Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Lãnh đạo đúng là quyết định mọi vấn đề cho đúng, tổ chức thi hành cho đúng, tổ chức kiểm soát cho đúng; muốn lãnh đạo đúng, người lãnh đạo phải có mối liên hệ chặt chẽ với các tầng lớp dân chúng¹. Đó chính là thể hiện năng lực nhận thức và khả năng hoạt động thực tiễn của cấp ủy. Do vậy, đòi hỏi cấp ủy phải thường xuyên đổi mới phương pháp, tác phong lãnh đạo.

Đổi mới phương pháp, tác phong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiệm vụ của cấp ủy, nhằm củng cố lập trường, quan điểm, tư tưởng, đạo đức cách mạng, phát huy tinh thần làm chủ, ý thức trách nhiệm, tính chủ động, sáng tạo trong công tác, góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao là vấn đề rất quan trọng. Nhận thức rõ điều đó, những năm qua, Đảng ủy Cảnh sát biển hết sức coi trọng đổi mới phương pháp, tác phong lãnh đạo của cấp ủy và cấp ủy viên các cấp. Hiện nay, đa số cán bộ chủ trì, cấp ủy viên các cấp đã đề cao trách nhiệm trong công tác, chủ động xây dựng và tổ chức thực hiện nghị quyết, gương mẫu chấp hành nền nếp chế độ sinh hoạt, nguyên tắc của Đảng; tác phong dân chủ, sâu sát cơ sở, nắm và giải quyết kịp thời những vướng mắc nảy sinh trong thực tế. Do vậy, “phong cách, phương pháp lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng được đổi mới, luôn bám sát cơ sở và yêu cầu thực tiễn đặt ra, kịp thời giải quyết những vấn đề nổi cộm, bức xúc”². Quá trình đổi mới, bên cạnh ưu điểm là cơ bản, cũng còn một số hạn chế, khuyết điểm là chất lượng ra nghị quyết và triển khai thực hiện nghị quyết ở một số cấp ủy, chi bộ có mặt còn hạn chế. Nhận thức về tầm quan trọng của việc đổi mới phương pháp, tác phong lãnh đạo của một số cấp ủy chưa đầy đủ nên chưa tạo được chuyển biến mạnh, vững chắc trong thực hiện và chưa phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự giác của cán bộ, đảng viên và tinh thần làm chủ của quần chúng; thiếu sâu sát, nhạy bén trong việc nắm và dự báo tình hình đơn vị, còn biểu hiện thụ động, bất ngờ với các biểu hiện tiêu cực phát sinh dẫn đến các vụ việc vi phạm kỷ luật, hoặc mất an toàn.

Trung tướng Hoàng Văn Đồng kết luận, đánh giá kết quả kiểm tra đơn vị vững mạnh toàn diện năm 2016 tại Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3. (Ảnh: canhsatbien.vn)

Kết quả đánh giá chất lượng tổ chức đảng, đảng viên ba năm gần đây cho thấy, số cấp ủy viên các cấp hoàn thành tốt và xuất sắc nhiệm vụ có chiều hướng giảm. Nguyên nhân chủ yếu là do phương pháp, tác phong công tác chưa thật phù hợp. Việc “Vận dụng các quy định, quy chế và đổi mới phương pháp, tác phong có đơn vị chuyển biến chậm; tự phê bình và phê bình ở một số cấp ủy chưa thường xuyên, có lúc, có nơi sự đoàn kết, thống nhất chưa cao,... tính chủ động, sáng tạo của một số cán bộ, đảng viên, kể cả cán bộ chủ trì còn hạn chế”³.

Trước tình hình thế giới và khu vực diễn biến nhanh, phức tạp; trên Biển Đông có thể xảy ra những tình huống mới, khó lường, Cảnh sát biển Việt Nam là lực lượng được Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ chủ trì trong đấu tranh bảo vệ chủ quyền bằng biện pháp dân sự và pháp luật, duy trì thực thi pháp luật trên các vùng biển, đảo của Tổ quốc. Điều đó đặt ra cho lực lượng Cảnh sát biển những khó khăn, thách thức mới, với yêu cầu nhiệm vụ ngày càng nặng nề. Quán triệt và thực hiện nghị quyết đại hội Đảng các cấp, trọng tâm là thực hiện chủ trương xây dựng Cảnh sát biển Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, có tính chuyên nghiệp cao, đòi hỏi các cấp ủy, tổ chức đảng trong toàn Đảng bộ phải nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, bảo đảm đủ sức lãnh đạo đơn vị thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ trong tình hình mới. Muốn vậy, cấp ủy, đội ngũ cấp ủy viên, nhất là cán bộ chủ trì các cấp cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp, tác phong lãnh đạo, chỉ đạo theo hướng khoa học, thiết thực, hiệu quả, hướng mạnh vào thực hiện tốt các nội dung sau:

