Nhân kỷ niệm 70 năm ngày truyền thống của Cục Dân quân tự vệ (12-02-1947 – 12-02-2017), phóng viên Tạp chí Quốc phòng toàn dân đã có cuộc trao đổi với Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên, Bí thư Đảng ủy - Cục trưởng Cục Dân quân tự vệ về những kết quả, thành tích mà Cục đã đạt được trên chặng đường xây dựng, trưởng thành và những chủ trương, định hướng chủ yếu trong thực hiện nhiệm vụ những năm tới.

Đón nhận Huân chương Sao vàng cho Dân quân tự vệ Việt Nam và danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân lần thứ 2 cho Cục Dân quân tự vệ

Phóng viên: Thưa đồng chí Cục trưởng! Trước hết, đồng chí có thể khái quát về sự ra đời, phát triển của Cục Dân quân tự vệ?

Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ nhất (năm 1935), Đảng ta đã ra Nghị quyết về Đội Tự vệ. Thực hiện Nghị quyết, các đội tự vệ công nông, tự vệ cứu quốc, du kích cứu quốc được xây dựng ở khắp các vùng nông thôn, thành thị, trở thành tổ chức vũ trang quần chúng trong Mặt trận Việt Minh, góp phần quan trọng vào thắng lợi của Tổng khởi nghĩa Tháng 8-1945, giành chính quyền về tay nhân dân. Sau Cách mạng Tháng Tám, trước sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng dân quân, du kích và yêu cầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đòi hỏi phải có một cơ quan chuyên trách tham mưu, chỉ đạo, phát huy vai trò to lớn của lực lượng này. Ngày 12-02-1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh 16/SL thành lập Phòng Dân quân toàn quốc - tiền thân của Cục Dân quân tự vệ ngày nay. Từ đó, ngày 12 tháng 2 trở thành Ngày truyền thống của Cục Dân quân tự vệ.

Ngay sau khi được thành lập và trong suốt chặng đường xây dựng, trưởng thành, đội ngũ cán bộ, nhân viên Cục Dân quân tự vệ đã bám sát cơ sở, bám sát thực tiễn, kịp thời nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm, đề xuất, giúp Trung ương Đảng, Chính phủ, Bộ Quốc phòng lãnh đạo, chỉ đạo, chỉ huy thống nhất lực lượng dân quân, du kích, tạo cơ sở để phát triển chiến tranh du kích, chiến tranh nhân dân.

Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, trực tiếp là Bộ Tổng Tham mưu và sự phối hợp, giúp đỡ của các cơ quan, địa phương, Cục Dân quân tự vệ đã không ngừng phát triển, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần tích cực vào xây dựng lực lượng dân quân tự vệ Việt Nam vững mạnh, rộng khắp, thực sự “là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ quốc”, như lời khen tặng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Với thành tích đặc biệt xuất sắc đã đạt được, Cục Dân quân tự vệ vinh dự hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Phóng viên: Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ của Cục Dân quân tự vệ có bước phát triển mới. Đề nghị Cục trưởng cho biết đó là những nhiệm vụ nào và kết quả thực hiện ra sao?

Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Đúng vậy, trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ của Cục đã có bước phát triển, yêu cầu đòi hỏi cao hơn. Cùng với công tác dân quân tự vệ, Cục còn thực hiện chức năng tham mưu, đề xuất, quản lý nhà nước về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh; công tác quốc phòng ở các bộ, ngành Trung ương, địa phương. Kết quả khái lược trên từng mặt công tác như sau:

Đối với công tác dân quân tự vệ, những năm qua, thực hiện chức năng của mình, Cục đã đề xuất giúp Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Quốc phòng tham mưu cho Đảng, Nhà nước ban hành được hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về dân quân tự vệ. Cùng với đó, Cục đã chủ trì, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện công tác dân quân tự vệ ngày càng nền nếp, hiệu quả. Trong đó, tập trung chỉ đạo nâng cao chất lượng tổ chức, huấn luyện, hoạt động và chế độ, chính sách đối với lực lượng dân quân tự vệ. Công tác tuyển chọn, quản lý, huấn luyện, hoạt động và công tác bảo đảm cho lực lượng dân quân tự vệ có bước đột phá, góp phần nâng cao chất lượng, nhất là chất lượng chính trị¹ của lực lượng này. Do đó, vị trí, vai trò của lực lượng dân quân tự vệ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc được khẳng định.

Đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, Cục Dân quân tự vệ là Cơ quan Thường trực của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương. Cục đã tích cực tham mưu, chỉ đạo, triển khai đồng bộ các biện pháp đưa công tác giáo dục quốc phòng và an ninh đi vào nền nếp, đạt hiệu quả ngày càng cao. Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh từ Trung ương tới cấp xã được thành lập, thường xuyên kiện toàn. Nội dung, chương trình bồi dưỡng, giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng được chuẩn hóa; việc xây dựng đội ngũ giáo viên, giảng viên, báo cáo viên giáo dục quốc phòng và an ninh đạt kết quả tích cực. Đến nay, công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh trở thành quy định bắt buộc đối với cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức; giáo dục quốc phòng và an ninh trở thành môn học chính khóa trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây thực sự là bước đột phá, tạo chuyển biến tích cực về nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới², thiết thực góp phần xây dựng “thế trận lòng dân”, nền quốc phòng toàn dân vững chắc.

