Đại tướng Võ Nguyên Giáp-thiên tài quân sự lỗi lạc của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh, người "Anh Cả của Quân đội nhân dân Việt Nam", "vị tướng của nhân dân", là danh tướng xuất sắc trên thế giới, được nhiều chính khách, tướng lĩnh và nhà nghiên cứu, bạn bè quốc tế kính trọng, nể phục.

Với 103 năm tuổi đời, hơn 80 năm hoạt động cách mạng, trong đó có hơn 30 năm trên cương vị Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam, Bí thư Quân ủy Trung ương, Đại tướng Võ Nguyên Giáp có nhiều công lao to lớn và cống hiến đặc biệt xuất sắc đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đặc biệt, tinh thần chiến đấu kiên định vì nước, vì dân, giàu lòng nhân ái, luôn nêu cao tư tưởng nhân văn, yêu chuộng hòa bình đã tạo nên vị tướng vì hòa bình Võ Nguyên Giáp.

Thấu triệt tư tưởng nhân văn, hòa bình của dân tộc Việt Nam

Sinh ra trong cảnh nước mất, nhà tan, trực tiếp chứng kiến cảnh đồng bào bị thực dân và tay sai áp bức, bóc lột rất dã man và tàn bạo đã nung nấu trong người thanh niên trẻ tuổi, giàu lòng yêu nước Võ Nguyên Giáp ý chí sôi sục và quyết tâm đứng lên đấu tranh giải phóng dân tộc. Với lòng yêu nước nồng nàn, đồng chí sớm giác ngộ tư tưởng cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và đi theo con đường cách mạng của Người: Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp tiếp Tổng thống Cộng hòa Bolivar Venezuela Hugo Chavez tại nhà riêng, ngày 01/8/2006. Ảnh: TTXVN

Đặc biệt, từ năm 1940, khi được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trực tiếp huấn luyện, dìu dắt, đồng chí Võ Nguyên Giáp nhanh chóng trưởng thành về mọi mặt, trở thành người học trò xuất sắc, gần gũi và tin cậy. Được làm việc bên cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều năm, trong những thời khắc quan trọng của cách mạng, Võ Nguyên Giáp càng thấu triệt sâu sắc những tư tưởng vĩ đại và tầm nhìn chiến lược của vị lãnh tụ tối cao, nhất là tư tưởng không có gì quý hơn độc lập, tự do; tư tưởng nhân văn, hòa bình; chiến đấu vì chính nghĩa để giải phóng dân tộc; chiến đấu vì hòa bình, tự do và công lý, vì hạnh phúc, ấm no của nhân dân...

Những tư tưởng lớn ấy đã trở thành mục đích, lẽ sống theo suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của Đại tướng. Bởi thế, trọn đời Đại tướng luôn gắn bó với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, luôn tỏa sáng phẩm chất cao quý của người chiến sĩ cách mạng kiên trung, tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, một lòng thủy chung, sắt son: "Tôi sống ngày nào, cũng là vì đất nước ngày đó". Kế thừa và phát huy tư tưởng nhân văn, hòa bình của dân tộc Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí nhiều lần nêu cao thiện chí hòa bình của dân tộc.

Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh, với trí tuệ sắc bén của một nhà chính trị-quân sự và quan điểm thực tế của một nhà sử học, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhiều lần khẳng định dân tộc Việt Nam mong muốn hòa bình, nhưng đó phải là một nền hòa bình thực sự, phù hợp với những giá trị pháp lý quốc tế và giá trị nhân văn của loài người. Tháng 4/1946, tại Hội nghị Đà Lạt bàn về việc thực hiện Hiệp định sơ bộ 6/3 (Hiệp định sơ bộ Pháp-Việt, công nhận nước Việt Nam dân chủ cộng hòa là một quốc gia tự do nằm trong khối liên hiệp Pháp), trước thái độ thiếu thiện chí của phía Pháp, đồng chí kiên quyết nêu quan điểm: "Chúng tôi muốn hòa bình, đúng thế, nhưng là một nền hòa bình trong tự do và công bằng, một nền hòa bình phù hợp với Hiệp định sơ bộ 6/3 chứ không phải hòa bình trong nhẫn nhục, mất danh dự và nô lệ”, "Chúng tôi đã nhiều lần chứng tỏ thiện chí của mình. Nếu các ông muốn hòa bình thì sẽ có hòa bình. Còn nếu không, muốn chiến tranh thì sẽ có chiến tranh".

