Ngày 03-3-1955, Bộ trưởng Quốc phòng - Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam, Đại tướng Võ Nguyên Giáp ký Quyết định số 15/QĐA thành lập Ban Nghiên cứu Sân bay (phiên hiệu C47), khởi đầu cho quá trình xây dựng Không quân nhân dân Việt Nam. Từ đó, ngày 03-3-1955 trở thành Ngày truyền thống của lực lượng này. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, sau thời gian chuẩn bị công phu, ngày 03-4-1965, Biên đội MiG-17 xuất kích, bắn rơi 2 máy bay F-8U của Hải quân Mỹ trên bầu trời Hàm Rồng (Thanh Hóa). Đây là lần đầu tiên trong lịch sử đấu tranh vũ trang của dân tộc có chiến công trên không, Bộ đội Không quân trẻ tuổi của ta đã “mở mặt trận trên không” thắng lợi, đánh thắng lực lượng không quân sừng sỏ của đế quốc Mỹ. Chiến công đó, đã làm nức lòng đồng bào và chiến sĩ cả nước, cổ vũ ý chí quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ của quân và dân ta, được Bác Hồ khen ngợi: “Các chú đã chiến đấu rất dũng cảm, đã tiêu diệt máy bay Mỹ. Các chú đã thực hiện được khẩu hiệu “Đã đánh là thắng”. Như thế là xứng đáng với truyền thống anh hùng của quân và dân ta…”¹. Ngày 03-4-1965 trở thành ngày truyền thống đánh thắng trận đầu vẻ vang của Không quân nhân dân Việt Nam.

Với tinh thần“Dám đánh, quyết đánh và quyết thắng” các đơn vị của Bộ đội Không quân luôn khắc phục khó khăn, sáng tạo nhiều cách đánh độc đáo, thông minh, góp phần làm phong phú thêm nghệ thuật tác chiến của dân tộc Việt Nam và đánh thắng hai cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân của đế quốc Mỹ². Chiến thắng 12 ngày đêm tháng 12-1972 đã làm nên một “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, đập tan cuộc tập kích chiến lược đường không chủ yếu bằng máy bay B-52 của đế quốc Mỹ, với thần tượng “siêu pháo đài bay” và cái gọi là “uy thế không lực Hoa Kỳ”; đánh sập ý tưởng “thương lượng trên thế mạnh” của Ních-xơn, buộc chính quyền Mỹ phải ký hiệp định Pa-ri (ngày 27-01-1973), tạo ra thế và lực mới cho cách mạng Việt Nam, đẩy nhanh sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của dân tộc đi đến thắng lợi hoàn toàn.

65 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Không quân nhân dân Việt Nam luôn giữ vững và phát huy phẩm chất cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ”; sẵn sàng hy sinh quên mình, dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, cống hiến tài năng, trí tuệ vì sự nghiệp bảo vệ bầu trời Tổ quốc, xây dựng nên truyền thống: “Trung thành vô hạn - Tiến công kiên quyết - Đoàn kết hiệp đồng - Lập công tập thể”. Với thành tích đặc biệt xuất sắc đó, Không quân nhân dân Việt Nam được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” (ngày 03-6-1976) và nhiều phần thưởng cao quý khác³.

Trung tướng Lâm Quang Đại - Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân chủng (đứng giữa) cắt băng khai mạc Triển lãm Những mốc son lịch sử, thành tích vẻ vang của Quân chủng

Hiện nay, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ bầu trời Tổ quốc đối với Quân chủng Phòng không - Không quân nói chung, Bộ đội Không quân nói riêng đặt ra yêu cầu ngày càng cao, tính chất đa dạng, phức tạp, khẩn trương, đòi hỏi phải có chủ trương, giải pháp xử lý kịp thời, chính xác các tình huống tác chiến trên không, không để bị động, bất ngờ, lỡ thời cơ, nhất là trên hướng biển, đảo. Để Bộ đội Không quân phát huy truyền thống hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân chủng tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng lực lượng Không quân “Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, có sức mạnh, khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, với đồng bộ các giải pháp.

Tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, quán triệt nhiệm vụ, nhằm xây dựng Bộ đội Không quân, nhất là đội ngũ phi công có phẩm chất đạo đức, lối sống tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành tuyệt đối với Đảng, Tổ quốc và Nhân dân. Nội dung giáo dục tập trung vào nâng cao nhận thức về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, nhiệm vụ của Quân đội, Quân chủng và Bộ đội Không quân, nhất là nhiệm vụ mới, phức tạp, đột xuất. Trong đó, chú trọng giáo dục tinh thần yêu nước, khơi dậy niềm tự hào dân tộc, Quân đội; phát huy truyền thống “Trung thành vô hạn, tiến công kiên quyết, đoàn kết hiệp đồng, lập công tập thể” của Bộ đội Không quân. Việc làm đó cần được gắn kết chặt chẽ với thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ - Người chiến sĩ Phòng không - Không quân ưu tú”, v.v. Trước yêu cầu mới của sự nghiệp bảo vệ bầu trời Tổ quốc, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị tập trung giáo dục cho đội ngũ phi công nắm rõ các thủ đoạn, phương thức tác chiến đường không của đối phương; động viên họ ra sức học tập, nắm bắt, làm chủ vũ khí, trang bị, nghệ thuật tác chiến không quân, kinh nghiệm, cách đánh của Không quân ta và những kinh nghiệm tác chiến không quân của một số nước trên thế giới trong thời gian gần đây. Từ đó, xây dựng cho cán bộ, chiến sĩ lực lượng Không quân ý chí quyết tâm chiến đấu, dám đánh, biết đánh, quyết thắng; niềm tin vào vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có, luôn nỗ lực tìm tòi và sáng tạo nhiều cách đánh hay, có hiệu quả để đánh thắng mọi cuộc tiến công đường không của các thế lực thù địch.

Chú trọng nâng cao chất lượng các tổ chức trong đơn vị; gắn xây dựng tổ chức đảng với xây dựng tổ chức chỉ huy và các tổ chức quần chúng. Tập trung xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và phát huy tốt vai trò đội ngũ cán bộ, đảng viên. Mọi hoạt động của cấp ủy, tổ chức đảng thực hiện theo đúng quy chế, giữ vững nguyên tắc lãnh đạo, bảo đảm dân chủ, công khai, phát huy trí tuệ tập thể. Việc kiện toàn tổ chức đảng bảo đảm đồng bộ, thống nhất với sự điều chỉnh về tổ chức lực lượng, biên chế trong Quân chủng. Tích cực thực hiện Chỉ thị 05, Chỉ thị 87 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Đồng thời, đẩy mạnh phong trào Thi đua Quyết thắng sôi nổi, rộng khắp và đi vào thực chất, tạo sức mạnh tổng hợp xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Trước mắt, Thường vụ Đảng ủy Quân chủng tập trung lãnh đạo tổ chức tốt đại hội đảng các cấp, tiến tới đại hội XIII của Đảng cho toàn Đảng bộ nói chung và các cấp ủy, tổ chức đảng của các đơn vị Không quân nói riêng theo đúng tinh thần chỉ đạo, hướng dẫn của trên.

Tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện làm chủ vũ khí trang bị mới, cải tiến, coi trọng huấn luyện bay, bảo đảm an toàn bay và an toàn trong mọi hoạt động. Thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, mệnh lệnh của trên, nhất là Nghị quyết 227 của Đảng ủy Quân chủng về “Tăng cường lãnh đạo công tác huấn luyện, bảo đảm an toàn bay và đấu tranh phòng ngừa tai nạn bay, uy hiếp an toàn bay”; quy định của Điều lệ bay, quy trình hoạt động bay, bảo đảm an toàn bay ở các đơn vị Không quân. Quán triệt nghiêm phương châm và tư tưởng chỉ đạo huấn luyện, các đơn vị thực hiện tốt: “3 khâu”, “4 bảo đảm”, “5 thực hiện”  các nội dung, các bước của quy trình bay⁴. Chú trọng huấn luyện nâng cao trình độ kỹ thuật, chiến thuật sát thực tế chiến đấu, đối tượng tác chiến, cách đánh của bộ đội Không quân; sử dụng thành thạo các trang thiết bị, vũ khí hiện có, làm chủ các loại vũ khí trang bị khí tài mới, cải tiến⁵; ưu tiên huấn luyện phi công trực tiếp làm nhiệm vụ chiến đấu, chuyển loại, tổ bay, giáo viên bay và phi công mới tốt nghiệp. Tập trung huấn luyện nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu trong mọi điều kiện thời tiết ban ngày, ban đêm, trên biển; nâng cao khả năng quản lý, điều hành bay, quản lý vùng trời, kịp thời phát hiện và ngăn chặn các trường hợp bay vi phạm quy chế bay, đột nhập đường không. Chủ động phối hợp với các đơn vị hiệp đồng chiến lược: Bộ đội Phòng không, Quân chủng Hải quân, Cảnh sát biển Việt Nam, Binh chủng Đặc công, Bộ đội Biên phòng, Hàng không dân dụng,... xây dựng kế hoạch huấn luyện, diễn tập hiệp đồng bảo đảm chặt chẽ, khoa học, sát thực tiễn chiến đấu. Đồng thời, duy trì nghiêm nền nếp, chế độ trực sẵn sàng chiến đấu theo các phương án, đảm bảo khi có lệnh là cất cánh làm nhiệm vụ được ngay, không để bất ngờ, lỡ thời cơ; không ngừng nâng cao khả năng chiến đấu, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ trên giao, quản lý, bảo vệ vững chắc vùng trời, chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

