Bộ Giáo dục và Đào tạo là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà n­ước về lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Những năm qua, trên cơ sở quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự của Đảng, Ban cán sự Đảng, lãnh đạo Bộ đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo thực hiện tốt công tác quốc phòng, quân sự và đạt nhiều kết quả quan trọng. Nổi bật là, ban chỉ huy quân sự các cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo trực thuộc Bộ đã phát huy tốt vai trò nòng cốt trong tham mưu và tổ chức thực hiện công tác quốc phòng, quân sự đạt mục đích, yêu cầu đề ra. Cùng với đó, Bộ đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thực hiện tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng; nhờ đó, nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên, giảng viên, giáo viên, học sinh, sinh viên về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc không ngừng được nâng cao. Lực lượng tự vệ trong toàn ngành được quan tâm kiện toàn đủ về tổ chức, biên chế, bảo đảm có số lượng hợp lý, chất lượng ngày càng cao, làm nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở các cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo và phối hợp xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống xảy ra trên địa bàn đứng chân.

Do đặc điểm các ban chỉ huy quân sự, đơn vị tự vệ của ngành giáo dục đứng chân phân tán trên địa bàn cả nước, nên khó khăn cho việc theo dõi, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự; đội ngũ cán bộ làm công tác quốc phòng, quân sự chủ yếu là kiêm nhiệm, không có kiến thức chuyên sâu, phần nào ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả công tác tham mưu, đề xuất và tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Vì vậy, để nâng cao hơn nữa chất lượng công tác quốc phòng, quân sự của Bộ, thời gian tới, Ban cán sự Đảng, lãnh đạo Bộ, mà nòng cốt là Ban Chỉ huy Quân sự Bộ cùng Vụ Giáo dục Quốc phòng và An ninh tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sở giáo dục và đào tạo các tỉnh, thành phố, các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh, các học viện, trường đại học, cao đẳng trực thuộc Bộ thực hiện tốt một số nội dung chủ yếu sau:

Một là, phát huy vai trò nòng cốt của ban chỉ huy quân sự các cấp trong tham mưu, triển khai, tổ chức thực hiện công tác quốc phòng, quân sự. Theo đó, Bộ chỉ đạo các đầu mối trực thuộc tập trung kiện toàn 50 ban chỉ huy quân sự các cơ quan, đơn vị, sở giáo dục và đào tạo, đảm bảo đúng, đủ cơ cấu, thành phần; duy trì nghiêm quy chế hoạt động, nền nếp chế độ công tác, nhất là chế độ giao ban, báo cáo trực tiếp khi có tình huống; phân công, phân cấp trách nhiệm cụ thể cho các thành viên. Trên cơ sở đó, phát huy vai trò nòng cốt của các ban chỉ huy quân sự các cấp trong tham mưu cho lãnh đạo các cơ quan, đơn vị xây dựng, ban hành các văn bản: nghị quyết, chỉ thị, chương trình, kế hoạch lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện công tác quốc phòng, quân sự, phù hợp với tình hình thực tiễn, trọng tâm là xây dựng cơ quan, đơn vị vững mạnh về mọi mặt, thực hiện nhiệm vụ giáo dục, đào tạo gắn với xây dựng khu vực phòng thủ, hoạt động quân sự, quốc phòng, an ninh. Do cán bộ đảm nhiệm công tác quốc phòng, quân sự đa phần là kiêm nhiệm, nên để nâng cao chất lượng công tác tham mưu và triển khai thực hiện nhiệm vụ, Bộ chỉ đạo các đầu mối trực thuộc chú trọng quy hoạch, bồi dưỡng, tạo nguồn, bổ nhiệm các chức danh kiêm nhiệm quân sự; lựa chọn cán bộ, giảng viên, giáo viên có năng lực chuyên môn, nhiệt tình, trách nhiệm để tham gia các lớp tập huấn về quốc phòng, quân sự do trên tổ chức. Ban Chỉ huy Quân sự Bộ xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện quy chế phối hợp xây dựng khu vực phòng thủ giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo với Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội; đồng thời, hướng dẫn các đơn vị trực thuộc xây dựng kế hoạch phối hợp với các cơ quan quân sự địa phương nơi đơn vị đặt trụ sở. Ngoài ra, Ban Chỉ huy Quân sự Bộ thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Cục Cán bộ, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam làm tốt công tác tuyển chọn nguồn sinh viên tốt nghiệp đại học đi đào tạo sĩ quan dự bị và giao chỉ tiêu cho các trường đại học.

