Sau hơn một năm triển khai thực hiện, Luật Dân quân tự vệ năm 2019 (sửa đổi) đã và đang cho thấy những thay đổi tích cực trong xây dựng và hoạt động của lực lượng Dân quân tự vệ. Để nhanh chóng đưa Luật đi vào cuộc sống, đòi hỏi các cấp, các ngành, các địa phương, nòng cốt là lực lượng vũ trang cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến Luật đến toàn quân và toàn dân.

Luật Dân quân tự vệ năm 2019 (sửa đổi) có hiệu lực thi hành vào thời điểm dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nên công tác tuyên truyền, phổ biến Luật gặp rất nhiều khó khăn, các hoạt động tập trung đông người, nhất là việc tổ chức tập huấn, bồi dưỡng không thể triển khai do quy định của công tác phòng, chống dịch. Nhận thức rõ điều đó, các cấp, các ngành, các địa phương đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động khắc phục khó khăn, linh hoạt, sáng tạo triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp tuyên truyền, phổ biến, tập huấn, bồi dưỡng Luật cho các đối tượng, đặc biệt là đã tổ chức tốt Hội thi pháp luật về Dân quân tự vệ ở cấp huyện, cấp tỉnh và cấp quân khu, phù hợp với tình hình thực tế của địa phương¹.

Thủ trưởng Cục Dân quân tự vệ phát biểu chỉ đạo Hội thi pháp luật về Dân quân tự vệ tại Quân khu 4

Thông qua đó, nhận thức, ý thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với công tác dân quân tự vệ có nhiều chuyển biến tích cực; việc đăng ký, quản lý, tuyển chọn, xét duyệt, sắp xếp các đơn vị dân quân tự vệ bảo đảm nghiêm túc, chặt chẽ, công khai, dân chủ, đúng quy định và bám sát phương châm “dân biết, dân bàn, dân cử”; chất lượng tổng hợp và khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng Dân quân tự vệ được nâng lên. Dân quân, tự vệ ở các địa phương, cơ sở được xây dựng vững mạnh, rộng khắp, thực sự là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh, nhất là trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, tìm kiếm cứu nạn và tham gia phát triển kinh tế - xã hội, xứng đáng là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy trong giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, cơ sở, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tuyên truyền, phổ biến Luật còn một số hạn chế, bất cập, ảnh hưởng đến chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng Dân quân tự vệ. Để khắc phục những hạn chế, bất cập đó và nhanh chóng triển khai Luật vào cuộc sống, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, xây dựng lực lượng Dân quân tự vệ vững mạnh, rộng khắp, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân vững chắc, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới, đòi hỏi các cấp, các ngành, các địa phương, nòng cốt là lực lượng vũ trang cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm các chỉ thị, hướng dẫn của trên đối với công tác tuyên truyền, phổ biến Luật Dân quân tự vệ cho các đối tượng. Các cơ quan, đơn vị, địa phương tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm các chỉ thị, hướng dẫn, văn bản, kế hoạch của Chính phủ và Bộ Quốc phòng về việc tuyên truyền, phổ biến Luật Dân quân tự vệ cho các đối tượng; qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho toàn dân, nhất là đội ngũ cán bộ các cấp, các ngành trong triển khai tổ chức thực hiện. Trên cơ sở Quyết định số 1811/QĐ-TTg, ngày 16/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai thi hành Luật Dân quân tự vệ, Quyết định số 140/QĐ-TTg, ngày 20/01/2020 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 704/QĐ-BQP, ngày 04/3/2020 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc triển khai thực hiện Đề án tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Dân quân tự vệ, các quân khu, cấp ủy, chính quyền các địa phương, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp xây dựng nội dung, chương trình, kế hoạch tuyên truyền, phổ biến, tập huấn, nhất là kế hoạch thực hiện Đề án tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Dân quân tự vệ cho các đối tượng chặt chẽ, khoa học, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với đặc điểm địa phương, doanh nghiệp. Để thực hiện có hiệu quả, cần phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chủ chốt, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương và cơ quan, đơn vị, tổ chức để trực tiếp theo dõi, chỉ đạo, giúp đỡ việc thực hiện các nội dung, chương trình, kế hoạch đã đề ra. Cùng với đó, cần kết hợp chặt chẽ giữa tuyên truyền, phổ biến Luật Dân quân tự vệ với quán triệt, triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, như: Nghị quyết Trung ư­­ơng 8 (khóa XI) về Chiến lư­ợc bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Kết luận số 41-KL/TW, ngày 31/3/2009 về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 16-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới,... tạo sự đồng bộ, thống nhất cao cả về nhận thức và hành động.

