Trước yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, Học viện Hải quân đã và đang tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo nhằm đào tạo đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức và năng lực công tác tốt, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân chủng Hải quân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Chuẩn đô đốc Ngô Quang Tiến, Giám đốc Học viện Hải quân phát biểu tại Lễ ra quân huấn luyện 2014. (Nguồn: baokhanhhoa.com.vn)

Học viện Hải quân là trung tâm đào tạo sĩ quan cấp phân đội bậc đại học và cao đẳng các chuyên ngành: Hải quân, Biên phòng, Cảnh sát biển; đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu và chỉ huy kỹ thuật cấp lữ đoàn tàu và vùng Hải quân; đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ khoa học quân sự Hải quân; nghiên cứu khoa học (NCKH) quân sự Hải quân và kinh tế biển, v.v.

Những năm gần đây, thực hiện chủ trương đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo (GD-ĐT), Học viện đã đề ra nhiều chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, phù hợp với mục tiêu, yêu cầu đào tạo cụ thể của từng đối tượng, từng nhiệm vụ. Đặc biệt, Đảng ủy Học viện đã ra Nghị quyết chuyên đề lãnh đạo công tác GD-ĐT với nhiều nội dung đột phá nhằm đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa Quân chủng và hội nhập quốc tế. Nhờ đó, công tác GD-ĐT của Học viện đã có bước phát triển toàn diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, hòa nhập với hệ thống giáo dục quốc dân, phù hợp với tiến trình hiện đại hóa Quân chủng. Tuy nhiên, trong quá trình đổi mới GD-ĐT, Học viện gặp không ít khó khăn do biên chế tổ chức chưa phù hợp; điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho đội ngũ giảng viên, học viên còn nhiều bất cập, v.v.

Trước những yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, nhất là diễn biến phức tạp, khó lường trên Biển Đông đặt ra những vấn đề mới trong nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu của Bộ đội Hải quân nói chung, Học viện nói riêng, đòi hỏi công tác đào tạo đội ngũ cán bộ các cấp của Học viện phải không ngừng phát triển. Mặt khác, do đặc thù của Bộ đội Hải quân luôn phải hoạt động dài ngày trên biển, môi trường khí hậu, thời tiết khắc nghiệt, lại phải thường xuyên đối mặt với các tình huống phức tạp, gian khổ, hy sinh, nên việc xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ Hải quân có bản lĩnh chính trị vững vàng là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Vì vậy, trước hết, Học viện tập trung làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng bản lĩnh chính trị, động cơ, ý chí quyết tâm bảo vệ Tổ quốc cho cán bộ, giảng viên, học viên; đồng thời, tạo nền tảng để đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng GD-ĐT. Trên cơ sở định hướng công tác tư tưởng của Tổng cục Chính trị và Quân chủng, Học viện triển khai nghiêm túc chương trình giáo dục chính trị cho các đối tượng; trong đó, đặc biệt coi trọng giáo dục nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực trí tuệ trong xử trí những vấn đề thực tiễn đang đặt ra. Trong quá trình giáo dục, Học viện yêu cầu các đơn vị phải gắn với hành động cụ thể, thực hiện nói đi đôi với làm, gắn xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Với định hướng đó, Học viện chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên cả về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và năng lực, bản lĩnh tác phong công tác, đề cao tự phê bình và phê bình, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng. Đối với đội ngũ cán bộ, giảng viên, nội dung giáo dục đi sâu vào quán triệt mục tiêu, yêu cầu đào tạo, ý thức trách nhiệm thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, thực sự mẫu mực về nhân cách để học viên noi theo. Đối với học viên, Học viện yêu cầu các cơ quan, khoa, hệ, tiểu đoàn coi trọng giáo dục xây dựng động cơ, trách nhiệm trong học tập, rèn luyện, yêu mến gắn bó với ngành nghề đào tạo và với biển, đảo của Tổ quốc. Trước những diễn biến phức tạp trên Biển Đông, Học viện chỉ đạo các khoa giáo viên, cơ quan, đơn vị chủ động cập nhật tình hình, tập trung làm tốt công tác chính trị, tư tưởng, định hướng giải quyết những vấn đề nảy sinh theo đúng quan điểm của Đảng, của Quân đội và gắn với yêu cầu, nhiệm vụ của Quân chủng; từ đó, giúp đội ngũ cán bộ Hải quân tương lai có bản lĩnh chính trị vững vàng, nền tảng kiến thức chuyên ngành vững chắc, nhạy bén trong xử lý các tình huống trên biển; đồng thời, khơi dậy niềm tự hào, ý thức trách nhiệm đối với Tổ quốc, với biển, đảo quê hương.

