Tinh thần đấu tranh và sự hy sinh bất khuất của những chiến sĩ cộng sản kiên trung trong Cao trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh 90 năm về trước đã góp phần xây đắp nên truyền thống cách mạng vẻ vang của quê hương xứ Nghệ anh hùng. Phát huy truyền thống đó, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Nghệ An đã và đang tập trung xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, bảo vệ vững chắc địa bàn, tạo tiền đề xây dựng Tỉnh giàu đẹp, văn minh, hiện đại.

Nghệ An là địa phương có bề dày truyền thống cách mạng - cái nôi của phong trào đấu tranh phản đế, phản phong những năm đầu thế kỷ XX. Đặc biệt, Cao trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh năm 1930 thể hiện rõ tinh thần quật khởi, sức mạnh liên minh công - nông, đấu tranh cách mạng của nhân dân Nghệ Tĩnh (nay là Nghệ An và Hà Tĩnh) dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Xuất phát đầu tiên chỉ là phong trào biểu tình, nổi dậy của công nhân khu công nghiệp Vinh - Bến Thủy và nông dân các huyện lân cận (Nam Đàn, Nghi Lộc, Can Lộc,…) từng bước phát triển thành các cuộc bãi công, biểu tình quy mô lớn, nhằm đấu tranh đòi tăng lương, giảm giờ làm, bỏ sưu, giảm thuế, chống khủng bố trắng, ủng hộ Liên Bang Xô viết. Chỉ trong thời gian ngắn, phong trào đã lan rộng ra hầu hết các địa bàn của Tỉnh và phát triển mạnh mẽ với tinh thần, khí thế đấu tranh cách mạng ngày càng sục sôi, dũng cảm, như: đình công, biểu tình, tiến vào Huyện đường, phá nhà giam, thả tù nhân chính trị, đốt Dinh tri huyện,… lập chính quyền Xô viết đầu tiên ở Việt Nam tổ chức điều hành công việc. Mặc dù bị đàn áp dã man, nhưng phong trào vẫn phát triển mạnh mẽ, đỉnh cao của cuộc đấu tranh là làn sóng biểu tình khổng lồ của nông dân huyện Hưng Nguyên kéo về bao vây trụ sở chính quyền thực dân, phong kiến tại thành phố Vinh ngày 12/9/1930, buộc đế quốc Pháp sử dụng máy bay ném bom làm “171 người chết, 300 người bị thương”¹, nhiều ngôi nhà bị thiêu cháy và sau đó phong trào bị dập tắt.

Phong trào chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, nhưng để lại nhiều bài học quý giá về liên minh công - nông, về kết hợp đấu tranh chính trị, đấu tranh vũ trang với phong trào nổi dậy của quần chúng, về nhà nước công - nông, khả năng lãnh đạo cách mạng của chính đảng tiên phong,… và mang ý nghĩa quốc tế sâu sắc. Đây cũng là cuộc tập dượt đầu tiên tạo thế và lực cho phong trào đấu tranh cách mạng của cả nước, như Hồ Chủ tịch đã viết: “Tuy đế quốc Pháp đã dập tắt phong trào đó trong một biển máu nhưng Xô Viết Nghệ -Tĩnh đã chứng tỏ tinh thần oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại, nhưng nó rèn lực lượng cho cuộc Cách mạng Tháng Tám thắng lợi sau này”².

Phát huy truyền thống đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân, dân Nghệ An tiếp tục chiến đấu anh dũng, mưu trí, sáng tạo, góp phần quan trọng cùng cả nước đánh thắng thực dân Pháp, đế quốc Mỹ, các thế lực phản động, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc và làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả. Bước vào thời kỳ đổi mới, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức, Nghệ An đã chủ động vượt khó, vươn lên phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng Tỉnh phát triển ngày càng toàn diện, đi lên cùng cả nước.

