Trên cơ sở quán triệt sâu sắc nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và nhận thức rõ vị trí quan trọng của Tỉnh về quốc phòng - an ninh, những năm qua, cùng với việc đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống của nhân dân, tỉnh Hà Giang luôn chăm lo xây dựng khu vực phòng thủ.

Điểm nổi bật trong xây dựng khu vực phòng thủ (KVPT) ở Hà Giang là: Tỉnh đã phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của các lực lượng và toàn dân, nhất là vai trò nòng cốt của cơ quan quân sự (CQQS) trong cả công tác tham mưu giúp Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp tổ chức triển khai thực hiện. Trong đó, tập trung vào những nội dung trọng tâm, trọng điểm sau: ­­

Trước hết, Tỉnh chú trọng tăng cường tiềm lực chính trị - tinh thần, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc làm cơ sở để xây dựng KVPT vững mạnh về mọi mặt. Trên cơ sở quán triệt, nắm vững Nghị quyết 28-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa X), Chỉ thị 07-CT/TW của Ban Bí thư và Nghị định 152/2007/NĐ-CP của Chính phủ về KVPT, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Hà Giang khóa XV đã ra Nghị quyết 05-NQ/TU, ngày 12-7-2011 về xây dựng KVPT giai đoạn 2011 - 2015 và những năm tiếp theo; trong đó, xác định: “...Xây dựng Tỉnh thành KVPT vững chắc, toàn diện cả về chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại, cả lực lượng và thế trận, phòng chống có hiệu quả âm mưu “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch, xử lý có hiệu quả các tình huống xảy ra và ứng phó với thảm hoạ thiên tai, dịch bệnh, không để bị động bất ngờ, giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia, tạo môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của Tỉnh”. Theo đó, cấp ủy, chính quyền các cấp trong Tỉnh đã xây dựng chương trình hành động của cấp mình và ban hành các chỉ thị, kế hoạch triển khai, tổ chức thực hiện nền nếp, hiệu quả. Các cấp đã tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng - an ninh (QP-AN) cho các đối tượng, trọng tâm là đội ngũ cán bộ chủ chốt, thế hệ trẻ. Nội dung giáo dục tập trung vào bồi dưỡng, nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, ý thức, trách nhiệm công dân đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, gắn với việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” và Chỉ thị 03-CT/TW của Bộ Chính trị về “Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức QP-AN được quan tâm chỉ đạo đổi mới về chương trình, nội dung và phương pháp, đảm bảo phù hợp với từng đối tượng và điều kiện thực tế của từng địa phương, đơn vị. Những năm gần đây, xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ và đặc điểm địa bàn, Hà Giang đã chú trọng thực hiện tốt và duy trì chặt chẽ công tác giáo dục QP-AN tới các đối tượng: già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ, người có uy tín trong cộng đồng. Để nâng cao tiềm lực chính trị - tinh thần, Hà Giang đặc biệt coi trọng củng cố, kiện toàn, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị từ Tỉnh xuống đến cơ sở; đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên mới, xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là ở các xã vùng sâu, vùng xa, biên giới, bảo đảm có phẩm chất, năng lực công tác, đủ sức lãnh đạo, chỉ đạo quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ phát triển KT-XH, tăng cường QP-AN ở cơ sở. Bằng nhiều biện pháp đồng bộ, đến nay, Tỉnh đã đạt được mục tiêu: 100% thôn, bản có đảng viên; 195/195 xã (phường, thị trấn) có chi bộ quân sự, trong đó 129 chi bộ có chi ủy; 100% cán bộ xã (phường, thị trấn) đã qua đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị, quản lý nhà nước về KT-XH và QP-AN. Công tác bảo vệ chính trị nội bộ được tăng cường; khối đại đoàn kết toàn dân và mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển giữa nhân dân hai bên biên giới thường xuyên được củng cố. Các tổ chức chính trị, đoàn thể quần chúng, nhất là Mặt trận Tổ quốc các cấp thường xuyên được kiện toàn, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động. Các địa phương thực hiện tốt chính sách về dân tộc, tôn giáo; an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo; chính sách hậu phương quân đội; xây dựng nông thôn mới và chương trình quân dân y kết hợp. Qua đó, tăng cường lòng tin của nhân dân trong Tỉnh đối với cấp ủy, chính quyền địa phương, củng cố “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc, góp phần đấu tranh, ngăn ngừa, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, bảo đảm an ninh