Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Hồng Đức có nhiệm vụ giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên của 13 cơ sở giáo dục chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, với quy mô khoảng 10.000 sinh viên mỗi năm. Trong khi đó, cơ sở hạ tầng chưa thực sự bảo đảm, phải giảng dạy ở nhiều nơi; đội ngũ giảng viên còn có mặt hạn chế, không có sĩ quan biệt phái; công tác phân luồng giáo dục quốc phòng và an ninh còn bất cập, v.v. Đặc biệt, thời gian qua, dịch Covid-19 đã làm xáo trộn việc tổ chức sinh hoạt, học tập,… của cán bộ, giảng viên, sinh viên tại Trung tâm, ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả giáo dục, đào tạo.

Trước bối cảnh đó, Ban Giám đốc Trung tâm chủ động quán triệt sâu sắc các văn bản, chỉ thị của Đảng, Nhà nước về công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, trọng tâm là Thông tư số 03/2017/TT-BGDĐT, ngày 13/01/2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hướng dẫn của Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh tỉnh Thanh Hóa để triển khai đồng bộ, hiệu quả nhiều chủ trương, biện pháp lãnh đạo khắc phục sự thiếu thốn về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, kinh phí, nhân lực và tổ chức tốt công tác phân luồng liên kết. Đồng thời, nghiên cứu xây dựng, ban hành hệ thống văn bản thực hiện, gồm: Quy chế tổ chức và hoạt động; Quy định tổ chức dạy học và đánh giá kết quả; Quy định tổ chức, quản lý sinh viên học tập trung, xây dựng chuẩn đánh giá giờ lên lớp cho từng học phần,... làm cơ sở để quản lý, kiểm tra, giám sát các bộ phận thực hiện. Quá trình triển khai, Trung tâm chỉ đạo các bộ môn lập kế hoạch giảng dạy một cách khoa học; phân công nhiệm vụ đến từng người, tổ chức cho giảng viên nghiên cứu, nắm vững mục tiêu, đề cương chi tiết môn học. Phát huy tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, giảng viên gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình thực giảng; kịp thời biểu dương, khen thưởng, chấn chỉnh sai phạm,… bảo đảm thực hiện môn học đúng quy định. Giáo dục cho cán bộ, giảng viên, tuyên truyền cho sinh viên nâng cao nhận thức, trách nhiệm về vai trò, tầm quan trọng của công tác này trong tình hình mới, giúp cho họ xác định rõ nhiệm vụ dạy và học; xây dựng tập thể đoàn kết, phát huy sức mạnh tổng hợp của Trung tâm.

Những năm gần đây, khi các trường cao đẳng nghề chuyển sang trực thuộc Bộ Lao động - Thương binh và xã hội, hiệu lực chỉ đạo phân luồng của các cấp có nhiều khó khăn. Khắc phục vấn đề đó, để bảo đảm nguồn sinh viên phù hợp, Trung tâm đề nghị Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Tỉnh thường xuyên hướng dẫn các cơ sở giáo dục chuyên nghiệp trên địa bàn thực hiện kế hoạch phân luồng theo quy định. Hằng năm, Trung tâm coi trọng tổ chức Hội nghị liên kết giáo dục quốc phòng và an ninh với các trường trên địa bàn Tỉnh. Nội dung hội nghị tập trung đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, ưu, khuyết điểm của sinh viên khóa trước; ký hợp đồng khóa tiếp theo cụ thể với từng trường về: lưu lượng sinh viên, thời gian học tập và giao, nhận sinh viên,… phù hợp với kế hoạch đào tạo của từng trường và điều kiện thực tế của Trung tâm, đáp ứng yêu cầu đào tạo.

Hội thảo khoa học: “Một số giải pháp nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc của sinh viên trong tình hình mới”. Ảnh: hdu.edu.vn

Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác giáo dục quốc phòng và an ninh cho sinh viên, Trung tâm chú trọng xây dựng đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, có chất lượng cao. Căn cứ vào yêu cầu, nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nói chung, tỉnh Thanh Hóa nói riêng, Trung tâm tham mưu cho Đảng ủy, Ban Giám hiệu Nhà trường lựa chọn một số giảng viên có phẩm chất chính trị, học hàm, học vị, nhất là phương pháp sư phạm quân sự; tuyển dụng giảng viên, ưu tiên từ nguồn cán bộ Quân đội được đào tạo chính quy chuyển ngành có đủ năng lực, trình độ; cử giảng viên đi nghiên cứu, đào tạo văn bằng 2 về giáo dục quốc phòng và an ninh gắn với tích cực bồi dưỡng tại chỗ. Cùng với đó, Trung tâm mời các chuyên gia đầu ngành quốc phòng, an ninh trên địa bàn Tỉnh về bồi dưỡng, bổ khuyết cho cán bộ, giảng viên những nội dung mới, quan trọng, cấp thiết hiện nay, như: xây dựng nền quốc phòng toàn dân, nền an ninh nhân dân bảo vệ Tổ quốc; kết hợp phát triển kinh tế, xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh và đối ngoại; phương pháp dạy học, thu thập tài liệu, thiết kế giáo án điện tử, v.v. Để nâng cao trình độ, năng lực đội ngũ giảng viên, Trung tâm đẩy mạnh đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động phương pháp, tăng cường dự giờ, giảng thử, giảng mẫu; tổ chức thảo luận từng học phần, bài giảng; phát huy vai trò của đội ngũ sĩ quan chuyển ngành trong việc truyền thụ kiến thức, kinh nghiệm quân sự. Hằng tuần, Ban Giám đốc Trung tâm, chủ nhiệm bộ môn thường xuyên kiểm tra tiến độ thực hiện nội dung, chương trình, hồ sơ, giáo án, bài giảng của từng giảng viên; dự giờ, phân tích chất lượng thực giảng, rút kinh nghiệm cho giảng viên qua từng giờ giảng, xác định rõ nguyên nhân hạn chế và kịp thời thống nhất biện pháp khắc phục, nâng cao chất lượng đào tạo.

Bên cạnh đó, Ban Giám đốc yêu cầu mỗi giảng viên phải chủ trì ít nhất một buổi sinh hoạt chuyên môn học thuật theo chủ đề tự đề xuất; có báo cáo chuyên đề, báo cáo tham luận trong hội thảo khoa học chuyên ngành cấp Nhà trường trở lên và bài báo khoa học, v.v. Nhờ đó, đội ngũ giảng viên của Trung tâm đủ về số lượng, chất lượng cao: 100% có trình độ đại học trở lên; trong đó, có 01 tiến sĩ, 07 thạc sĩ và 04 giảng viên được đào tạo văn bằng 2 về giáo dục quốc phòng và an ninh; 6 lượt giảng viên đạt danh hiệu Giảng viên dạy giỏi môn Giáo dục quốc phòng và an ninh toàn quốc. Hằng năm, các giảng viên đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, nhiều giảng viên vượt định mức giảng dạy; các buổi sinh hoạt chuyên môn, học thuật đều đạt khá trở lên. Nhiều đề tài nghiên cứu khoa học của giảng viên, như: thiết kế bài giảng trình chiếu; phòng, chống “diễn biến hòa bình” trong học sinh, sinh viên; nhận thức của sinh viên về môn học giáo dục quốc phòng và an ninh; biện pháp nâng cao kỹ năng thực hành các kỹ năng quân sự,… được Nhà trường đánh giá cao, được áp dụng hiệu quả vào thực tiễn.

Cùng với xây dựng đội ngũ giảng viên, Trung tâm tích cực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực, phát huy năng lực người học. Thực hiện phương châm “nâng cao chất lượng đào tạo toàn diện, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra, đổi mới nội dung chương trình, phương pháp dạy, học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát huy năng lực người học”, Trung tâm yêu cầu giảng viên chuẩn bị giáo án chu đáo, lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với từng chuyên ngành, trình độ nhận thức, giới tính. Kết hợp giảng dạy và hướng dẫn sinh viên tự nghiên cứu giáo trình, sưu tầm tài liệu, thu thập thông tin,… phát huy tối đa tính chủ động, sáng tạo trong học tập. Quá trình giảng dạy, đội ngũ giảng viên chú trọng kết hợp giữa lý thuyết với thực hành; hướng dẫn cụ thể, tổ chức luyện tập khoa học các nội dung thực hành về kỹ thuật, chiến thuật quân sự,… phân nhóm học tập nhằm phát huy trí tuệ tập thể, nâng cao chất lượng tiếp thu kiến thức bài giảng. Tích cực sử dụng tối đa phòng học chuyên dùng, các thiết bị, phương tiện dạy học, nhất là các mô hình, học cụ trực quan kết hợp với hình ảnh, video; tăng cường xây dựng bài giảng điện tử, tích lũy nguồn học liệu dạy học đa dạng, phong phú, sẵn sàng chuyển sang dạy học trực tuyến khi dịch Covid-19 bùng phát ở địa phương. Trung tâm thực hiện đa dạng các hình thức kiểm tra, đánh giá: trắc nghiệm, vấn đáp, tự luận, báo cáo bài tập theo nhóm,… nhằm tăng cường tính thực chất. Sau mỗi khóa học, Trung tâm lấy ý kiến của sinh viên về phương pháp giảng dạy để rút kinh nghiệm, nâng cao chất lượng giờ giảng cho giảng viên. Hiện nay, Trung tâm thực hiện dạy, học tích cực đạt 70% số tiết, trong đó có 40% giờ học sử dụng công nghệ thông tin. Kiểm tra các học phần chính trị bằng phương pháp trắc nghiệm trên máy tính; kiểm tra bắn súng trên máy bắn MBT-03,… đảm bảo khách quan, công bằng, nâng cao tinh thần học tập của sinh viên.

