Cách mạng Tháng Tám thành công, tưởng như đất nước ta được hòa bình, nhân dân ta được hưởng cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, nhưng thực dân Pháp lại xâm lược nước ta lần nữa. Hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-12-1946), toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược. Thực hiện đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính, với vũ khí thô sơ và tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, quân và dân ta đã lần lượt đánh bại các chiến lược quân sự của thực dân Pháp. Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông năm 1947 có ý nghĩa quan trọng trong năm đầu kháng chiến; là đòn quyết định làm thất bại hoàn toàn chiến lược đánh nhanh, thắng nhanh của địch. Chiến thắng Biên Giới năm 1950, tạo bước chuyển cơ bản cho cuộc kháng chiến, ta nắm quyền chủ động chiến lược trên chiến trường, liên tục tấn công và phản công địch. Quân ta càng đánh càng mạnh, càng thắng, quân viễn chinh Pháp càng ngày càng lún sâu vào thế bị động, lúng túng. Vùng giải phóng mở rộng, chính quyền dân chủ nhân dân được củng cố.

Nhằm cứu vãn tình thế, bước vào Thu - Đông năm 1953, thực dân Pháp và can thiệp Mỹ đã cho ra đời Kế hoạch Na-va, tăng viện lớn về binh lực và chi phí chiến tranh, mưu toan trong vòng 18 tháng sẽ tiêu diệt phần lớn bộ đội chủ lực của ta, kiểm soát lãnh thổ Việt Nam và bình định cả Nam Đông Dương. Đây được coi là nỗ lực cuối cùng của thực dân Pháp nhằm giành lại thế chủ động có tính quyết định về quân sự trên chiến trường, làm cơ sở cho một giải pháp chính trị có lợi cho chúng. Để đạt mục tiêu đó và trước tình thế bị động về chiến lược, thực dân Pháp cho quân nhảy dù chiếm Điện Biên Phủ, xây dựng nơi đây thành tập đoàn cứ điểm phòng ngự mạnh nhất của Pháp ở Đông Dương; quyết chiến điểm của Kế hoạch Na-va; “một pháo đài không thể công phá”, v.v.

Trước tình hình đó, ngày 06-12-1953, Bộ Chính trị đã họp, đánh giá tình hình và quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ, thông qua phương án tác chiến, thành lập Bộ Chỉ huy Chiến dịch, Đảng ủy mặt trận do Đại tướng Võ Nguyên Giáp làm Tư lệnh kiêm Bí thư Đảng ủy. Chấp hành quyết định của Bộ Chính trị, mọi công việc chuẩn bị cho Chiến dịch được tiến hành khẩn trương, với tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”. Các đơn vị bộ đội chủ lực nhanh chóng tập kết, ngày đêm bạt rừng, xẻ núi mở đường, kéo pháo, xây dựng trận địa, sẵn sàng tiến công địch; dân công, thanh niên xung phong bất chấp bom đạn, hướng về Điện Biên bảo đảm hậu cần phục vụ Chiến dịch. Lòng yêu nước và tinh thần “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” đã bồi đắp nên ý chí quyết chiến, quyết thắng của quân và dân ta, tạo động lực tinh thần to lớn để vượt qua những khó khăn, thử thách ác liệt, nhất là khi thay đổi phương châm tác chiến từ “đánh nhanh, giải quyết nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Qua 56 ngày đêm “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt, máu trộn bùn non”, đúng 17 giờ 30 phút ngày 07-5-1954, lá cờ “Quyết chiến, quyết thắng” của Quân đội ta tung bay trên nóc hầm chỉ huy của địch; tướng Đờ Cát cùng toàn bộ Bộ Tham mưu và binh lính tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ phải ra hàng.

