Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc vừa là mục tiêu, vừa là quan điểm xuyên suốt của Đảng, Nhà nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đây cũng là một trong những quan điểm cơ bản trong Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia, cần được nghiên cứu, quán triệt, làm cơ sở để triển khai thực hiện.

Ngày 28-9-2018, Bộ Chính trị (khóa XII) đã ban hành Nghị quyết 33-CT/TW về việc tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia (sau đây gọi tắt là Chiến lược). Đây là một chiến lược chuyên ngành nằm trong hệ thống chiến lược bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chiến lược ra đời đã đề cập nhiều nội dung quan trọng, trong đó nội hàm tư tưởng đã thể hiện rõ sự thấu suốt quan điểm, đường lối quốc phòng, an ninh, đối ngoại và các chiến lược quân sự, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của Đảng ta trong tình hình mới.

Với tư duy nhạy bén, tầm nhìn chiến lược, trên cơ sở nhận định, đánh giá, dự báo chính xác tình hình thế giới, khu vực và trong nước, Chiến lược đã xác định được một hệ thống các quan điểm chỉ đạo, nhằm bảo vệ vững chắc chủ quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm đối với biên giới trên đất liền, biển, đảo của Tổ quốc. Trong đó, tiếp tục khẳng định quan điểm: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc ở khu vực biên giới…”. Quan điểm này, có vị trí, vai trò rất quan trọng, nhưng không phải bây giờ mới có, mà đã được đúc kết từ thực tiễn lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước của dân tộc và được đề cập trong các nghị quyết đại hội của Đảng, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Chiến lược quân sự, quốc phòng, an ninh. Với việc đề xuất quan điểm này trong Chiến lược, một lần nữa Đảng ta tiếp tục tỏ rõ thái độ chính trị rõ ràng, dứt khoát, đó là kiên định mục tiêu, nguyên tắc chiến lược; linh hoạt mềm dẻo về sách lược; kiên trì giải quyết tranh chấp, mâu thuẫn bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế; tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi của nhân dân trong nước và dư luận quốc tế để chỉ đạo hành động cho dù có khó khăn, trở ngại đến đâu cũng kiên quyết, kiên trì quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới của Tổ quốc.

Hiện nay, mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đã được bổ sung, phát triển nhiều nội dung mới: bảo vệ Tổ quốc không chỉ kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc…, mà còn phải bảo vệ không gian mạng quốc gia an toàn, ổn định rộng khắp, v.v. Để quán triệt, thực hiện hiệu quả hệ thống các quan điểm trong Chiến lược và quan điểm “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc ở khu vực biên giới…”, các tổ chức, cơ quan, đơn vị, bộ, ngành từ Trung ương đến địa phương và toàn dân thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, nâng cao nhận thức và hành động cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Đây vừa là nhiệm vụ vừa là giải pháp giữ vai trò rất quan trọng, nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động cho mọi cán bộ, đảng viên, các tổ chức, lực lượng và toàn dân trong xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Để làm được điều đó, các cấp, ngành, tổ chức, đoàn thể chính trị - xã hội phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho các đối tượng và toàn dân nắm vững quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng, an ninh của Đảng trong tình hình mới, nhất là những đối sách về bảo đảm an ninh quốc gia; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, “thế trận lòng dân”, kiên quyết, kiên trì bảo vệ Tổ quốc; xây dựng và quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Nội dung giáo dục, tuyên truyền phải bảo đảm tính toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, hướng vào luận giải rõ các nội dung, như: đối tác, đối tượng; mục tiêu, nguyên tắc “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”; phương châm, phương thức, nhiệm vụ, giải pháp và quan điểm kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, biên giới trên đất liền, biển đảo của Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”, Nghị quyết 28- NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới”, Chiến lược Quốc phòng, Quân sự Việt Nam, Chiến lược An ninh quốc gia…, nhằm thống nhất nhận thức và hành động.

Quá trình tuyên truyền, giáo dục, các đơn vị, bộ, ngành, địa phương phải chủ động, thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng nhằm phát huy có hiệu quả hệ thống phương tiện thông tin đại chúng dưới sự chỉ đạo tập trung thống nhất từ Trung ương đến địa phương để cung cấp thông tin quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước trong việc giải quyết các vấn đề về biên giới lãnh thổ trên bộ,  chủ quyền trên biển (Biển Đông) với các nước láng giềng, trong khu vực một cách kịp thời, chính xác trên cơ sở tôn trọng và tuân thủ luật pháp quốc tế. Đồng thời, để người dân trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài và nhân dân thế giới hiểu rõ tính chính nghĩa của Việt Nam trong bảo vệ quyền và lợi ích của quốc gia - dân tộc. Qua đó, tạo sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế trong giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới.

