Ninh Hải là huyện đồng bằng ven biển, nằm ở Đông Bắc tỉnh Ninh Thuận, có vị trí quan trọng về quốc phòng-an ninh (QP-AN) trong khu vực phòng thủ của Tỉnh và Quân khu 5. Những năm gần đây, nhờ có chủ trương đúng cùng sự phấn đấu nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân nên kinh tế, văn hóa, xã hội của Huyện có sự phát triển, tạo cơ sở vững chắc cho việc thực hiện và hoàn thành tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng (QS,QP), trong đó nổi bật là công tác giáo dục quốc phòng-an ninh (GDQP-AN). Xuất phát từ đặc điểm địa bàn và yêu cầu nhiệm vụ, Huyện ủy, Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân (UBND) Huyện xác định GDQP-AN là công tác quan trọng, cấp thiết trong tình hình hiện nay; thực hiện tốt công tác này không những trực tiếp góp phần hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ QS,QP địa phương, mà còn tăng cường “thế trận lòng dân” vững chắc trên địa bàn.

Quán triệt và thực hiện Chỉ thị của Bộ Chính trị, Nghị định của Chính phủ và các hướng dẫn, nghị quyết của cấp trên về công tác GDQP-AN, UBND huyện Ninh Hải đã xây dựng chương trình, kế hoạch, chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể và các địa phương quán triệt, học tập và tổ chức thực hiện GDQP-AN cho các đối tượng. Để phát huy vai trò tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo công tác GDQP-AN ở địa phương, năm 2004, UBND Huyện đã ra quyết định thành lập Hội đồng GDQP-AN; năm 2005, 100% Hội đồng Nghĩa vụ quân sự kiêm nhiệm công tác GDQP-AN các xã, thị trấn được thành lập. Các Hội đồng thường xuyên được củng cố, kiện toàn đủ số lượng, đúng cơ cấu, thành phần và đi vào hoạt động ngày càng có nền nếp, hiệu quả. Hằng năm, Hội đồng GDQP-AN Huyện, trong đó cơ quan Thường trực Hội đồng (Ban Chỉ huy Quân sự) đã chủ động tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền ban hành các văn bản chỉ đạo và hướng dẫn các ban, ngành, địa phương, cơ sở triển khai thực hiện công tác bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ, đảng viên, GDQP-AN cho nhân dân và học sinh, sinh viên (HS,SV); đồng thời, giúp Hội đồng xây dựng Kế hoạch công tác và Chương trình hoạt động năm và 5 năm. Nét mới trong công tác này của Huyện được thể hiện ở chỗ, đã căn cứ vào đặc điểm, tình hình địa bàn để chủ động mở rộng đối tượng bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho chức sắc, chức việc các tôn giáo, cán bộ doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, các chủ tàu, thuyền hoạt động trên biển và thanh niên chuẩn bị lên đường thực hiện Nghĩa vụ quân sự...

Trong công tác GDQP-AN, Ninh Hải coi trọng bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ, đảng viên; bởi đó là lực lượng chủ chốt lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức nhân dân thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược ở địa phương. Trên cơ sở kế hoạch bồi dưỡng kiến thức QP-AN của Tỉnh và Quân khu, hằng năm, Hội đồng GDQP-AN Huyện chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng của Huyện tiến hành khảo sát, nắm và phân loại đối tượng trong diện bồi dưỡng kiến thức QP-AN, làm cơ sở để xây dựng và thực hiện kế hoạch bồi dưỡng trong năm và 5 năm; đồng thời, chủ động tiến hành các mặt công tác chuẩn bị. Để nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho cán bộ, Huyện tiến hành đồng bộ các biện pháp; trong đó, tập trung vào xây dựng đội ngũ giáo viên, báo cáo viên, đổi mới nội dung, chương trình và hình thức, phương pháp tổ chức các lớp bồi dưỡng. Về đội ngũ giáo viên, Huyện lựa chọn những cán bộ có trình độ, kinh nghiệm và khả năng sư phạm của cơ quan quân sự, công an, Trung tâm bồi dưỡng chính trị Huyện và một số cán bộ chủ chốt của Huyện để giới thiệu các chuyên đề về kinh tế-xã hội (KT-XH), QP-AN của địa phương. Hằng năm, đội ngũ giáo viên được điều chỉnh, bổ sung những cán bộ mới có năng lực chuyên ngành phù hợp, được tham gia tập huấn do cấp trên hoặc Huyện tổ chức. Thông qua các lớp tập huấn đó, giáo viên được cập nhật thông tin, thống nhất những nội dung mới và giải đáp những vấn đề thực tiễn đang đặt ra; đồng thời, được phổ biến, hướng dẫn phương pháp thực hiện chuyên đề đảm nhiệm, qua đó tạo điều kiện cho từng giáo viên nghiên cứu tài liệu, chuẩn bị giáo án và thục luyện kỹ trước khi giảng. Nhờ có nhiều biện pháp đồng bộ, kết quả GDQP-AN của Huyện không ngừng được nâng lên. 10 năm qua, Huyện đã bố trí, sắp xếp cho 20 cán bộ chủ chốt (đối tượng 2) tham gia các lớp bồi dưỡng kiến thức QP-AN tại Trường Quân sự Quân khu 5, đạt 100% chỉ tiêu trên giao; bố trí cho 315 cán bộ thuộc đối tượng 3 bồi dưỡng tại Trường Chính trị và Trường Quân sự Tỉnh. Huyện đã chỉ đạo Trung tâm bồi dưỡng chính trị phối hợp với Ban CHQS Huyện mở 17 lớp và chỉ đạo các xã, thị trấn tổ chức bồi dưỡng cho 893 cán bộ thuộc đối tượng 4 và 5, đạt gần 90% quân số. Kết quả kiểm tra các lớp bồi dưỡng đạt tỷ lệ khá, giỏi từ 70% trở lên. Bên cạnh đó, Ninh Hải đã mở rộng bồi dưỡng kiến thức QP-AN cho các đối tượng khác, như: chức sắc, chức việc các tôn giáo, phóng viên các đài, báo của địa phương, cán bộ các doanh nghiệp trên địa bàn Huyện... Đến nay, Huyện đã tổ chức bồi dưỡng cho 106 chức sắc, chức việc các tôn giáo, đạt gần 60%.

