Để xây dựng Quân chủng Phòng không - Không quân tiến thẳng lên hiện đại, cùng với đẩy mạnh đầu tư trang bị các loại vũ khí, khí tài hiện đại, công tác đào tạo xây dựng nguồn nhân lực có chất lượng cao, toàn diện, đủ khả năng khai thác, làm chủ vũ khí, trang bị, khí tài có vai trò đặc biệt quan trọng.

Học viên Học viện Phòng không - Không quân tiếp sức mùa thi (Ảnh: qdndn.vn)

Học viện Phòng không - Không quân là trung tâm đào tạo đa ngành, đa cấp và nghiên cứu khoa học hàng đầu của Quân chủng Phòng không - Không quân. Ý thức rõ vinh dự và trách nhiệm của mình, thời gian qua, Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện đã có nhiều chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Học viện theo hướng “cách mạng, chính quy, chuẩn hóa, hiện đại”; trong đó, trọng tâm là đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo và thu được kết quả tích cực, góp phần đáng kể vào tiến trình hiện đại hóa của Quân chủng. Tuy nhiên, so với yêu cầu đặt ra, công tác giáo dục - đào tạo của Học viện còn có những mặt hạn chế, bất cập. Nội dung, chương trình giảng dạy của một số đối tượng còn nặng về tính “hàn lâm”, có nội dung chưa theo kịp sự phát triển của thực tiễn; cấu trúc giữa các khối kiến thức chưa thật hợp lý. Cơ sở vật chất phục vụ cho giảng dạy, học tập tuy được tăng cường nhưng chưa đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa ngày càng cao, đặc biệt là thiết bị mô phỏng, các loại vũ khí, khí tài mới, cải tiến. Đội ngũ giảng viên có bộ môn còn thiếu, giảng viên đầu ngành có trình độ tiến sĩ, chức danh khoa học giáo sư, phó giáo sư còn ít, v.v.

Phát huy kết quả, kinh nghiệm đã đạt được và để khắc phục hạn chế, nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục - đào tạo, Học viện đã và đang triển khai toàn diện, đồng bộ các biện pháp; trong đó, tập trung vào những vấn đề chủ yếu sau:

Một là, tiếp tục đổi mới nội dung, chương trình, quy trình và phương pháp đào tạo. Đây là vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng trong tiến trình “chuẩn hóa, hiện đại hóa” giáo dục - đào tạo, nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ và sự phát triển của thực tiễn. Theo đó, Học viện quán triệt và cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên về công tác giáo dục - đào tạo, nhất là Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), Nghị quyết 86-NQ/ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), Chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo trong Quân đội giai đoạn 2011 - 2020 của Bộ Quốc phòng, Nghị quyết 558-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân chủng Phòng không - Không quân về nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2013 - 2020 và những năm tiếp theo, sát với chức năng, nhiệm vụ đào tạo chuyên ngành Phòng không - Không quân. Trên cơ sở bám sát phương châm đào tạo “cơ bản, hệ thống, thống nhất, chuyên sâu”, gắn lý luận với thực tiễn, gắn nhà trường với đơn vị, Học viện tiếp tục rà soát, điều chỉnh, bổ sung chương trình đào tạo phù hợp với từng ngành học, bảo đảm có tính liên thông kiến thức giữa các bậc học, kết hợp giữa đào tạo theo chức vụ với đào tạo học vấn. Quá trình thực hiện, Học viện chỉ đạo các cơ quan, khoa giáo viên bám sát chức năng, nhiệm vụ, tiến hành rà soát kỹ nội dung, chương trình đào tạo, kiên quyết cắt bỏ những nội dung trùng lặp, tập trung điều chỉnh nội dung, dung lượng giữa các học phần trong từng môn học, đảm bảo thiết thực, khoa học, cập nhật kiến thức mới phù hợp với vũ khí, trang bị hiện có và thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của Quân chủng. Thực hiện định hướng đó, thời gian qua, Học viện tập trung vào đổi mới nội dung, chương trình đào tạo cho một số đối tượng. Với đối tượng đào tạo là cán bộ trung đoàn, lữ đoàn, sư đoàn phòng không, không quân, thực hiện giảm thời gian học lý thuyết, tăng thời gian luyện tập thực hành trên sở chỉ huy các cấp và các giảng đường chuyên dùng. Đối với học viên cuối khóa các chuyên ngành không quân, tên lửa, ra đa, tập trung nâng cao chất lượng thực tập, diễn tập. Học viện đang tích cực phối hợp với Trường Sĩ quan Không quân nghiên cứu việc liên thông kiến thức từ đào tạo phi công bậc đại học với đào tạo cao học theo chức vụ tại Học viện. Riêng chương trình đào tạo chỉ huy bay, Học viện áp dụng giảng dạy ngoại khóa cho đối tượng đào tạo cán bộ trung đoàn, lữ đoàn, sư đoàn không quân ra trường ngay trong năm 2015 và đưa vào giảng dạy chính thức từ năm học 2015 - 2016.