Hai là, đẩy mạnh xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc trong cả nước để xây dựng, quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Đây là nội dung quan trọng, tạo nền tảng, sức mạnh tổng hợp để kiên quyết, kiên trì xây dựng, quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Vì thế, các bộ, ngành Trung ương tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể địa phương quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, đẩy mạnh xây dựng tiềm lực, lực lượng, thế trận phòng thủ của cả nước, nhất là trên các hướng biên giới, biển, đảo vững mạnh. Để bảo đảm sự gắn kết giữa thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân, đòi hỏi các cấp, ngành phải coi trọng việc quy hoạch tổng thể của quốc gia đi liền với kết hợp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh, đối ngoại; quốc phòng, an ninh với kinh tế - xã hội, phân vùng kinh tế với bố trí quốc phòng,... hình thành các khu vực chiến lược vững mạnh về chính trị, giàu về kinh tế, mạnh về quốc phòng, an ninh; tuân thủ cơ chế lãnh đạo và hoạt động trong khu vực phòng thủ; phối hợp xây dựng, củng cố thế trận vững chắc. Kết hợp chặt chẽ trong xây dựng các nội dung, như: đẩy mạnh xây dựng các khu vực phòng thủ, nhất là ở các huyện biên giới, ven biển, đảo; tăng cường đầu tư xây dựng các công trình phòng thủ, chú trọng xây dựng các công trình lưỡng dụng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, sẵn sàng chuyển sang thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh khi cần thiết, nhất là trên tuyến biên giới và vùng ven biển; tổ chức bố trí, sắp xếp toàn bộ lực lượng, hình thành các khu vực, các lực lượng..., nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, đấu tranh giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, lợi ích quốc gia, chủ quyền biên giới, biển, đảo trong mọi điều kiện, hoàn cảnh.

Là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, Quân đội phải chủ động động viên toàn dân và cả hệ thống chính trị tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc ở từng vùng, miền trên cả nước. Bởi, quốc phòng là tổng thể các hoạt động đối nội, đối ngoại của Nhà nước và nhân dân trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa, khoa học - công nghệ…, để phòng thủ đất nước; an ninh quốc gia là sự ổn định, phát triển bền vững của chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, biên giới, biển, đảo của Tổ quốc. Quá trình thực hiện, toàn quân phải làm tốt công tác vận động quần chúng, tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội, ổn định và nâng cao đời sống nhân dân; củng cố, xây dựng vững chắc hệ thống chính trị, nhất là ở cơ sở để thật sự gần dân, hiểu dân, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo sự đoàn kết, đồng thuận cao của nhân dân trong sự nghiệp quản lý, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an thực hiện tốt Nghị định 77/2010/NĐ-CP, xử trí có hiệu quả các vụ việc phức tạp xảy ra; làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chia rẽ lòng dân, phá hoại “thế trận lòng dân” của các thế lực thù địch trong bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới.

Ba là, xây dựng lực lượng vũ trang, nhất là lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia có chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu cao. Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới, trước hết, Đảng, Nhà nước ta phải tập trung xây dựng lực lượng vũ trang ba thứ quân vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức, có chất lượng tổng hợp và trình độ sẵn sàng chiến đấu cao, lấy xây dựng lực lượng quản lý, bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia (Bộ đội Biên phòng, lực lượng vũ trang địa phương trên các địa bàn biên giới, ven biển) làm nòng cốt. Theo đó, các đơn vị trong toàn quân nói chung, các đơn vị Bộ đội Biên phòng nói riêng phải quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, nhất là mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ đã được xác định trong Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI), Chiến lược Bảo vệ biên giới quốc gia và Nghị quyết 765-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo”. Quá trình tổ chức huấn luyện phải bám sát Chỉ lệnh, phương châm, chương trình; thường xuyên đổi mới nội dung, phương pháp huấn luyện; huấn luyện bộ đội sử dụng thành thạo vũ khí, trang bị có trong biên chế và làm chủ vũ khí, trang bị mới. Nâng cao chất lượng diễn tập các cấp, nhất là diễn tập khu vực phòng thủ…, theo hướng sát thực tế, kế hoạch, phương án tác chiến, địa bàn và đối tượng tác chiến. Coi trọng huấn luyện cơ động lực lượng, phương tiện, trong điều kiện tác chiến địch sử dụng vũ khí công nghệ cao, v.v. Tăng cường củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại với phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên từng vùng chiến lược, địa bàn biên giới, ven biển, đảo. Các cơ quan, đơn vị trong toàn quân thực hiện nghiêm Nghị quyết 606-NQ/QUTW, ngày 16-6-2018 của Quân ủy Trung ương về lãnh đạo triển khai thực hiện Kết luận 16-KL/TW, ngày 07-7-2017 của Bộ Chính trị về tổ chức Quân đội đến năm 2021; tập trung kiện toàn tổ chức biên chế của cơ quan, đơn vị mình theo đúng hướng dẫn, quy định của Bộ Quốc phòng, theo hướng tinh, gọn, mạnh, cơ động nhanh, phù hợp với nghệ thuật tác chiến và vũ khí, trang bị; ưu tiên đảm bảo quân số cho đơn vị làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và lực lượng làm nhiệm vụ bảo vệ biên giới, biển, đảo.

