Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội là quan điểm, chủ trương xuyên suốt, nhất quán của Đảng ta. Quán triệt sâu sắc quan điểm đó, trong suốt quá trình xây dựng và phát triển, Binh đoàn 15 đã hoàn thành tốt chức năng của “Đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất” và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc khi có tình huống; qua đó, khẳng định hiệu quả của một đơn vị kinh tế - quốc phòng trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên.

1. Khơi dậy tiềm năng kinh tế của vùng đất hoang hóa sau chiến tranh.

Tây Nguyên là địa bàn chiến lược; sau chiến tranh là vùng đất hoang hóa do hậu quả nặng nề của chiến tranh; kinh tế, văn hóa chậm phát triển, đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp, v.v. Đây cũng là địa bàn trọng điểm mà các thế lực thù địch thường xuyên chống phá, kích động, gây rối, nhằm chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Trước tình hình đó, ngày 20-02-1985, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (nay là Thủ tướng Chính phủ) đã ra Quyết định 68/CT thành lập Binh đoàn 15, làm nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng, an ninh trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên. Trong những ngày đầu, Binh đoàn gặp rất nhiều khó khăn, thách thức, do địa bàn hoạt động sản xuất chủ yếu là vùng sâu biên giới, thiếu nhân lực, giống, vốn, v.v. Song, nhận thức rõ trách nhiệm lớn lao của một đơn vị kinh tế - quốc phòng, với bản chất, truyền thống của Bộ đội Cụ Hồ, bằng tinh thần “Quyết chiến, quyết thắng”, “Vượt mọi gian khó, gắn bó với dân”, cán bộ, chiến sĩ, người lao động của Binh đoàn đã từng bước khơi dậy tiềm năng kinh tế trên địa bàn, cùng nhân dân địa phương cải biến những vùng đất hoang hóa trở thành khu vực trù phú, bạt ngàn màu xanh của hàng chục ngàn héc-ta cao su, cà phê, tiêu, lúa nước, dọc 250 km vùng biên giới của 02 tỉnh Gia Lai, Kon Tum. Mặc dù gặp nhiều khó khăn về thị trường tiêu thụ sản phẩm, song năm 2016, giá trị sản xuất của Binh đoàn vẫn đạt 1.770,32 tỷ đồng (vượt 10,86% kế hoạch); lợi nhuận đạt 63,70 tỷ đồng; nộp ngân sách nhà nước 268,20 tỷ đồng; thu nhập bình quân đầu người đạt gần 4,6 triệu đồng/tháng.

Diễn tập tác chiến năm 2016

Đáng chú ý là, hiệu quả hoạt động của Binh đoàn không chỉ thể hiện ở kết quả sản xuất, kinh doanh, mà còn là những đóng góp quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương. Đến nay, Binh đoàn đã đầu tư làm mới 450 km đường điện trung hạ thế, 95 trạm biến áp, trạm thủy điện, làm mới 1.500 km và sửa chữa hàng nghìn ki-lô-mét đường giao thông, hàng trăm cầu, cống, hàng chục hồ, đập thuỷ lợi, hệ thống nước sạch, v.v. Các công trình đó đã phục vụ đắc lực cho phát triển của địa phương, nâng cao đời sống cho hàng vạn đồng bào các dân tộc trên địa bàn.

Bằng chính sách ưu tiên tuyển dụng lao động tại chỗ là người dân tộc thiểu số, Binh đoàn đã bảo đảm việc làm và thu nhập ổn định cho 17.000 lao động, trong đó có trên 7.000 công nhân là người dân tộc thiểu số tại chỗ. Trên những diện tích tái canh cao su, các công ty của Binh đoàn chủ động cho công nhân và bà con dân tộc thiểu số trồng hơn 4.000 ha cây lương thực ngắn ngày, như: lúa, đậu, lạc,... đã tạo ra hàng ngàn tấn lương thực, giúp hàng ngàn hộ dân “xóa đói, giảm nghèo”. Đồng thời, các công ty của Binh đoàn đã hỗ trợ nhân dân vốn, giống cây trồng, vật nuôi và hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc vườn cao su, cà phê, trồng lúa nước,… phát triển kinh tế gia đình. Bên cạnh đó, Binh đoàn còn giúp bà con tiêu thụ sản phẩm, từng bước hình thành và phát triển tư duy sản xuất hàng hóa trong nền kinh tế thị trường; nhiều hộ gia đình có thu nhập ổn định, từng bước thoát nghèo, vươn lên làm giàu, có thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm.

