Công tác tư tưởng - văn hóa trong Quân đội là một bộ phận cơ bản cấu thành công tác tư tưởng - văn hóa của Đảng; một mặt quan trọng của công tác đảng, công tác chính trị. Thực hiện tốt công tác này sẽ góp phần giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng, làm cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của Quân đội ta.

Những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng; được sự quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương, các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và cấp ủy, chính quyền các địa phương; nắm chắc diễn biến tình hình thế giới, khu vực, thực tiễn đất nước, Quân đội và nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chức năng các cấp trong toàn quân đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai toàn diện với nhiều chủ trương, biện pháp đúng đắn, sáng tạo, không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả các mặt công tác tư tưởng - văn hóa trong Quân đội.

Công tác giáo dục chính trị thường xuyên được đổi mới, nâng cao tính lý luận, tính thực tiễn, tính thuyết phục, phù hợp với từng đối tượng, gắn với công tác quản lý, rèn luyện kỷ luật, xây dựng phẩm chất đạo đức, lối sống, phương pháp, tác phong công tác, giáo dục nhiệm vụ, giáo dục truyền thống. Nhờ đó, bộ đội luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vững tin vào thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; có ý thức trách nhiệm cao, chủ động, sáng tạo, đoàn kết tốt, kỷ luật nghiêm, thống nhất ý chí và hành động, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Đồng thời, có thái độ kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; xây dựng môi trường văn hóa quân sự tốt đẹp, phong phú, lành mạnh. Công tác tư tưởng - văn hóa trong Quân đội đã góp phần trực tiếp tuyên truyền những sự kiện chính trị trọng đại của Đảng, dân tộc và Quân đội, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với các thế hệ cha ông đã cống hiến, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc; tiếp tục củng cố niềm tin, lòng tự hào, tự tôn dân tộc cho cán bộ, chiến sĩ; nêu cao ý thức trách nhiệm, phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”. Việc thông tin, định hướng tư tưởng được tiến hành thường xuyên, có nền nếp, không chỉ làm tốt trong Quân đội mà còn kịp thời thông tin đến cán bộ hưu trí, học sinh, sinh viên. Bản tin nội bộ được mở rộng đến cán bộ cao cấp đã nghỉ hưu; chế độ thông báo chính trị, thông tin thời sự, Ngày Chính trị và văn hóa tinh thần, gặp gỡ thông báo tình hình cho cán bộ hưu trí,… được duy trì đều đặn.

Với nhiều chủ trương, giải pháp sát, đúng, hình thức tổ chức đa dạng, phù hợp, Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” ngày càng đi vào chiều sâu, có hiệu quả thiết thực, trở thành động lực thôi thúc cán bộ, chiến sĩ phấn đấu, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống, tính tổ chức, kỷ luật, gắn bó mật thiết với nhân dân, đẩy mạnh tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Sơ kết 3 năm thực hiện Cuộc vận động (2014 - 2017), Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã tuyên dương, khen thưởng 127 cá nhân tiêu biểu; hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ, nhân viên được tuyên dương, khen thưởng ở các cấp. Công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực văn hóa, thông tin và thực hiện Cuộc vận động xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, phong phú, lành mạnh có bước tiến vững chắc, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Công tác đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa luôn được cấp ủy, chỉ huy các cấp trong toàn quân xác định là một nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, được lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện chặt chẽ, hiệu quả. Đến nay, 100% đầu mối đơn vị trong toàn quân đều tổ chức lực lượng chuyên trách đấu tranh, với hàng nghìn bloger; đã động viên, phát huy vai trò của các nhà khoa học, lực lượng chức năng; báo chí Quân đội có các chuyên trang, chuyên mục chống “diễn biến hòa bình”, thu hút sự quan tâm theo dõi, ủng hộ của đông đảo cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, v.v.

