Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, Sài Gòn - Gia Định là mặt trận trọng điểm, ác liệt. Tại đây, lần đầu tiên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, quân và dân ta tiến công đồng loạt, táo bạo, bất ngờ vào tận sào huyệt của kẻ thù, góp phần giáng một đòn mạnh vào ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ, làm phá sản chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, buộc chúng phải ngồi vào đàm phán với ta tại Hội nghị Pa-ri, tạo ra một giai đoạn phát triển mới cho cách mạng miền Nam.

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 đã đi vào lịch sử kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta như một biểu tượng sáng ngời về chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Chiến thắng đó là kết quả của đường lối chiến tranh nhân dân, nghệ thuật quân sự Việt Nam, là biểu tượng của ý chí thống nhất Tổ quốc và khát vọng hòa bình, độc lập, tự do của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy đã để lại cho chúng ta nhiều bài học kinh nghiệm quý giá về phát huy sức mạnh toàn dân, nòng cốt là lực lượng vũ trang ba thứ quân trong tác chiến. Trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay, những bài học trên vẫn còn nguyên giá trị, được lực lượng vũ trang thành phố Hồ Chí Minh vận dụng triệt để trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh.

Trước hết, phát huy sức mạnh của toàn dân, nòng cốt là lực lượng vũ trang Thành phố trong công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, tăng cường xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, thông qua phong trào cách mạng của quần chúng, chúng ta đã phát huy cao độ, kết hợp chặt chẽ sức mạnh của lực lượng vũ trang với sức mạnh của lực lượng quần chúng nhân dân trong đấu tranh quân sự và đấu tranh chính trị. Mọi hoạt động của lực lượng vũ trang được nhân dân hết lòng ủng hộ, giúp đỡ, nổi bật là trong công tác chuẩn bị và chiến đấu trong Thành phố. Nhân dân các địa phương đã chủ động dẫn đường, tiếp tế, tải thương, nuôi, giấu thương binh, tuyên truyền địch vận, v.v. Hàng vạn người tham gia chiến dịch với một khí thế sôi sục, hào hùng chưa từng có, bất chấp lửa đạn ác liệt, sẵn sàng hy sinh tất cả vì sự nghiệp cách mạng.

Lớp cập nhật kiến thức quốc phòng - an ninh cho đối tượng 2 do Hội đồng Giáo dục quốc phòng - an ninh Thành phố tổ chức ngày 14-11-2017. (Ảnh: baoquankhu7.vn)

Hiện nay, lực lượng vũ trang thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục phát huy tinh thần ấy vào xây dựng nên quốc phòng toàn dân vững mạnh trên địa bàn. Cấp ủy, cơ quan quân sự các cấp cần đề cao trách nhiệm, chủ động tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác tuyên truyền quan điểm, đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng; tăng cường giáo dục quốc phòng và an ninh cho các đối tượng. Qua đó, bồi đắp lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, tinh thần đoàn kết dân tộc, củng cố niềm tin, tình cảm gắn bó với chế độ, với Đảng. Đặc biệt, với đối tượng học sinh, sinh viên, Thành phố tăng cường giáo dục truyền thống để thế hệ trẻ thấu hiểu lịch sử dân tộc, thấm thía hơn với những mất mát, hy sinh lớn lao của thế hệ đi trước; tin tưởng, tự hào về Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội nhân dân và dân tộc Việt Nam anh hùng. Từ đó, tạo nguồn động lực để thanh niên - thế hệ tương lai của Thành phố phát huy vai trò xung kích, sáng tạo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Cùng với đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Thành phố tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chức năng tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, như: Luật Quốc phòng, Luật Nghĩa vụ quân sự, chính sách hậu phương Quân đội,… tạo sự thống nhất về nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân đối với nhiệm vụ quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Lực lượng vũ trang Thành phố đẩy mạnh phối hợp với chính quyền địa phương, làm tốt công tác dân vận, giúp nhân dân giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới; phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ cứu nạn; phòng, chống tội phạm, xây dựng địa bàn an toàn. Qua đó, tăng cường mối quan hệ đoàn kết máu thịt quân - dân, củng cố niềm tin yêu của nhân dân đối với Quân đội, với Đảng và Nhà nước. Cùng với đó, lực lượng vũ trang Thành phố còn chủ động đấu tranh, vạch trần những quan điểm sai trái, thù địch xuyên tạc những sự kiện lịch sử, làm sai lệch bản chất, tính chất, ý nghĩa, tầm vóc thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, trong đó có cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.