Hai là, phát huy vai trò của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể địa phương, nòng cốt là lực lượng vũ trang trong xây dựng các đề án, kế hoạch. Là lực lượng nòng cốt trong thực hiện công tác dân quân tự vệ ở địa phương, cơ sở, cơ quan quân sự các cấp cần phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, đoàn thể địa phương trong xây dựng các đề án, chương trình, kế hoạch, cụ thể hóa các nội dung của Luật. Theo đó, các quân khu tiếp tục chỉ đạo Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh, thành phố chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, đoàn thể tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các tỉnh, thành phố tiếp tục xây dựng các đề án, chương trình, kế hoạch tuyên truyền, phổ biến Luật Dân quân tự vệ cho các đối tượng, bảo đảm chặt chẽ, phù hợp, tạo cơ sở, hành lang pháp lý vững chắc trong tổ chức thực hiện. Cùng với đó, cơ quan quân sự cấp tỉnh xây dựng kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng ở các cấp, trước hết tập trung tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ chủ chốt từ Trung ương đến địa phương và cơ quan quân sự các cấp. Trên cơ sở đó, các ban, sở, ngành, Ủy ban nhân dân cấp huyện triển khai tập huấn, phổ biến, tuyên truyền các nội dung cơ bản, chủ yếu của Luật cho cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc quyền. Để đạt hiệu quả cao, các cấp, các ngành đi sâu chỉ đạo, làm rõ những điểm mới, nội dung mới của Luật Dân quân tự vệ năm 2019 và các nghị định của Chính phủ, thông tư của Bộ Quốc phòng hướng dẫn chi tiết thi hành Luật cũng như vị trí, vai trò, trách nhiệm của tổ chức và cá nhân trong xây dựng lực lượng dân quân tự vệ của các cấp, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức, công dân. Quá trình triển khai thực hiện cần chú trọng việc bảo đảm cơ sở vật chất, tài liệu tập huấn, bồi dưỡng; phân công, giao nhiệm vụ cụ thể cho cơ quan, đơn vị.

Cùng với việc tuyên truyền, phổ biến Luật Dân quân tự vệ, Bộ Chỉ huy Quân sự các tỉnh, thành phố tiếp tục tham mưu cho Ủy ban nhân dân xây dựng và triển khai thực hiện Đề án tổ chức lực lượng, huấn luyện, hoạt động và bảo đảm chế độ, chính sách cho Dân quân tự vệ giai đoạn 2021 - 2025; đồng thời, thực hiện nghiêm Quyết định số 2830/QĐ-BQP, ngày 12/9/2020 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc ban hành kế hoạch xây dựng mô hình điểm về Dân quân tự vệ, v.v. Để nâng cao chất lượng huấn luyện Dân quân tự vệ đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, các quân khu cần chỉ đạo cơ quan quân sự cấp tỉnh điều chỉnh chương trình, nội dung huấn luyện theo Thông tư số 69/2020/TT-BQP, ngày 15/6/2020 của Bộ Quốc phòng quy định chi tiết một số điều của Luật Dân quân tự vệ về tập huấn, bồi dưỡng, huấn luyện, hội thi, hội thao, diễn tập cho dân quân tự vệ, phù hợp với đặc điểm của địa phương, đơn vị và quy định trong phòng, chống dịch Covid-19; Chỉ thị số 100/CT-BQP, ngày 07/8/2021 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, huấn luyện, giáo dục, đào tạo, xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật trong phòng, chống dịch Covid-19; thực hiện tốt quy chế hoạt động phối hợp của Dân quân tự vệ với các lực lượng trên địa bàn theo Nghị định số 02/2020/NĐ-CP, ngày 30/6/2020 của Chính phủ.