2. Chủ động, tích cực tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh.

Thực hiện chức năng của “đội quân công tác”, Binh đoàn đã chủ động, tích cực tham mưu, giúp cấp ủy, chính quyền địa phương, nhất là ở cơ sở hoạt động ngày càng hiệu quả; phát huy tốt vai trò của các tổ chức quần chúng, các già làng, trưởng thôn, người có uy tín trong đồng bào các dân tộc thiểu số. Đảng bộ Binh đoàn đã bồi dưỡng, kết nạp hàng trăm đảng viên là người dân tộc thiểu số của địa phương đang làm việc trong các tổ, đội sản xuất. Đặc biệt, nhiều cán bộ của Binh đoàn còn trực tiếp tham gia Hội đồng nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, làm trưởng thôn, công an viên, tham gia các tổ chức quần chúng (công đoàn, thanh niên, phụ nữ), Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân tập thể,... ở các xã, thôn (làng); tích cực trao đổi, bồi dưỡng năng lực, nâng cao hiệu quả công tác cho cán bộ ở các xã, thôn (làng), thiết thực góp phần vào việc củng cố tổ chức, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở.

Đội ngũ cán bộ, công nhân của Binh đoàn luôn gương mẫu thực hiện và tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; đồng thời, chủ động đấu tranh vạch trần âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng của các thế lực thù địch, phản động; vận động nhân dân từ bỏ các tà đạo (Tin lành Đề ga, Hà Mòn). Nhờ vậy, nhân dân luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, các chính sách của Nhà nước, đoàn kết, cảnh giác, không mắc mưu trước những luận điệu lừa bịp, lôi kéo của các thế lực thù địch, phản động. Vì thế, trong các đợt gây rối ở Tây Nguyên, do các thế lực thù địch, phản động gây ra, trên địa bàn Binh đoàn đứng chân, không có hộ gia đình người dân tộc thiểu số tham gia.

Tham gia xây dựng nông thôn mới

3. Góp phần phát triển văn hóa, xã hội trên địa bàn.

Trong quá trình phát triển sản xuất, Binh đoàn luôn quan tâm giúp đỡ địa phương phát triển văn hóa, xã hội; làm tốt công tác an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới. Đến nay, các đơn vị của Binh đoàn đã xây dựng và bàn giao cho địa phương 08 trường tiểu học, trung học cơ sở; đang quản lý 10 trường mầm non với 132 điểm trường, 01 trường tiểu học nội trú, 01 trường trung học cơ sở bán trú. Binh đoàn đã xây dựng được 01 bệnh viện hạng 2 và 11 bệnh xá quân dân y kết hợp, quân y ở đội sản xuất,… góp phần cùng địa phương làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh cho nhân dân.

Quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác dân vận, Binh đoàn đã tổ chức kết nghĩa với địa phương theo phân cấp “Binh đoàn gắn với tỉnh, huyện; công ty gắn với huyện, xã; đội sản xuất gắn với thôn, làng; hộ công nhân người Kinh gắn với hộ đồng bào dân tộc thiểu số”. Theo đó, các công ty, đơn vị của Binh đoàn kết nghĩa với 37 xã; 174 đội sản xuất kết nghĩa với 271 thôn, làng; 4.020 hộ công nhân người Kinh gắn kết với 4.020 hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Mô hình “Gắn kết hộ” (hộ công nhân người Kinh gắn với hộ đồng bào dân tộc thiểu số) là một sáng tạo trong thực tiễn và là bước phát triển mới của hình thức “Dân vận khéo” theo tư tưởng Hồ Chí Minh, là phương châm, mô hình mới, hiệu quả trong công tác dân vận của Binh đoàn. Quá trình thực hiện đã đưa lại hiệu quả toàn diện, góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương. Quan trọng hơn là đã làm chuyển đổi căn bản nhận thức của đồng bào dân tộc thiểu số về tác phong, kỷ luật lao động, về cách thức phát triển kinh tế gia đình, ý thức đối với văn hóa, giáo dục, chăm sóc sức khỏe và vệ sinh môi trường, v.v. Từ mô hình này, nhiều hộ gia đình dân tộc thiểu số không chỉ thoát đói nghèo, vươn lên làm giàu, mà còn xóa bỏ hủ tục, biết giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình, góp phần xây dựng sự đoàn kết, gắn bó giữa các dân tộc trên địa bàn.