Hai là, lực lượng vũ trang Thành phố tích cực phát huy vai trò nòng cốt trong xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, làm nền tảng, cơ sở để xây dựng nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân. Nét nổi bật nhất của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân là hiệu quả cộng hưởng của việc bất ngờ tiến công đồng loạt trên cả ba vùng chiến lược, trong thế trận chiến tranh nhân dân. Nhờ đó, ta đã thực hiện đánh địch vừa rộng khắp, vừa tập trung, buộc chúng vào thế bị động, lúng túng. Đặc biệt, lực lượng Biệt động thành đã bất ngờ, thọc sâu, đánh hiểm vào các mục tiêu quan trọng mà địch coi là bất khả xâm phạm, như: Tòa Đại sứ Mỹ, Dinh Tổng thống, Đài Phát thanh, Bộ Tổng Tham mưu,… đạt hiệu quả chiến đấu cao. Vận dụng bài học đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Thành phố tích cực tham mưu cho Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố đẩy mạnh xây dựng khu vực phòng thủ, theo Nghị quyết 28-NQ/TW (khóa X) của Bộ Chính trị, Chỉ thị 07-CT/TW (khóa XI) của Ban Bí thư và Nghị định 152/NĐ-CP của Chính phủ, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị tham gia xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc. Theo đó, các kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của Thành phố về quy hoạch hạ tầng cơ sở, như: các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, cụm, tuyến dân cư, hệ thống giao thông,…đều được cơ quan chức năng thẩm định, không để ảnh hưởng đến nhiệm vụ quốc phòng, quân sự. Thành phố đặc biệt quan tâm đầu tư cho lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu, sản xuất các sản phẩm có hàm lượng khoa học - công nghệ cao; triển khai nhiều công trình, chương trình mang tính lưỡng dụng, vừa phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế, vừa sẵn sàng chuyển sang phục vụ nhiệm vụ quốc phòng và an ninh, góp phần nâng cao tiềm lực của khu vực phòng thủ. Bộ Tư lệnh Thành phố tham mưu cho Ủy ban nhân dân Thành phố thực hiện Chỉ thị số 12/2008/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng kế hoạch bảo đảm nhu cầu quốc phòng năm đầu chiến tranh. Đồng thời, chỉ đạo cơ quan chức năng khảo sát năng lực ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn, từ đó có định hướng bổ sung, phát triển từng loại sản phẩm bảo đảm sẵn sàng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quốc phòng khi cần thiết. Cơ quan quân sự các cấp phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành chức năng, nhất là lực lượng Công an, Biên phòng trong đấu tranh, phòng chống làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch và sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống; giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo điều kiện để phát triển kinh tế bền vững.

Ba là, không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang. Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân, lực lượng vũ trang đã phát huy vai trò nòng cốt, phối hợp chặt chẽ với quần chúng nhân dân trong chuẩn bị chiến đấu và chiến đấu.

Trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay, vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang càng có ý nghĩa quan trọng, quyết định. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Thành phố tập trung xây dựng lực lượng vũ trang vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, thực sự là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân. Các cơ quan, đơn vị thường xuyên làm tốt công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, thực hiện hiệu quả Đề án “Đổi mới công tác giáo dục chính trị tại đơn vị trong giai đoạn mới”. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh bằng những việc làm thiết thực, cụ thể; đẩy mạnh phong trào Thi đua yêu nước và phong trào Thi đua Quyết thắng. Qua đó, xây dựng cho lực lượng vũ trang Thành phố luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng; chủ động phòng ngừa các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Các đơn vị thường trực được xây dựng theo hướng “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”; tổ chức, biên chế theo hướng “tinh, gọn, mạnh”, cân đối giữa các thành phần, phù hợp với yêu cầu của nhiệm vụ. Lực lượng dự bị động viên được xây dựng hùng hậu, có chất lượng tổng hợp, trước hết là chất lượng chính trị, được tổ chức, quản lý chặt chẽ, đáp ứng tốt yêu cầu động viên khi có lệnh. Lực lượng dân quân tự vệ được xây dựng theo Luật Dân quân tự vệ với phương châm “vững mạnh, rộng khắp”, đảm bảo chất lượng, có số lượng và tỷ lệ hợp lý. Trong đó, Thành phố coi trọng tổ chức dân quân tự vệ biển, tự vệ phòng không và tự vệ ở các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước. Hiện nay, Thành phố đang tập trung chỉ đạo thực hiện có hiệu quả 03 đề án về dân quân tự vệ; trong đó, tập trung vào xây dựng lực lượng, ban chỉ huy quân sự xã (phường, thị trấn) và đào tạo cán bộ trình độ trung cấp, cao đẳng và đại học ngành quân sự cơ sở, tạo đột phá về chất cho lực lượng này. Công tác huấn luyện, diễn tập luôn được coi trọng và gắn với các phương án tác chiến trên địa bàn; nhất là các phương án phòng, chống bạo loạn, khủng bố, phòng thủ dân sự. Đồng thời, duy trì nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu, xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật, bảo đảm hậu cần, kỹ thuật, nâng cao khả năng, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang Thành phố.

Bốn là, đẩy mạnh công tác đối ngoại quốc phòng, góp phần tích cực vào quá trình phát triển toàn diện của Thành phố. Thực tiễn cho thấy, ý nghĩa, tầm vóc của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 được nhân lên gấp bội vì có sự ủng hộ mạnh mẽ của các nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân tiến bộ trên thế giới. Đó cũng là thắng lợi của đường lối đối ngoại của Đảng ta. Thành phố Hồ Chí Minh là một trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, khoa học - công nghệ, đầu mối giao lưu rộng rãi với các quốc gia trên thế giới. Vì vậy, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Thành phố luôn ý thức được tầm quan trọng của công tác đối ngoại quốc phòng và thực hiện tốt nhiệm vụ này. Hằng năm, Bộ Tư lệnh Thành phố phối hợp đón tiếp, đảm bảo an ninh, an toàn cho hàng trăm đoàn khách quốc tế, tàu hải quân các nước đến tham quan, làm việc, v.v. Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ giao lưu hợp tác và hội nhập quốc tế trong thời gian tới, lực lượng vũ trang Thành phố tiếp tục thực hiện tốt các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước về công tác đối ngoại; triển khai hiệu quả các nhóm giải pháp theo Đề án và kế hoạch hoạt động đối ngoại quốc phòng của Bộ Tư lệnh Quân khu 7; đẩy mạnh tuyên truyền góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang về công tác đối ngoại quốc phòng. Bộ Tư lệnh Thành phố tiếp tục tham mưu cho Ban Chỉ đạo công tác đối ngoại quốc phòng, ngoại giao nhân dân Thành phố đưa, đón các đoàn khách quân sự đến thăm, làm việc với tinh thần trọng thị, hữu nghị, chu đáo, an toàn.

Trước yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, Đảng bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục phát huy truyền thống và tinh thần cách mạng tiến công của Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, đoàn kết, năng động, sáng tạo, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, góp phần xây dựng, phát triển thành phố mang tên Bác trong thời kỳ mới.

Thiếu tướng NGÔ TUẤN NGHĨA, Chính ủy Bộ Tư lệnh Thành phố