Từ kinh nghiệm, kết quả đạt được, để nâng cao chất lượng công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, Trung tâm tăng cường công tác quản lý, rèn luyện tác phong quân sự cho sinh viên. Thực hiện phương châm “dạy chữ đi đôi với dạy người”, Trung tâm duy trì nghiêm quy chế học tập; biên chế sinh viên thành các trung đội (sinh viên thay nhau làm trung đội trưởng), đại đội; thực hiện nghiêm các chế độ ngày, tuần theo Điều lệnh Quản lý bộ đội. Quản lý chặt chẽ người học gắn với việc tăng cường đôn đốc của cán bộ quản lý (giảng viên kiêm nhiệm) trong và ngoài giờ lên lớp. Duy trì nghiêm chế độ giao ban, báo cáo ngày, tuần, kịp thời phát hiện những hạn chế trong chấp hành quy định để có biện pháp khắc phục, chấn chỉnh. Tăng cường định hướng tư tưởng, gắn nội dung bài giảng với giáo dục truyền thống lực lượng vũ trang, địa phương, dân tộc; giáo dục kết hợp trang bị kỹ năng sống trong môi trường quân sự; khơi dậy lòng yêu nước, tự hào dân tộc, yêu thích môn học, nâng cao tinh thần phấn đấu, rèn luyện của sinh viên.

Để khắc phục sự thiếu đồng bộ của cơ sở vật chất bảo đảm giáo dục, đào tạo và sinh hoạt cho sinh viên, Trung tâm tham mưu cho Nhà trường huy động các nguồn lực của địa phương, Bộ Giáo dục và đào tạo,… đầu tư xây dựng nhà ăn; thao trường huấn luyện dã chiến có đầy đủ giao thông hào, ụ súng, xe tăng, lô cốt; nhà kho chứa trang thiết bị, đồ dùng; lắp đặt hệ thống bắn súng điện tử MBT-03, Tivi màn hình lớn cho các phòng học chuyên dùng; xây dựng ngân hàng đề thi phục vụ kiểm tra lý thuyết trên máy tính. Mỗi năm, Nhà trường đầu tư trên 200 triệu đồng để củng cố, bổ sung trang phục, mô hình học cụ, phần mềm dạy học trực tuyến,… theo quy định. Hiện nay, Trung tâm có cơ sở vật chất đủ cho 500 sinh viên học tập, sinh hoạt tập trung theo chế độ quân sự; trang thiết bị, đồ dùng dạy, học đạt trên 90%; có trên 1.200 bộ giáo trình, tài liệu tham khảo; vũ khí, thiết bị dạy học cơ bản tốt,… được sử dụng với tần suất cao phục vụ tối đa dạy và học. Nhờ làm tốt công tác bảo đảm và giáo dục bằng nhiều phương pháp, như: kết hợp trực tiếp với trực tuyến; tận dụng sân bãi, khu thể thao làm thao trường huấn luyện quân sự; thực hiện thông điệp 5K; kết hợp giáo dục tại Trung tâm và tại các cơ sở đào tạo chuyên nghiệp, v.v. Vì thế, từ tháng 02/2020 đến nay, Trung tâm được trưng dụng làm nơi cách ly chống dịch Covid-19 của Tỉnh, nhưng nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và quản lý sinh viên không bị gián đoạn, vẫn bảo đảm chất lượng, được Hội đồng Giáo dục quốc phòng và an ninh Tỉnh đánh giá cao.

Bằng sự lãnh đạo toàn diện, chỉ đạo quyết liệt, tổ chức thực hiện khoa học, cụ thể, sự đoàn kết, quyết tâm của toàn thể cán bộ, giảng viên, từ năm học 2017 - 2018 đến nay, Trung tâm đã giáo dục và cấp chứng chỉ cho gần 13.000 sinh viên với chất lượng ngày càng cao, tỷ lệ khá, giỏi đạt 41% trở lên, góp phần quan trọng vào việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu xây dựng Thanh Hóa trở thành tỉnh đẹp, kiểu mẫu như mong muốn của Bác Hồ, tiếp tục đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

ThS. NGUYỄN NGỌC QUY^*- ThS. PHẠM VĂN HÙNG
________________

* - Phó Giám đốc Trung tâm.