Để nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật, giữ vững kỷ cương phép nước, giữ nghiêm kỷ luật, góp phần xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tiến lên hiện đại, ngành Điều tra hình sự Quân đội đã và đang tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai toàn diện các mặt công tác; trong đó, nâng cao chất lượng phòng, chống vi phạm, tội phạm hình sự liên quan đến Quân đội được xác định là nội dung then chốt, quyết định.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, của cấp ủy, chỉ huy các cấp, cán bộ, chiến sĩ ngành Điều tra hình sự Quân đội luôn trung thành vô hạn với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và Nhân dân; tận tụy trong công tác, sẵn sàng hy sinh, vượt qua gian khổ; đoàn kết sáng tạo, mưu trí, linh hoạt trong đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm; “thượng tôn pháp luật”, “phụng công thủ pháp, chí công vô tư”, tạo sức mạnh tổng hợp, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Nổi bật là, nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, chiến sĩ trong đấu tranh phòng, chống tội phạm ngày càng nâng lên. Ngành luôn nắm chắc tình hình vi phạm, tội phạm; kịp thời tham mưu giúp Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, cấp ủy, chỉ huy các cấp triển khai hiệu quả công tác phòng, chống vi phạm, tội phạm. Chủ động phát hiện, điều tra, xử lý kịp thời các vụ việc, vụ án¹ đúng quy định của pháp luật, không để xảy ra oan sai, sót lọt tội phạm. Thực hiện nghiêm các quy định về quản lý, giam giữ, phục vụ điều tra, truy tố, xét xử và quản lý thi hành án hình sự, thực hiện tốt công tác giám định kỹ thuật hình sự, bảo đảm khách quan, chính xác, kịp thời,... góp phần quan trọng giữ vững kỷ cương phép nước, tăng cường kỷ luật, nâng cao sức mạnh chiến đấu của Quân đội.

Cục Điều tra hình sự bảo vệ xuất sắc Đề tài “Nghiên cứu nâng cao hiệu quả hoạt động điều tra hình sự trong Quân đội nhân dân Việt Nam"

Mặc dù đạt nhiều kết quả quan trọng, song dưới tác động của nhiều nhân tố, dự báo thời gian tới, tình hình vi phạm, tội phạm liên quan đến Quân đội tiếp tục có những diễn biến phức tạp, xuất hiện nhiều loại tội phạm mới, nhất là tội phạm về ma túy, công nghệ cao, thiếu trách nhiệm trong quản lý gây hậu quả nghiêm trọng,… ảnh hưởng đến uy tín và hình ảnh của Quân đội. Tình hình đó đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao về công tác nghiệp vụ, đòi hỏi ngành Điều tra hình sự cần phát huy những kết quả đã đạt được, tăng cường đoàn kết, nâng cao chất lượng công tác phòng, chống vi phạm pháp luật, phạm tội liên quan đến Quân đội; trong đó, tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Một là, nâng cao năng lực, hiệu quả công tác quản lý hành vi vi phạm pháp luật hình sự, tham mưu đề xuất, xác minh điều tra, xử lý nghiêm vi phạm, tội phạm liên quan đến Quân đội. Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn, hạn chế vi phạm pháp luật, phạm tội, nhất là tội hình sự liên quan đến Quân đội; xử lý hiệu quả, đúng pháp luật các vụ việc, góp phần giữ nghiêm kỷ luật Quân đội, pháp luật Nhà nước. Theo đó, cơ quan điều tra hình sự các cấp cần thực hiện nghiêm chế độ trực ban hình sự, trực nghiệp vụ, luôn chủ động nắm chắc tình hình, đặc biệt là ở các đơn vị cơ sở để thu thập, thống kê, quản lý chặt chẽ tình hình vi phạm, tội phạm; nghiên cứu, phân tích, đánh giá đúng nguyên nhân, điều kiện phát sinh, dự báo chính xác tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm liên quan đến Quân đội, không để bị động trong xử lý tình huống. Kiên quyết khắc phục tình trạng giấu giếm vụ việc, báo cáo chậm, báo cáo không đúng bản chất vụ việc hoặc không giải quyết được mới báo cáo, gây khó khăn cho công tác quản lý, điều tra, xử lý. Trên cơ sở đó, kịp thời tham mưu cho cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị những biện pháp phòng ngừa hiệu quả; hạn chế, giảm đến mức thấp nhất số vụ vi phạm pháp luật và tội phạm liên quan đến Quân đội.