Thứ nhất, tiếp tục nâng cao tính đảng, tính nguyên tắc trong hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, kết hợp chặt chẽ giữa lãnh đạo chính trị, tư tưởng và lãnh đạo tổ chức thực hiện, giữa chủ trương, quyết tâm và biện pháp, bảo đảm lãnh đạo một cách thiết thực và hiệu quả. Là hạt nhân chính trị, trung tâm đoàn kết ở đơn vị, cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp khi đề ra chủ trương, biện pháp lãnh đạo thực hiện đều phải đặt lợi ích của dân tộc, của Đảng lên trên hết; phải luôn bám sát tình hình thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ của đơn vị, của lực lượng để có chủ trương, biện pháp lãnh đạo sát đúng, hiệu quả. Đặc biệt, phải luôn đứng trên lập trường giai cấp của Đảng để xem xét, giải quyết các vấn đề trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện nhiệm vụ, kiên quyết đấu tranh bảo vệ tính nguyên tắc, cái đúng, cái tiến bộ; phê phán, loại bỏ cái sai trái, lạc hậu, những biểu hiện của tư tưởng làm việc cầm chừng, tác phong làm việc hời hợt, thiếu sâu sát và cụ thể; phải thường xuyên rút kinh nghiệm để phát huy những kết quả, ưu điểm đã đạt được và kịp thời khắc phục những khuyết điểm, tồn tại.

Cần nhận thức đúng sự kết hợp giữa lãnh đạo chính trị, tư tưởng và lãnh đạo tổ chức thực hiện vừa là nội dung công tác lãnh đạo, vừa là tác phong, phương pháp lãnh đạo của cấp ủy. Do đó, đối với mọi nhiệm vụ, muốn thu được kết quả tốt, đều phải kết hợp chặt chẽ giữa lãnh đạo chính trị, tư tưởng và tổ chức thực hiện. Việc bám sát thực tiễn để có chủ trương đúng và nêu cao tinh thần trách nhiệm để phát huy tính năng động, sáng tạo của cán bộ, đảng viên, tìm ra những biện pháp phù hợp với thực tiễn nhằm thực hiện tốt chủ trương, là hai nhiệm vụ của công tác lãnh đạo. Khi có chủ trương đúng thì mấu chốt là kết hợp việc xây dựng quyết tâm, động viên nhiệt tình cách mạng với việc tìm mọi biện pháp cụ thể để tổ chức thực hiện, kiên quyết làm cho chủ trương đó, qua thực tiễn trở thành hành động trách nhiệm, tự giác của bộ đội là rất quan trọng.

Hiện nay, còn tình trạng hội họp nhiều, chất lượng văn bản, nghị quyết dài mà không cao, đề ra chủ trương, nội dung lãnh đạo, nhưng lại thiếu biện pháp cụ thể trong chỉ đạo tổ chức thực hiện. Sự kết hợp giữa chủ trương và thực hiện, giữa quyết tâm và biện pháp, thống nhất giữa nói và làm có nơi còn chưa tốt, còn tình trạng sao chép chỉ thị, nghị quyết của cấp trên thành của cấp mình nên không sát hợp với thực tiễn. Yêu cầu đặt ra đối với mỗi cấp ủy là phải thực hiện nghiêm chỉnh các chỉ thị, nghị quyết của trên, song phải sáng tạo, linh hoạt cho phù hợp với thực tế cơ quan, đơn vị. Cho nên, một mặt, cần phải nắm thật vững thực chất nội dung các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên; mặt khác, phải đi sâu điều tra nghiên cứu, nắm vững điều kiện, đặc điểm của cơ quan, đơn vị để vận dụng và có kế hoạch tổ chức thực hiện sát với nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Để tiến hành có hiệu quả các mặt công tác, hoàn thành nhiệm vụ, yêu cầu đặt ra đối với mỗi cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ đảng viên, nhất là người đứng đầu cần tích cực đổi mới phương pháp, tác phong công tác. Phải có quyết tâm cao, có nhiều biện pháp thiết thực, với tinh thần “chủ trương một, biện pháp mười và quyết tâm hai mươi”. Kiên quyết rèn luyện tác phong sâu sát cơ sở, tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc để nắm chắc và chỉ đạo quá trình thực hiện một cách cụ thể, thiết thực và hiệu quả; đảm bảo chấp hành một cách nghiêm chỉnh, sáng tạo các chỉ thị, nghị quyết của cấp ủy đảng cấp trên.

