuất sắc đó, Sư­ đoàn được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” cùng nhiều phần thưởng cao quý¹.

Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Sư đoàn được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Bộ Tư lệnh Quân chủng giao nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quản lý, bảo vệ vùng trời Thủ đô Hà Nội, Nhà máy thủy điện Hòa Bình, cùng các mục tiêu trọng yếu khác. Mặc dù còn nhiều khó khăn do địa bàn đóng quân rộng², vũ khí, trang bị kỹ thuật, khí tài đa chủng loại; tình hình khu vực diễn biến phức tạp, sự phát triển phương tiện đường không, nhất là phương tiện bay không người lái đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, quản lý vùng trời của Sư đoàn. Song, nhờ ý thức sâu sắc nhiệm vụ được giao, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn đã và đang phát huy truyền thống Anh hùng, nỗ lực khắc phục khó khăn, tập trung xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Cán bộ Sư đoàn truyền thụ kinh nghiệm huấn luyện chiến đấu cho cán bộ trẻ Trung đoàn 236, Sư đoàn 361

Trước hết, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân, nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, tích cực, chủ động, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, quy định, hướng dẫn của trên, bám sát nhiệm vụ của Quân đội, Quân chủng và Sư đoàn, các cơ quan, đơn vị tập trung giáo dục cho bộ đội nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tinh thần yêu nước, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, nhận thức đúng về đối tượng, đối tác, âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch cũng như các biện pháp đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Quá trình thực hiện, các cơ quan, đơn vị căn cứ vào điều kiện thực tiễn để có phương pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng ở các môi trường: thành phố, nông thôn, đồng bằng, trung du, miền núi, biên giới; chú trọng giáo dục truyền thống Quân đội, Quân chủng và Sư đoàn, thường xuyên tổ chức các buổi tham quan nhà truyền thống, mời các tướng lĩnh, anh hùng lực lượng vũ trang đã từng chiến đấu, công tác ở Sư đoàn về nói chuyện, truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm, v.v. Từ đó, xây dựng cho bộ đội niềm tin vào vũ khí, trang bị kỹ thuật, khí tài hiện có, nắm chắc kinh nghiệm, cách đánh của Bộ đội Phòng không, cũng như phương thức tác chiến đường không mới, để cán bộ, chiến sĩ phát huy truyền thống “Dám đánh, quyết đánh và quyết thắng” của Sư đoàn trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, thực hiện hiệu quả phong trào Thi đua Quyết thắng gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới; chú trọng phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến, gương “người tốt, việc tốt”, tập trung vào những đơn vị, cá nhân trực tiếp làm nhiệm vụ quan trọng, nơi khó khăn, gian khổ. Qua đó, tạo động lực để cán bộ, chiến sĩ nỗ lực khắc phục khó khăn, phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Để nâng cao chất lượng tổng hợp, góp phần bảo vệ vững chắc vùng trời và các mục tiêu được giao, Sư đoàn tập trung đột phá nâng cao chất lượng huấn luyện chiến đấu. Trên cơ sở nghị quyết lãnh đạo của Đảng ủy Sư đoàn, cấp ủy các cấp ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu, phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ đơn vị và tổ chức triển khai thực hiện bằng nhiều biện pháp đồng bộ, hiệu quả. Công tác chuẩn bị huấn luyện được Sư đoàn thực hiện chu đáo, chặt chẽ về mọi mặt, từ xây dựng kế hoạch, nội dung, chương trình, cơ sở vật chất, giáo án, tài liệu, thao trường, bãi tập cho đến tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, kíp chiến đấu và các thành phần tham gia huấn luyện, v.v. Do đặc điểm Sư đoàn quản lý và sử dụng nhiều loại vũ khí, khí tài, mỗi loại có các đối tượng huấn luyện riêng, nên ngay trong một đơn vị cũng đã có nhiều nội dung huấn luyện chuyên ngành khác nhau. Vì thế, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị tập trung xây dựng kế hoạch theo phân cấp cụ thể, tỉ mỉ cho từng thành phần, phương pháp huấn luyện phù hợp. Quán triệt phương châm “Cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm”, Sư đoàn coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu, sát với yêu cầu nhiệm vụ, thực tế chiến đấu, đối tượng tác chiến và vũ khí, trang bị hiện có; huấn luyện cho kíp chiến đấu làm chủ vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, cải tiến, nâng cao trình độ cá nhân, phân đội nhỏ, đội ngũ chiến thuật 1 xe, 1 máy, 1 pháo, 1 đài, v.v. Để phấn đấu đạt “Đơn vị huấn luyện giỏi”, các cơ quan, đơn vị trong Sư đoàn tăng cường bồi dưỡng, huấn luyện cán bộ, chú trọng công tác hội thi, hội thao, luyện tập, huấn luyện diễn tập bắn đạn thật; đồng thời, động viên tinh thần bộ đội vượt qua khó khăn, phấn đấu đạt chỉ tiêu huấn luyện đề ra.