Thực hiện chức năng là Cơ quan Thường trực của Bộ Quốc phòng về công tác quốc phòng ở các bộ, ngành Trung ương, địa phương. Cục đã giúp các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả công tác quốc phòng, quân sự. Giúp 67 ban chỉ huy quân sự các bộ, ngành Trung ương thường xuyên hoạt động, đi vào nền nếp; nhiều ban chỉ huy quân sự đã phát huy tốt chức năng tham mưu cho lãnh đạo, người đứng đầu cơ quan, tổ chức để thực hiện công tác quân sự, quốc phòng. Qua đó, thiết thực góp phần tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước về quốc phòng.

Phóng viên: Tham mưu, chỉ đạo, hướng dẫn xây dựng lực lượng dân quân tự vệ là một chức năng cơ bản của Cục Dân quân tự vệ. Để thực hiện tốt công tác này, trong thời gian tới, Cục có chủ trương, biện pháp gì?

Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên kiểm tra công tác huấn luyện dân quân tự vệ biển của Quân chủng Hải quân

Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Để thực hiện tốt, Cục tiếp tục nghiên cứu, tham mưu cho Bộ Tổng tham mưu, Bộ Quốc phòng, Chính phủ ban hành, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền. Trước mắt, tập trung giúp Bộ Quốc phòng hoàn chỉnh dự thảo Luật Quốc phòng (sửa đổi) và lập hồ sơ trình Chính phủ đề nghị đưa dự án Luật Dân quân tự vệ (sửa đổi) vào chương trình xây dựng luật năm 2018 của Quốc hội. Đồng thời, phối hợp với cơ quan liên quan, chủ trì soạn thảo, sửa đổi, thay thế một số nghị định, thông tư không còn phù hợp với thực tiễn, nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, làm cơ sở cho các cơ quan, tổ chức triển khai thực hiện. Cục tập trung chỉ đạo xây dựng lực lượng dân quân tự vệ có quy mô, số lượng hợp lý, phù hợp với từng địa phương, cơ sở, chú trọng nâng cao chất lượng tổng hợp, nhất là chất lượng chính trị. Hướng dẫn, giúp đỡ các địa phương xây dựng dân quân tự vệ cơ động, thường trực biên giới, dân quân tự vệ biển, đảo và trên địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh, hướng, khu vực phòng thủ chủ yếu. Tiếp tục nghiên cứu thí điểm tổ chức tự vệ ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Giúp cơ quan quân sự địa phương các cấp rà soát, điều chỉnh, bổ sung đề án, kế hoạch tổ chức, huấn luyện, hoạt động, bảo đảm chế độ chính sách cho dân quân tự vệ giai đoạn 2016 - 2021; xây dựng kế hoạch mở rộng dân quân tự vệ trong các trạng thái sẵn sàng chiến đấu.

Phóng viên: Sau hơn 3 năm thực hiện Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh, công tác giáo dục quốc phòng và an ninh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Với vai trò là Cơ quan Thường trực của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương, Cục Dân quân tự vệ sẽ làm gì để thực hiện tốt hơn nữa, thưa Cục trưởng?

Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Với chức năng là Cơ quan Thường trực của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương, chúng tôi đã báo cáo, đề xuất với Hội đồng tiếp tục chỉ đạo các cơ quan, tổ chức cần đẩy mạnh quán triệt, thực hiện Chỉ thị 12-CT/TW, ngày 03-5-2007 của Bộ Chính trị (khoá X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục quốc phòng và an ninh trong tình hình mới; Quy định 07-QĐ/BTCTW, ngày 16-4-2008 của Ban Tổ chức Trung ương về tiêu chuẩn kiến thức quốc phòng và an ninh cho cán bộ, đảng viên; Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh cũng như các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Trên cơ sở đó, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng; thực hiện phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho toàn dân có nền nếp, đi vào chiều sâu, coi đây là một mặt trận nhằm chống lại những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” có xu hướng công khai và ngày càng nghiêm trọng hơn trong tình hình mới. Đặc biệt, Cục phối hợp với các cơ quan chức năng có liên quan, chỉ đạo, hướng dẫn các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh, các trường cao đẳng, cơ sở giáo dục đại học thực hiện có hiệu quả Thông tư liên tịch 123/2015/TTLT-BQP-BGDĐT-BLĐTBXH, ngày 05-11-2015 của Bộ Quốc phòng, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Đồng thời, đẩy mạnh việc quy hoạch, huy động nguồn lực xây dựng, củng cố, nâng cấp hệ thống trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh trên phạm vi cả nước theo Quyết định 161/QĐ-TTg và thực hiện Đề án đào tạo giáo viên, giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh theo Quyết định 607/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tạo cơ sở chuẩn hóa công tác giáo dục quốc phòng và an ninh.

Phóng viên: Để tiếp nối truyền thống, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, đề nghị đồng chí Cục trưởng cho biết phương hướng trong thời gian tới?

Trung tướng Nguyễn Duy Nguyên: Trong thời gian tới, Đảng ủy, chỉ huy Cục Dân quân tự vệ xác định phải luôn quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng toàn diện; chú trọng xây dựng Đảng bộ Cục trong sạch vững mạnh, cơ quan vững mạnh toàn diện. Trong đó, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị vững vàng, có kiến thức toàn diện, am hiểu thực tiễn, có tư duy chiến lược, nhạy bén, có tác phong công tác khoa học, khả năng phát hiện vấn đề, dự báo chính xác tình hình để tham mưu, đề xuất “kịp thời, hiệu quả” các mặt công tác, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Phóng viên: Cảm ơn đồng chí Cục trưởng!

Lê Minh Đạt (thực hiện)
__________

1 - Hiện nay, dân quân tự vệ chiếm khoảng 1,44% dân số; tỷ lệ đảng viên trên 23%.

2 - Năm 2016, toàn quốc đã tổ chức bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh được 6.109 lớp cho 564.013 người.