Song song với đổi mới nội dung, chương trình và quy trình đào tạo, Học viện đẩy mạnh đổi mới phương pháp đào tạo theo 03 tiêu chí: trang bị cách học; phát huy tính chủ động của người học; sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong hoạt động dạy - học. Trong đó, coi trọng nâng cao trách nhiệm của giảng viên; năng lực tự học, tự nghiên cứu của học viên; xây dựng phong trào và môi trường học tập tốt. Đồng thời, đẩy nhanh việc chuyển sang đào tạo theo tín chỉ, trước mắt là đối với đối tượng cao học, nhằm tạo điều kiện thuận lợi để người học tích lũy kiến thức, có thể liên thông, chuyển tiếp các cấp học và các ngành học khác trong Quân đội hoặc chuyển đổi, liên thông với các trường đại học trong hệ thống giáo dục quốc gia, quốc tế. Cùng với đó, Học viện coi trọng đổi mới thi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học viên theo hướng đề cao năng lực thực hành, vận dụng lý luận vào thực tiễn, phù hợp với yêu cầu môn học, ngành học. Để đạt hiệu quả, Học viện tiếp tục chỉ đạo đổi mới cách ra đề thi, thực hiện đa dạng hình thức thi, kiểm tra; đồng thời, phát huy vai trò của Ban Khảo thí và đảm bảo chất lượng giáo dục - đào tạo trong thanh tra, kiểm tra việc coi thi, chấm thi, bảo đảm đánh giá kết quả công tác giáo dục - đào tạo khách quan, công bằng, chính xác.

Hai là, đẩy mạnh công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý đạt chuẩn, có cơ cấu, số lượng hợp lý. Người thầy luôn giữ vị trí trung tâm trong mỗi nhà trường, cơ sở giáo dục - đào tạo. Nhận rõ điều đó, Học viện đặc biệt quan tâm đến công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý sớm đạt chuẩn, đáp ứng yêu cầu công tác giáo dục - đào tạo. Phát huy những kết quả đã đạt được, Học viện đẩy mạnh triển khai thực hiện Đề án kiện toàn, phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giai đoạn 2011 - 2015, định hướng đến năm 2020. Trong đó, tập trung đổi mới công tác tuyển chọn, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý. Học viện chỉ đạo các cơ quan chức năng, khoa giáo viên chú trọng bổ sung đội ngũ cán bộ, giảng viên từ nhiều nguồn, như: học viên tốt nghiệp khá, giỏi của Học viện; cán bộ các đơn vị trong Quân chủng; sinh viên tốt nghiệp, cán bộ giảng dạy từ các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội. Trước thực tế đội ngũ giảng viên của Học viện còn thiếu, nhất là số giảng viên nguyên là phi công thiếu cả về số lượng, hạn chế cả về tiêu chí chuẩn hóa, Học viện coi trọng việc phát hiện, đề xuất của các cơ quan, khoa giáo viên, tổng hợp báo cáo Quân chủng điều động cán bộ, phi công, chủ nhiệm bay từ các đơn vị về làm giảng viên tại Học viện. Mặt khác, Học viện đề nghị Quân chủng cử những cán bộ trung đoàn, sư đoàn phòng không, không quân có trình độ, kinh nghiệm tham gia giảng dạy một số chuyên đề.

Để đẩy nhanh việc chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, Học viện tích cực đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng giảng viên và cán bộ quản lý theo chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo; chú trọng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ giảng viên, tầm nhìn chiến lược, năng lực sáng tạo và tính chuyên nghiệp của cán bộ lãnh đạo, quản lý. Học viện thực hiện nhiều biện pháp, kết hợp giữa đào tạo tại chỗ và liên kết đào tạo với các cơ sở đào tạo khác; giữa nâng cao kiến thức lý luận tại Nhà trường với bồi dưỡng kiến thức thực tế tại đơn vị; ưu tiên tuyển chọn, đào tạo giảng viên các chuyên ngành, như: tác huấn, dẫn đường, ra đa, kỹ sư hàng không và chỉ huy tham mưu cấp chiến thuật, chiến dịch. Mặt khác, Học viện chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng, các đơn vị của Quân chủng gửi cán bộ, giảng viên đi đào tạo trong và ngoài nước; đi thực tế chức vụ, tham quan, học tập chuyển loại khí tài, nghiên cứu thực tế tại các đơn vị, nhà máy trong Quân chủng, phấn đấu đến năm 2020, có 70% giảng viên có trình độ sau đại học và từ 01% - 1,5% giáo sư, phó giáo sư.