Bên cạnh đó, Sư đoàn duy trì nghiêm nền nếp, chế độ trực sẵn sàng chiến đấu ở các cấp, thực hiện tốt “4 biết”³ trong quản lý vùng trời. Các cơ quan, đơn vị thường xuyên tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm các nghị quyết, mệnh lệnh, chỉ thị của cấp trên và cấp mình về nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, quản lý, bảo vệ vùng trời; chú trọng quản lý chặt chẽ các hoạt động bay, không để sai, sót, lọt, chậm, hoang báo mục tiêu; kiện toàn và duy trì nghiêm nền nếp hoạt động của các ban, tổ nghiên cứu tình hình địch từ Sư đoàn đến phân đội. Đồng thời, tổ chức hiệp đồng chặt chẽ với lực lượng phòng không của các quân khu, quân đoàn và các đơn vị đứng chân trên địa bàn, kịp thời thông báo, báo động, xử trí tốt tình huống trên không, không để bị động, bất ngờ.

Cùng với nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, Sư đoàn quán triệt sâu sắc yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật trong tình hình mới, duy trì nghiêm các chế độ, nền nếp và có nhiều biện pháp nâng cao chất lượng quản lý kỷ luật ở đơn vị. Trong điều kiện đóng quân phân tán ở nhiều địa bàn khác nhau, Sư đoàn chỉ đạo các đơn vị kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục với tăng cường các biện pháp kiểm tra việc chấp hành nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật; trong đó, tập trung vào các trạm, đài quan sát phòng không, đơn vị lẻ đóng quân ở vùng sâu, vùng xa, vùng cao. Tăng cường giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nâng cao nhận thức, ý thức tổ chức, kỷ luật, tự giác chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội và quy định của Đơn vị; nắm chắc tình hình địa bàn, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương và các đơn vị trên địa bàn đóng quân quản lý chặt chẽ tình hình tư tưởng, kỷ luật của bộ đội. Phát huy tính tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp; gắn trách nhiệm của người đứng đầu với chất lượng công tác xây dựng chính quy, rèn luyện kỷ luật trong cơ quan, đơn vị. Cùng với đó, các đơn vị tập trung huy động nguồn lực đầu tư, củng cố doanh trại, tạo cảnh quan, môi trường chính quy, xanh, sạch, đẹp, thân thiện làm cho bộ đội ngày càng yêu mến, thiết tha gắn bó, tâm huyết xây dựng đơn vị.

Ngoài ra, Sư đoàn thường xuyên bảo đảm tốt công tác kỹ thuật, hậu cần, góp phần thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ. Đối với công tác kỹ thuật, Sư đoàn xác định, đây là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, vì vũ khí, khí tài đã qua nhiều năm sử dụng xuống cấp, vật tư, linh kiện thay thế khan hiếm, các đơn vị đóng quân ở xa trung tâm chỉ huy, trong khi đó yêu cầu bảo đảm kỹ thuật ngày càng cao, thời gian ngắn. Trước tình hình đó, Đảng ủy, chỉ huy Sư đoàn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, nòng cốt là cơ quan kỹ thuật tích cực hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra, đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông”, duy trì nghiêm nền nếp, chế độ kỹ thuật. Đồng thời, thường xuyên bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, nhân viên chuyên môn kỹ thuật nâng cao trình độ, tay nghề, huấn luyện kiến thức mới, phát huy trí tuệ, năng lực tập thể khắc phục các sự cố, hỏng hóc của vũ khí, khí tài, bảo đảm hệ số sẵn sàng chiến đấu cao.

Trong công tác hậu cần, Sư đoàn chỉ đạo các cơ quan, đơn vị bảo đảm đầy đủ, kịp thời các mặt: quân nhu, quân y, doanh trại, nhất là xăng dầu và vận tải cho các nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất, ưu tiên nhiệm vụ huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu - quản lý vùng trời; tích cực tham gia phong trào thi đua “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”, quan tâm chăm sóc sức khỏe và cải thiện đời sống bộ đội thông qua các hoạt động tăng gia, chăn nuôi để cải thiện bữa ăn hằng ngày, nâng cao đời sống vật chất cho bộ đội. Đặc biệt, trước những diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Sư đoàn tiếp tục triển khai nhiều biện pháp phòng, chống dịch, bảo đảm sức khỏe cho bộ đội, thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, quản lý vùng trời, huấn luyện và các nhiệm vụ đột xuất khác.

Phát huy truyền thống 55 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn Phòng không Hà Nội tiếp tục nỗ lực phấn đấu, luôn giữ vững trận địa tư tưởng, quyết tâm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần cùng các lực lượng bảo vệ vững chắc bầu trời Thủ đô trong mọi tình huống.

Đại tá NGUYỄN VĂN ĐẤY, Sư đoàn trưởng
__________________         

1 - 01 Huân ch­ương Độc lập hạng Nhất, 10 Huân chương Quân công hạng Nhất, 07 Huân chư­ơng Quân công hạng Nhì, 18 Huân ch­ương Quân công hạng Ba; 08 lần đư­ợc đón Bác Hồ đến thăm; 19 đơn vị và 22 cá nhân thuộc Sư đoàn được tuyên dương danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân”, v.v.

2 - Trên địa bàn 13 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với 58 điểm đóng quân, địa hình gồm cả đô thị, nông thôn, đồng bằng, trung du, miền núi, biên giới.

3 - Gồm: 1. Biết kế hoạch dự báo bay; 2. Biết đã bay hay chưa bay; 3. Bay đến đâu, biết đến đó; 4. Biết hành động bay trên không.