Phát huy truyền thống của căn cứ địa cách mạng Việt Bắc anh hùng, lực lượng vũ trang Quân khu 1 luôn phấn đấu, xứng đáng với vai trò nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, xây dựng nền quốc phòng toàn dân trên địa bàn vững mạnh được Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu coi trọng, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, với nhiều giải pháp đồng bộ, phù hợp, tạo nền tảng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc địa bàn chiến lược Đông Bắc của Tổ quốc.

Nằm án ngữ hướng Đông Bắc của Tổ quốc, với 564km đường biên giới tiếp giáp với Trung Quốc cùng hệ thống cửa khẩu quốc gia và quốc tế, như: Hữu Nghị, Đồng Đăng (Lạng Sơn), Trà Lĩnh, Phục Hòa, Đức Long (Cao Bằng),... Quân khu 1 có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Đây là địa bàn giàu tiềm năng và bề dày lịch sử, văn hóa, với các địa danh gắn liền với truyền thống lịch sử, như: Kinh Bắc (Bắc Ninh), Chi Lăng (Lạng Sơn), Xương Giang (Bắc Giang), an toàn khu Định Hóa (Thái Nguyên), các căn cứ địa ở Bắc Kạn, Cao Bằng; nhân dân các dân tộc nơi đây giàu lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết và truyền thống cách mạng, v.v.

Thủ trưởng Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Tư lệnh Quân khu 1 cùng đại biểu địa phương tặng hoa, động viên thanh niên thị xã Việt Yên, tỉnh Bắc Giang nhập ngũ năm 2024.

Quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng, nhất là Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI, XIII) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới và các nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu và cấp ủy, chính quyền 06 tỉnh trên địa bàn tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc; trong đó, đẩy mạnh xây dựng nền quốc phòng toàn dân được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, được triển khai thực hiện nghiêm túc cả về bề rộng và chiều sâu, đạt kết quả quan trọng trên nhiều mặt. Tiềm lực và thế trận quốc phòng toàn dân trên địa bàn và trong khu vực phòng thủ các địa phương thường xuyên được tăng cường; chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang Quân khu không ngừng được nâng lên; kinh tế của các địa phương có bước phát triển khá; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân từng bước được cải thiện, “thế trận lòng dân” được củng cố ngày càng vững chắc. Điểm nổi bật là lực lượng vũ trang Quân khu luôn phát huy vai trò nòng cốt, chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng bảo vệ vững chắc địa bàn, chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định lâu dài với nước bạn; luôn xung kích, đi đầu và là chỗ dựa vững chắc của nhân dân trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, góp phần giữ vững ổn định quốc phòng, an ninh trên địa bàn, không để xảy ra “điểm nóng”, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh những thành quả đạt được, nhận thức, trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc chưa thật đầy đủ; tăng trưởng kinh tế còn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế; khả năng huy động tiềm lực quốc phòng, an ninh trên địa bàn còn nhiều khó khăn; việc kết hợp giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh có mặt chưa thật chặt chẽ, v.v. Trong khi đó, địa bàn Quân khu vẫn là một trọng điểm mà các thế lực thù địch tập trung chống phá bằng chiến lược “Diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” với những âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Cùng với sự phát triển của đất nước, tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, an ninh nông thôn,... cũng có những phát sinh mới, tiềm ẩn những nhân tố có thể gây mất ổn định; đời sống một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng biên giới còn nhiều khó khăn; thiên tai, dịch bệnh diễn biến bất thường, tác động trực tiếp đến mọi mặt của đời sống xã hội, v.v.

Trước tình hình đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu xác định, tiếp tục triển khai toàn diện, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, tạo nền tảng vững chắc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc; trong đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau.