Cùng với đó, Học viện chỉ đạo duy trì nền nếp tập huấn, bồi dưỡng giảng viên và cán bộ quản lý ở các cấp, cả chuyên môn và nghiệp vụ. Hằng năm, Học viện tổ chức tập huấn về phương pháp giảng dạy tích cực, coi trọng xây dựng các khoa, bộ môn điểm về “công tác phương pháp”. Đồng thời, thường xuyên tổ chức các lớp học chuyên sâu về công nghệ thông tin, ngoại ngữ, kết hợp gửi đi bồi dưỡng ngoại ngữ nâng cao tại các trung tâm đào tạo trong và ngoài nước, tạo điều kiện để đội ngũ giảng viên nâng cao trình độ, phương pháp, kỹ năng sư phạm, đáp ứng yêu cầu phát triển của nhiệm vụ giáo dục - đào tạo.

Ba là, tăng cường huy động các nguồn lực, bảo đảm cơ sở vật chất phục vụ giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học. Trên cơ sở các nguồn lực, Học viện tiến hành đổi mới phương thức phân bổ để phát huy tính hiệu quả; có cơ chế thích hợp thu hút nguồn lực từ các đơn vị trong Quân đội, Quân chủng và các doanh nghiệp quan tâm đầu tư cơ sở vật chất bảo đảm cho giảng viên giảng dạy và nghiên cứu khoa học; học viên hoạt động nghề và tham gia nghiên cứu khoa học; đặt hàng nghiên cứu các đề tài khoa học có hàm lượng khoa học, công nghệ cao, giá trị lớn, v.v. Thời gian qua, Học viện đã đẩy mạnh việc biên soạn giáo trình, tài liệu phục vụ cho huấn luyện, đào tạo. Riêng năm học 2014 - 2015, Học viện đã biên soạn mới 06 tài liệu Điều lệnh chiến đấu Phòng không, Không quân; 14 tài liệu dạy học, 02 giáo trình điện tử; viết các phần mềm dạy học, như: phần mềm huấn luyện sĩ quan điều khiển tên lửa C125-2TM, thiết bị mô phỏng hàng không trên máy bay Su-30MK, v.v. Cùng với đó, Học viện triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ thuật mô phỏng, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, liên kết với một số viện kỹ thuật, các công ty để triển khai các dự án phục vụ huấn luyện, đào tạo, như: Hệ thống sở chỉ huy diễn tập sư đoàn, trung đoàn phòng không, không quân; mô phỏng một số loại ra-đa cảnh giới, ra-đa bảo đảm bay và xây dựng Trung tâm đào tạo kíp chỉ huy bay, v.v. Tuy nhiên, hiện nay các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật phục vụ huấn luyện thực hành tại Học viện chưa theo kịp các đơn vị nên việc giảng dạy về các loại vũ khí, khí tài trang bị mới, cải tiến còn nhiều hạn chế. Để giải quyết tình trạng này, Học viện tăng cường đưa học viên đi thực tập tại đơn vị, nhà máy có vũ khí, khí tài trang bị mới, cải tiến. Đồng thời, tích cực đề nghị cấp trên đầu tư xây dựng Trung tâm mô phỏng vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, cải tiến và tính toán chiến thuật, chiến dịch phòng không - không quân; lập đề án trình Bộ Quốc phòng đầu tư nâng cấp hệ thống phòng thử nghiệm (khoa học cơ bản, kỹ thuật cơ sở, kỹ thuật hàng không) theo hướng hiện đại, xúc tiến thành lập Trung tâm ứng dụng, phát triển công nghệ cao; đẩy nhanh thi công phòng học chuyên dùng dẫn đường - chỉ huy bay để phục vụ cho tập huấn chỉ huy bay và đưa vào huấn luyện từ năm học 2015 - 2016.

Phát huy truyền thống và những kết quả đã đạt được, Học viện Phòng không - Không quân đang vững bước đi lên, phấn đấu trở thành trường trọng điểm của Quân đội, thiết thực góp phần xây dựng Quân chủng Phòng không - Không quân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc.

Thiếu tướng, PGS, TS. TRẦN VĂN THANH, Giám đốc Học viện