Đối với công tác xác minh điều tra, xử lý vi phạm, tội phạm liên quan đến Quân đội, cơ quan điều tra hình sự các cấp cần tiếp tục phối hợp tốt với các cơ quan chức năng trong và ngoài Quân đội, nhất là Viện kiểm sát cùng cấp để giải quyết tốt tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố và điều tra, giải quyết vụ án hình sự. Tập trung nâng cao hiệu quả công tác giám định kỹ thuật hình sự, điều tra, xác minh các vụ án, vụ việc, bảo đảm chính xác, khách quan, kịp thời; qua đó, góp phần nâng cao uy tín, chất lượng công tác giám định kỹ thuật hình sự đối với các cơ quan tố tụng trong và ngoài Quân đội. Các vụ án kết thúc điều tra, đề nghị truy tố phải thực hiện chặt chẽ, đúng người, đúng tội, không để sót, lọt tội phạm và hạn chế việc trả hồ sơ để điều tra bổ sung, điều tra lại. Nâng cao chất lượng chấp hành pháp luật trong hoạt động điều tra, xử lý tội phạm, bảo đảm thực hiện nghiêm túc, không để xảy ra bức cung, nhục hình, oan sai hoặc cán bộ vi phạm đạo đức nghề nghiệp, v.v.

Tiếp nhận hồ sơ vụ việc do Cơ quan Cảnh sát điều tra hình sự Bộ Công an bàn giao

Hai là, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, điều tra viên, đáp ứng yêu cầu hoạt động tố tụng. Hoạt động của điều tra viên là hoạt động mở đầu của quá trình tố tụng, đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án, kết quả điều tra là cơ sở quan trọng nhất cho việc giải quyết vụ án trong những giai đoạn tố tụng còn lại. Vì thế, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, xây dựng đội ngũ cán bộ, điều tra viên có năng lực toàn diện, nắm vững pháp luật, tinh thông nghiệp vụ, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực tổ chức, thực hành công tác chuyên môn, nghiệp vụ vững chắc. Trước hết, tập trung nâng cao đạo đức nghề nghiệp, mỗi cán bộ điều tra phải thực sự là những người có “tâm trong”, “trí sáng”, “đứng vững” trước những thủ đoạn mua chuộc, dụ dỗ, đe dọa về vật chất và tinh thần của tội phạm, kể cả những tội phạm “có thế lực, địa vị trong xã hội”. Trong thực hiện nhiệm vụ, cán bộ, điều tra viên phải luôn thượng tôn pháp luật, tôn trọng đạo lý, thương yêu nhân dân, thương yêu đồng chí, đồng đội, tôn trọng và bảo vệ danh dự, nhân phẩm, lợi ích chính đáng của công dân và quân nhân; không vụ lợi cá nhân, không bảo thủ, dám chịu trách nhiệm về những quyết định của mình; kiên quyết tiến công, tiến công liên tục, không khoan nhượng đối với các loại hình tội phạm, v.v.

Để xây dựng đội ngũ điều tra viên “đủ đức, đủ tài”, cấp ủy, chỉ huy các cấp cần chú trọng giáo dục, rèn luyện để cán bộ, điều tra viên có kiến thức toàn diện về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, khoa học công nghệ, ngoại ngữ,… am hiểu pháp luật; có năng lực nghiên cứu khoa học, tham mưu, đề xuất các định hướng lớn trong hoàn thiện chính sách pháp luật, trong tổ chức và tiến hành hoạt động điều tra. Quan tâm hơn nữa công tác đào tạo, đào tạo lại, phối hợp đào tạo và bồi dưỡng cán bộ có chức danh tư pháp; tập trung nâng cao chất lượng các kỳ thi tuyển điều tra viên trong Quân đội; rà soát, tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ điều tra đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Tổ chức tốt Hội thi Thủ trưởng Cơ quan Điều tra hình sự khu vực giỏi, trên cơ sở đó, nâng cao năng lực, quản lý, chỉ huy, điều hành, tiến tới Hội thi Thủ trưởng Cơ quan Điều tra hình sự quân khu và tương đương đạt kết quả tốt. Bên cạnh đó, chú trọng tạo nguồn cán bộ giám định viên kế cận đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ; trong đó, chú trọng đào tạo cán bộ giám định ở các chuyên ngành giám định được phê duyệt mở rộng: giám định âm thanh, giám định cháy nổ, giám định kỹ thuật số và điện tử,…đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong giai đoạn mới.

