Công tác tư tưởng - văn hóa trong Quân đội nhân dân Việt Nam là một bộ phận công tác tư tưởng của Đảng, một mặt hoạt động cơ bản của công tác đảng, công tác chính trị, góp phần giữ vững sự lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị. Suốt 75 năm qua, quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối công tác tư tưởng của Đảng, dưới sự lãnh đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Tổng cục Chính trị, công tác tư tưởng - văn hóa trong Quân đội luôn được cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp đặc biệt coi trọng; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện với nhiều chủ trương, giải pháp đồng bộ. Trong tiến hành, nhất là nhiệm vụ mới, khó khăn, phức tạp, công tác tư tưởng - văn hóa của Quân đội luôn đi trước một bước, thể hiện vai trò tiên phong, giáo dục, định hướng nhận thức và hành động cho bộ đội; kịp thời giải quyết những vấn đề tư tưởng nảy sinh; kiên quyết đấu tranh với quan điểm sai trái, tư tưởng lệch lạc, thực sự là vũ khí sắc bén, cùng các mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trở thành “linh hồn, mạch sống” của Quân đội ta, góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội. Cơ quan và đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên huấn các cấp trong toàn quân luôn giữ vững và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, xây đắp nên truyền thống vẻ vang của ngành Tuyên huấn Quân đội: “Kiên định, chủ động, nhạy bén, sáng tạo, đoàn kết, quyết thắng”.

Tuy nhiên, so với yêu cầu đề ra, trong quá trình hoạt động vẫn còn có cán bộ chủ trì ở một số cơ quan, đơn vị, nhất là ở cơ sở chưa nhận thức đầy đủ và quan tâm đúng mức đến công tác tư tưởng - văn hóa. Công tác nắm, quản lý, dự báo tình hình tư tưởng, kỷ luật, mối quan hệ xã hội của bộ đội chưa chặt chẽ, còn để bộ đội vi phạm kỷ luật làm ảnh hưởng đến hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”. Thông tin, định hướng tư tưởng, dư luận cho bộ đội và nhân dân trước các sự kiện, vấn đề phức tạp, nhạy cảm có một số đơn vị còn chưa thực sự nhạy bén và chủ động, v.v.

Hội nghị Bộ phận giúp việc Quân ủy Trung ương về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Hiện nay, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị tăng cường chống phá cách mạng nước ta với âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi, nham hiểm, nhất là trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa. Đối với Quân đội, chúng đòi “phi chính trị hóa” Quân đội, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; xuyên tạc, hạ thấp uy tín, danh dự của Quân đội và giá trị, phẩm chất cao quý “Bộ đội Cụ Hồ”, v.v. Điều đó đặt ra yêu cầu mới, nặng nề, phức tạp hơn đối với công tác tư tưởng - văn hóa của Đảng nói chung và trong Quân đội nói riêng. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, xác định: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức công tác tư tưởng theo hướng chủ động, thiết thực, kịp thời và hiệu quả,... Nắm chắc, dự báo đúng, định hướng chính xác, xử lý đúng đắn, kịp thời các vấn đề tư tưởng trong Đảng, trong xã hội. Chú trọng nắm bắt, định hướng dư luận xã hội, bảo đảm tính thống nhất tư tưởng trong Đảng, đồng thuận cao trong xã hội,…”¹. Để thực hiện thắng lợi định hướng trên, các cơ quan, đơn vị cần tập trung vào một số nội dung, giải pháp cơ bản sau:

Một là, tiếp tục phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức đảng, trách nhiệm của chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp đối với công tác tư tưởng - văn hóa. Cấp ủy, tổ chức đảng, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy và cơ quan chính trị các cấp cần nhận thức đầy đủ, sâu sắc về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác này, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo. Tập trung lãnh đạo thống nhất cao trong nhận thức tư tưởng về phương hướng: xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Đến năm 2025 cơ bản xây dựng Quân đội tinh, gọn, mạnh, tạo tiền đề vững chắc, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Bám sát nhiệm vụ chính trị, đặc điểm cơ quan, đơn vị, nghị quyết của cấp ủy, tổ chức đảng các cấp xác định nội dung, biện pháp lãnh đạo, chỉ đạo công tác tư tưởng - văn hóa phải có trọng tâm, trọng điểm, đúng định hướng của Đảng và Quân ủy Trung ương; chú trọng lãnh đạo khắc phục khâu yếu, mặt yếu, tập trung vào thời điểm quan trọng, nhạy cảm, những cơ quan, đơn vị có diễn biến tư tưởng phức tạp, v.v. Phát huy trách nhiệm của cán bộ chủ trì, người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong tổ chức, quản lý và tiến hành công tác tư tưởng; thường xuyên đổi mới phương pháp, phong cách lãnh đạo theo hướng tập trung, sâu sát, đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả, nói đi đôi với làm. Cơ quan chính trị các cấp phải chủ động nhận định, đánh giá đúng tình hình, kịp thời tham mưu, đề xuất chủ trương, biện pháp, xây dựng kế hoạch và hướng dẫn thực hiện chặt chẽ, thống nhất. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ các tổ chức, lực lượng, tạo thành sức mạnh tổng hợp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng; phát hiện những khó khăn, vướng mắc, đề xuất giải pháp khắc phục kịp thời. Đổi mới công tác kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; nhân rộng cách làm hay, mô hình, điển hình tiêu biểu; kịp thời khắc phục biểu hiện thiếu trách nhiệm, coi nhẹ công tác tư tưởng, hoặc coi đó là trách nhiệm của cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị, cán bộ tuyên huấn, v.v.