biên giới, giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Cùng với đó, Tỉnh tập trung tăng cường tiềm lực quân sự và an ninh của KVPT; trọng tâm là xây dựng lực lượng vũ trang địa phương vững mạnh. Để đạt được mục tiêu đó, cấp ủy, chính quyền địa phương đã có nhiều chủ trương, biện pháp xây dựng các chi bộ, đảng bộ quân sự, công an, biên phòng trong sạch, vững mạnh; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, đặc biệt là đội ngũ cấp ủy viên, cán bộ chủ trì các cấp; gắn xây dựng các tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh với xây dựng CQQS, Công an, Biên phòng vững mạnh toàn diện, có đủ trình độ, năng lực làm tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo nhiệm vụ QP-AN. Các lực lượng quân sự, công an, biên phòng đã chủ động phối hợp thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ QP-AN, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội và nhiệm vụ quân sự, quốc phòng theo Nghị định 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ. Bộ đội thường trực của Tỉnh được xây dựng theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, có số lượng hợp lý, chất lượng tổng hợp, trình độ sẵn sàng chiến đấu ngày càng cao, đủ khả năng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao. Lực lượng dự bị động viên được Tỉnh coi trọng thực hiện tốt từ khâu tạo nguồn, đăng ký, quản lý, huấn luyện, diễn tập đến bảo đảm chế độ, chính sách,... Trong quá trình xây dựng, bám sát phương châm “gần, gọn địa bàn” một cách hợp lý và bảo đảm sắp xếp đủ biên chế cho các đơn vị theo kế hoạch; phương tiện, vật tư, kỹ thuật trong KVPT được quản lý chặt chẽ, sẵn sàng động viên khi có tình huống xảy ra. Trước thực trạng số lượng sĩ quan dự bị đến tuổi giải ngạch nhiều, nguồn bổ sung khó khăn, Hà Giang đã chủ động tạo nguồn bằng nhiều hình thức, nhất là mở lớp đào tạo sĩ quan dự bị bằng nguồn ngân sách địa phương, bổ sung kịp thời cho các đơn vị. Công tác phát triển đảng viên trong lực lượng dự bị động viên luôn được Tỉnh quan tâm; do vậy, tỷ lệ lãnh đạo trong lực lượng này liên tục tăng từ 16,8% (năm 2007) lên gần 27,5% (năm 2013). Lực lượng dân quân tự vệ (DQTV) được Tỉnh chỉ đạo xây dựng theo phương châm: “vững mạnh, rộng khắp”, bảo đảm “ở đâu có dân, có cơ quan, có tổ chức đảng, ở đó có DQTV”, với số lượng và cơ cấu, thành phần hợp lý; coi trọng xây dựng lực lượng dân quân cơ động ở các xã (thị trấn) biên giới. Các địa phương chú trọng công tác rà soát, chuyển ra và tuyển chọn vào lực lượng DQTV, đồng thời quan tâm giáo dục, rèn luyện nâng cao bản lĩnh, độ tin cậy về chính trị; nâng cao chất lượng huấn luyện, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng DQTV, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, nhất là trong phối hợp với các lực lượng tuần tra bảo vệ đường biên, mốc giới, phòng chống tội phạm, tệ nạn xã hội trên địa bàn. Đến nay, lực lượng DQTV của Tỉnh đạt tỷ lệ gần 2% so với số dân; trong đó, đảng viên đạt 27,5% và số dân quân là người dân tộc thiểu số chiếm 66,3%; 100% xã (phường, thị trấn) có trung đội dân quân cơ động, thôn (bản, tổ dân phố) có tổ, tiểu đội dân quân tại chỗ. Các tiểu đội dân quân thường trực ở các địa bàn trọng điểm về QP-AN được duy trì hoạt động thường xuyên, bằng nguồn ngân sách địa phương. Nhờ cách làm đó, lực lượng DQTV của Tỉnh ngày càng vững mạnh về mọi mặt, trình độ sẵn sàng chiến đấu được nâng lên, thực sự là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ an toàn các mục tiêu trọng yếu và giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội tại cơ sở. Đồng thời, lực lương DQTV còn tích cực tham gia tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện có hiệu quả đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, giúp nhân dân phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, tham gia phòng, chống lũ lụt, cháy rừng,… Những năm gần đây, thực hiện chủ trương chỉ đạo và tạo điều kiện giúp đỡ của trên cùng với sự nỗ lực của Tỉnh, công tác đào tạo cán bộ quân sự xã (phường, thị trấn) có bước phát triển toàn diện cả số lượng, chất lượng; nhờ đó, đội ngũ này phát huy tốt vai trò làm tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền và tổ chức thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng ở cơ sở. Đến nay, Tỉnh đã mở 04 lớp đào tạo chỉ huy trưởng quân sự xã (phường, thị trấn), 02 lớp Trung cấp chuyên nghiệp ngành quân sự cơ sở và gửi đi đào tạo trình độ cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở tại các trường của Quân khu và của Bộ đáp ứng kịp thời nguồn cán bộ cho cơ sở.