Ba là, đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phổ biến. Trong điều kiện dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, các cấp, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị cần linh hoạt, sáng tạo trong tuyên truyền, phổ biến Luật, bảo đảm phù hợp đặc điểm địa phương và từng trạng thái trong phòng, chống dịch. Các quân khu cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí Trung ương đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, phổ biến Luật; chỉ đạo báo các quân khu phối hợp với báo, đài phát thanh - truyền hình, cổng thông tin điện tử các tỉnh mở chuyên trang, chuyên mục, tăng thời lượng thông tin, tuyên truyền, phổ biến Luật, chú trọng địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tạo sự lan tỏa trong xã hội, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân đối với công tác dân quân tự vệ. Cùng với đó, cơ quan quân sự các cấp tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, đoàn thể địa phương sử dụng các mạng xã hội để truyền tải dữ liệu, nội dung cơ bản của Luật; đồng thời, các hội nghị tổ chức theo hình thức trực tuyến, tiến hành cấp phát tài liệu, tờ rơi, kết hợp lồng ghép với công tác giáo dục chính trị, tuyên truyền chủ trương, đường lối, nghị quyết, chỉ thị của Đảng. Ngoài ra, có thể bồi dưỡng trực tiếp các nội dung của Luật cho Dân quân tự vệ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19; đẩy mạnh đưa các tin, bài về hoạt động của Dân quân tự vệ trên trang facebook “Tôi yêu chiến sĩ sao vuông”, v.v.

Bốn là, tiếp tục triển khai làm tốt công tác chuẩn bị, tổ chức thành công Hội thi pháp luật về Dân quân tự vệ ở Quân khu 9, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội và cấp Bộ. Tổ chức rút kinh nghiệm nghiêm túc từ Hội thi pháp luật về Dân quân tự vệ của các quân khu (1, 2, 3, 4, 5), cơ quan chức năng Bộ Quốc phòng, cơ quan, đơn vị cần làm tốt công tác chuẩn bị, từ việc bảo đảm vũ khí, trang bị, cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài liệu, đến địa điểm tổ chức Hội thi; xác định hình thức, phương pháp tổ chức thi phù hợp và đúng quy định của công tác phòng, chống dịch. Các lực lượng tham gia Hội thi có thể phải chia thành nhiều phòng thi, ca thi, với số lượng thí sinh và thời gian phù hợp. Đồng thời, tham mưu, chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch, quy chế, bảo đảm cơ sở vật chất phục vụ Hội thi pháp luật về Dân quân tự vệ cấp Bộ đạt kết quả cao. Để thực hiện tốt giải pháp này, các quân khu, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị căn cứ vào tình hình nhiệm vụ của địa phương, đơn vị và diễn biến của dịch Covid-19 để triển khai các nội dung của cuộc thi cho phù hợp, bảo đảm vừa làm tốt công tác phòng, chống dịch, vừa tích cực, chủ động triển khai Hội thi đạt hiệu quả cao, góp phần nhanh chóng đưa Luật Dân quân tự vệ năm 2019 vào cuộc sống.

Thiếu tướng PHẠM QUANG NGÂN, Cục trưởng Cục Dân quân tự vệ
__________________

1 - Đã tổ chức Hội thi ở 705 huyện, 63 tỉnh và Quân khu: 1, 2, 3, 4, 5, với trên 35.500 lượt cán bộ tham gia.