Đấu tranh phòng, chống tội phạm bảo vệ chủ quyền, an ninh trật tự trên biển là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của Bộ đội Biên phòng. Hiện nay, tình hình tội phạm trên biển diễn biến phức tạp. Để phòng, chống tội phạm trên biển, Bộ đội Biên phòng phải triển khai nhiều biện pháp công tác; trong đó, phối hợp có hiệu quả với các lực lượng là nội dung rất quan trọng.

Bộ đội Biên phòng Đồn 412 kiểm tra an ninh vùng biển huyện Ninh Hải. (Nguồn: baoninhthuan.com.vn)

Hiện nay và trong thời gian tới, nước ta tiếp tục hội nhập ngày càng sâu, rộng vào khu vực và toàn cầu. Bên cạnh mặt thuận lợi là cơ bản, chúng ta phải đối phó với những thách thức mới, đan xen; trong đó, tình hình an ninh trật tự trên các vùng biển, nhất là các loại tội phạm: xâm phạm an ninh quốc gia, ma túy, buôn lậu - gian lận thương mại, mua bán, tàng trữ, vận chuyển vũ khí, vật liệu nổ trái pháp luật,… sẽ diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ gây mất ổn định, khó lường. Trong khi đó, BĐBP và các lực lượng làm nhiệm vụ phòng, chống tội phạm trên biển còn mỏng, yếu; địa bàn hoạt động rộng, phức tạp; trang bị, phương tiện còn lạc hậu, thiếu đồng bộ; năng lực, trình độ pháp luật chưa đồng đều, khả năng phối hợp trên biển còn hạn chế… Vì vậy, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa BĐBP và các lực lượng trong phòng, chống tội phạm đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền, an ninh trật tự trên các vùng biển là vấn đề quan trọng, cấp thiết, cần được triển khai thực hiện một cách đồng bộ, hiệu quả; trong đó, tập trung vào những nội dung cơ bản sau.

Trước hết, tập trung nâng cao nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ BĐBP, từng lực lượng và toàn dân về vai trò của việc phối hợp phòng, chống tội phạm trên biển. Đây là vấn đề quan trọng nhất quyết định tới chất lượng, hiệu quả của hoạt động phối hợp, nhất là trong điều kiện hiện nay, hoạt động phối hợp phòng, chống tội phạm trên biển diễn ra rất khẩn trương, phức tạp, nguy hiểm, thậm chí hy sinh cả tính mạng. Để thực hiện tốt yêu cầu trên, cấp ủy, chỉ huy các cấp của BĐBP và của các lực lượng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ nắm vững các chỉ thị, nghị định và quy chế phối hợp của Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan; trọng tâm là Quyết định số 133/2002/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phối hợp giữa các lực lượng đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy ở địa bàn biên giới, cửa khẩu và trên biển; các quy chế, hiệp đồng giữa BĐBP và từng lực lượng trong phòng, chống tội phạm trên biển… Thông qua đó, làm cho mọi người nhận thức rõ tính chất cam go, phức tạp và sự cần thiết phải phối hợp giữa các lực lượng trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này; nâng cao quyết tâm, trách nhiệm của BĐBP và từng lực lượng trong hoạt động phối hợp cả ở nội địa, ven bờ và trên biển. Việc tuyên truyền, giáo dục cũng cần làm cho cán bộ, chiến sĩ từng lực lượng hiểu rõ: công tác phối hợp không những không ảnh hưởng tới chức năng, nhiệm vụ riêng của từng lực lượng mà còn tập trung được lãnh đạo, chỉ huy, lực lượng, phương tiện cho các nhiệm vụ, nhất là nhiệm vụ và chuyên án trọng điểm, bảo đảm cho hoàn thành nhiệm vụ của từng lực lượng và bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh trên vùng biển của Tổ quốc. Các cấp ủy đảng của BĐBP và của các lực lượng liên quan cần xây dựng nghị quyết chuyên đề, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các lực lượng; coi đó là nhiệm vụ chính trị của từng lực lượng, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp, hoàn thành trọng trách mà Đảng, Nhà nước, Quân đội giao cho. Bên cạnh đó, BĐBP, các lực lượng chức năng và địa phương ven biển cần làm tốt công tác tuyên truyền cho nhân dân, nhất là ngư dân nắm vững những kiến thức về biển (vùng nội thủy, lãnh hải, đặc quyền kinh tế, thềm lục địa, khu vực biên giới biển và các quy định liên quan đến biển Việt Nam); trên cơ sở đó, tích cực phòng ngừa, tố giác và tham gia các hoạt động phối hợp phòng, chống tội phạm, tạo thành thế trận biên phòng toàn dân gắn với thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân trên biển ngày càng vững chắc.

Hai là, đẩy mạnh phối hợp toàn diện giữa các lực lượng, trước hết là trong nắm tình hình và triển khai công tác nghiệp vụ cơ bản, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm trên biển trong tình hình mới. Thực tiễn cho thấy, hoạt động của các loại tội phạm trên biển rất phức tạp, thường có sự tổ chức, móc nối, chỉ đạo tinh vi từ nội địa ra hoặc từ nước ngoài vào, mà những biểu hiện của nó ở trên biển chỉ là “phần ngọn”. Vì vậy, để triệt phá các tổ chức, đường dây hoạt động phạm pháp “từ gốc”, phải tăng cường phối hợp giữa BĐBP với các lực lượng chặt chẽ, toàn diện; trong đó, phối hợp trong triển khai nắm tình hình và công tác nghiệp vụ cơ bản là khâu rất quan trọng. Trên cơ sở các nghị định, quyết định của Chính phủ và các quy chế phối hợp giữa BĐBP và các lực lượng trong đấu tranh phòng, chống tội phạm trên biển, cần tập trung triển khai làm tốt công tác phối hợp nắm tình hình, quản lý địa bàn, đối tượng, nhất là trên các địa bàn trọng yếu về an ninh trật tự. Theo đó, các lực lượng tăng cường phối hợp trong hoạt động trinh sát, tuần tra, kiểm soát (ở khu vực biên giới biển, các cảng biển, cửa sông, lạch và những nơi nhạy cảm về an ninh trật tự); kết hợp với xây dựng, củng cố lực lượng trinh sát kỹ thuật, mạng lưới mật, được bố trí khép kín để nắm tình hình, chủ động phát hiện sớm ý đồ, thủ đoạn của lực lượng tàu, thuyền nước ngoài; các manh mối đường dây, ổ nhóm tội phạm, từ đó có chủ trương, biện pháp phòng ngừa và đấu tranh ngăn chặn kịp thời, hiệu quả.