Ban Thường vụ Đảng ủy Quân sự Tỉnh hội ý xử trí tình huống trong Diễn tập khu vực phòng thủ

Thời gian tới, nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ địa bàn có nhiều thuận lợi, nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức, nhất là các thế lực thù địch đẩy mạnh hoạt động chống phá, tình trạng truyền đạo trái phép, di, dịch cư tự do, tội phạm ma túy,… có chiều hướng gia tăng; an ninh nông thôn, đô thị, an ninh biển, an ninh biên giới còn nhiều phức tạp. Để giải quyết những vấn đề đó, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Nghệ An xác định: cùng với đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, tập trung xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, bảo vệ vững chắc địa bàn; trong đó, tập trung vào một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp đối với nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong tình hình mới. Đây là nội dung quan trọng hàng đầu quyết định kết quả xây dựng nền quốc phòng toàn dân của Tỉnh. Vì vậy, cấp ủy, hệ thống chính quyền các cấp chỉ đạo quán triệt, cụ thể hóa, vận dụng linh hoạt, hiệu quả quan điểm, đường lối quốc phòng, quân sự, tư duy mới về bảo vệ Tổ quốc, nhất là chủ trương xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ của Đảng, Nhà nước gắn với quán triệt, thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW, ngày 30/7/2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) về “Phương hướng, nhiệm vụ phát triển tỉnh Nghệ An đến năm 2020” bảo đảm phù hợp với đặc điểm địa bàn, nhiệm vụ của địa phương. Tích cực đổi mới nội dung, phương pháp lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp trong tổ chức xây dựng nền quốc phòng toàn dân; trong đó, chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng tiềm lực, lực lượng và thế trận quốc phòng vững mạnh, phát huy vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang trong tham mưu và tổ chức xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Đồng thời, thường xuyên rà soát các mục tiêu, yêu cầu, phương hướng xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong nghị quyết nhiệm kỳ các cấp, tổ chức xây dựng, triển khai các đề án, chương trình, kế hoạch; hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách, quy chế quản lý, điều hành, phối hợp và làm tốt công tác sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm, nhằm nâng cao chất lượng xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

Trong quá trình thực hiện, cấp ủy, chính quyền các cấp chú trọng xây dựng tiềm lực chính trị - tinh thần vững mạnh, nâng cao chất lượng giáo dục, bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh, củng cố lòng tin của nhân dân đối với cấp ủy, chính quyền địa phương; xây dựng hệ thống chính quyền cơ sở, nhất là vùng đồng bào có đạo, vùng dân tộc thiểu số vững mạnh, phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị và toàn dân trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

Hai là, kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Đây là chủ trương xuyên suốt, nhất quán của Đảng ta, nhằm bảo đảm cho kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng, an ninh phát triển hài hòa, góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Vì vậy, cấp ủy, chính quyền các cấp tăng cường kết hợp chặt chẽ ngay từ khâu quy hoạch, kế hoạch phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế mũi nhọn, như: kinh tế biển (thủy, hải sản, du lịch), nông nghiệp, lâm nghiệp, công nghiệp,… với xây dựng các khu kinh tế - quốc phòng, cơ sở hạ tầng giao thông biên giới, miền núi, giao thông cảng biển, tạo vành đai kinh tế - quốc phòng liên hoàn, vững chắc trong toàn Tỉnh. Tập trung rà soát, điều chỉnh quy hoạch tổng thể bố trí quốc phòng kết hợp phát triển kinh tế - xã hội phù hợp với đặc điểm nhiệm vụ, khả năng của địa phương; chú trọng phát huy vai trò nòng cốt của cơ quan Quân sự, Công an, Biên phòng trong thẩm định, giám sát các dự án phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là dự án có vốn đầu tư nước ngoài, dự án liên quan đến địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh. Trong quá trình thực hiện, chú trọng gắn kết chặt chẽ giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh và đối ngoại; tiếp tục rà soát, điều chỉnh, thực hiện hiệu quả lộ trình đề án thuộc các lĩnh vực trọng yếu của xã hội³. Mục đích, yêu cầu cuối cùng của phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội là tạo tiềm lực, sức mạnh quốc phòng, an ninh, đối ngoại, nhằm bảo vệ vững chắc địa bàn, sẵn sàng huy động, xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống quốc phòng, an ninh và chiến tranh; ngược lại, quốc phòng, an ninh, đối ngoại mạnh tạo môi trường hòa bình, ổn định để Tỉnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nhanh, bền vững.