Thứ hai, không ngừng rèn luyện phương pháp làm việc tập trung dân chủ. Đây là nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của Đảng, đồng thời là phong cách làm việc, tác phong lãnh đạo của đảng mác-xít. Trong mọi hành động của cấp ủy, phải kết hợp đúng đắn giữa hai mặt dân chủ và tập trung; có như vậy mới tạo được sức mạnh và sự đoàn kết, thống nhất trong nội bộ. Dân chủ là để nêu cao trách nhiệm chính trị, mọi người đều có nghĩa vụ trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ của mình; để phát huy trí tuệ, tài năng của mọi người thành tài năng và trí tuệ chung của đơn vị, Đảng và đất nước. Tuy nhiên, dân chủ cũng phải trên cơ sở nguyên tắc, không phải dân chủ không giới hạn, vô nguyên tắc và dân chủ phải gắn với tập trung để khắc phục tình trạng “trống đánh xuôi, kèn thổi ngược”. Khi đã có nghị quyết lãnh đạo của tổ chức đảng thì mọi cán bộ, đảng viên và quần chúng trong đơn vị phải nghiêm chỉnh thực hiện.

Nhiệm vụ của lực lượng Cảnh sát biển ngày càng đòi hỏi phải rèn luyện tác phong làm việc dân chủ, xây dựng tinh thần đoàn kết, thống nhất cao trong cấp ủy, tổ chức đảng và trong đơn vị. Có như vậy, mới tạo được sức mạnh tổng hợp để hoàn thành nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị. Càng những lúc khó khăn, phức tạp, càng cần phải phát huy trí tuệ tập thể của toàn đơn vị, nâng cao tính tích cực, chủ động của cán bộ, đảng viên; đồng thời, phải dựa vào quần chúng, lắng nghe ý kiến mọi người, làm tốt công tác tuyên truyền, giải thích chủ trương, nhiệm vụ, kế hoạch và dự định của mình. Làm cho cán bộ, đảng viên và chiến sĩ thông suốt, luôn chủ động sáng tạo, khắc phục mọi khó khăn để thực hiện nhiệm vụ. Dân chủ là tác phong, phương pháp lãnh đạo để phát huy sức mạnh, tập trung trí tuệ của quần chúng thành sức mạnh chung. Hiện nay, còn tình trạng quan liêu, mệnh lệnh, gò ép quần chúng, thiếu tuyên truyền, giải thích cho bộ đội thông suốt nhiệm vụ, thấy rõ việc phải làm, hoặc còn tình trạng khoán trắng việc cho cấp dưới mà ít hướng dẫn, giúp đỡ, sâu sát chỉ đạo một cách thiết thực.

Trong lãnh đạo, cùng với việc mở rộng dân chủ, phải tăng cường tập trung, bảo đảm sự lãnh đạo tập trung thống nhất vào cấp ủy. Dân chủ và tập trung không mâu thuẫn, mà là một thể thống nhất. Để kết hợp đúng đắn giữa tập trung và dân chủ, phải biết phát huy dân chủ cho tốt, dân chủ thực sự và phải biết tập trung trên nguyên tắc, chế độ lãnh đạo, chế độ chỉ huy; tập trung vào cấp ủy, cơ quan chỉ huy, lãnh đạo, bảo đảm hiệu lực cao nhất của lãnh đạo và chỉ huy. Tập trung còn thể hiện tinh thần triệt để chấp hành chỉ thị, nghị quyết của trên, kiên quyết hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, khó khăn mấy cũng vượt qua, không ỷ lại, chờ đợi, không bó tay, khuất phục trước mọi hoàn cảnh. Tập trung trên cơ sở dân chủ là lãnh đạo và chỉ huy dựa trên cơ sở nắm vững nghị quyết, đường lối, chính sách của Đảng, của cấp ủy, tin vào năng lực của mình, kiên quyết, dũng cảm thực hiện chức trách để làm tròn nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị. Một mặt, phải phê phán khuynh hướng tập trung máy móc, quan liêu, tập trung quyền hành vào cá nhân, bó tay cấp dưới, làm cho mọi người ỷ lại, bị động, mất sáng tạo, không dám chịu trách nhiệm. Đồng thời, cũng chống dân chủ hình thức, dân chủ quá trớn, thái quá.