Nội dung, chương trình, phương pháp GD-ĐT được Học viện đẩy mạnh đổi mới theo hướng “chuẩn hóa, hiện đại hóa”. Để giúp cán bộ ra trường đáp ứng ngay với yêu cầu thực tiễn công tác, hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, Học viện tiếp tục hoàn thiện nội dung, chương trình đào tạo, đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy - học phù hợp với yêu cầu nâng cao chất lượng GD-ĐT, tiến tới chuẩn hóa từng cấp học, bậc học. Nội dung chương trình GD-ĐT được các cơ quan chức năng rà soát, bổ sung hoàn chỉnh, bảo đảm vừa tăng cường cập nhật thông tin về vũ khí, trang bị mới, vừa chú trọng huấn luyện phù hợp với trang bị hiện có, với nghệ thuật quân sự và cách đánh của Hải quân nhân dân Việt Nam. Đồng thời, kết hợp chặt chẽ giữa kinh nghiệm chiến đấu với tình hình thực tiễn để xây dựng các tình huống cho học viên nghiên cứu, xử trí. Thời gian qua, Học viện tiến hành đổi mới 36 chương trình đào tạo cho các đối tượng với 615 chương trình môn học. Các chương trình được sắp xếp khoa học, hợp lý, bảo đảm tính liên thông, kế thừa, tránh dàn trải, trùng lắp, cân đối giữa lý thuyết với thực hành và phù hợp với trang bị, khí tài mới của Bộ đội Hải quân. Cùng với chính quy hóa quy trình GD-ĐT, Học viện duy trì nghiêm túc quy trình huấn luyện thực hành, đổi mới phương pháp tổ chức thực hành, thực tập, diễn tập tổng hợp cuối khóa sát với thực tế chiến trường sông, biển Việt Nam; tạo môi trường để học viên nâng cao kiến thức, vận dụng lý thuyết vào thực tiễn, rèn luyện kỹ năng, bản lĩnh, tác phong chỉ huy theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo đã được xác định cho từng cấp học, bậc học.

Nhằm tạo bước đột phá nâng cao chất lượng GD-ĐT, Học viện đã có nhiều biện pháp đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy - học. Bên cạnh việc chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ mô phỏng vào giảng dạy, Học viện đẩy mạnh đổi mới phương pháp học của học viên, tăng cường hướng dẫn học viên tự nghiên cứu để biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo. Thực hiện phương châm “Học đi đôi với hành”, Học viện đặc biệt quan tâm đến hoạt động thực hành của học viên, kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết với thực hành, xem đó là biện pháp quan trọng giúp học viên nhanh chóng áp dụng kiến thức vào thực tiễn hoạt động, công tác; huấn luyện thực hành của nhiều bộ môn đạt từ 50% đến 70%. Thông qua việc phối hợp với các đơn vị Hải quân trên địa bàn, Học viện tạo điều kiện để đội ngũ giảng viên, học viên được tiếp cận trực tiếp với trang bị, khí tài mới, được tham gia một phần trong các dự án phát triển hệ thống trang bị Hải quân và mời cán bộ lãnh đạo, chỉ huy đơn vị Hải quân về giảng dạy chuyên đề, hướng dẫn tập bài trong một số bài tập tình huống chiến thuật. Học viện yêu cầu các cơ quan, nhất là cơ quan khảo thí và kiểm định chất lượng dạy - học phải luôn thực hiện đúng chức năng, thực sự khách quan, công tâm trong việc xem xét, đánh giá, thẩm định chất lượng GD-ĐT, làm cơ sở để Ban Giám đốc Học viện kịp thời chấn chỉnh những hạn chế, bất cập trong quá trình đào tạo.