Đánh giá về sự kiện lịch sử quan trọng này, chúng ta rút ra nhiều bài học, nguyên nhân thắng lợi, song vấn đề có ý nghĩa quyết định là sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh, với đường lối kháng chiến đúng đắn; xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh làm nòng cốt cho toàn dân đánh giặc, kết hợp chặt chẽ chiến tranh du kích với chiến tranh chính quy; tiến công quân sự, địch vận với nổi dậy của quần chúng; đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, kinh tế, văn hoá, ngoại giao. Thực hiện lời kêu gọi của Đảng, Bác Hồ, nhân dân ta, từ nông thôn đến thành thị, từ miền núi đến miền xuôi, từ trẻ đến già đã phát huy cao độ tinh thần yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, ra sức thi đua xây dựng hậu phương vững chắc, giết giặc lập công, đóng góp sức người, sức của cho chiến trường, tiếp thêm ý chí quyết chiến, quyết thắng cho cán bộ, chiến sĩ ngoài mặt trận. Quân đội ta trưởng thành vượt bậc về tư tưởng chính trị, lực lượng, tổ chức chỉ huy, trình độ tác chiến, trang thiết bị quân sự và bảo đảm hậu cần; chấp hành nghiêm mệnh lệnh chiến trường, vượt qua khó khăn, thử thách, mưu trí, sáng tạo, dũng cảm hy sinh lập nên nhiều chiến công hiển hách. Đồng thời, có sự chi viện, cổ vũ và ủng hộ của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, phong trào đấu tranh vì hòa bình của nhân dân tiến bộ trên thế giới, trong đó có nhân dân Pháp. Đặc biệt là sự đoàn kết, thủy chung, cùng chung chiến hào, chia sẻ khó khăn của các nước trên bán đảo Đông Dương, đã tạo nên sức mạnh thời đại của Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

Có thể nói, Chiến thắng Điện Biên Phủ là một trong những đỉnh cao chói lọi, kỳ tích vẻ vang của cách mạng Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh; mốc vàng trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, đây là chiến thắng vĩ đại nhất, giáng đòn quyết định, tạo bước ngoặt lịch sử làm thay đổi cục diện chiến tranh, trực tiếp đưa đến việc ký kết Hiệp định Giơ-ne-vơ về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương. Chiến thắng Điện Biên Phủ còn mang tầm vóc thời đại, góp phần to lớn vào phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ của nhân loại; là chiến thắng chung của các nước trên bán đảo Đông Dương, phong trào Cộng sản và công nhân quốc tế đấu tranh giải phóng dân tộc, vì hòa bình, tiến bộ xã hội. Chiến thắng đó đánh dấu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên phạm vi toàn thế giới; báo hiệu sự thất bại chiến lược toàn cầu phản cách mạng của chủ nghĩa thực dân mới. Nó đã chứng minh một chân lý: các dân tộc bị áp bức, xâm lược nếu có ý chí kiên cường và đường lối đúng đắn, sáng tạo, biết đoàn kết đấu tranh vì độc lập tự do thì dân tộc đó nhất định thắng lợi.

Tiếp nối Điện Biên Phủ, dân tộc ta đã viết nên bản anh hùng ca, lập chiến công hiển hách Điện Biên Phủ trên không năm 1972; Chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Các thế hệ đi trước không cam chịu làm nô lệ, đã phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, dũng cảm, sáng tạo, đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược, hoàn thành vẻ vang sự nghiệp giải phóng dân tộc. Các thế hệ ngày nay quyết tâm phát huy tinh thần Điện Biên Phủ, dám nghĩ, dám làm, năng động, sáng tạo trong sự nghiệp đổi mới, lập nên kỳ tích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tiếp tục xây dựng và củng cố nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, xây dựng thế trận quốc phòng - an ninh vững chắc; nâng cao tiềm lực quốc phòng, quản lý nhà nước về quốc phòng và chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục quốc phòng - an ninh, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vững chắc; kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng, an ninh, kinh tế với đối ngoại. Đồng thời, chú trọng xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng trên tuyến biên giới, vùng sâu, vùng xa, tạo thế trận quốc phòng - an ninh bảo vệ Tổ quốc, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân, xóa đói giảm nghèo, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc ở các địa bàn chiến lược. Cùng với đó, Quân đội nhân dân và Công an nhân dân cần thực hiện nghiêm túc việc điều chỉnh tổ chức, biên chế, quân số, đảm bảo tinh, gọn, mạnh, có cơ cấu tổ chức hợp lý, chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Tiếp tục nâng cao chất lượng tổng hợp, xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành tuyệt đối với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ trong tình hình mới.

TẠP CHÍ QUỐC PHÒNG TOÀN DÂN