Bế mạc lớp bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh

Hai là, thực hiện tốt công tác giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng. Đây được xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác quốc phòng, quân sự của Bộ. Với đặc thù môn học giáo dục quốc phòng và an ninh phong phú, đa dạng, được thực hiện ở nhiều cấp độ. Theo đó, đối với học sinh các trường tiểu học và trung học cơ sở, nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh được lồng ghép thông qua các môn học trong chương trình, kết hợp với hoạt động ngoại khóa phù hợp với lứa tuổi. Đối với học sinh trung học phổ thông, trung cấp sư phạm và sinh viên các trường cao đẳng sư phạm, các cơ sở giáo dục đại học là nội dung bắt buộc trong chương trình giáo dục quốc gia. Do vậy, lực lượng tham gia lên tới hàng triệu người, được triển khai trên toàn quốc, đa dạng, phức tạp với nhiều thành phần từ lãnh đạo Bộ, cơ quan đến cán bộ, giảng viên, giáo viên, sinh viên, học sinh. Nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên do Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì có sự tham gia của các cơ quan bộ, ngành Trung ương, như: Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Văn phòng Chính phủ, v.v. Trong đó, chú trọng giáo dục quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; bồi đắp lý tưởng cộng sản, phẩm chất đạo đức, lịch sử truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, của lực lượng vũ trang nhân dân cùng với cập nhật kiến thức về chủ quyền biển, đảo, các nội dung mới liên quan đến nhận thức, kỹ năng kiến thức quốc phòng, quân sự, an ninh, nhất là các luật, nghị định, thông tư, hướng dẫn về quốc phòng và an ninh, v.v. Để thực hiện tốt nhiệm vụ trọng tâm này, Vụ Giáo dục Quốc phòng và An ninh tham mưu cho lãnh đạo Bộ tập trung chỉ đạo sở giáo dục và đào tạo các tỉnh tổ chức thực hiện nghiêm túc và đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật, các quy định về giáo dục quốc phòng và an ninh; tăng cường mua sắm trang thiết bị dạy học, thực hiện dạy theo phân phối chương trình. Đồng thời, tiếp tục tuyển chọn giáo viên chưa đạt chuẩn đi đào tạo văn bằng 2 chuyên ngành giáo dục quốc phòng và an ninh theo Quyết định số 607/QĐ-TTg ngày 24/4/2014 của Thủ tướng Chính phủ. Đối với sinh viên đại học, cao đẳng, trung cấp sư phạm, các trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh tập trung đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng dạy và học môn học giáo dục quốc phòng và an ninh. Phối hợp với các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng và Bộ Công an tổ chức các đợt tập huấn về nội dung, chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh;  hội thi giáo viên, giảng viên giáo dục quốc phòng và an ninh trong các trường học trên phạm vi toàn quốc.

Cùng với giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên, Bộ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc làm tốt công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho cán bộ, giảng viên, giáo viên trong toàn ngành, hằng năm phấn đấu hoàn thành 100% chỉ tiêu theo quy định. Để làm được điều đó, Ban Chỉ huy Quân sự Bộ cùng Vụ Giáo dục Quốc phòng và An ninh chỉ đạo ban chỉ huy quân sự các cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo chủ động phối hợp chặt chẽ với cơ quan quân sự các địa phương tiến hành rà soát, quản lý chặt chẽ số cán bộ, đảng viên thuộc diện được bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh để xây dựng kế hoạch mở lớp bồi dưỡng cho các đối tượng 3, 4; lập danh sách cán bộ thuộc đối tượng 2 gửi đi bồi dưỡng các lớp do cấp trên tổ chức. Quá trình thực hiện, ban chỉ huy quân sự các cấp tiến hành xây dựng kế hoạch bồi dưỡng khoa học, phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo bảo đảm yêu cầu vừa có quân số tham gia học tập theo quy định, vừa có lực lượng làm nhiệm vụ chuyên môn, giảng dạy.

Bên cạnh đó, Bộ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo thường xuyên tuyên truyền trên cổng thông tin điện tử về các hoạt động quốc phòng, quân sự; tổ chức giao lưu với các đơn vị Quân đội kết nghĩa nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn, sự kiện chính trị trọng đại của Đảng, Nhà nước, Quân đội. Qua đó, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, giảng viên, giáo viên, học sinh, sinh viên đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Ba là, chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, xây dựng lực lượng tự vệ vững mạnh, đủ sức hoàn thành nhiệm vụ được giao. Với quân số gần hai nghìn người, lực lượng tự vệ của Bộ đứng chân trên khắp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Để xây dựng lực lượng này có cơ cấu, thành phần hợp lý, chất lượng cao, nhất là chất lượng chính trị, Ban Chỉ huy Quân sự Bộ căn cứ theo Luật Dân quân tự vệ và hướng dẫn của Cục Dân quân tự vệ, Bộ Tổng Tham mưu chỉ đạo ban chỉ huy quân sự các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ chủ động rà soát, củng cố, kiện toàn tổ chức biên chế, quy mô lực lượng tự vệ, tập trung vào nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng sẵng sàng chiến đấu, phục vụ chiến đấu và phối hợp với các lực lượng khác trên địa bàn bảo vệ an toàn cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo trong mọi tình huống. Để làm được điều đó, ban chỉ huy quân sự các cấp phối hợp với cơ quan quân sự địa phương tổ chức tốt các nội dung huấn luyện, tập huấn, hội thi, hội thao quân sự theo kế hoạch, bảo đảm 100% lực lượng tự vệ sử dụng thành thạo các loại vũ khí, công cụ hỗ trợ trong biên chế cũng như nắm rõ phương án phối hợp với các lực lượng trên địa bàn trong xử trí các tình huống quốc phòng, an ninh; đồng thời, duy trì nghiêm nền nếp, chế độ trực theo quy định, bảo đảm an toàn cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo. Ngoài ra, ban chỉ huy quân sự các cấp tham mưu với lãnh đạo cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo quan tâm, bảo đảm tốt các chế độ, chính sách cho lực lượng tự vệ. Theo đó, ngoài chế độ, tiêu chuẩn theo quy định của Luật Dân quân tự vệ, các cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, đào tạo căn cứ vào khả năng của mình có thể hỗ trợ thêm về tiền ăn, kinh phí đi lại, đầu tư mua sắm trang phục, trang bị, phương tiện, công cụ hỗ trợ bảo đảm cho lực lượng tự vệ hoạt động hiệu quả, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn đứng chân.

Thiếu tướng, TS. PHẠM ĐỨC TÚ, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Quốc phòng và An ninh, Phó Chỉ huy Trưởng Ban Chỉ huy Quân sự Bộ