Là lực lượng nòng cốt, chuyên trách thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, ngoài các nhiệm vụ trên, Bộ đội Biên phòng cần tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện hiệu quả các đề án, quy hoạch, kế hoạch, như: tham gia xây dựng, bảo vệ tuyến đường tuần tra biên giới, đường ra mốc giới; xây dựng các công trình bảo vệ, chiến đấu của các lực lượng vũ trang đóng quân ở khu vực biên giới, biển, đảo; Đề án Xây dựng tổ chức lực lượng Bộ đội Biên phòng giai đoạn 2017 - 2021 và những năm tiếp theo; Đề án Quy hoạch hệ thống đồn, trạm biên phòng đến năm 2021 và những năm tiếp theo; Đề án Nâng cao năng lực quản lý, bảo vệ biên giới của Bộ đội Biên phòng, v.v. Chủ động phổ biến, giáo dục pháp luật về biên giới quốc gia cho các đối tượng; vận động nhân dân tích cực tham gia phát triển kinh tế - xã hội gắn với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh, xây dựng nền biên phòng toàn dân, thế trận biên phòng toàn dân gắn với nền an ninh nhân dân, xây dựng khu vực biên giới trên đất liền, vùng vành đai biên giới, trên biển, đảo hòa bình, hữu nghị và phát triển, góp phần khẳng định chủ quyền, quản lý, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong mọi tình huống.

Bốn là, tăng cường hợp tác quốc phòng, an ninh, đối ngoại, tạo môi trường hòa bình, ổn định, nhằm nâng cao thế và lực để xây dựng, quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia trong mọi tình huống. Hội nhập quốc tế về quốc phòng, an ninh, đối ngoại là quan điểm nhất quán của Đảng ta, đã trở thành một bộ phận không thể thiếu trong tiến trình đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước. Chính vì vậy, trên cơ sở quán triệt sâu sắc đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế, thời gian qua, chúng ta đã tích cực, chủ động tham gia các cơ chế hợp tác khu vực và quốc tế; tăng cường đối ngoại quốc phòng, nâng tầm các quan hệ hợp tác quốc phòng song phương, đa phương với các nước đối tác, các nước láng giềng, bạn bè truyền thống, các nước trong nội khối ASEAN và các nước có tiềm lực quốc phòng mạnh, để xây dựng niềm tin chiến lược, đấu tranh giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh biên giới của Tổ quốc.

Hiện nay và những năm tiếp theo tình hình thế giới, khu vực vẫn tiềm ẩn nhiều nhân tố bất ổn, phức tạp, khó lường. Vì thế, hội nhập quốc tế về quốc phòng, an ninh, đối ngoại phải gắn kết chặt chẽ với hội nhập về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội để tạo nên sức mạnh tổng hợp bảo vệ Tổ quốc và chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Quá trình hội nhập quốc phòng, an ninh, đối ngoại phải trên tinh thần giữ vững quan điểm, đường lối, nguyên tắc chiến lược, nhưng linh hoạt, sáng tạo, mềm dẻo trong sách lược; vừa hợp tác vừa đấu tranh, lấy hợp tác là chủ yếu, không để đối đầu và bị cô lập; kiên quyết, kiên trì giải quyết các vấn đề tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, biên giới trên bộ, trên biển, đảo bằng giải pháp hòa bình, trên cơ sở hiểu biết, tin cậy lẫn nhau, tôn trọng độc lập, chủ quyền và lợi ích giữa các nước, phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế; không để xảy ra xung đột vũ trang, chiến tranh. Như vậy, hội nhập quốc tế về quốc phòng, an ninh, đối ngoại là quá trình cùng lúc đạt được hai mục tiêu, tăng thêm đối tác, loại bỏ dần đối tượng, tạo thế và lực cho đất nước phát triển. Đó là tiền đề, điều kiện quan trọng để thực hiện hiệu quả quan điểm kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc ở khu vực biên giới trong tình hình mới.

Thiếu tướng, TS. ĐẶNG QUANG MINH, Viện Chiến lược Quốc phòng