Bên cạnh đó, các lực lượng tăng cường phối hợp triển khai công tác nghiệp vụ cơ bản, nhất là trong trao đổi thông tin, điều tra tội phạm và các biện pháp nghiệp vụ khác. Trong đó, công tác điều tra tội phạm là vấn đề then chốt nhất, cần được phối hợp giữa các lực lượng ngay từ đầu, bảo đảm sự hỗ trợ lẫn nhau liên tục trong suốt quá trình điều tra, phục vụ có hiệu quả cho yêu cầu mở rộng các chuyên án, đấu tranh, bóc gỡ triệt để các đường dây, tổ chức, băng nhóm tội phạm, không để lọt đối tượng. Hiện nay, trước sự gia tăng và diễn biến phức tạp của các loại tội phạm: hình sự, ma túy, buôn lậu – gian lận thương mại trên biển,... càng cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận, lực lượng trong điều tra thực hiện chuyên án. Việc chuyển giao hồ sơ giữa cơ quan điều tra và cơ quan được giao tiến hành điều tra một số mặt cụ thể phải theo đúng quy định của pháp luật, nhằm phát huy năng lực, sở trường của từng cơ quan trong điều tra, thu thập chứng cứ, kiên quyết đấu tranh xử lý các đối tượng chính, đối tượng liên quan, nhất là các đối tượng đứng đằng sau vụ án và các vụ việc khác.

Cùng với đó, BĐBP chủ động phối hợp với các lực lượng xác lập các chuyên án, kế hoạch nghiệp vụ phù hợp với từng đối tượng; kết hợp đấu tranh thường xuyên với tổ chức các đợt cao điểm phòng, chống tội phạm ở các địa bàn trọng điểm, kiên quyết không để hình thành các tụ điểm phức tạp về an ninh trật tự trên biển.

Ba là, tiếp tục bổ sung, hoàn thiện quy chế phối hợp giữa các lực lượng trong đấu tranh phòng, chống tội phạm trên biển. Trong những năm qua, trên cơ sở các chỉ thị, nghị định của Chính phủ về phối hợp giữa các lực lượng trong đấu tranh phòng, chống tội phạm trên biển, Bộ Tư lệnh BĐBP đã chủ động xây dựng, ký kết các quy chế, kế hoạch phối hợp đấu tranh phòng, chống tội phạm trên biển với các lực lượng liên quan, bước đầu phát huy hiệu quả năng lực, sở trường của từng lực lượng trong bảo vệ chủ quyền, an ninh trật tự trên các vùng biển. Tuy nhiên, trước xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng, một số nội dung trong các quy chế hiện hành không còn phù hợp với thực tiễn; thậm chí, một số quy định của pháp luật về nhiệm vụ, quyền hạn của các lực lượng còn chồng chéo, bất cập. Đây là một trong những nguyên nhân làm hạn chế hiệu quả hoạt động phối hợp giữa BĐBP và các lực lượng. Để khắc phục tình trạng này, các bộ, ngành chức năng cần tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan; trên cơ sở đó, xây dựng, bổ sung, hoàn thiện các quy chế cũng như hệ thống các biện pháp phối hợp đấu tranh phòng, chống tội phạm trên biển phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng lực lượng, trên từng địa bàn, tạo sự thống nhất, đồng bộ trong các hoạt động phối hợp. Về lâu dài, cùng với Luật biển Việt Nam, đề nghị Chính phủ sớm nghiên cứu, ban hành quy chế phối hợp thống nhất, đồng bộ giữa các lực lượng và địa phương trong đấu tranh phòng, chống tội phạm trên các vùng biển, tạo cơ sở pháp lý để các cấp, các ngành, các lực lượng và địa phương triển khai thực hiện. Trong nội dung của quy chế, cần phân định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm của lực lượng chủ trì, lực lượng phối hợp cũng như phạm vi, quyền hạn, trách nhiệm của mỗi lực lượng trên từng vùng biển. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng cơ chế phối hợp trong bảo đảm vật chất, trang bị, phương tiện cho các lực lượng chức năng, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trên các vùng biển trong mọi tình huống. Mặt khác, cần coi trọng việc hợp tác với các nước có chung vùng biển với nước ta, xúc tiến xây dựng các hiệp ước, hiệp định phối hợp, nhất là trong đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, nhằm xây dựng khu vực biên giới biển hòa bình, hữu nghị, hợp tác, cùng phát triển.

Thiếu tướng, TS. NGUYỄN SINH XÔ

Cục trưởng Cục PCTP ma túy - Bộ Tư lệnh BĐBP

1 - Ban Tư tưởng – Văn hóa Trung ương – Các nghị quyết BCHTƯ Đảng khóa X, H. 2007, tr. 94.