Được Bộ Quốc phòng chọn là đơn vị điểm thực hiện phong trào “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, Binh đoàn tích cực xây dựng “làng công nhân” và giúp đỡ địa phương xây dựng các thôn (làng) của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn đứng chân trở thành điểm sáng về xây dựng nông thôn mới. Các công ty của Binh đoàn đã chi hàng trăm tỷ đồng xây dựng cơ sở hạ tầng, như: điện, đường, trường, trạm; xây tặng địa phương nhà rông, nhà sinh hoạt cộng đồng, sân vận động, các thiết chế phục vụ hoạt động văn hóa, xã hội; xây tặng các gia đình chính sách, hộ gia đình dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn hàng trăm ngôi nhà. Binh đoàn còn thường xuyên tổ chức chiếu phim, đón các đoàn nghệ thuật trong và ngoài Quân đội về phục vụ nhân dân trên địa bàn đứng chân, tổ chức giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể thao; thăm, tặng quà các thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, gia đình chính sách, trợ cấp cho các cháu tật nguyền, nhiễm chất độc da cam, già làng, trưởng thôn trong các dịp lễ, Tết, v.v. Những hoạt động đó đã góp phần nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân, xây dựng xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, nhân dân ấm no, hạnh phúc; xây dựng “thế trận lòng dân” trên địa bàn ngày thêm vững chắc.

Khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân trên địa bàn

4. Tăng cường quốc phòng, bảo vệ vững chắc biên giới; giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Nhận thức rõ chức năng, nhiệm vụ của một đơn vị kinh tế - quốc phòng đứng chân trên địa bàn chiến lược, cùng với phát triển sản xuất, kinh doanh, Binh đoàn luôn thực hiện tốt nhiệm vụ tham gia xây dựng khu vực phòng thủ và các quy định về tổ chức lực lượng, sẵn sàng chiến đấu. Các công ty, đơn vị, đội sản xuất, nhà máy,… được bố trí phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội và tổ chức khu vực phòng thủ của tỉnh, huyện; phù hợp trong thế trận chung của địa bàn chiến lược Tây Nguyên. Thực hiện Nghị định 77/2010/NĐ-CP của Chính phủ, Binh đoàn luôn chủ động phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, lực lượng Quân sự, Công an, Bộ đội Biên phòng trên địa bàn để giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, phòng chống vượt biên và truyền đạo trái pháp luật; giải quyết kịp thời các vấn đề liên quan theo đúng thẩm quyền. Binh đoàn đã xây dựng quy chế phối hợp công tác với Ủy ban nhân dân các huyện, Công an, Bộ đội Biên phòng các tỉnh, thường xuyên trao đổi, nắm tình hình, hằng quý tổ chức giao ban, hằng năm tổ chức sơ kết việc thực hiện quy chế; chú trọng xây dựng, bổ sung, luyện tập kế hoạch tác chiến, phương án chiến đấu tại chỗ, phương án bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, cứu hộ, cứu nạn, phòng chống thiên tai, bảo vệ nhân dân trong vùng dự án, bảo vệ cơ sở sản xuất của đơn vị, v.v. Đến nay, Binh đoàn đã cùng với địa phương quy hoạch, xây dựng 10 cụm, với 266 điểm dân cư dọc tuyến biên giới. Điều đó không chỉ tạo điều kiện cho đồng bào các dân tộc phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, mà còn tạo thành các cụm làng, xã trên vành đai biên giới trong thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân và thế trận biên phòng toàn dân.

Lực lượng dự bị động viên của Binh đoàn được tổ chức, sắp xếp, biên chế phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của sư đoàn dự bị động viên. Hiện nay, tỷ lệ đăng ký, quản lý quân nhân dự bị của Binh đoàn đạt từ 95% trở lên; kết quả huấn luyện hằng năm có 100% đạt yêu cầu, trên 75% khá, giỏi. Lực lượng tự vệ được tổ chức “rộng khắp” trong các đơn vị sản xuất, luôn thực hiện tốt chế độ huấn luyện, nhiệm vụ bảo vệ nhân dân, bảo vệ cơ sở sản xuất, sẵn sàng xử lý các tình huống xảy ra ở cơ sở. Hằng năm, Binh đoàn phối hợp với các lực lượng của địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ diễn tập khu vực phòng thủ, diễn tập tác chiến bảo vệ biên giới, bảo vệ cơ sở sản xuất, v.v. Vừa qua, Binh đoàn cùng với địa phương đã khảo sát quy hoạch 14 chốt dân quân thường trực, 28 chốt tự vệ, phù hợp với quy hoạch khu vực phòng thủ, góp phần ngăn chặn các hoạt động gây mất ổn định trên địa bàn của các thế lực thù địch từ bên kia biên giới.

Những thành công của Binh đoàn 15 trong thực hiện nhiệm vụ phát triển sản xuất, kinh doanh gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên đã khẳng định hiệu quả cao của một đơn vị làm nhiệm vụ kinh tế - quốc phòng. Kết quả đó đã làm sáng tỏ quan điểm nhất quán, xuyên suốt của Đảng mà Đại hội XII đã nhấn mạnh: “Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo.”¹

Thiếu tướng ĐẶNG ANH DŨNG, Tư lệnh Binh đoàn 15

_______________

1 - ĐCSVN - Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQG, H. 2016, tr. 34.