Đó là câu thơ nổi tiếng trong Truyện Kiều của Đại văn hào Nguyễn Du và được Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhắc lại khi nói về lựa chọn nhân sự cho đại hội đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIII của Đảng.

Chữ tâm có nhiều nghĩa, nhưng chung quy lại có thể thấy ý nghĩa chủ đạo của nó phản ánh đạo đức, nhận thức, suy nghĩ, tình cảm của con người (lương tâm, tâm trí, tâm hồn, tâm trạng, tâm can, tâm địa,…). Trong Phật giáo cũng luôn coi chữ “tâm” là phạm trù quan trọng, cơ bản, chủ đạo của con người “tâm dẫn đầu các pháp”. Một người vừa có đức, vừa có tài thì được gọi là “có tâm, có tầm”.

Trong quá trình tập trung sức người, sức của để phòng, chống đại dịch Covid-19, với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, đội ngũ bác sĩ, y sĩ ngành Y tế và cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang đã không quản ngại hy sinh, khó khăn, gian khổ có mặt nơi tuyến đầu “chống giặc” Covid-19. Nhiều doanh nghiệp ủng hộ hàng trăm, hàng chục tỷ đồng; nhiều người dân ủng hộ tiền; có cụ bà chống gậy mang theo mớ rau, chục trứng đến các chốt ủng hộ cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ kiểm soát dịch, v.v. Người ta gọi những người đó là có “tâm”. Trong dịp kỷ niệm 95 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, cánh nhà báo chúng tôi nhận được nhiều lời chúc “tâm sáng, bút sắc”, hàm ý chúc những người làm báo khi tác nghiệp phải có tâm, có đức, công tâm, khách quan và viết cho hay, cho sắc sảo, v.v.

Vừa qua, tôi về thăm quê đúng dịp Đại hội Đảng bộ huyện vừa kết thúc. Sau Đại hội, nhân dân trong huyện đều phấn khởi, vui mừng vì nghe tin Đại hội thành công tốt đẹp; các chủ trương, chỉ tiêu, phương hướng phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh,… được thảo luận kỹ, thống nhất cao. Song, vấn đề mà mọi người bàn tán sôi nổi hơn lại ở chỗ khác. Đó là chuyện về anh Đ bạn tôi - Một cán bộ chủ trì của huyện. Công tâm mà nói anh là cán bộ có năng lực “nói có người nghe, đe có người sợ”, nhưng cái tâm của anh không được sáng. Để chuẩn bị cho Đại hội Đảng bộ huyện, anh đã tranh thủ bổ nhiệm cấp tốc con, cháu vào các vị trí cao hơn để kịp tính chuyện tham gia nhân sự Ban Chấp hành khóa tới. Vì thế, tuy anh không còn đủ tuổi tham gia, nhưng anh có 03 người nhà được đưa vào dự bầu Ban Chấp hành (con trai, con rể và đứa cháu của anh). Nhưng mọi tính toán của anh đã bị đổ bể khi 02 người con của anh bị trượt. Nhiều người cho rằng bởi anh tham quá, cái “tâm” của anh không sáng.

Thiết nghĩ, “tâm, đức” của con người không phải là có sẵn, bất biến, mà phần lớn do tu dưỡng, rèn luyện mà nên. Như Bác Hồ từng nói: cán bộ phải rèn luyện đạo đức cũng như “Ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhắc nhở khi đánh giá cán bộ phải thực tâm, “có con mắt tinh tường”: “đừng nhìn gà hoá cuốc”, “đừng thấy đỏ tưởng là chín”, đừng chỉ thấy “cái mã bên ngoài, nó che đậy cái sơ sài bên trong”. Khi mà cái “tâm” không sáng thì hành động ắt sẽ không thiện, thậm chí là “tối”. Thực tế có không ít trường hợp đầu nhiệm kỳ, khi mới nhận chức là người có tinh thần trách nhiệm cao, công tâm, gương mẫu, tâm huyết, tận tụy với công việc,... nhưng cuối nhiệm kỳ, nhất là khi chuẩn bị “hạ cánh”, lại “tự chuyển hóa”, nảy sinh những tính toán lợi dụng chức quyền để trục lợi, vun vén bổng lộc cho gia đình, như trường hợp anh Đ. Việc làm đó không những làm giảm uy tín của anh - một cán bộ lãnh đạo chủ chốt của huyện, mà còn làm tổn hại đến uy tín của Đảng, niềm tin của nhân dân.

MẠNH DŨNG