Đáng chú ý là, đa số cán bộ sau khi hoàn thành các lớp bồi dưỡng kiến thức QP-AN đều phát huy được vai trò của mình, thực hiện có hiệu quả hơn chức trách, nhiệm vụ được giao; nhất là, vận dụng kiến thức lý luận vào thực tiễn công tác lãnh đạo, chỉ đạo kết hợp phát triển KT-XH với tăng cường QP-AN, xây dựng khu vực phòng thủ, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân trên địa bàn.

GDQP-AN cho thế hệ trẻ nói chung và HS,SV nói riêng là chủ trương mang tính chiến lược của Đảng và Nhà nước ta. Nhận thức sâu sắc điều đó, 10 năm qua Ninh Hải luôn coi trọng thực hiện tốt công tác GDQP-AN cho HS,SV hai trường trung học phổ thông và Trường Cao đẳng Sư phạm trên địa bàn Huyện. Với lưu lượng trên 3 ngàn HS,SV/năm, lại trong điều kiện giáo viên của bộ môn này còn thiếu, nên các trường vừa sử dụng giáo viên dạy ghép môn, vừa phối hợp với cơ quan quân sự lựa chọn cán bộ có trình độ, có phương pháp sư phạm để bổ sung vào đội ngũ giáo viên GDQP-AN cho HS,SV. Để từng bước chuẩn hoá đội ngũ giáo viên GDQP-AN, Huyện chỉ đạo các trường tập trung thực hiện tốt công tác quy hoạch xây dựng đội ngũ này theo hướng cơ bản, lâu dài; kết hợp giữa gửi giáo viên đi đào tạo với tổ chức tập huấn bồi dưỡng hằng năm và động viên, tạo điều kiện cho giáo viên tự nghiên cứu, học tập nâng cao trình độ, phương pháp giảng dạy, phục vụ cho cả nhiệm vụ trước mắt và lâu dài của Huyện. Hằng năm, Huyện đều gửi giáo viên GDQP-AN đi tập huấn tại các lớp do Tỉnh tổ chức; đồng thời, tổ chức tập huấn cho số còn lại; vì vậy, đội ngũ giáo viên GDQP-AN của Huyện luôn đủ số lượng, chất lượng ngày càng nâng lên. Đó là cơ sở để từ năm 2008, các trường trung học phổ thông của Huyện thực hiện học rải môn GDQP-AN cho học sinh. Đối với sinh viên Trường Cao đẳng Sư phạm, từ năm 2005, Tỉnh đã tổ chức cho các em học tập trung tại Trường Quân sự Tỉnh; căn cứ vào tình hình thực tế từng năm học, môn GDQP-AN được tổ chức học tập trung vào đầu năm hoặc cuối năm học.