Thứ ba, tiếp tục rèn luyện tác phong cụ thể, sâu sát, có kiểm tra, đôn đốc. Làm việc cụ thể, sâu sát cấp dưới chính là biểu hiện của tác phong công tác khoa học, sát thực tế. Sâu sát đơn vị để nắm vững tình hình, nắm chắc nguyện vọng, khả năng hoạt động của quần chúng, phát hiện những vấn đề cần chỉ đạo, nhằm hoàn thành mọi nhiệm vụ. Người cán bộ lãnh đạo, chỉ huy không những biết ra mệnh lệnh, chỉ thị, mà còn phải giỏi hướng dẫn biện pháp cho cấp dưới để hoàn thành nhiệm vụ. Bố trí công tác, giao việc cho dưới phải cụ thể rõ ràng, nhưng không làm mất tính chủ động, sáng tạo của cấp dưới. Sâu sát là phải đến tàu, đến trạm, xưởng, đến địa bàn hoạt động nghiệp vụ của bộ đội để tìm hiểu tình hình và qua thực tế để đề xuất chủ trương, biện pháp thực hiện, tìm ra những kinh nghiệm, sáng kiến tốt nhằm bồi dưỡng, bổ sung những chủ trương, biện pháp chưa phù hợp. Cấp ủy, nhất là cán bộ chủ trì cần rèn luyện tác phong cụ thể, nói đi đôi với làm, phải trực tiếp “mắt thấy, tai nghe, tay sờ, miệng nói”, hiểu thấu những khó khăn của cấp dưới khi giao nhiệm vụ, luôn luôn quan tâm giúp đỡ cấp dưới giải quyết khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ. Sâu sát không có nghĩa là lúc nào cũng phải có ở cơ sở, lúc nào cũng phải chạy đi mọi nơi, mà vấn đề chủ yếu là khi xuống cơ sở, xuống đơn vị phải có mục đích rõ ràng, nhằm nắm vững tình hình, tâm tư, nguyện vọng của bộ đội; sâu sát để giúp đỡ quần chúng tiến bộ, tìm mọi cách bồi dưỡng, tạo điều kiện cho quần chúng hành động, định ra chủ trương, kế hoạch cho sát để quần chúng thực hiện, hoàn thành.

Bên cạnh đó, có một số cấp trên ít xuống cơ sở, hoặc có xuống nhưng tác dụng còn ít; cách đi chưa tốt, thường mới đến nghe báo cáo của cấp ủy, cơ quan cấp dưới mà chưa đi sâu vào công việc, nên phát hiện các vấn đề chỉ đạo còn chậm, thiếu sâu sắc. Đi xuống cơ sở, đi sát thực tế, nhưng phải rèn luyện tác phong xem xét, điều tra, thu thập tình hình, lắng nghe ý kiến đề nghị của cơ sở, suy nghĩ, phát hiện những vấn đề đặt ra cho lãnh đạo, chỉ huy cần giải quyết để làm cho tình hình chuyển biến tốt hơn.

Thứ tư, coi trọng nói đi đôi với làm, sự gương mẫu của cấp ủy và cán bộ chủ trì các cấp. Nói đi đôi với làm, lấy giáo dục, thuyết phục, nêu gương làm chính là phương pháp công tác rất cơ bản của cấp ủy nói chung và của cán bộ chủ trì nói riêng. Trên cơ sở đường lối của Đảng, nghị quyết, chỉ thị của cấp trên và của cấp mình, cấp ủy, cán bộ chủ trì các cấp vừa biết dùng lý lẽ, vừa bằng thực tiễn của đất nước, của chính đơn vị và bằng hành động nêu gương của bản thân để giáo dục, thuyết phục, động viên bộ đội vượt lên khó khăn, thách thức, giải quyết kịp thời và thành công những vướng mắc, trở ngại nảy sinh trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ. Phải tránh lối nói suông, “đánh trống, bỏ dùi”, “đầu voi, đuôi chuột”. Phải thực hiện nói đi đôi với làm, giữ vững các chuẩn mực trong công tác, sinh hoạt để quần chúng tin cậy. Sự nêu gương của cấp ủy và cán bộ chủ trì trong mỗi cơ quan, đơn vị sẽ là tấm gương soi, là mệnh lệnh không lời nhưng thuyết phục để cán bộ, đảng viên và quần chúng trong đơn vị học tập, noi theo.

Thực hiện đồng bộ các nội dung cơ bản trên là cơ sở quan trọng để xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng thuộc Đảng bộ Cảnh sát biển trong sạch, vững mạnh, có năng lực lãnh đạo toàn diện và sức chiến đấu cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Trung tướng, PGS, TS. HOÀNG VĂN ĐỒNG, Chính ủy Cảnh sát biển Việt Nam

_______________     

1 - Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 5, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 325; 326.

2 - Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ Cảnh sát biển Việt Nam lần thứ IV, nhiệm kỳ 2015 - 2020, tr. 9.

3 - Sđd, tr. 11.