Đạt được kết quả trên, trước hết là do cấp uỷ, chỉ huy các cấp, nhất là bí thư cấp ủy và chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy nhận thức đúng về nội dung, vị trí, tầm quan trọng của công tác tư tưởng - văn hóa, đề cao trách nhiệm, thường xuyên sâu sát, quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và có giải pháp thích hợp giải quyết tốt những vấn đề mới, khó. Quá trình tổ chức thực hiện, nắm vững đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của cấp trên, nguyên tắc, phương pháp tiến hành; luôn chủ động, sáng tạo, bám sát thực tiễn, đổi mới nội dung, hình thức cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ và đối tượng. Đồng thời, xác định đúng mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm, tập trung giải quyết những vấn đề quan trọng, cấp bách, được cán bộ, đảng viên, quần chúng quan tâm. Chú trọng phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng, phương tiện, sức sáng tạo của cán bộ, chiến sĩ trong công tác tư tưởng - văn hóa; đi trước đón đầu trong dự báo tình hình, định hướng kịp thời, tạo sự thống nhất tư tưởng và hành động, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Thực hiện tốt phương châm: cán bộ cấp trên làm tư tưởng cho cấp dưới, đảng viên làm tư tưởng cho quần chúng, chiến sĩ làm tư tưởng cho nhau, làm tốt từ trong cấp ủy ra toàn đảng bộ, cán bộ, đảng viên gương mẫu để quần chúng noi theo. Cùng với đó, cấp ủy, chỉ huy các cấp luôn nắm chắc và phát huy tốt vai trò của công tác văn hóa, văn nghệ, thông tin tuyên truyền, báo chí và hoạt động báo cáo viên, đấu tranh tư tưởng - văn hóa trên không gian mạng; thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng - văn hóa có số lượng, chất lượng cao, v.v.

Thiếu tướng Hồ Bá Vinh phát biểu tại Hội nghị sơ kết công tác tuyên huấn 6 tháng đầu năm 2017. (Ảnh: TTXVN)

Thời gian tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức, khó lường, nhất là tranh chấp chủ quyền biển, đảo, biên giới, các thách thức an ninh truyền thống, phi truyền thống. Xu thế quốc tế hóa và hội nhập, sự bùng nổ thông tin diễn biến phức tạp, đặt ra yêu cầu mới đối với công tác tư tưởng - văn hóa trong Quân đội. Ở trong nước, bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, vẫn còn nhiều yếu tố tác động, chi phối đến sự phát triển, như: biến đổi khí hậu, thiên tai, ô nhiễm môi trường; tình hình kinh tế - xã hội, đời sống của một bộ phận nhân dân và cán bộ, chiến sĩ còn khó khăn; tiêu cực xã hội diễn biến phức tạp, v.v. Tình trạng một bộ phận cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức; quan liêu, cửa quyền, tham ô, tham nhũng, lãng phí,… chưa được đẩy lùi. Các thế lực thù địch, phản động gia tăng hoạt động “diễn biến hoà bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”, “phi chính trị hoá” Quân đội; sự xâm nhập của lối sống thực dụng, phản văn hóa và những tác động tiêu cực của mặt trái kinh tế thị trường tạo ra sự hoài nghi, giao động, “thật giả khó phân”, “trắng đen lẫn lộn”,… trong môi trường xã hội và Quân đội. Để khắc phục sự tác động đó, nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng - văn hóa trong Quân đội, cần tập trung làm tốt một số vấn đề sau:

Một là, quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng, bám sát tình hình thực tiễn đất nước, Quân đội. Theo đó, công tác tư tưởng - văn hóa phải quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối chính trị, quân sự của Đảng, nhất là Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Đại hội X Đảng bộ Quân đội, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về công tác tư tưởng, văn hóa. Tập trung nghiên cứu, làm rõ những vấn đề mới đang đặt ra đối với công tác tư tưởng - văn hóa trước tác động phức tạp của tình hình thế giới, khu vực; những thuận lợi, khó khăn, thách thức trong sự nghiệp xây dựng Quân đội, bảo vệ Tổ quốc. Trên cơ sở đó, dự báo chính xác diễn biến tình hình; tích cực, chủ động, nhạy bén, xác định chủ trương, giải pháp đúng đắn, sáng tạo, phát hiện và giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề thực tiễn đặt ra, đảm bảo cho công tác tư tưởng - văn hóa luôn thể hiện rõ vai trò tiên phong, đi đầu trong mọi hoạt động.

Hai là, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng, dư luận trong cán bộ, chiến sĩ và nhân dân. Công tác giáo dục chính trị phải được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của các cấp ủy Đảng, cán bộ chủ trì các cấp và được tiến hành bằng những nội dung, biện pháp phù hợp. Qua đó, trang bị cho bộ đội những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; tình hình, nhiệm vụ của cách mạng, Quân đội và đơn vị. Đồng thời, chú trọng làm rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn mới của các thế lực thù địch, giúp bộ đội nhận thức đúng về đối tượng, đối tác của cách mạng, đối tượng tác chiến của Quân đội ta, thấy rõ những thời cơ, thuận lợi, khó khăn, thách thức của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Qua đó, nâng cao tinh thần cảnh giác, ý thức trách nhiệm, sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng trong mọi tình huống. Cùng với đó, các cấp cần tiếp tục coi trọng giáo dục chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa; giáo dục lịch sử, truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc, truyền thống cách mạng vẻ vang của Đảng, Quân đội, đơn vị và địa phương; các chuẩn mực về phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống có văn hóa của “Bộ đội Cụ Hồ”; những kiến thức cần thiết về kinh tế, văn hóa, xã hội, nhất là về kỹ năng sống, văn hóa ứng xử, giao tiếp. Toàn quân tích cực thực hiện Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”, gắn giáo dục chính trị với thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, rèn luyện kỷ luật, xây dựng chính quy, hoạt động văn hóa, văn nghệ và các thiết chế văn hóa, dân chủ trong Quân đội.