Một là, quán triệt và triển khai thực hiện có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Nhà nước về xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Đây là giải pháp quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến phương hướng, chất lượng, hiệu quả xây dựng nền quốc phòng toàn dân ở từng địa phương và trên toàn địa bàn. Vì vậy, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu tăng cường phối hợp với cấp ủy, chính quyền các địa phương chỉ đạo các cơ quan, đơn vị quán triệt và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; hệ thống văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện của Bộ Quốc phòng và các ban, bộ, ngành có liên quan đến công tác quốc phòng địa phương¹. Cùng với đó, tăng cường chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tích cực đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục quốc phòng và an ninh, tạo bước chuyển biến về chất trong nhận thức, trách nhiệm của toàn dân, trước hết là đội ngũ cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, cần hết sức chú trọng kiện toàn tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng giáo dục quốc phòng và an ninh các cấp (quân khu, tỉnh, huyện, xã); chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp và chỉ đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, nhất là với đội ngũ cán bộ, bảo đảm đúng, đủ chương trình, nội dung, thời gian quy định²; tăng cường tổ chức bồi dưỡng, tập huấn đội ngũ cán bộ, giáo viên tham gia giảng dạy kiến thức quốc phòng và an ninh. Cùng với đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng theo quy định, Quân khu tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức kết hợp với giáo dục quốc phòng và an ninh cho toàn dân bằng nhiều hình thức phong phú, thiết thực, nhằm nâng cao ý thức quốc phòng, góp phần tăng cường “thế trận lòng dân”, làm cơ sở xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh.

Hai là, kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh. Quân khu và các địa phương tiếp tục quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc Nghị định số 164/2018/NĐ-CP, ngày 21/12/2018 của Chính phủ về kết hợp quốc phòng với kinh tế - xã hội và kinh tế - xã hội với quốc phòng; đặc biệt là Luật Phòng thủ dân sự; hướng dẫn của các bộ, ngành Trung ương. Trên cơ sở đó, tạo sự thống nhất cao trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai đồng bộ, linh hoạt, bằng nhiều giải pháp phù hợp với thực tiễn ở từng địa phương; bảo đảm vừa phát triển kinh tế, vừa chăm lo an sinh xã hội; phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội theo kế hoạch. Quá trình thực hiện cần tích cực gắn kết triển khai thực hiện tốt các chính sách thu hút đầu tư, cấp phép kinh doanh và tạo việc làm cho người lao động, giảm tỷ lệ hộ nghèo. Quân khu yêu cầu, trong kết hợp phát triển kinh tế - xã hội gắn với củng cố quốc phòng, an ninh của các địa phương phải bảo đảm tính hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực, nhất là về xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông, y tế, bưu chính viễn thông, đầu tư phát triển kinh tế, bố trí dân cư, xã hội...; thực hiện đúng chính sách của Đảng và Nhà nước về huy động các nguồn lực của địa phương bảo đảm cho nhiệm vụ quốc phòng, an ninh. Đồng thời, chỉ đạo các đoàn kinh tế - quốc phòng tích cực mở rộng và đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội kết hợp với tăng cường quốc phòng, an ninh trên các khu vực xung yếu, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xóa đói giảm nghèo cho nhân dân khu vực biên giới, tạo cơ sở để xây dựng tiềm lực, thế trận quốc phòng toàn dân trên địa bàn.

Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Quân khu động viên các lực lượng hoàn thành tốt nhiệm vụ diễn tập chỉ huy cơ quan 1 bên, 2 cấp ngoài thực địa của Sư đoàn 3.

Ba là, tập trung xây dựng lực lượng vũ trang Quân khu vững mạnh toàn diện, xứng đáng là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Tập trung xây dựng lực lượng thường trực theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, chấp hành nghiêm quy định về tổ chức, biên chế; ưu tiên quân số cho các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu; làm tốt công tác tuyển quân, gắn tuyển quân với tạo nguồn dự bị động viên của các địa phương, nhất là đối với các huyện, xã biên giới. Nâng cao chất lượng huấn luyện theo phương châm “cơ bản, thiết thực, vững chắc”; coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, sát với yêu cầu nhiệm vụ, tình huống, thực tế chiến đấu và tổ chức biên chế, địa bàn hoạt động của từng đơn vị. Bên cạnh đó, đẩy mạnh xây dựng lực lượng dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp”, có số lượng hợp lý, quy mô tổ chức phù hợp với từng loại hình cơ sở; tăng cường công tác giáo dục, huấn luyện, nâng cao chất lượng tổng hợp, trước hết là chất lượng chính trị, trình độ sẵn sàng chiến đấu; ưu tiên xây dựng lực lượng dân quân tự vệ phòng không, dân quân cơ động, dân quân thường trực của các xã biên giới và các địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh; tổ chức tự vệ ở các doanh nghiệp, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở cơ sở. Đối với lực lượng dự bị động viên, Quân khu triển khai thực hiện nghiêm quy trình và các khâu, bước từ công tác tạo nguồn, đăng ký, phúc tra, quản lý và thực hành động viên kiểm tra, huấn luyện; trong đó, hết sức coi trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, khả năng sẵn sàng chiến đấu để sẵn sàng động viên khi có nhu cầu. Cùng với đó, Quân khu duy trì nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu ở tất cả các cấp; tăng cường các biện pháp theo dõi, nắm chắc tình hình, âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch. Thường xuyên rà soát, bổ sung, hoàn chỉnh hệ thống văn kiện sẵn sàng chiến đấu, kế hoạch phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn; tăng cường tổ chức huấn luyện, diễn tập theo phương án, sẵn sàng xử lý thắng lợi các tình huống có thể xảy ra. Cơ quan quân sự các cấp chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương và phối hợp chặt chẽ với các lực lượng Công an, Biên phòng theo Nghị định số 03/2019/NĐ-CP, ngày 05/9/2019 của Chính phủ, kịp thời xử lý có hiệu quả các tình huống, không để bị động, bất ngờ, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn.