Rõ ràng, suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, cầm quân chiến đấu chống lại kẻ thù xâm lược đầy gian khổ, hy sinh, nhưng cũng vô cùng vẻ vang, oanh liệt, Đại tướng luôn phấn đấu vì một lý tưởng và mục đích cao đẹp đó là giải phóng dân tộc, giành lại độc lập, tự do và đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Hay nói cách khác, mục tiêu chiến đấu của Đại tướng là vì chính nghĩa, vì hòa bình và vì nhân dân. Đại tướng không chỉ cống hiến to lớn cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và cuộc sống hòa bình, ấm no, hạnh phúc của nhân dân Việt Nam mà còn góp phần cổ vũ mạnh mẽ cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, tiến bộ xã hội, chống áp bức, bóc lột, bất công ở các nước thuộc địa châu Á, châu Phi và khu vực Mỹ Latin. Điều đó càng làm cho tên tuổi của Đại tướng được thế giới vinh danh, ngưỡng mộ, cảm phục một vị tướng vì nhân dân, vị tướng vì hòa bình.

Quý trọng sinh mệnh con người, hết lòng thương yêu bộ đội

Mục đích cao nhất của người cầm quân là tiêu diệt đối phương và giành thắng lợi trong các trận chiến đấu. Nhưng Đại tướng Võ Nguyên Giáp không bao giờ đặt mục tiêu giành thắng lợi bằng mọi giá. Theo Đại tướng, "không cần thắng nhiều trận để giành toàn thắng trong chiến tranh", mà chỉ cần làm cho kẻ thù xâm lược "biến" khỏi đất nước chúng ta. Tức là cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ không nhằm mục đích tiêu diệt đối phương mà là đánh bại ý chí xâm lược của kẻ địch để giành độc lập, hòa bình và tự do, hạnh phúc cho đất nước, cho dân tộc. Đó mới là mục đích cao nhất mà Đại tướng theo đuổi. Đây cũng là mục đích của cuộc chiến tranh chính nghĩa mà nhân dân Việt Nam tiến hành. Vì thế, trong suốt quá trình đấu tranh cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn tìm mọi cơ hội để có thể giành được thắng lợi mà giảm thiểu những mất mát, hy sinh. 

Tuy nhiên, khi không thể đấu tranh bằng phương pháp hòa bình được mà buộc phải chiến đấu bằng lực lượng quân sự, Đại tướng vẫn luôn coi trọng và đặt tính mạng của cán bộ, chiến sĩ lên hàng đầu. Trên cương vị Tổng Tư lệnh Quân đội, Đại tướng yêu cầu các đơn vị trong toàn quân quán triệt tinh thần "phải giành bằng được chiến thắng ở mức cao nhất đi đôi với việc giảm xuống mức thấp nhất sự hy sinh xương máu của tướng sĩ".

Ý thức rõ điều này, là một người cầm quân khi tuổi đời còn rất trẻ, lại chưa trải qua một trường lớp đào tạo chính quy nào về quân sự, Đại tướng không ngừng khổ công học tập những tinh hoa tư tưởng quân sự của dân tộc và nhân loại, không ngừng tổng kết thực tiễn, đúc rút những kinh nghiệm, bài học thiết thực trong chỉ huy chiến đấu. Đại tướng luôn ý thức sâu sắc được rằng, người chỉ huy các cấp nói chung, nhất là Tổng Tư lệnh phải có trách nhiệm với từng vết thương và từng giọt máu của mỗi cán bộ, chiến sĩ cấp dưới của mình.