Nhờ có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa cơ quan quân sự với các nhà trường và bằng những giải pháp phù hợp, hiệu quả nên 10 năm qua, Ninh Hải đã tổ chức giáo dục cho 21.393 HS,SV. Kết quả kiểm tra cuối khoá có trên 95% HS,SV đạt yêu cầu trở lên, trong đó tỷ lệ khá, giỏi từ 60% trở lên. Đáng chú ý là, trong các đợt tham gia hội thao môn GDQP-AN do Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với cơ quan quân sự tỉnh Ninh Thuận tổ chức, học sinh của Huyện đã nhiều lần đạt giải cao (năm 2005: giải Nhất thi lý thuyết, giải  Ba về thực hành, xếp thứ Nhì toàn đoàn; năm 2008: đạt 2 giải Nhì, 2 giải Ba cá nhân…).

Ninh Hải có 96 ngàn người, gồm 4 dân tộc (Kinh, Chăm, Hoa, Rlây) chủ yếu làm nông nghiệp và nghề biển; có 7 tôn giáo hoạt động theo quy định của pháp luật. Để xây dựng khối đoàn kết toàn dân, phát huy sức mạnh của đồng bào các dân tộc thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược trên địa bàn, Huyện chú trọng đẩy mạnh công tác GDQP-AN cho nhân dân, coi đó là nội dung quan trọng góp phần xây dựng “thế trận lòng dân” trên địa bàn. Hội đồng GDQP-AN Huyện và Ban Chỉ huy quân sự cấp xã đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể phối hợp triển khai đồng bộ nhiều hình thức, biện pháp giáo dục phù hợp với đặc điểm, phong tục, tập quán của đồng bào các dân tộc và ở từng cơ sở. Huyện chỉ đạo các ngành tập trung tuyên truyền về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là phổ biến, tuyên truyền về Hiến pháp, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Dân quân tự vệ, Luật Quốc phòng, Pháp lệnh về Tôn giáo, các nghị định của Chính phủ, thông tư, hướng dẫn của bộ, ngành Trung ương về công tác quốc phòng địa phương… Bên cạnh đó, Huyện còn tăng cường giáo dục cho đồng bào các dân tộc về truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc, quân đội và của quê hương...

Để những nội dung tuyên truyền đó đến với các tầng lớp nhân dân, Huyện luôn coi trọng sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng. Những năm qua, Đài truyền thanh Huyện phát sóng được 56 chuyên mục QP-AN với thời lượng 620 phút. Cùng với đó, Huyện đã chỉ đạo các đơn vị, cơ sở lồng ghép công tác GDQP-AN vào nội dung tuyên truyền, giáo dục trong các dịp kỷ niệm những ngày lễ lớn của đất nước, lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc và sinh hoạt cộng đồng dân cư. Nội dung giáo dục về QP-AN còn được các đơn vị kết hợp chặt chẽ với các phong trào: “Xây dựng địa bàn an toàn”, phong trào quần chúng “Bảo vệ an ninh Tổ quốc”, nhất là trong thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ cả bề rộng và chiều sâu trong các tầng lớp nhân dân. 10 năm qua, Ninh Hải còn tổ chức tuyên truyền lưu động được gần 1.700 lượt, phối hợp với các địa phương tuyên truyền 78 buổi, với 12.436 lượt người tham gia; Đoàn Thanh niên đã tổ chức “Hành quân về nguồn” cho gần 1.500 lượt đoàn viên, thanh niên. Đây là những việc làm rất có ý nghĩa, góp phần giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ của Huyện.

Có thể khẳng định, công tác GDQP-AN của Ninh Hải trong những năm qua mặc dù còn những hạn chế nhất định, nhưng những kết quả nêu trên đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, đồng bào các dân tộc và thế hệ trẻ của Huyện về đường lối, quan điểm, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, nhất là về hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới; giúp mọi người nhận rõ âm mưu, thủ đoạn trong chiến lược “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch chống Việt Nam. Qua đó, góp phần quan trọng vào giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn, tạo điều kiện thuận lợi để Ninh Hải đẩy mạnh phát triển KT-XH, tăng cường QP-AN, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân trong Huyện.

Qua 10 năm thực hiện công tác GDQP-AN, Ninh Hải rút ra một số kinh nghiệm: Một là, phải thường xuyên quán triệt sâu sắc các quan điểm của Đảng, Nhà nước về công tác QP,QS, nhất là Chỉ thị của Bộ Chính trị và Nghị định của Chính phủ về công tác GDQP-AN; trên cơ sở đó, đề cao trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền, phát huy vai trò của các cấp, các ngành, các tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ các biện pháp GDQP-AN phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương, cơ sở. Hai là, thường xuyên củng cố, kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng GDQP-AN. Ba là, coi trọng công tác xây dựng đội ngũ giáo viên, báo cáo viên và bảo đảm kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ cho công tác GDQP-AN.

Thượng tá NGUYỄN VĂN BA

Huyện ủy viên, Chính trị viên Ban CHQS Huyện