Ba là, xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh, làm nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Tập trung xây dựng lực lượng vũ trang Tỉnh theo phương châm: “tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ địa bàn. Trong đó, xây dựng lực lượng thường trực theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức và tổ chức; thường xuyên huấn luyện, diễn tập, rèn luyện kỷ luật, nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu, thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền địa phương. Xây dựng lực lượng dự bị động viên bảo đảm đủ số lượng, có chất lượng cao; thường xuyên huấn luyện, đăng ký, quản lý chặt chẽ quân số và phương tiện, sẵn sàng động viên cho các đơn vị thường trực thực hiện nhiệm vụ khi cần thiết. Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ “vững mạnh, rộng khắp”, lực lượng an ninh thôn, bản, xã, phường, thị trấn vững mạnh, phù hợp với đặc điểm, nhiệm vụ, khả năng của từng địa phương, sẵn sàng xử lý kịp thời, hiệu quả các tình huống ngay tại cơ sở. Đồng thời, đẩy mạnh xây dựng lực lượng Công an chính quy, Bộ đội Biên phòng vững mạnh, phối hợp chặt chẽ với lực lượng Quân sự theo Nghị định số 03/2019/NĐ-CP, ngày 05/9/2019 của Chính phủ trong giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ biên giới trên bộ, trên biển và xử lý các tình huống quốc phòng, an ninh quốc gia trên địa bàn.

Bốn là, chú trọng xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân. Tiếp tục nghiên cứu, điều chỉnh thế bố trí lực lượng, thế trận quân sự - an ninh phù hợp với các chiến lược: Quốc phòng, Quân sự, An ninh quốc gia, Bảo vệ biên giới quốc gia, Bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, Quyết tâm tác chiến phòng thủ Quân khu và đặc điểm, nhiệm vụ của Tỉnh; ưu tiên địa bàn trọng điểm về quốc phòng, an ninh. Thường xuyên củng cố “thế trận lòng dân” vững chắc; tổ chức rà soát, nâng cao chất lượng xây dựng các công trình quân sự, quốc phòng, an ninh trong khu vực phòng thủ, nhất là các công trình phòng thủ trọng điểm trên tuyến biên giới Việt Nam - Lào, trên đảo Mắt, đảo Ngư, v.v. Chủ động điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện hệ thống quyết tâm, phương án tác chiến, kế hoạch phòng, chống cháy nổ, thiên tai, tìm kiếm cứu nạn ở các cấp và tổ chức luyện tập, diễn tập nâng cao trình độ chỉ huy, khả năng hiệp đồng của các lực lượng vũ trang để xử lý các tình huống có thể xảy ra.

Phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang, Nghệ An tập trung mọi nguồn lực xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, tạo tiền đề xây dựng Tỉnh ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, xứng đáng là quê hương Xô Viết anh hùng, quê hương của Bác Hồ kính yêu.

THÁI THANH QUÝ, Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy
____________________

1 - Nguyễn Trọng Cồn – Phong trào công nhân trong Cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh, Nxb Lao động, H. 1980, tr. 71.

2 - Hồ Chí Minh – Toàn tập, Tập 12, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 407 - 408.

3 - Đề án “Bảo đảm quốc phòng trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2015 - 2020, định hướng đến năm 2030”, Đề án “Tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự, an toàn cho người, phương tiện của các cá nhân, tổ chức hoạt động kinh tế trên biển, đảo tỉnh Nghệ An giai đoạn 2017 - 2020”; Phong trào “Toàn dân tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, v.v.