Bảo đảm tốt công tác hậu cần, kỹ thuật, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ phi công hoàn thành tốt nhiệm vụ. Về công tác kỹ thuật, các đơn vị tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Quản lý, khai thác vũ khí, trang bị, kỹ thuật tốt, bền, an toàn, tiết kiệm và An toàn giao thông”, tập trung xây dựng chính quy ngành Kỹ thuật, duy trì nghiêm chế độ kiểm tra, bảo quản, bảo dưỡng máy bay, khí tài, xây dựng kho, trạm, xưởng kiểu mẫu, nâng cao chất lượng “Ngày Kỹ thuật” ở các cấp. Mọi cán bộ, chiến sĩ phải nắm vững Điều lệ công tác kỹ thuật, quy tắc an toàn bay; coi trọng bảo đảm kỹ thuật hàng không và kỹ thuật công trình sân bay, đề cao tinh thần tích cực, chủ động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, nhân viên kỹ thuật, đảm bảo máy bay luôn trong tình trạng tốt để sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ bay. Về công tác hậu cần, thường xuyên làm tốt công tác quản lý, đảm bảo điện khí, xăng, dầu, sân bay,… phục vụ cho các nhiệm vụ. Thực hiện tốt phong trào thi đua “Ngành Hậu cần Quân đội làm theo lời Bác Hồ dạy”, nâng cao chất lượng phục vụ, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đảm bảo đúng, đủ tiêu chuẩn, định lượng, chăm sóc sức khỏe bộ đội. Trong đó, phải hết sức chú ý đảm bảo chế độ, chính sách đặc thù, nhất là hậu phương, gia đình đội ngũ phi công,… góp phần để họ yên tâm công tác, gắn bó xây dựng đơn vị.

Kế thừa và phát huy truyền thống 65 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Bộ đội Không quân sẽ nỗ lực hơn nữa, khắc phục khó khăn, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, luôn là lực lượng nòng cốt trên mặt trận đối không, trong thế trận chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Trung tướng LÂM QUANG ĐẠI, Chính ủy Quân chủng Phòng không - Không quân
___________________

1 - Trích thư khen của Bác Hồ gửi Bộ đội Không quân ngày 05-4-1965.

2 - Lần thứ nhất (từ tháng 8-1964 đến tháng 11-1968); lần thứ 2 (từ tháng 4-1972  đến tháng  01-1973).

3 - 31 tập thể, 37 lượt đơn vị, 74 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (trong đó: 01 đơn vị được phong tặng 3 lần, 04 đơn vị được phong tặng 2 lần; 01 cá nhân được phong tặng 3 lần). 03 đơn vị và 04 cá nhân được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới; hàng nghìn Huân chương các loại, v.v.

4 - “3 khâu”: 1. Xây dựng kế hoạch bay phù hợp với điều kiện, nhiệm vụ và trình độ phi công; 2. Chuẩn bị bay tỉ mỉ, cụ thể, vững chắc ở tất cả các bộ phận, thành phần tham gia bay và nhanh nhạy, quyết đoán trong xử lý tình huống; 3. Rút kinh nghiệm, giảng bình bay đúng, trúng và có biện pháp khắc phục triệt để. “4 bảo đảm”: 1. Chất lượng phi công; 2. Chất lượng máy bay, các phương tiện phục vụ; 3. Điều kiện thời tiết, khí tượng; 4. Chỉ huy bay và các thành phần phục vụ. “5 thực hiện”: 1. Nền nếp, chế độ, nguyên tắc, Điều lệ bay, Quy chế an toàn bay, điều lệ, quy định các chuyên ngành; 2. Phối hợp, hiệp đồng giữa chỉ huy bay với phi công và các thành phần phục vụ bay; 3. Huấn luyện xử lý bất trắc, sử dụng sổ tay phi công và ghi chép nhật ký ngày bay, chuyến bay; 4. Quy trình, nội dung giao nhiệm vụ, chuẩn bị bay, thực hành bay, giảng bình rút kinh nghiệm và công tác đảm bảo an toàn bay; 5. Các bước dự báo, xây dựng kế hoạch, kiểm tra quy tắc đảm bảo an toàn bay.

5 - Máy bay Su-30, Casa-295, Casa-212i; tổ chức huấn luyện bay nâng cao với chuyên gia Nga trên máy bay Su-30MK; bay nâng cao với chuyên gia trên các loại máy bay Casa-295, Casa-212i, Su-27, L39, v.v.