Là người trực tiếp xây dựng và chỉ huy Quân đội từ "con số không" cho đến những quân, binh chủng hùng mạnh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người thấu hiểu hơn ai hết vai trò của cán bộ, chiến sĩ-những người trực tiếp chiến đấu và quyết định thắng lợi của từng trận đánh. Vì thế, Đại tướng thường xuyên căn dặn đội ngũ cán bộ Quân đội: "Chiến tranh không phải là vấn đề thể diện, không được phiêu lưu, mạo hiểm, không cho phép đánh đổi bằng bất cứ giá nào. Một người chỉ huy giỏi là một người đánh thắng kẻ thù nhưng ta thương vong thấp nhất, đổ xương máu ít nhất. Sinh mạng của con người là vô giá và không gì có thể bù đắp nổi nỗi đau mất mát trong chiến tranh". Đại tướng luôn bao dung, nhân hậu, hết mực thương yêu cán bộ, chiến sĩ. Đặc biệt, Đại tướng luôn quý trọng từng giọt máu của người lính và đã nhiều lần bật khóc trước sự hy sinh của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân sau mỗi trận đánh. Đại tướng cho rằng: "Hạnh phúc lớn nhất của người cầm quân là được ở bên chiến sĩ trên chiến trường".

Là người trực tiếp chiến đấu dưới sự chỉ huy của Đại tướng và lại có nhiều năm nghiên cứu, giảng dạy về khoa học quân sự, Thượng tướng Hoàng Minh Thảo cho biết: "Tổng Tư lệnh nhiều đêm thao thức, nước mắt ướt đẫm vì được tin một chiến dịch nào đó, máu chiến sĩ đổ quá nhiều mà chiến thắng thì chưa tương xứng. Đấy là trái tim anh Văn! Đấy là cách đánh, cách tiến công nhân văn chủ nghĩa của Đại tướng, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp" và nhấn mạnh: "Nguyên tắc bất di bất dịch trong chỉ huy và chỉ đạo chiến trường của Đại tướng, Tổng Tư lệnh suốt hai cuộc kháng chiến là: Tầm cao mỗi chiến thắng phải tỷ lệ nghịch với tổng số thương binh và tử sĩ trong chiến thắng ấy". "Quyết định khó khăn nhất" thay đổi phương án tác chiến từ "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh chắc, tiến chắc" không những mang lại thắng lợi lừng lẫy Điện Biên, chấn động địa cầu, mà còn giúp bảo toàn sinh lực của lực lượng chủ lực Quân đội ta. Nhiều năm sau nhìn lại, đồng chí Vương Thừa Vũ cho rằng: “Nếu hồi đó cứ “đánh nhanh, giải quyết nhanh" thì cuộc kháng chiến chống Pháp có thể lùi lại 10 năm". Đồng chí Lê Trọng Tấn cũng cho rằng: Nếu không có quyết định thay đổi phương châm thì phần lớn cán bộ chúng tôi đã không có mặt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. 

Khép lại quá khứ, hướng tới tương lai

Suốt cả cuộc đời thực hiện "Dĩ công vi thượng" theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn luôn đặt lợi ích của cách mạng, của đất nước, dân tộc lên trên hết, tìm cách thu hẹp bất đồng, mâu thuẫn, khép lại quá khứ để hướng tới tương lai tốt đẹp cho các bên. Đồng chí cho rằng, vì độc lập dân tộc, vì hòa bình, hạnh phúc của nhân dân nên chỉ huy Quân đội để tiến hành chiến tranh vệ quốc. Khi chiến tranh đã qua rồi, cần phải hướng tới những điều tốt đẹp trong tương lai cho đất nước, cho dân tộc và cho cả thế giới. Đó mới là những việc làm quan trọng và có ý nghĩa.