Ba là, tăng cường công tác tư tưởng trong quản lý bộ đội, làm tốt các khâu nắm, dự báo, phân tích, đánh giá và giải quyết tư tưởng bộ đội từ cơ sở. Cấp ủy, chỉ huy các cấp trong toàn quân cần tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt nội dung, quy trình, các bước của công tác quản lý tư tưởng ở đơn vị cơ sở; nắm chắc tình hình, diễn biến tư tưởng của bộ đội; phân tích, đánh giá, giải quyết kịp thời, hiệu quả những vấn đề nảy sinh, giữ vững ổn định, vững vàng về tư tưởng, sự thống nhất, đồng thuận cao trong đơn vị. Thực hiện có nền nếp, chế độ nắm tình hình tư tưởng bộ đội thông qua báo cáo, giao ban, phản ánh của từng cấp; kết hợp chặt chẽ giữa quản lý tư tưởng với quản lý bộ đội theo điều lệnh, “xây” đi đôi với “chống”, lấy “xây” là chính. Duy trì nghiêm chế độ học tập, sinh hoạt, công tác, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội. Thực hiện tốt Quy chế Dân chủ ở cơ sở, Ngày Chính trị và văn hóa tinh thần, sinh hoạt tư tưởng, tọa đàm, đối thoại dân chủ để nắm tình hình, kịp thời định hướng tư tưởng, dư luận trong cán bộ, chiến sĩ và trực tiếp giải quyết những vướng mắc, nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của bộ đội.

Bốn là, chăm lo xây dựng môi trường văn hóa quân sự, giáo dục đạo đức, lối sống cho bộ đội. Tiếp tục đẩy mạnh Cuộc vận động “Xây dựng môi trường văn hóa tốt đẹp, lành mạnh, phong phú trong Quân đội” gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Thường xuyên chăm lo đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của quân nhân, viên chức, lao động quốc phòng; đẩy mạnh tăng gia, sản xuất, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội. Đưa việc học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII), Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương đi vào chiều sâu, thiết thực, cụ thể, sát với từng đối tượng. Thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước nhằm bảo đảm đúng định hướng chính trị, phát huy hiệu lực, hiệu quả lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, thông tin, tuyên truyền, báo chí, xuất bản trong Quân đội.

Năm là, đẩy mạnh đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa, phản bác những quan điểm, luận điệu sai trái, thù địch; chủ động, tích cực phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ. Cấp ủy, chỉ huy các cấp cần phát huy vai trò tích cực, chủ động, sáng tạo của ban chỉ đạo, bộ phận chuyên sâu, tổ thư ký, cơ quan giúp việc, các cơ quan báo chí, xuất bản, học viện, nhà trường, cán bộ nghiên cứu khoa học, phóng viên, biên tập viên và “Lực lượng 47” trong đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa. Kịp thời phát hiện, ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ, lấy chủ động phòng ngừa, tự bảo vệ là chính; làm tốt công tác quản lý chính trị nội bộ, giải quyết triệt để các vấn đề nảy sinh, không để kẻ xấu lợi dụng kích động, phá hoại. Các cơ quan, đơn vị phải thực sự coi công tác tư tưởng - văn hóa là trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy, cơ quan chính trị; với sự tham gia tích cực của mọi cán bộ, đảng viên, nòng cốt là đội ngũ chính ủy, chính trị viên, cán bộ chính trị; nêu cao trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng, thường xuyên bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực lãnh đạo, quản lý, tiến hành công tác tư tưởng - văn hóa cho đội ngũ cán bộ. Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ ngành, đoàn thể Trung ương, với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương và lực lượng Công an nhân dân để thực hiện có hiệu quả công tác này, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thiếu tướng HỒ BÁ VINH, Phó Cục trưởng Cục Tuyên huấn