Gắn liền với xây dựng lực lượng, công tác xây dựng thế trận quân sự trong KVPT luôn được Tỉnh coi trọng nhằm tăng cường sức mạnh QP-AN bảo vệ địa phương trong mọi tình huống. Đặc biệt, từ sau khi có Quyết định 13/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Quy chế kết hợp KT-XH với quốc phòng trong KVPT, việc kết hợp này trên địa bàn Tỉnh được đẩy mạnh, thực hiện ở tất cả các ngành, lĩnh vực, địa phương trong Tỉnh, nhất là địa bàn biên giới, các vùng trọng điểm, có vị trí chiến lược về QP-AN. Đến nay, Tỉnh đã hoàn thành công tác quy hoạch tổng thể thế trận quân sự trong KVPT Tỉnh (huyện, thành phố); quy hoạch sử dụng đất quốc phòng đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất quốc phòng giai đoạn 2011 - 2015. Trên cơ sở quy hoạch đó, Tỉnh đã xây dựng và triển khai kế hoạch đầu tư, sửa chữa, cải tạo nâng cấp, xây dựng mới các công trình quân sự trọng điểm, như: KVPT then chốt, sở chỉ huy cơ bản, căn cứ chiến đấu trong KVPT Tỉnh, huyện, phục vụ yêu cầu phát triển KT-XH và trực tiếp bảo vệ biên giới cả trước mắt và lâu dài. Hiện nay, Tỉnh đã hoàn thành việc khảo sát và lập dự án xây dựng các công trình chiến đấu tại sở chỉ huy cơ bản và các công trình quân sự khác, như: sân bay, bãi cất, hạ cánh máy bay dã chiến, các trạm ra-đa, thông tin,… trong KVPT. Riêng đối với sân bay Phong Quang đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và đưa vào quản lý với diện tích 195 ha là công trình lưỡng dụng quan trọng, nhằm mục tiêu cả kinh tế và quốc phòng. Mô hình quân - dân y kết hợp được triển khai chặt chẽ, Bệnh xá 40, bệnh xá các đoàn kinh tế - quốc phòng 313, 314 được Tỉnh đầu tư nâng cấp thành các bệnh xá khu vực, vừa chăm sóc sức khỏe cho cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang, vừa khám, chữa bệnh cho nhân dân địa phương và sẵn sàng là nơi tiếp nhận, cứu chữa thương binh khi có chiến tranh xảy ra. Tỉnh phối hợp và tạo mọi điều kiện thuận lợi để các đoàn kinh tế - quốc phòng 313, 314 của Tỉnh thực hiện có hiệu quả các dự án phát triển KT-XH gắn với tăng cường QP-AN trên địa bàn 13 xã biên giới và 7 xã kế cận thuộc 3 huyện: Vị Xuyên, Xín Mần và Hoàng Su Phì. Đối với các dự án phát triển KT-XH, như: xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển du lịch, trồng rừng, xây dựng các hồ treo tích nước, bưu điện, di dân tái định cư, xây dựng các thôn, bản mới ở địa bàn biên giới, Tỉnh đều chú trọng đến mục tiêu lưỡng dụng của công trình, vừa bảo đảm đời sống dân sinh, vừa phục vụ nhiệm vụ QP-AN cả thời bình và thời chiến. Trong 5 năm qua, Tỉnh triển khai thực hiện rà phá bom, mìn, vật cản được gần 1.300 ha đất đồi, rừng, đưa dân trở lại định cư, gắn phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng với xây dựng lực lượng và thế trận KVPT.

Công tác huấn luyện, diễn tập KVPT được Tỉnh chú trọng chỉ đạo chặt chẽ; cơ chế hoạt động QP-AN được vận hành tốt, ngày càng hoàn thiện. CQQS, Công an, Biên phòng và các ngành chủ động rà soát, điều chỉnh, bổ sung các phương án, kế hoạch tác chiến, kế hoạch phòng, chống lụt bão, cháy rừng, tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn phù hợp với tình hình thực tiễn. Trong 5 năm qua, Tỉnh đã tổ chức và chỉ đạo 13 cuộc diễn tập KVPT Tỉnh, huyện (thành phố); 06 cuộc diễn tập phòng chống thiên tai cấp huyện (thành phố); 31 cuộc diễn tập cụm tác chiến biên phòng; 223 cuộc diễn tập tác chiến - trị an và 125 cuộc diễn tập phòng chống thiên tai cấp xã (phường, thị trấn); hoàn thành 100% chỉ tiêu, kế hoạch đề ra, đạt kết quả tốt, an toàn tuyệt đối. Qua diễn tập, nhận thức về trách nhiệm, trình độ, năng lực quản lý, điều hành hoạt động tác chiến KVPT của cấp ủy, chính quyền các cấp, các ban, ngành, đoàn thể trong Tỉnh được nâng cao; đồng thời, rút ra bài học kinh nghiệm, có biện pháp thiết thực để tiếp tục hoàn thiện cơ chế: Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, điều hành, CQQS phối hợp với cơ quan công an và các ban, ngành, đoàn thể làm tham mưu và tổ chức thực hiện.

Trên đây là một số giải pháp cơ bản về xây dựng KVPT của Hà Giang. Trong thời gian tới, Tỉnh sẽ tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, nỗ lực tạo bước phát triển mới trong thực hiện nhiệm vụ quan trọng này, góp phần cùng cả nước bảo vệ vững chắc, toàn vẹn lãnh thổ, biên giới Tổ quốc.

Thiếu tướng NGUYỄN VĂN TRƯỜNG

Ủy viên BTV Tỉnh  ủy, Chỉ huy trưởng BCHQS Tỉnh