Cùng với đổi mới nội dung, chương trình GD-ĐT, Học viện luôn coi trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên đủ về số lượng, có chất lượng cao theo đúng quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ cán bộ, giảng viên đến năm 2015, tầm nhìn 2020 và những năm tiếp theo, đảm bảo cho Học viện có đủ nguồn lực cho nhu cầu GD-ĐT, NCKH, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong mọi điều kiện, hoàn cảnh. Những năm qua, Học viện đã tích cực, chủ động đề ra nhiều biện pháp để tạo nguồn, tuyển chọn đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán bộ, giảng viên. Với phương châm “vừa học, vừa làm”, Học viện chủ động đưa nhiều cán bộ, giảng viên đi học tập nâng cao trình độ ở các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội, kể cả ở nước ngoài; chú trọng tạo nguồn, chăm lo bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên trẻ, giáo viên dạy giỏi, chuyên gia đầu ngành, nhất là chuyên ngành Hải quân. Để đáp ứng yêu cầu giảng dạy, Học viện tăng cường bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ sư phạm, trình độ ngoại ngữ, công nghệ thông tin cho đội ngũ giảng viên; tích cực đưa giảng viên đi thực tế cương vị lãnh đạo, chỉ huy tại các đơn vị trong Quân chủng. Hiện nay, 100% giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục của Học viện có trình độ đại học; trong đó, có trên 60% thạc sĩ, tiến sĩ; 01 giáo sư, 08 phó giáo sư. Riêng năm 2013, số lượng cán bộ, giảng viên đi đào tạo sau đại học và thực tế là 49 đồng chí (14 nghiên cứu sinh), góp phần bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao để thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện công tác GD-ĐT của Học viện trong những năm tới. Để tạo điều kiện cho đội ngũ cán bộ, giảng viên nâng cao trình độ quản lý, giảng dạy, Học viện ban hành quy chế tuyển chọn “Giáo viên dạy giỏi”, “Cán bộ và tập thể cán bộ quản lý giỏi”, “Cán bộ và tập thể cán bộ tham mưu giỏi” với quy trình xét chọn chặt chẽ. Cùng với đó, Học viện chú trọng chấn chỉnh phương pháp tác phong công tác ở các cơ quan, các khoa giảng viên và đơn vị quản lý học viên, thực hiện mục tiêu “Mỗi cán bộ, giảng viên là một tấm gương để học viên noi theo”, gắn trách nhiệm, tình cảm của người thầy với học viên.

Để nâng cao chất lượng đào tạo, Học viện tăng cường đầu tư đổi mới, nâng cấp, hiện đại hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ công tác GD-ĐT. Trên cơ sở ngân sách được cấp, Học viện đã ưu tiên đầu tư hiện đại hóa các phương tiện dạy - học, nâng cấp hệ thống phòng học chuyên dùng, ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ mô phỏng vào giảng dạy. Với sự quan tâm đầu tư của Bộ và Quân chủng, Học viện đưa hệ thống huấn luyện mô phỏng tàu: 1241.8 và Gepart 3.9; hệ thống mô phỏng huấn luyện chiến thuật, chiến dịch (ASTT) vào khai thác, sử dụng và xác định đây sẽ là bước đột phá trong nâng cao chất lượng GD-ĐT. Cùng với đó, Học viện phát huy khả năng, sở trường của cán bộ, giảng viên trong quá trình biên soạn giáo trình, tài liệu các chuyên ngành và thiết kế, chế tạo các thiết bị phục vụ giảng dạy có hiệu quả. Để giúp đội ngũ giảng viên, học viên tiếp cận tri thức mới, công nghệ mới tiên tiến liên quan đến các chuyên ngành đào tạo, Học viện đã đầu tư xây dựng Thư viện tổng hợp số hóa với hàng vạn bản sách, hàng nghìn loại tài liệu tham khảo, nhất là các tài liệu kỹ thuật chuyên ngành Hải quân. Cùng với các nội dung trên, Học viện đẩy mạnh công tác NCKH, gắn NCKH với GD-ĐT, tạo động lực nâng cao chất lượng cả hai mặt công tác này.

Hoạt động NCKH được Học viện chú trọng đầu tư thông qua hoạt động thực tiễn để giáo dục, rèn luyện một cách toàn diện. Theo đó, Học viện đẩy mạnh phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo”, coi NCKH là một trong những nhiệm vụ chủ yếu của cán bộ, giảng viên, học viên; hướng hoạt động NCKH vào việc nâng cao trình độ, khả năng chiến đấu của Quân chủng và nâng cao chất lượng GD-ĐT. Trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, Học viện thực hiện có nền nếp chế độ thông tin khoa học cho cán bộ, giảng viên, học viên; bổ sung nhiều đầu sách, ấn phẩm, tài liệu khoa học - kỹ thuật quân sự chuyên ngành, tạo điều kiện cho cán bộ, giảng viên, học viên tham gia nghiên cứu các đề tài khoa học cấp Bộ, Quân chủng và Học viện; qua đó, phát huy tiềm năng của đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên trong giải quyết những vấn đề thực tiễn của Bộ đội Hải quân. Năm 2013, Học viện đã tổ chức thành công Cuộc thi sáng tạo “Mô hình tàu chiến đấu” cho học viên đào tạo sĩ quan cấp phân đội, góp phần nâng cao năng lực thực hành cho học viên.

Những kết quả trong công tác GD-ĐT thời gian qua là tiền đề quan trọng để Học viện Hải quân tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những trường trọng điểm của Quân đội và vươn lên tầm khu vực, quốc tế; chuẩn bị đầy đủ nguồn nhân lực đảm bảo chất lượng, đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc trong tình hình mới.

Chuẩn Đô đốc NGÔ QUANG TIẾN, Giám đốc Học viện