Bốn là, tập trung xây dựng thế trận phòng thủ quân khu, khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vững chắc. Các cấp, ngành, địa phương tổ chức thực hiện nghiêm túc Chương trình hành động của Đảng ủy Quân khu thực hiện Nghị quyết số 28 của Bộ Chính trị (khóa X) về xây dựng khu vực phòng thủ trong tình hình mới; từng bước hoàn thiện cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành xây dựng và hoạt động của khu vực phòng thủ; đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh trong khu vực phòng thủ; điều chỉnh quy hoạch bố trí thế trận khu vực phòng thủ trên địa bàn, phù hợp với quy hoạch, bố trí quốc phòng trên phạm vi cả nước. Cùng với đó, thường xuyên rà soát, có kế hoạch đầu tư xây dựng các công trình phòng thủ, căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu phương và căn cứ hậu cần - kỹ thuật; tăng cường tổ chức diễn tập khu vực phòng thủ các tỉnh, huyện gắn với các hoạt động xây dựng địa bàn; làm tốt công tác quản lý quy hoạch đất đai, công trình quốc phòng và khu quân sự, v.v.

Năm là, nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về quốc phòng. Cơ quan quân sự các địa phương trong toàn Quân khu tập trung nghiên cứu, quán triệt hệ thống văn bản pháp luật về quốc phòng; chủ động tham mưu cho ủy ban nhân dân cùng cấp trong công tác quản lý nhà nước về quốc phòng; xây dựng tiềm lực, thực lực quốc phòng, hệ thống chính trị, khối đại đoàn kết toàn dân vững mạnh, “thế trận lòng dân” vững chắc, đáp ứng yêu cầu xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trên địa bàn. Cùng với coi trọng xây dựng lực lượng vũ trang địa phương; thực hiện giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng, các địa phương cần làm tốt công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ; tiếp nhận, tạo điều kiện giải quyết việc làm cho quân nhân xuất ngũ; phối hợp với cơ quan, tổ chức, đơn vị lực lượng vũ trang nhân dân có liên quan trong xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố, phòng thủ quân khu theo quy định của pháp luật. Tiếp tục chỉ đạo bảo đảm ngân sách cho hoạt động quốc phòng, thực hiện việc xây dựng, huấn luyện, hoạt động, bảo đảm chế độ, chính sách đối với bộ đội địa phương, lực lượng dự bị động viên, dân quân tự vệ; bảo vệ công trình quốc phòng, khu quân sự, khu kinh tế - quốc phòng trên địa bàn; thực hiện các biện pháp phòng thủ dân sự, chính sách hậu phương Quân đội, chính sách ưu đãi người có công với cách mạng, góp phần xây dựng địa bàn Quân khu vững mạnh.

Trung tướng NGUYỄN HỒNG THÁI, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tư lệnh Quân khu
_________________         

1 - Chỉ thị số 12-CT/TW, ngày 03/5/2007 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới; Luật Quốc phòng; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh; Nghị định số 168/2018/NĐ-CP, ngày 28/12/2018 của Chính phủ về công tác quốc phòng ở bộ, ngành Trung ương, địa phương và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, v.v.

2 - Năm 2023, Quân khu và các địa phương cử 17 cán bộ đối tượng 1 đi bồi dưỡng theo chỉ tiêu của Trung ương; tổ chức 217 lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho 14.420 đối tượng (đối tượng 2: 04 lớp, 209 đồng chí; đối tượng 3: 31 lớp, 1.765 đồng chí; đối tượng 4: 176 lớp, 12.036 đồng chí; chức sắc, chức việc tôn giáo: 01 lớp, 50 vị; đối tượng khác: 05 lớp, 343 người).