Hai là, chủ động, nhạy bén, xác định đúng phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm trong tiến hành công tác tư tưởng - văn hóa. Các cơ quan, đơn vị tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị (khóa XII), Chỉ thị số 87-CT/QUTW, ngày 08/7/2016 của Thường vụ Quân ủy Trung ương gắn với đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới, bằng nhiều mô hình, cách làm sáng tạo, hiệu quả, góp phần xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh tiêu biểu về chính trị. Tiến hành tốt công tác giáo dục chính trị, giáo dục khoa học xã hội và nhân văn, giáo dục truyền thống cho bộ đội. Trọng tâm là, tuyên truyền, giáo dục làm cho cán bộ, chiến sĩ thấm nhuần sâu sắc chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, những tư duy mới về nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ của đơn vị; nhận rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch, đối tượng, đối tác của cách mạng Việt Nam. Tổ chức tốt việc học tập, quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội XI Đảng bộ Quân đội và nghị quyết đại hội cấp mình; nhiệm vụ công tác đảng, công tác chính trị; nhiệm vụ công tác tuyên huấn trong tình hình mới, v.v. Ngành Tuyên huấn tiếp tục tham mưu, triển khai thực hiện có hiệu quả các đề án, quy hoạch². Công tác tư tưởng trong Quân đội cần phải hướng về cơ sở, tập trung bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng quản lý, nắm, dự báo, định hướng, giải quyết tư tưởng cho bộ đội; kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”, “lấy tích cực, đẩy lùi tiêu cực”, “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”. Chủ động nắm chắc tình hình, kịp thời cung cấp thông tin, định hướng tư tưởng, dư luận trước những vấn đề phức tạp, nhạy cảm. Đổi mới công tác thi đua, khen thưởng, văn hóa, văn nghệ, xuất bản, in, phát hành,… bảo đảm hiệu quả, thực chất.

Ba là, thường xuyên chăm lo xây dựng, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ tuyên huấn các cấp. Quán triệt Nghị quyết số 109-NQ/TW, ngày 11/02/2019 của Quân ủy Trung ương “Về xây dựng đội ngũ cán bộ Quân đội, nhất là cấp chiến dịch, chiến lược đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”; Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, chỉ huy Quân đội trong tình hình mới”, các cơ quan, đơn vị chủ động phát hiện, lựa chọn, bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên huấn, bảo đảm cho đội ngũ này được đào tạo cơ bản, rèn luyện qua thực tiễn, có số lượng, cơ cấu hợp lý, chất lượng ngày càng cao, thực sự vừa “hồng vừa chuyên”, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trước mắt và lâu dài. Chú trọng tham mưu với Thủ trưởng Tổng cục Chính trị quan tâm chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ công tác ở Cục Tuyên huấn thực sự: “Giỏi tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn tổ chức thực hiện; giỏi phát hiện, dự báo đúng tình hình, giải quyết những vấn đề vướng mắc nảy sinh”. Kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo, bồi dưỡng ở các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội với bồi dưỡng, tập huấn thường xuyên tại cơ quan, đơn vị. Phát huy trách nhiệm tự nghiên cứu, học tập, không ngừng rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, am hiểu lý luận, thực tiễn, nhạy bén, sắc sảo, có kỹ năng nói, viết ngắn, gọn, sắc sảo, tham mưu đúng, trúng, kịp thời, hiệu quả với cấp ủy, tổ chức đảng lãnh đạo, chỉ đạo tiến hành công tác tư tưởng; sử dụng thành thạo công nghệ thông tin; rèn luyện phong cách gần gũi, kiên trì, khéo léo, nắm chắc, quản lý và giải quyết tốt tình hình tư tưởng bộ đội, nhất là ở đơn vị cơ sở. Từng bước đầu tư, hiện đại hóa cơ sở vật chất, kỹ thuật, bảo đảm thông tin cho đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên huấn.

Bốn là, chủ động đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch, phản động, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội. Cấp ủy, chỉ huy các cấp tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị (khóa XII) “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”; Đề án “Quân đội phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa trong tình hình mới” và các chỉ thị, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị. Ở từng cấp phải luôn nắm chắc, xử lý thông tin nhạy bén, quản lý chặt chẽ tình hình nội bộ, đánh giá đúng tình hình tư tưởng, dư luận; kịp thời tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân. Phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng; đồng thời, tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của lực lượng chuyên sâu, nòng cốt. Từ đó, tổ chức đấu tranh bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, như: trên báo chí, các phương tiện thông tin đại chúng, internet, mạng xã hội để đấu tranh, phản bác quan điểm, tư tưởng sai trái, thông tin xấu độc,... góp phần giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong Quân đội.

Phát huy kết quả đã đạt được, các cơ quan, đơn vị và ngành Tuyên huấn Quân đội tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng - văn hóa trong Quân đội, góp phần xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị, làm cơ sở nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của toàn quân.

Thiếu tướng NGUYỄN VĂN ĐỨC, Cục trưởng Cục Tuyên huấn
__________________

1 - ĐCSVN – Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập I, Nxb CTQG, H. 2021, tr. 181.

2 - Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”; Quy hoạch “Hệ thống thiết chế văn hóa trong Quân đội nhân dân Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 và những năm tiếp theo”; xây dựng và triển khai thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả tuyên truyền miệng, hoạt động báo cáo viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”, v.v.