Ba là, đẩy mạnh công tác kiểm tra nghiệp vụ, sơ kết, tổng kết, tập huấn nghiệp vụ, chuyên môn. Để nâng cao hơn nữa chất lượng phòng, chống vi phạm, tội phạm liên quan đến Quân đội, Cục và cơ quan điều tra hình sự các cấp tăng cường hướng dẫn, chỉ đạo và thẩm định văn bản tố tụng đối với cơ quan điều tra hình sự cấp dưới; theo dõi, đôn đốc, nắm chắc kết quả phát hiện, thống kê tình hình vi phạm, tội phạm, diễn biến, tiến độ, kết quả giải quyết nguồn tin và điều tra tội phạm; kết quả áp dụng biện pháp ngăn chặn, truy nã tội phạm; nâng cao chất lượng công tác kiểm tra nghiệp vụ bảo đảm thực chất, hiệu quả. Qua đó, kịp thời phát hiện những sai sót, hạn chế của cơ quan điều tra hình sự cấp dưới để kịp thời chấn chỉnh, rút kinh nghiệm trong toàn Ngành; kết hợp giữa kiểm tra theo kế hoạch, giai đoạn, kiểm tra đột xuất và kiểm tra theo chuyên đề, từng mặt công tác cụ thể, v.v.

Cùng với tập trung làm tốt công tác kiểm tra nghiệp vụ, Cục và các cơ quan, đơn vị cần chú trọng làm tốt công tác sơ kết, tổng kết; thông qua đó, các cơ quan, đơn vị trong toàn Ngành đánh giá nguyên nhân ưu điểm, khuyết điểm, kịp thời rút ra bài học kinh nghiệm và phương hướng khắc phục trong thời gian tới. Bên cạnh đó, thường xuyên làm tốt công tác tập huấn, nâng cao trình độ, kinh nghiệm, khả năng nghiên cứu, áp dụng các quy định của pháp luật trong việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, kiến nghị khởi tố và điều tra, xử lý tội phạm,… của đội ngũ thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra, điều tra viên và cán bộ điều tra cơ quan điều tra hình sự các cấp và cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra. Trong đó, cần tập trung nâng cao kỹ năng của điều tra viên tham dự phiên tòa, kinh nghiệm trong một số hoạt động điều tra; một số nội dung trong các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành có liên quan trực tiếp tới công tác phòng, chống vi phạm, tội phạm hình sự, v.v.

Bốn là, chú trọng đầu tư, khai thác hiệu quả cơ sở vật chất, trang bị kỹ thuật, phương tiện, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm. Trong bối cảnh tình hình tội phạm ngày càng phức tạp, với những phương thức, thủ đoạn phạm tội tinh vi, xảo quyệt, manh động, nguy hiểm, nhất là tội phạm sử dụng công nghệ cao để che dấu hành vi phạm tội, đòi hỏi toàn Ngành phải chú trọng đầu tư, hiện đại hóa, khai thác hiệu quả cơ sở vật chất, trang bị kỹ thuật, phương tiện đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm trong giai đoạn mới. Trên cơ sở trang thiết bị, phương tiện hiện có, tập trung bảo đảm phương tiện, trang bị để các phòng nghiệp vụ của Cục thực hiện tốt chức năng hướng dẫn nghiệp vụ đối với các cơ quan điều tra hình sự cấp dưới. Nâng cấp các trang thiết bị điện tử, phần mềm ứng dụng đã được đầu tư theo sự phát triển của công nghệ. Chú trọng nâng cao chất lượng trang bị, phương tiện nghiệp vụ; kịp thời trang bị các phương tiện ứng dụng trí tuệ nhân tạo có khả năng hỗ trợ, phục vụ công tác giám định; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng trụ sở làm việc và trang thiết bị của Cơ quan Giám định kỹ thuật hình sự Bộ Quốc phòng, bảo đảm đồng bộ, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm thực hiện chính xác, kịp thời, hiệu quả công tác chuyên môn, nghiệp vụ; triển khai xây dựng khung kiến trúc Chính phủ điện tử Bộ Quốc phòng 2.0 và nâng cao chất lượng công tác chuyển đổi số trong ngành Điều tra hình sự Quân đội theo kế hoạch của Bộ Quốc phòng.

Thiếu tướng NGUYỄN THANH HUY, Cục trưởng Cục Điều tra hình sự
_________________       

1 - Năm 2023, toàn Ngành thụ lý tổng số 650 nguồn tin/885 đối tượng (đạt tỷ lệ 100%); trong đó, đã giải quyết xong 580 nguồn tin/778 đối tượng (đạt tỷ lệ 89,2%); thụ lý điều tra 343 vụ án hình sự/707 bị can, trong đó giải quyết xong 265 vụ án/521 bị can, đạt tỷ lệ 60% vụ án và 73,6% số bị can, v.v.