Trong rất nhiều lần đón tiếp, trao đổi, trò chuyện với các chính khách, nhà báo nước ngoài, kể cả những người từng ở bên kia chiến tuyến, Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn tinh tế, lịch thiệp và thẳng thắn thể hiện rõ thiện chí yêu chuộng hòa bình của mình và cả dân tộc Việt Nam. Năm 1991, đạo diễn người Pháp, Daniel Roussel, là tác giả của nhiều bộ phim tài liệu về chiến tranh ở Việt Nam đến gặp Đại tướng để làm phim. Đại tướng rất thân mật nói bằng tiếng Pháp với Daniel Roussel rằng, làm phim về chiến tranh, nhưng không phải vì chiến tranh, mà để phục vụ cho hòa bình, thì những thước phim đó sẽ sống mãi với thời gian.

Năm 1995, trong cuộc gặp với Robert McNamara, cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ tại Nhà khách Bộ Quốc phòng (Hà Nội), nói về những cơ hội có thể cứu vãn hòa bình ở Việt Nam đã bị bỏ qua, Đại tướng chỉ rõ: "Trong khi kiên quyết chiến đấu chống xâm lược, Việt Nam cũng rất mong muốn kết thúc chiến tranh... Có thể nói rằng, phía Việt Nam đã không bỏ lỡ một cơ hội nào vì dân tộc Việt Nam là một dân tộc yêu hòa bình hơn ai hết và chiến tranh sẽ mang lại đau khổ trước hết cho người Việt Nam”. Đồng chí nhấn mạnh, dân tộc Việt Nam là một dân tộc mà ý thức và quyết tâm bảo vệ độc lập đã trở thành một triết lý, bản sắc văn hóa và cũng là một nguyên tắc không gì lay chuyển. Những lời chia sẻ chân tình của Đại tướng đã làm cho cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ rất xúc động. 

Đặc biệt, năm 1997, gặp lại Robert McNamara, trao đổi về quan hệ của Việt Nam với các nước lớn trong chiến tranh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhắc lại nhiều lần rằng nước lớn có vai trò của nước lớn, nước nhỏ có vai trò của nước nhỏ. Ngày nay, "muốn gây dựng một trật tự thế giới mới thì các dân tộc phải bình đẳng và tôn trọng độc lập chủ quyền của nhau. G7, G8 bàn với nhau, được, nhưng nếu không tính đến các nước nhỏ thì không bao giờ thế giới có hòa bình và ổn định, phát triển". Năm 1998, tiếp gia đình Tổng thống Mỹ J.Kennedy tại nhà riêng, không gợi lại chiến tranh, không nói đến trang sử đen tối của cuộc chiến tranh mà Mỹ đã gây nên ở Việt Nam, Đại tướng nói về mối quan hệ giữa hai nước Mỹ và Việt Nam đã từng là đồng minh chống phát xít Nhật, về bức ảnh Đại tướng với Chủ tịch Hồ Chí Minh do mấy người bạn đồng minh Mỹ chụp tặng. Tình cảm, đức độ của Đại tướng đã làm thay đổi nhận thức của gia đình Tổng thống Kennedy. Trong cuộc gặp với các cựu binh Mỹ tại Hà Nội ngày 17/12/2006, Đại tướng nói, trước đây các bạn đến Việt Nam để tiến hành cuộc chiến tranh; hôm nay các bạn trở lại đây để tổ chức một cuộc họp hòa bình...

Tình cảm và thiện chí tốt đẹp mà Đại tướng dành cho những vị khách quốc tế một lần nữa khẳng định khát vọng hòa bình, độc lập của nhân dân Việt Nam, đồng thời tiếp tục thể hiện truyền thống nhân văn, hòa bình của dân tộc, mong muốn khép lại quá khứ, hướng tới tương lai mà trước đây các bậc tiền nhân trong lịch sử đã từng thực hiện khi kết thúc chiến tranh chống xâm lược. Đó là tinh thần: "Đem đại nghĩa để thắng hung tàn/ Lấy chí nhân để thay cường bạo" nhằm mang lại nền thái bình muôn thuở và dập tắt muôn đời chiến tranh cho các thế hệ mai sau.

PGS, TS LÝ VIỆT QUANG - TS PHẠM VĂN MINH

Nguồn: qdnd.vn